De R. K., die er 180 in getal zijn , maken , met die uit de bürg,
gem. D riebergen, eene stat. uit, welke ongeveer 220 zielen , ondef
welke 180 Commiinikanlen , telt , en door eenen Pastoor bediend wordt.
De Herv., welke er ongeveer 80 in getal zijn, behooren tot de
gem. Driebergen. — Men heeft in deze gem. geen school-, maar de
kinderen genieten onderwijs te Driebergen.
Deze gem. is eene heerl., welke vroeger leenroerig was aan bet
Sticht van Utrecht, cn in 1743 aan Vrouwe H endrina S üsanna van
H eemskf.rk ter leen werd uitgegeven. Sedert den 9 September 1768 ,
behoordc zij aan Vrouwe Maria A nna G eertrdid van Bemmel , weduwe
van den Heer J oost H endrik Baldewijn van Hartevelb. Later werd zij
in eigendom bczeten door den Heer P etres J edocbs van O osthbysB van
R ijsenburg en door Mevrouw de weduwe van O ostdeyse , geb. de J ongh ,
wier kleinzoon , Jhr. Mr. P etrus Antonibs Maria van Oostheyse van
R uckevorsel , woonaclitig te Utrecht, thans Heer van R ijsenburg is.
De Heer van R ijsenburg beeft voorheen eene diergaarde gehad op het
midden van den berg, tusseben Zeyst en Woudenberg, daar men nog
des Heeren van Rijsenburgs warande, ’t N o o r d h o u t genaamd, op
de kaarten der provincie geteekend vindt.
Het d. R ijsenburg R ijsenborgh of R ijzenrbrg , hetwelk eerst sedert het
jaar 1808 kan gerekend worden te bestaan, lig t.4 u. Z. Z. W. van
Amersfoort, 2J u. N. W. van Wijk-bij-Duurstede, bevallig in het geboomte
verscholen. Men telt er in de kom van het d. een twintigtal
woningen en ruim 100 inw. Hel d. is aan beide zijden van den Arn-
hemschen straatweg gebouwd , maar vormt een plein, aan welks eene
zijde in het midden van een halfrond de R. K.kerkstaat, aan de over-
zijde van den straatweg.is een zeer fraai en wel ingerigt logement, waar
des zomers soms vele gasten hun tijdelijk verblijf hebben.
De R. K. kerk is aan den H. P k t rb s in zijne banden toegewijd. Deze
kerk, door den toenmaligen Ambachtsbeer P e t r u s Jb d o ru s van O o s th u y s e ,
in het jaar 1808 gesticht, is een fraai gebouw , met eenen toren en
van een orgel voorzien. Men vindt daarin een familiegraf en een mo-
nument voor den Heer van O o s th b y s e , den zoon , en een, op de wijze
der ouden , door Jhr. J. van R ijc k e v o r s e l beschilderd, glasraam. Ter
vereeuwiging van de iiiwijding dezer kerk, zijn twee gedenkpenningen
geslagen , waarvan de eene vooral zeer zeldzaam is.
De kermis valt in den eersten Maandag in Augustus.
Het wapen dezer gem. bestaat in een schi'id van keel, het hoofd
van goud en gebastilleerd met twee stukken.
RIJSENBURG, R ijsen b o rg h o f R ijz e x b o rg , o u d a d e ll. h . in h e t v o o rm .
Overkwartier d e r p ro v . Utrecht, a r r . en 4 u . Z. Z. W. van Amersfoort,
k a n t . e n 2~ u. N. W. v a n Wijk-bij-Duurstede, in h e t z u id e -
l ijk s te g e d e e lte d e r g em . en 20 m in . Z. W. v a n h e t d-. Rijsenburg.
Dit huis, hetwelk reeds in het jaar 1240 genoemd wordt, als onder
Zeyst gelegen, was vroeger leenroerig aan het Sticht van Utrecht, en
een groot en ouderwetsch gebouw, besloten in eene zeer wijde gracht,
waarover eene houten brug lag. Op den singel stond veel hoog geboomte.
Het huis moet zeer oud, en, reeds in het jaar 1 2 7 6 , sterk
en aanzienlijk geweest zijn, alzoo men vindt, dat het, len dien
tijde , door G ijsbrecut , Heer van Amstel, aan het hoofd der oproerige
Kennemers , nevens Gijsbrecrts kasteel van Abcoude en Huberts kasleel
van Vianen , ook W illems kasteel van Rijsenburg , welke Heeten , vijafr-
den van Gijsbrecrt van Amstel waren , verwoest werd. Een der af-
stammelingen van dezen W illem van R ijsenbbrg , mede W illem geheeten,
is vermoedelijk een der teekenaars van het verbond der Edelen geweest (1).
W illem P r o e i s , Heer van Rijsenburg, beeft het huis, in 1297, weder op-
gebouwd. Omtrent het jaar 1374 behoorde het aan den Heer van Abcobde ,
doch vervolgens, bij verkoop , aan den Heer van V ia n e n . G is b e r ta v an
Vian en werd, in het jaar 1817, met dit huis en toebehooren verleid,
en stond bet den laatsten Maart 1830 a f, aan hären zoon G e r r i t v an
C b le n b o rg van V ia n e n , die er Heer van was, toen het door de Sla-
ten, in het jaar 1536, voor riddermatig erkend werd. G e r r i t s zoon
was W i l l e m , na zijn vaders dood, van den 27 Mei 1874 af, mede
ter Staten vergadering heschreven. De zoon van dezen , J b s tb s v an
R i js e n b b rg , is in bet jaar 1897, wegens deze ridderhofstad , tot Lid
der Ridderschap verkoren , doch in 1618 daaruit verlaten. In 1743
äs er Vrouwe H en d rin a J b s tin a van H e em sk e rk , en den 9 September 1768
Vrouwe M a ria Anna G e e r t r b id van Bemmel, weduwe van den Heer J o o s t
H e n d r ik B a ld ew ijn van H a r t e v e ld , mede beleend (2). Het gebouw werd
echter door den Heer W. van Dam, op bet einde der vorige eeuw,
gesloopt , zoodat er thans niets meer dan alleen eene oude poort van
bestaat. De tot het kasleel behoord hebbende gronden worden tbans
in eigendom bezeten door Jhr. Mr. P e tb c s A n to n ib s M a r ia van O o s t -
h d y s e v an R i j c k e v o r s e l , woonachtig te Utrecht.
seboon cn—rii’k—j.Tn~ boo0* opyofliid—grhn
'30SCH RUSEN Bll RGSCI1R/WARA\DE of
voorm. Overkwartier der prov. Utrecht.
RIJSHOF, geh. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, prov.
Braband, kw. Oisterwijk, arr. en 4 u. Z. W. van ’s llertogenbosch,
kant. en gem. Tilburg.
RIJSHOVEN , d. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch ; iw . Kempenland,
prov. Noord-Braband. Zie R iethoven.
RIJSKAMPEN (DE), onbehuisde pold. in den Vrijdonx-van-’s Hertogenbosch,
prov. Noord-Braband, arr., kant. en gern .' s Hertogenbosch ;
palende N. aan het JBossche-veld en May, O. aan de Vuchtsche-heide,
Z. aan Cromvoirt, W. aan den Ham.
Deze pold. maakt eigenlijk het oostelijke gedeelte van den polder
de H am- en-R ijskampen uit.
RIJSOORD, heerl. in den Zwijndrechtsche-waard, prov. Zuid-Hol-
land, arr. en kant. Dordrecht, gem. Rijsoord-en-Strevelshoek; palende
N. aan Ridderkerk, O. aan Sandeling- of Adriaan-Pieters-Ambackt ,
Z. aan Kijfhoek, W. aan Strevelshoek.
Deze heerl., welke vroeger eene afzonderlijke gem. ui'tmaakte, doch
sedert 1 Januarij 1846 met S t r i v e l s h o e k vereenigd is , bevat het
d. Ri j soord, benevens eenige verstrooid liggende h., en beslaat, vol-
gens het kadasler, eene oppervlakte van 121 bund. 61 v. r. 80 v. eil.,
waaronder 119 bund. 80 v. r. 36 v.-eil. belastbaar land; telt 14 h.,
bewoond door 26 huisgez., uilniakcnde eene bevolking van 130 inw.,
die meest hun bestaan vinden in de vlasserij, de bouwerij en de veeleelt.
De inw., die er op 3 na, allen Herv. zijn, behooren tot de gem.
Rijsoord-en-Strevelshoek, welkein deze burgerlijke gem. eene kerk beeft.
.De 3 R. K., welke men er aanlreft, behooren tot de stat. van Dordrecht.
Men heeft in deze heerl. eene school, welke gemiddeld door een getal
van 130 leerlingen bezocht wordt.
(1) Zie deswege Te W a t e r , BUtorie van het Verbond der Edelen, St. 111, bl. 282
(8) Zi« Tegenwerdige Staat van Utrecht, D. 11 1X11), b l. 38« en Tolg;