gelezen worden. Hct beroep geschiedt door den kerkeraad, onder
medeslcraming van den Ambachtsheer van R it t h em .
Men heeft in deze gem. eene school, welke gemiddeld door een go-
tal van SIS leerlingen bezocht wordt.
In bet midden der vorige eeuw , was deze heerl. een eigeudom van
Vrouwe An « * . M a r g a r e t a E l i z a b e t h C o n in c k , gemalin van den Heer J a«
v a n B o r s s e l e , Baron v a n B o r s s e l g , Heer van der Hooge, eerste Edele
van Zeeland , uit wier nalatenschap zij schijnt aangekocht te zijn door
den Heer Mr. A n t h o n i P i e t e r L a m b r e c h t s e h , Burgemeester van Vlis-
singen, door wiens nakomelingen zij, hoewel nog eens bij verkoop
overgegaan, tot nu toe bezeten i s , zijnde thans Ambachtsheer van
R i t t h e m , Mr. W i l h e m N i g o l a a s , L a m b r e c h t s e n , Oud-Raadsheer in het
Provinciaal Geregtshof in Zeeland, woonacbtig te Middelburg.
Het d. R it t h em , R e t th em en ook wel R e th em genaamd, ligt 1£ u. Z. van
Middelburg en £ u. 0 . N, 0 . van Vlissingen , te midden van het
geboomte in een stil doch aangenaam oord. Het behoort onder de
oudste dorpen van Zeeland. Oudtijds heette het R ie th em of R ie t h e im ,
en onder dczen naam komt het ook op den ouden Illaffert der Utrechtsche
Bisschoppen voor. Daar nu liem of heim in de taal onzer voorouders
huis of wontng beteekent, zoo denkt men, dat deze naam afkom^
is van de aloude gesteldheid des gronds in den omtrek, waar later
dit dorp is ontstaan. Deze grond laag en moerassig geweest zijnde,
was met riet en biezen begroeid. Dit gewas ging intusschen geens-
zins verloren ; op geschikten tijd kwam men jaarlijks van elders herwaarts
om het af te snijden , ten einde dezen voorraad aan dijken , of
tot daken van huizen en stallingen te gebruiken. Gedurende den tijd
nu, wanneer men zieh alzoo ter inzameling van dit rietgewas hier bevond ,
sloeg men eene woning o p , meest uit het voorhanden zijnde riet
bestaande , in welke rietwoning men later hier voortdurend bleef, zoodra
een gedeelte dezer rictlanden voor bearbeiding tot vruchtbaar land
vatbaar was; van rietwoning dus R ieth ejh of R ie t r e im , welke naam later
in R it t h em is veranderd.
De ■woningen van dit d., voornamelijk in twee rijen gebouwd, zijn
in de laatste jaren veel verbeterd en verfraaid. Men telt in de kom
54 h. en 183 in w., verdeeld in 48 huisgez.
De kerk Staat aan het noordeinde van het d., op eene afgezonderde
stille plaats , onder aangename schaduwen van het rondom welig groei-
jende geboomte. De bouworde van den toren, welke aan de kerk
vast Staat, doet nog denken aan die tijden, toen hier eene R. K. ka-
pel bestond, aan de H. Maagd gewijd en onder begpving van den
Abt van Middelburg. Deze kapel is waarschijnlijk door een geheel
nieuw kerkgebouw, len behoeve der Hervorinden , vergangen, aange-
zien men aan het hoofd der trouw- en doopboeken , door den eersten
Predikanl dezer gem. in Februarij 1612 aangclegd , leest: » ’t Sedert
» dat de kercke van R ct td em is opgebout geweest.” En dit komt
zeer juist overeen met het vermoedelijke jaar der stichting , hetwelk
zieh bepaalt tot 1611 , welkjaartal ook vöör de vernieuwing van het
dak der kerk , op het einde der achttiende eeuw, daarop gevonden
werd. In bet jaar 1834 werden al de lichtramen vernieuwd en in
1841 een groot gedeelte van het inwendige vertimmerd, hetwelk met
eene nette schildering, in 1842, het kerkgebouw in zulk eenen ge-
wenschten toestand heeft gebragt, dat het in eenvoudige nelheid en
doelmatigbeid boven veel andere bedehuizen uitmunt. Ten jare 1794
werd de kerk van R it t h em begiftigd met een zwaar en sierlijk zilveren
doopbekken, door den Heer A l b e r to s P laa« , in leven Luitenant
bij de Infanterie in dienst der Nederlanden, mitsgaders Majoor van
het fort Rammekens. De woning van den Predikant, den 28 October
1764 aangekocht, in de nabijheid en aan het voetpad der
kerk staande en van eenen grooten tuin voorzien, is eene der ruim-
ste en gemakkelijkste pastorijen van het eiland Walcheren. Op liet
kerkhof dezer gem., aan het genoemde voetpad naar de kerk , ziet
men den grafkelder van den Heer Mr. N icolaas C o r n b u s L am b r ech t s en ,
in leven Ambachtsheer van R it t h e m , een man, die, om zijne betrek-
king tot deze gem. in het bijzonder, als ook om zijne Verdiensten als
Staatsman, geleerde en schrijver van vele belangrijke stukken , alge-
roeen in zegenend aandenken blijft. Hij overleed te Middelburg, den
21 Mei 1823 , en werd te R it t h em in gemelden grafkelder bijgezet.
In de nabijheid van het dorp treft men twee vlugt- of vliedbergen
aan, van welke de eene, tamelijk boog , digt bij de kerk wordt gevonden.
Vroeger was deze berg bezet met hooge olmenboomen, welke
door de Franschen, gedurende hun laatste verblijf op dit eil., werden
omgehakt, uitgezonderd een zware en hooge boom, staande juist op
de kruiu des bergs, welken boom men , als tot eene baak op de Schelde
dienende , onbeschadigd liet. Men kan dan ook werkelijk op verren
afstand, zoo in het Vierde district, als op de Schelde, in Zuid-Beve-
land en elders, door het zien van dezen boom , de ligging van het
d. R it t h em bepalen.
Een weinig ten N. van het fort Rammekens is , in het voorjaar van 1846,
«en aarden dam door het oude kanaal van Welzinge gelegd, en hier-
mede een tweede vereenigingspunt van Walcheren met Nieuwr en St.
Joosland gemaakt, hetwelk tusschen beide punten nu weldra geheel
aan Walcheren zal Verbünden zijn. — Slechts 13 min. ten Z. W. van
Rammekens, mede aan de Schelde, treft men het fort Admi r a a l Zout -
man aan (Zie dat woord). Tusschen dit fort en het gebouw der Zuid-
watering ziet men eenen fraai bcplanten inlaagdijk, ten jare 1678 gelegd
, welke met den buiten of zeedijk eenen polder insluit. Zie het
volgende art.
Öngeveer 10 min. Z. van R it th em , insgelijks aan de Schelde , Staat
een , leD jare 1843 nieuw gebouwd, huis, behoorende aan de centrale
direclie van het eil. Walcheren voor de Zuidwatering. Zie dit art.
De kermis wordt op Pinkster Dingsdag gehouden.
Het wapen van R it th em bestaat in een schild van zilver , met vijf kla-
verhladen van sinopel.
R1TTHEM-EN-NIEUW-ERVE (INLAAG-VAN-), onbehuisde pold. in
het eil. Walcheren, prov. Zeeland, arr. Middelburg , kant. Vlissingen,
gem. Rilhem-Nieuw-Erve-en- Welzinge ; palende N. aan de heerl.
Ritthem en Nieuw-Erve , O. aan het Vlakke, Z. aan de Schelde,
W. weder aan de heerl. Ritthem. I
Deze pold., welke in 1678 bedijkt i s , beslaat eene oppervlakte
van 23 bund. 76 v. r. lands, hetwelk deels tot de heerl. van Ritthem
en deels tot die van Nieuw-Erve behoort , en waarvan in eenige per-
ceelen vruchtgevend bouwland aan partikulieren behooren ; terwijl het
overige , hier en daar metpoelen, aan de centrale directie van Walcheren
toekomende , nevens eenig weiland, ook gedeeltelijk met waterwil-
ligen begroeid is , welke bij het rijswerk aan deD dijk gebezigd worden.
RITTHEM-NIEUW-ERVE-EN-WELZINGE , gem. op het eil. W a lehren,
prov. Zeeland, arr. Middelburg, kant. Vlissingen (1 k. d., 2 m. k.,
1 s. d. ) ; palende N, aan de gem. Middelburg , 0. aan het voormalig
IX. D e e l . 56