en te klein zijude, oui het volk op de hooge feestdagen te bevatten ,
door het kapittel verlalen en de Bisschoppelijke stoel voor het vervolg
naar de parocliiale kerk van den H. Christoffel werd overgebragt. lu
1666 werd de kerk aan de Religieusen-Penitenten afgestaan , en na de
opheffing van dat klooster in 1780 in onbruik vervallen zijnde, werden
de kerk en kloostergebouwen , bij Koninklijk besluit van den 15
Deceinber 1816 , aan de stad in eigendom gegeven , weinig tijds daarna
is de kerk geheel afgebroken, de beide torens, die in de Munsterstraat
stonden , zijn in 1820 gesloopt. Tlians ziet men op de plaats , waar zij
gestaan beeft, eenige particulière woningen.
Buiten de Zwartbroeker- of Kapeller-poort , een kwartier uur gaans
van de stad, is eene kapel aan de H. Moeder Gods loegewijd en on-
der den naam van O. L . V. in het Zand bekend. Eene laan van
lindebuomen leidt derwaarts en maakt in den zomer de meest bezochte
wandeling oit. Men verhaalt, dat een herder in de veertiende ceuw
in den, bij deze kapel gelegen, put, water voor zijne kudde willende
putten, het thans in de kapel geplaatst L. V. beeid daaruit op-
haalde. Hij plaatsle het beeid tegen eenen boom, en weldra groeide
er eene beschutting om. De mare dezer gebeurtenis verspreidde zieh
in de omstreken , en een aanlal geloovigen begaf zieh derwaarts. De
mcnigvuldige mirakelen , aan den invloed van het beeldje tocgeschreven,
deden den roem vergrooten. Men bouwde er tuen eene kleine bidplaats,
die allengskens vermeerderd , eindelijk in de thans bestaande kapel werd
bersebapen. De eerste steen daarvan werd gelegd door den Deken
P ie t e r P ol l id s in 1610. Op den put heeft men thans eene pomp ge-
plaatst, men haalt hier water om de oogziekten te genezen. In de
maanden Angustus en September wordt deze kapel door een gröot
aanlal bedevaartgangers uit alle streken, bijzonder uit Gulickerland
en uit Noord-Ncderland, bczocht.
Vroeger bestünden hier 13 kloost., daaronder waren 4 manskloosters ,
zijnde : het Ka r t h u i z e r s - k l o o s t e r , op de Zwamakerstraat, waar-
van de gebouwen tot het groot S emi n a r i e van het apostolisch vica-
riaat van Limburg ingerigt zijn, dat sedert 1841 hier gevestigdis; het
M i nde r b r o e der s-kl o o s t er of der Franci scanen Re c ol e t t e n ,
in de Neerstraat, van hetwelk een gedeelle der kerk nog aanwezig cn
aan de Protestanten afgest-aan is ; bet Krui s h e e r e n - k l o o s t c r , hetwelk,
even als de daarbij behoorende kerk, geheel afgebroken is en ver-
vaugen door een groot plein bij de Niedelpoort, thans nog de Rrui s -
h e e r e n p l a a t s genoemd en tot exercitieplaats voor de Kavallerie dienende
; het J e s u i t e n , - k l o o s t e r , in de Lombardstraat, \ roeger de
Jesuitenstraat genoemd, waarvan de kerk is afgebroken, terwijl de overige
gebouwen tot het Ko n i n k l i j k k o l l e g i e dienen. Er waren 9 vrou-
wenkloosters , als: de a d el l i j k e abdij Mu n st e r , hier boven be-
schreven ; de God sw e e r t , in de V oogdijstraat, waarvan de kerk
geheel is afgebroken , en de overige gebouwen tbans tot particulière
woningen dienen; de Mar i a-We e , in de Neerstraat, waarvan een
gedeelle der kerk thans tot mag az i j n der zou t z ie de ri j dient,
terwijl de kloostergebouwen in particulière woningen herschapen zijn ;
het Zw a r t e - of C e l l e z u s t e r s - k l o o s t e r , bekend onder den
naam van G o d s - b o om g a a r d , op de Scho'olstraat, waarvan een
gedeelte der gebouwen nog aanwezig en het overige thans tot eenen
grooten t u i n gemaakt is ; de M a r i a g a r d e , welks kerk en ver-
dere gebouwen gebeel gesloopt zijn , terwijl op de plaats, waar het
klooster gestaan heeft, thans eeri t u i n van meer dan een bunder
groot gevonden wordt; het A rme -Cl a r i s s e n - k l o o s 1er, in de
Neerstraat, welks kerk cn verdere gebouwen mede geheel afgebroken
zijn , terwijl op de plaats , waar het gestaan heeft, thans eene seboono
p a r t i c u l i è r e wo ni n g wordt aangetroffen ; het (Jrsul in en-kloos-
t e r , in de Steey, fwaatvan de kerk geheel is afgebroken, terwijl
het klooster thans tot p a r t i c u l i è r e won i u g dient; het Peni -
te n t e n - kloo s ter , in de Munsterstraat , naast de 11. Geest of ka-
thedrale kerk, welk gebouw in 1780 , toen het klooster veruietigd was ,
in eigendom aan de stad kwam , terwijl thans de gebouwen tot de
R i j k s s c h o o l v o o r het lager on d e r w ij s dienen , en het P h c-
r i s ia n en of Ka rme l i t e s s e n - k l o o s t e r , m do Karmelitessen-
stra a t, waarvan zoowel de kerk als het kloostergebouw afgebroken i s ,
en in eenen zeer grooten t u i n hersebapen.
Men beeft thans nog te R oermond een K l o o s t e r van Z u s t e r s
van L i e f d e , in 1842 en 1843 geheel nieuw gcbouwd, Achter
Klooslerwand. Er zijn in dit oogenblik nog slechts zes Geestelijke
Zusters ; zij bedienen de zieken, leven van aalmoezen en houden eene
bewaarschool voor arme kinderen.
De k er k der Hervormden in de Neerstraat, is een klein ge-
bouw , met eenen toren , waarin , ira het jaarl829 , eene klok geplaatst
werd, terwijl in 1827, uit weldadige giften van sommige godsdienst-
vrienden , uit bijdragen der gemeenteleden en andere middelen , waar-
toe de Heer L. van der V oort P i e c c , behalve zijne gift, eene soin van
drie honderd gulden bijdroeg, een orgel aangekocht werd. Het is
een gedeelte van het voormalige Minderbroeders-klooster.
Het Hosp i t a a l of Roo ms c h -K a t h ol ijk G o d s h u i s , is het
grootste gebouw der stad ; het was vroeger de woning van den Gouverneur
van het Overkwartier van Gelderland , in- 1682 gestiebt ; tot de
bouwing werden 100,000 Brabandsche guldens opgenomen. De Magi-
straat had oudtijds, op den. Schuttenberg, een buis doen bouwen , de
B e ije r genaamd , om tot armenhuis te dienen; K a r e i II deed het in
1674 tot infirmerie voor de Spaansche Soldaten inrigten , na de
verdeeling van Gelderland , in 1715 , werd het weder door de Soldaten
ontruimd en , bij opene- brieven van 9 December 1735 , voor een Ou d -
Ma nn enhu i s afgestaan. Destijds leefde te R oermond zeker Kanunnik
de B ors , die met zijne zuster D orothea , Non in het Clarissen-klooster
aldaar, een zeer groot huis op de Markt bezat (thans de Beurs).
Deze menschtievende personen stonden alle hunne goederen gereedelijk
a f , om tot een algemeen verblijf voor behoeftigen der beide kunnen en
voor arme weeskinderen te dienen , doch daar hun ouderlijk huis weldra
te klein was, stelde de Eerwaarde B ors aan de Oostenrijkscbe Regering
voor, om het tegen het Gouvernements-gcbouw te verruilen , betgeen dan
ook ,'bijjoclrooi van den 1 October 1739 , werd toegestaan en den 19 November
daaraanvolgendetrok de gebeelebevolking naar haar nieuw verblijf.
R oermond is de geboorleplaats van de Godge leer den : J acobos
D i j r , geb. in 1557, 31 Mei 1635 , en J ohannes V ossios of A lo pe -
cids , geb. in 1549, •f 22 Februarij 1586.
Van den Re g t s g e l e e r d e J acobus B ddeliüs , f in 1597.
Van den S t a a t sma n A rnold H enri T heodorus Baron M icuiels van
V erddvnen , geb. den 1 Julij 1774, 18 October 1846, als Lid van
de Tweede Karner der Staten-Generaal.
Van den Ge n e e s k u n d i g e : F ranciscos F abricids , die tevens een
Latijnsch Dichter was, geb. in 1524, in 1575, en A e l u j s E v e r a r d u s
Vorstids of V o r s t , geb. den 26 Julij 1565 , in 1624.