werden onder water gezet en ecnig vee verdronk. In het jaar 1806
is deze dijk echter nog verhoogd.
RIJNLEVEN, buit. in het balj. van Woerden, prov. Zuid-Holland;
arr. en 6 u. Z. 0 . van Leyden, kant. en 2 u. W. van Woerden,
gem. Bodegraven.
RIJNLUST , buit. in het Nederkwarticr der prov. Utrecht, arr.,
kant. en gem. Utrecht. — Deze buit. wordt thans in eigendom bezeten
door den Heer C. D e l b e e k .
RIJNLUST, buit. in het balj. van Woerden, prov. Zuid-Ilolland,
arr. en 3 u. Z. 0 . van Leyden, kant. en 2 u. W. van Woerden, gem.
Bodegraven.
RlJNOORD, voorm. buit. in Rijnland, prov-. Zuid-Holland, arr. en J u.
O. van Leyden, kant. en f u. N. ten W. van Alphen, gem. Ouds-
hoorn-en-Gnephoek, in den Rleine-polder aan den Rijn.
Deze buit. welke uitgestrekte moestuinen, fraaije wandeldreven,
een. uitmuntende wijnberg, met grotwerk, bosch, hertekamp en twee
watervallen bevatte, terwijl, het geheel was doorsnedcn door viscb-
rijke vijvers, waarin vier eilandjes , is geheel gesloopt en tot vlak land
gemaakt. Nu echter Staat er weder een gebouw , met een voortuintje.
RlJNOORD, voorheen K b ijg sm a n sr d st , buit. in Rijnland, 'prov.
Zuid-Holland, arr., kant. en even buiten de Hoogewoerds-poort der
stad Leyden, gem. en | u. W. van Soeterwoude.
Deze buit. beslaat, met de daartoe behoorende gronden , eene opper-
vlakte van 37 v. r. 82 v. eil., en wordt thans in eigendom bezeten
door den Heer A d r ia n o s van R ie h s d i jk , woonachtig te Soeterwoude.
RIJNSATERWOUDE, gem. in Rijnland, prov. Zuid-Ilolland; arr.
Leyden , kant. Woubrugge (7 k. d., 20 m. k., 2 s. d. l e afd.); palende
W. en N. aan de Noordhollandscbe gem. Levmuiden-en-Vriese-
koop, 0 . aan de gem. Nieuwveen-met-de-Uiterbunrt, Z. aan Wou-
brugge, W. aan het Rraassemer-meer en de gem. Alkemade.
Deze gem. bestaat uit den Ri j n s a t e rwo u d s c h e -Ve e n - p o l d e r ,
den K 1 ei ne — Hei l i g e -Ge e s t — polde r, den Was s enaar s che -
polde r en een klein gedeelte van den V i er - A r n b a c h t s - p o l d e r .
Zij bevat het d. R i j n s a t e r w o u d e , benevens eenige verstrooid lig-
gende h., beslaat eene oppervlakte van 923 bund. 17 v. r. 42 v. eil.,
waaronder 603 bund. 63 v. r. 23 v. eil. belastbaar land ; telt 71 h.,
bewoond door 111 huisgez., uitmakende eene bevolking van ruim
330 inw. Vroeger vond men het voornaamste middel van beslaan in de
veenderijen , dan nadat die, weggeraakt waren, werden zij vervangen
door den landbouw en de tuinderij , waartoe men in deze gem. schoone
boerderijen en vruchtbare tuinen aantreft. Ook beeft men er eene
touwslagerij.
i~ - De Herv., die er ruim 230 in getal zijn , maken met eenigen uit de bürg.
gern /iV 4 1. o in a d e eene gem. uit, welke 310 zielen, en onder deze 130
Ledemalen , telt, en tot de klass. van Leyden , ring van Woerden , behoort.
Voorheen behoorden de Herv, van Ro e 1 o f -A r en t s - v e e n en van
R i j p w e t e r i n g , ook tot de kerkelijke gem. van R ijn s a t e rw o d d e ,
dan daarna zijn zij met O u d e - W e t e r i n g vereenigd, nog later zijn
echter die van R i jp w e t e r i n g met Ho o gma d e gecombineerd. De
eerste, die in deze gem. het leeraarsainbt heeft waargenomen, is ge-
weest J ohannes S noeckaart , die in 1394 naar Kalslagen vejtrok. Hetbe-
roep geschiedt door den kerkeraad , onder^agreatie van den Ambachtsheer.
De 22 Remonstranten, die men er aantreft, hehooren tot de gern,
van Oude-Wetering. — De 0 Evang. Luth., die er wonen, worden
tot de gem. van Bodegraven gerekend. — De R. K., van welke men
er 270 aantreft, maken, met die van L e ymu i d e n - e n -V r i e s e -
k o o p en Oud e - W e t e r i n g , eene stat. uit, welke tot het aartspr.
van Holland-en-Zeeland, dek. van Rijnland, behoort; 1000 zielen,
onder welke 630 Communikanten, te lt, en door eenen Pasloor bediend
wordt. — Men heeft in deze gem. eene school, welke gemiddeld door
een getal van 70 of 80 leerlingen bezocht wordt.
Deze gem. is eene heerl., welke van ouds eene bczitting van het
huis van W oode was en daarna van W as senaer-W abmond , waaraan
zij zeer lang verbleven is ; doch daaruit verkocht zijnde , is daarna
met deze heerl. verleid Mr. H en d r ik K l d it en Vrouwe J ohanna A l b e r t
in a S cho p , in wier geslacht het tot nu toe verbleven is , zijnde thans
Heer van R ijn sa t e rw o u d e Mr. P ie t e r W il l em P rovo K l d i t , Directeur
van Policie, te Amsterdam.
Het d. R ijn sa t e rw o b d e , R ijn z a t e rw o ü d e , R h ijn sa t e rw o ü d e of R i jn -
sa th e r sw o o d e ligt 2 | u. N. O. van Leyden , kant. en 1 u. N. van Wou-
brugge, nabij het Rraassemer-meer.
Het was voorheen verdeeld in twee buurten , waarvan de eene de
O v e r b u u r t genaamd werd, dan deze werd alleen bewoond door
veenlieden , en ismet de verveening en , daarop gevolgde, bedijking van
den Wassenaarscbe-polder gemaakt. De andere buurt, welke het kerk-
dorp uitmaakt, ligt aan de zijde van het Rraassemer-meer en is verdeeld
in twee rijen huizen , liggende zeer fraai aan den Amsterdam-
sche-rijweg. Het is eene zeer oude plaats, welke reeds, onder
den naam R en sa t e rw a ld voorkomt in een verdrag , ten jare 1 0 6 3 ,
tusschen den Abt van Echternach en W il e e lm d s van G e ld e r , den een
en twintigsten Risschop van Utrecht, aangegaan.
R ijn sa t e rw o u d e lag vroeger aan het vaste land van Hillegom. Men
kwam toen van Hillegomop de Venuip, en verder op Rensdorp , een
dorp dat nu meerendeeis door het Haarlemmer-meer weggespoeld , of
afgehomen i s , zoodat slechts omtrent drie of vier huizen daarVän, op
het daartoe behoorende land , overgebleven zijn ; nu , doch ten onregte
de Vennip geheeten, omdat dit eilandje de heerlijklieid van Ven-
nip allernaast lag of gelegen heeft, doch eigenlijk onder Rensdorp be-
boorde. Men kon dau van daar ligt overkomen op R i jn sa t e rw o d d e en
zoo voort op Groenewoud , Esselikkerwoud , Jacobuswoud en Wouder-
brugge tot Woudshoorn, thans Oudshoorn aan den Rijn , en daarom is het
woud , naast aan de wildernis van Rensdorp gelegen , R ijn sa t e rw o d d e ge-
naarad, als zijnde het eerste van de Rijnzaten of ingezetenen aan den Rijn ,
naast aan de wildernis of heide , daar Bensdorp buiten twijfel dien naam
van heeft gevoerd , alzoo bent eigenlijk hei , waarvan men bezems maakt,
beteekent. In de zestiende eeuw hebben nog oude lieden geleefd, dien
het heugde, dat men met eenen polstok, hier en daar over eene sloot
springende, van R ijn sa t e rw o d d e tot op Bensdorp en zoo voort tot aan
het vaste land van de Vfennip en Hillegoin komen kon.
De kerk is een oud gebouw eu was« voorheen toegewijd aan den
H. J ob annes den Hooper. Zij stond ter begeving aan den Graaf van Holland
, doch onder zekere bepalingen , want toen, in 1315, de Graaf ver-
zuimd had, de pastorij op den bepaalden tijd te begeven , werd
de begeving daarvan opgedragen aan den Heer Mr. J ohan van A d r i -
chem , Kanunnik te Leyden. De paslorie bragt, behalvc het gebruik van
de hijizingen en 8 of 10 morgen (ruim 6£ of 7^ bund.) lands, wan-
neer de Pastoor buiten de parochie woonde omtrent 11 ponden
(66 guld.) op. De kostcrij stond mede ter begeving van den Graaf,