schotschiiftcn , was mishandeld, dat Let meer dan tijd was, dat Lij
eens weder wat werd verheven, vcrzekerende tevens, dat er niets
dan vreugde zou bedrevcn worden. Echter werd al ras duklelijk wat
men met dat vreugdebedrijf beoogde , toen van d e b Heim hem ecn sluk
oranjelint aanbood, betuigende dat het wel noodig kon zijn , zieh daarvan
te voorzien. Het Verzoek , om de eerepoorten te hebbeti, toegestaan
zijnde, werden die op de nieuwe markt opgerigt en des avonds verlieht.
Een daarvan pronkte met dit veelbeteekenend versje:
De Staat xznckt van B ourbon , de Heerschzucht van Brittanje,
Verdrijft uit Nederland den tampspoed van O r a n je ,
Dus bloeit die schoone wonderboom,
In weerwil van het IJ en van den Merwestroom.
Op den bestemden dag, tot welks viering men door de baldadigSte
bedelarijen en afpersingen het geld had bijeengezameld , was de on-
gebondenheid allerhevigst. Belagchelijke en schrikverwekkende vertod-
ningen wisselden elkander a f ; bier zag men eenen hoop jongens van allerlei
jaren met oranjemutsen, patroonlasschen en linten versierd ; daar'eeiie
groote menigte vrouwlieden, van welke de voorste een zotskap ophad ,
met een luidruchtiggezang en geschreeuw hand aan hand dansendeaanko-
menj elders eenen molenaarswagen , onder een woest gelier en het zwaai-
jen met de hoeden , door de straten rijden , hebbende een molenaars-
knecbt op een der paarden gezeten, eene opgesierde vrouwenmuts op het
hoofd en eene flesch in de hand ; verder hoorde men een gezelschap
van mannen , met versierde bogen en kroontjes htinne Vreugde, door
luidruchtige hoezees , uitboezemen. Ware het hierbij gebleven , fnen zou
deze dwaasheid ligtelijk hebben kunnen Voorbij zien , doch het werden
tevens tooneelen van geweld. Men dtvong de voorbijgangers onder Versierde
bogen, door vrouwen gedragen , te bukken ; men moest der woe-
lende menigte geld geven of met haar drinken. Niemand durfde zieh ver-
stouten van , zonder oranje versierd , op de straten te verschijnett ,
wilde hij geen gevaar loopen van geslagen of in ’t water gesmeten te
worden. In den namiddag vermeerderde de onrust, toen eene bende
van drie honderd scfaeepslimmerlieden , alien met oranje versierd, en
onder.liet roepen van hoezee van oranje! de stad doortrok. In huis
was het voor sommigen even onveilig als op straat, daar de onzinnige
menigte zelfs ook daar binnen drong en de bewoners dwong , om oranje
op te zetten , hoezee ! te schreeuwen en mede te dansen : in eenige win-
kelhuizen waren zelfs de waren, niet veilig.
In Maart des volgenden jaars had er weder een oproer te R o t t erd am
plaats over den wapenhandel, waarbij echter geen bleed gestört, noch
goederen vernield werden.
In 1786 ontstonden te dier stede nogmaals groote onlusten, over de
bemoeijing der burgers met het stedelijk bestuur; dit veroorzaakte
ernstige beraadslagingen , doch het besluit der zake was ten voordeele des
welmeenenden Volks, waarover niet weinig vreugde outstond. Dit wäs
echter van körten duur ; de komst der Pruissen maakte weldra eene ge-
heele onwenteling , de volksregenten werden van hunne posten ontzet,
en de burgers , welke zieh met de zaak des volks bemoeid badden,
namen de vlugt.
De omwenteling van het jaar 1793 had te R o t t er d am zonder aan-
merkelijke stoornis volgender wijze plaats. Eenige aanzienlijke burgers
den 19 Januarij in den Doelen bijeengekomen , verzochten dat de vroed-
schap zoude Vergaderen , ten einde aan te hooren eene boodschap van
deburgerij. De gemeldecommissiebinnen gelaten zijnde, eischte, dat
da regering afstand van bare regeringsposlcn zoude doen , betgecn ook
dadelijk geschiedde. Er werden door kiezers uit de burgerij vier en
twintig nieuwe Raden, vier Wethouders, een ßaljuw, zeven Sehe-
penen en twee Secretarissen verkozen, die allen plegtig door de burgerij
naar het raadhuis geleid werden. Daarop werd de driekleurige
vlag van den toren gestoken en de nationale kokarde opgezet. Woensdag
avond kwamen eenige Fransche troepen binnen , die een detachement
der gewapende sebutterij van Dordrecht bij zieh hadden , om , in geval
van tegenstand , de Franseben te ondersteunen , naardien zij onbewust
waren van de voorgevallene omwenteling in R o t t e r d am . Doch op eenen
afstand buiten de stad werden de Franschen ingehaald door een détachement
uit de burgerij , zelfs moesten eenige leden van het oud bestuur
daarbijtegenwoordig zijn. Op dien zelfden dag werd nog, bij eene pubiiea-
t ie , aan alle burgers gelast op te geven, de in R o t t erd am zijnde magazij-
nen, schepen en andere eigendommeu, aangezien het bekend was , dat er
in gemelde stad zeer vele goederen van de Engelschen lagen, diedan
ook in handen der Franschen vielen en vervolgens verkocht werden ,
gelukkig, dat de oude regering zeer waakzaam was geweest, omte verhinderen
, dat de Engelschen hunne magazijnen en schepen niet in
brand hadden gestoken, waartoe zij reeds aanstalte hadden gemaakt.
Te R o t t e r d a m was reeds den 13 December 1 8 1 3 , toen de Gens-
d’armes vertrokken waren en bij de overige Franschen duidelijke blij-
ken van vrees werden bespeurd, met het koopen en dragen van oranjelint
een aanvang gemaakt, hetwelk echter terstond door den Franschen
Commissaris van Policie werd gestuit. De Hollandsche Tooneel-
speler R o s e n v e l d , die met een oraujekleurig lint dien avond op het
tooneel verscheen , werd ’s nachts van zijn bed opgeligt en gevanke-
lijk naar Rreda gevoerd. Dan , de ontrustende tijdingen , welke in de
volgende week van elders inkwamen, en de steeds toenemende doortogt
van rijluigen met vrouwen en goederen, veroorzaakten ook hier spoe-
dig bet lang gewenschte vertrek der Fransche beambten en Douaniers,
die den volgenden Donderdag allen de stad verlieten. Nu rees de
vreugde der burgerij ten top. De oranjelinteri en kokarden kwamen
van wijd en zijd voor den dag, en scharen volks van de lagere klasse
liepen zingende en dansende door de stad. Ter voorkoming van on-
gereldheden liet de Maire C a r o l u s J a c o e u s B l a n k e n r e im , die met zijne
Bijzitters op het' stadhuis bleef, eenige burgers bÿ zieh roepen,
welke hij verzocht tot bewaring van de rust behulpzaam te wezen. Door
deze en meer anderen, welke zieh daarbij voegden en diegezamenlijk
ten spoedigste van de noodige wapenen voorzien werden, werd het
heilzame oogmerk volkomen bereikt, zoo dat , niettegenstaande de
woeste vreugde van sommigen uit het gemeen, de geweldadigheden ,
welke men vreesde , zieh bepaalden tot het afbreken of sehenden van
eenige Fransche wapenborden en het omverhalen van twee huisjes
van het octrooi. Op Vrijdag, den 19 , werd een geregeld tusschen-
bestuur uit de aanzienlijksten en deftigsten der stad aangesteld, waar-
van , bij openbare afkondiging, door den V oorzitter van dat bestuur,
den Heer J o h a n F r a n ç o i s v a n H o g e n d o r p , aan de juicbende burgerij
kennis werd gegeven. Nu werd ook de Hollandsche vlag , die Van de
schepen reeds wapperde, van den dom der- groote kerk en van andere
gebouwen uitgestoken. Vervolgens werd de bezoldigde garde, nog
in den eed van N a p o l é o n staande, afgedankt, van welke velen dadelijk
den eed aan den Prins van O r a n je aüegden. Den grijzen Kolo-
nel Ä m p t werd het opperkrijgsbevel over de stad opgedragen. Regering