6G P Á R.
eene bogtige sloot tot ontlasting van water ; alle drie lozen hun water
in de rivier.
Aan den waterkant vindt men drie landingsplaatsen : de eerste aan
de klip , bij het plein van bet gouvernementshuis, alleen gcschikt voor
sloepen en tentboolcn; de tweedc aan de Koffijwaag, en de derde aan
de Plattebrug , tot het lossen en laden van koopwaren ; bij hoog Water
kan men echter overal aanleggen , vooral bij spring-en giertijden ; bet-
geen aan de Soheepskapiteins gelegenbeid geeft hunne ladingen spoedig
en gemakkelijk te kunnen lossen en aan de waag te brengen. De sche-
pen liggen op een heele of halve kabellengte in rijen, achter elkander ,
voor de stad ten anker.
De voorlbrengselen worden van de plantaadjen, door zeer groole
ponten aan boord gebragt. Deze hebbcn veel overeenkomst met onze
booischuiten , maar zijn voorzien van een dak , gedekt met riet en
palmietbladeren , teh einde alles voor de hitte der zon en den regen
te bescbermen ; zulks maakt de inlading zeer gemakkelijk. De ma-
trozen dier ponten zijn Negers , en de stuurman öf scbipper is gewoon-
lijk een Mulat; zij kunnen veel laden, en laten zieh altijd met het
getij op- en afdrijven.
De stad is van wege de vreemdelingen zeer levendig. De uitvoer
bestaat in suiker, koffij , katoen, kakao en indigo ; de invoer in lar-
wemecl, gedroogde en gezoutep visch, tabak, gezouten vleesch, paar-
den , kaarsen en Europesche fabrijkwaren. 1
Aan de oostzyde van de esplanade of het plein-, Is het fort Zeelan-
d i a, met gracht en wal, naar de zijde van de stad, en aan de achter-
zijde de rivier. Binnen dit fort ligt.een blokhuis, het Bi nn en fort
genaamd, en thans tot een civiel en milita» gevangenhuis dienende;
verder eene ruime luehtige kazerne en officierswoüiogen. Meer beneden-
waarts de rivier is het zoogenaamd Combé , in 1790 , ten tijde van den
Gouverneur FfiioEHiciaangelegd, dat men als eene voorstad van P aramaribo
kan bésehouwen. Het is eene verzameling van huizen, in welker mid-
den een aanzienlijk plein , met eenen waterput. Dit Combé wordt van
de stad afgescheiden door de Sommelsdijkschekreek , waarover éeíie brug
ligt. Even als de stad hier is uitgebreid geworden, heeft dit ten Westen
plaats gehad, sedert 1772 , met dat gedcelte , dat over de Steenbakkers-
gracht gevonden wordt, bestaande uit armoedige, bouwvallige, honten
huizen en verwilderde tuinen.
In de stad vindt men twee kerkhoven , als de. G u d e - O r a n j e t u i n
en de N ie uwe-Or a n j e t u i n . Op den Oude-Oranjetuin , waar de
kerk Staat, wordt niet meer begraven , maar wel op den Nieuwe-Oranjetuin
, die meer verwijderd uit het midden der stad is.
De twée I s r a e l i t i s c h e k e r k h o v e n liggen builen de stad, als
men zieh naar Kwatta (een landsgrond) begeefti
De publieke gebouwen zijn : het Go u v e r n eme n t s - h u i s , het Hof-
v a n -P o l i t i e , het H of van J u s t i t i e , de H ervor mde , de Evan-
g e l i s c h -Lu t h e r s c h e en de R. E. k e r t e n , een B i d h u i s der
Moravi s c h e broeder s , twee S y n a g o g e n , eene van de Pórtu-
gcsche en eene van de Hoogduitsche Joden ; — het Mi l i t aire Hospi -
t a a l , de We e s k ame r , de Waa g, eenegroote Ka z er n e, tot huis-
vesting der troepen in hét fort Zeelandia, en daarbij benoodigdé P a-
vi l joen'en voor de O f f i c i e r e n , uifgeätrekte Ma g a z i j n e n ,
Wac h t h u i z e n , Br a n d s p u i t h u i z e n , onderscheidene Wel p u t -
t e n , op de hoeken derstraten. Drie Sehouwburgen zijn verbrand ,
eil vervangen door eenen waar liefhebbers in speien , en die vbor het
publiek open Staat. Een andere, die door den brand verschoond was,
de Ni e uwe - V e r r e z e n e - P h o e n i x genaamd; dient sedert 4 Maart
1826 tot eene R. K. kerk, welke .niet veel bijzonders bevat, zijnde
slccbts eene lange, ruime houten loods, met eenen fraaijen voorgevel,
in welks frics men leest :
InIsto traksfIgVrato Loco
OfferIMYs mVhC soLI Deo Vepo.
(d. i. In deze herschapene plaats oßeren wij nu den alleen waren God).
Boven dezen gevel verheft zieh een klein koepeltorentje, op hetwelk
een zwart houten kruis geplaatst is. Vroeger hndden de R. K. hunne
kerk in de Wagenwegstraat, niet ver van den ouden Oranjetuin , dan
deze viel in den geduckten brand van 1821. Hel is eerst sedert 1786
Onder het bestuur van den Gouverneur W ichers , dat de R. K. het
bouwen van eene kerk in de Kolonie Suriname werd toegestaan en den
18 October 1786 kwamen uit Nederland de twee Pastoors Doornik en
K erstens aldaar aan , welke de toen nieuw geboude kerk den 1 April
1787 plegtig inwydden.
Het, in 1710 voltooide, Go u v e r n eme n t s - h u i s , was in hout
opgetrokken en verre beneden het aanzien der kolonie , hoewel het in
jaar 1792 aanmerkelijk verbeterd was , doch is , in het jaar 1834 ,
op order van den Gouverneur van H eeceer en , door een fraai van steen
gebouwd hotel vervangen. Tusschen het Gduvernementshuis en het
fort vindt men eene zeer prächtige tamarinden laan , uit drie rijen hooge ,
zware boomen .bestaande, welke fraaije groep een zeer bevallig lom-
mer aanbiedt , zijnde onder de regering van den Gouverneur Wichers
met de zuidelijke rij boomen verbreed geworden. Tusschen de tweede
en derde rij boomen dezer' laan , trefit men eenen bornput aan , in de
geschiedenis bekend, door dien in de nabijheid de Gouverneur Aers-
sens van SoHMEiSDijK dpod geschoten werd.
Het gewezen H o f v an Pol i t . ie is in 1821 verbrand. Vöör dat de
koepelkerk der Hervormden gebouwd was, diende de zolder van dat
Hof hun tot godsdiepstige vergaderplaats. In plaats van de koepelkerk,
ook ip 1821 verbrand, is in 183 4 , op dat zelfde plein, of-
schoon iets zuidelijker, eene nieuwe, langwerpige en achtzijdige Her-
vormde k e r k gebouwd. De werkzaamheden van het .Hof van Po-
l i t i e , het Go u v e r n emen t en de We e s k ame r , zijn thans in
drie of vier; huizen verdeeld.
Het Ho f - v a n -Ci v i e l e -Cr imi n e l e - J u s t i t i e , in 1 7 9 4 in steen
gebouwd, is door den brand verschoond gebleven. In het jaar 1804
werd dit gehouw bijna geheel hertimmerd en aanmerkelijk verbeterd.
De, E v a n g e l i s q h e -Lu t h e r s e h e - k e r k , welke in het jaar 1744
gebouwd was , en na den brand van 1821 ook door de Hervormden
gebruikt werd , is in 1832 verbrand, doch in de plaats daarvan eene
nieuwe gebouwd ; die den 6 Julij 1834 ingewijd is.
-locm^ k l o r a v i s c h e Br o e d e r s , is den 21 Julii
1828 ingewijd, terwijl de bouwing grootendeels uit liefdegaven bestreden
i s . Het is de grootste kerk van geheel P aramaribo, zijnde vrij hoop-
en tevens lucbtig gebouwd. Twee galerijen, de eene boven de andere
loopen de kerk rond en kunnen aan vele hoorders plaats verleenen.
De Sy nago ge der P o r t u g e s c h e I s r a e l i e t e n , is in 1792 g e -
bouwd. Deze is gewoonlijk in eenen vrij zindelijken Staat, en door-
dien de wind er van alle zijden in spplen kan, is bij altijd frisch en
e • Ha”gs de muren loopt eene rond gaandeloge, welke zitplaatsen
voor de vrouwen bevat; de tabernakel waarop de Rabbi’s staan te zingen,