waren geveld, terwijl bet sap van do overige boomen, van die soort,
geheel verznurd word afgetapt, ten gevolge der onophoudelijke schud-
ding; de grootste schade werd echter veroorzaakt, door het ontwor-
telen en omstorten van de zware en hooge boomen, waarin de boningbij
hare was legt en waardoor waarschijnlijk de inzameling van dit product
in de twee volgende jaren niet heeft kunncn plaats hebben.
ROTTUM, oudtijds R o t t e n a , R o t t : m , R o t n a , R o tn e of R o t n y e , d.,
prov. Friesland, kw. Zevenwouden , griet. Schoterland, arr., kant. en
2 u. Z. W. van Heerenveen, 1 u. W. N. W. van Oudeschoot.
Het is thans een klein dorp, alwaar vele huizen zijn afgebroken,
loopende tot aan de grenzen der grietenij Haskerland; weleer hield men
hier den landdag der Zevenwouden. Uit dit dorp kan men, längs drie
verschillende wegen, naar Oudeschoot, Lemsterland, Doniawarstal en
Haskerland rijden ; ook loopt van bier eene vaart in de Overspitting,
welke van de Joure naar bet Heerenveen gaat, benevcns eene andere,
welke in het Tjcukemeer val t, om nu niet le spreken van de Rot t e-
s l o o t . (Zie dat woord).
Men telt er 160 inw., die meest in den landbouw bun bestaan vin-
den; ook is er een korenmolen de R o t s t e rmo i e n genaamd.
De Herv. die er wonen , behooren tot de gem. Oudeschoot-Nije-
scTioot-Mildam-en-Katlijk. — De Doopsgez. van welke men er aantreft,
worden tot de gem. van Heerenveen gerekend. — De R, K., die er
wonen, behooren tot de stat. van Heerenveen.
In bet jaar 1498 woonde hier B ah r e R o h m e r t s s a v a n R otna , die,
benevens nog vele anderen , in den ongelnkkigen slag bij Saaxum
sneuvelde.
Weleer , in de Spaansche oorlogen , lag hier eene schans om het platte
land tegen de rooverijen der vijandcn te dekken ; doch zij werd door
V erd u g o , in den feilen winter van het jaar 1883, veroverd.
ROTTUM , vroeger R oothem , R oo ttem en R o t th em bekend, d. in
Hunsingo, prov. Groningen, arr. en 4£ u. N. W. van Appingedam ,
kant. en 1 | u. N. N. 0 . van Onderdendam, gem. en 40 min. N. ten
W. van Fantens, op eene uitgestrekte wierde.
Men telt er in de kom van het dorp 27 h. en 170 inw., met de
kerkelijk daartoe behoorende geh. He lwe r t , Hol w i n d e e n Be t h l e h
em 81 h. en 330 inw, die meest in den landbouw hun bestaan vinden.
Dit dorp is een der oudste van de provincie Groningen. — Ook vindt
men in de oude geschiedenis , dat , volgens overleveribgen , R o t tom al
vroeg voor eene heilige plaats gehouden werd ; voor de invoering van
het Christendom , zegt men , bestond er een Heidensche tempel, waarin
meer dan honderd afgodsbeelden geplaatst waren , welke, toen de Chris-
telijke godsdiensl in de omstreken gepredikt werd, naar Utrecht ofMe-
demblik zoude gebragt zijn. Onder deze beeiden wil men, dat gevon-
den werd het beeid van T h o r of S ta v o , benevens dat van zijne getnalin
F osta , aan welke afgoden ook , volgens W e s t en d o r p (1), op Helligoland ,
toen Fosteland genoemd, geofferd werd , op welk eiland heden nog
sporen van de Friesche taal en tongval bestaan. In de Friesche Cro-
nyche van A nd rea s C o r n e l iu s leest men : » want Fosteland een lief-
» hebbende landt ofte een liefRick land beet, als Amelandt van
* gelvcken oick deedde.” Deze heidensche tempel is later door een
klooster, eene uitgebreide abdij, vervangen en men wil, dat men het
naar het roode dak R oo dheem zoude genoemd hebben. De Abt van
(1) tfoordsch'G Mythologie t bladz. 310.
dit manncnklooster, helwelk tot de ordc der Bcnediclijncn behoorde ,
had ook het beheer over het eiland Rottumer-oog cn bezorgde in 1232
niet de Abten van Aduard en Oldeklooster in de Marne eene herzie-
ning van de aloude landswetten , in de Friesche taal , welke door de
Staten van H unsingo geapprobeerd werd. De laalste Abt van dit
klooster overleed in het jaar 160 1 , waarna de kloostergoedcren en
regten , vroeger reeds gesaeculariseerd, verkocht werden. Zie voorts
het arl. B e th l e h em . De hooge wierde, waarop R ottum gebouwd is ,
wijst nog zeer vele sporen van het klooster aan.
De Herv., die er 280 in getal zijn, onder welke 43 Ledematen, ma-
ken eene gem. uit, welke tot de klass. van Middels tum, ring van
Uilhuizermeeden, bchoort. De eersle, die er het leeraarambt heeft
waargenomen , is geweest A n to n iu s S t rom b e rg iu s , die er in 1602 kwam ,
en in 1624 vervangen werd door A n to n iu s W j l l ic h iu s , De kerk is wegens
bouwvalligbeid , volgens een staatsbesluit van 1 Maart 1638’, verkocht,
en in hare plaats een ander gesticht, zijnde een vrij groot, langwerpig
gebouw, met eenen kleinen koepeltoren, staande meerendeels naar het
westeinde op het dak der kerk;'aan bet wesleinde en onder het zellde
dak Staat de pastorij en ook de kosters- of schoolmeesterswoning, met
het daaraan verbonden scboollocaal. Het muurwerk der pastorij en
koslerswoning heeft eene buitengewone dikte, en men kan daarin de
cellen en oude vensters van het klooster nog duidelijk ontdckken. Het
collatieregt, dat vroeger bij den Abt van het St. Anna-kloosler aldaar
bezeten werd, is ecrst bij de Gedepuleerde Staten der provincie geweest
en van deze , in 1601, aan de bezitters van het huis Ny e s t e i n
ovcrgegaan , die er reeds in het volgende jaar eenen Predikant berie-
pen. Onder die bezitters zijn er ook eenigen geweest uit het adellijke
geslacht A l b er d a . Thans behoort de collatie aan de erven van den Heer
C o s t e r u s .
De 7 Doopsgez. die hier wonen , behooren tot de gem. van IJiihui-
zen. — De R. K., van welke men er 28 telt, worden tot de stat.
van üithuizcn gerekend. — De dorpschool wordt gemiddeld door een
getal van ruim 50 leerlingen bezocht.
In het schouwbare behoort dit dorp onder de schepperij van Ewsum,
waarvan bet een staande zijleed is.
ROTTÜMEROOG, eil., in de Wadden, tot de prov. Groningen behoorende,
arr. en 8 u. N. W. van Appmgedam, kant. en 5 u. N. van
Onderdendam t gem. en 3 | u. N. van IFarffum, en 2j u. N. van de
Noord-polder-ziil, of, meer juist, zeslien duizend eilen van den toren
vanWarffum.
Dit eiland zal anderhalf uur in den omtrek hebben , en wordt nog
door eenige duinen beschermd. Aan de oostzijde wint het wel iets ,
doch daarentegen verliest bet sterker aan de westzijde, en moet tegen
den slag des waters door het aanpooten van heim of zoogenaamd riet-
gewas tot behoud en vermeerdering der duinen beschermd worden,
ln vorige tijden behoorde bet voor twee derde aan het klooster te R o t tum
, en voor een derde aan Oldeklooster in db Marne. Na de
Reduclie is het door de Staten der provincie Groningen als klooster-
goed gesaeculariseerd, doch de klauwgenooten van den regtsloel te
Warffum en de Breede beweerden, dat het eiland onder hen behoorde.
vonnis van de Hoofdmannenkamer, is echter , den 30 November
1642, het regtsgebied aan de Gedeputeerde Staten toegekend , doch bij
revisie , den 23 Januarjj 1 6 4 8 , alleen het strandregt en de judicature
over gestrande goederen. In het begin der zeventiende ceuw moet dit