met rljst beplant is , torwijl de kruincn der bergen bedckt zijn met
grazende gelten , schapen, buffels en varkens.
Men heeft er eene menigte bijen , wier nesten aan de boomen hangen.
Het inzainelen van was en honig kost den inlander zeer weinig moeite.
De bijen, uit een vol nest verjaagd zijnde, komen doorgaans wederop
den zelfden boom, een nieuw nest maken. Het was is een voornaam
artikel van handel voor deze eilanders; jaarlijks komen de Paduakans
en andere vaartuigen van Arroe , van Ambon en Banda berwaarts,
om dit produkt in groote boeveelheid op te koopen. De gcwone prijs
gaat nict boven gülden de kattie (een en een vierde pond), en de
betaling geschiedt in ruilgoederen , alzoo bij deze volken het gebruik
van geraunt geld nog niet in zwang is.
De Christenen maken het grootste gedeelle der bevolkin'g uit Zij
leven hier meer op gelijken voet en vereenigd met de Heidenea, dan
op andere eilanden. Deze laatste betoonen zieh zeer genegen, om de
Christelijke Godsdienst te omhelzen , en laten gaarne hunne linderen
in het lezen en schrijven onderrigten.
De eilanders zijn welgemaakt en rijzig van gestalte ; ook da vrouwen
mögen schoon genoemd worden , doch zijn bijna allen geheel van borsten
-verstoken , zelfs die , welke hunne kinderen zoogen, bebben den
-boezem geheel p la t, gelijk de mannen.
De bewoners van Rom, vangen een groote menigte schildpadden ,r
op de nabij gelegen onbewoonde eilandjes. Overigens houden zij zieh
weinig met de visehvangst bezig, hebbende meer lust om handel te
drijven , en landbouw en veeteelt te beoefenen.
Het bestuur over het geheele eiland is opgedrageh aan den Opper-
Orang-liaja, die te Jeroessa zijn verblijf houdt. De rondom verspreide
dorpen worden, onder zijn opper-toezigt , door afzonderlijke hoofden
{Orang-toea's of Oudslen des volks) -bestuurd. Intusschen oefent de
Opper-Orang-Kaja hier eene zeer beperkte magt; bij elk verschil ver-
zamelen zieh de onderscheidene dorpshoofden , en beslissen de zaak
bij meerderheid van stemmen. Opmerkelijk is het , dat bij overlijden
van een dezer hoofden , somtijds aan zijne wettige vrouw het regt van
stemming wordt toegekend , zoodat nu en dan onderscheiden vrouwen
in de vergadering legenwoordig zijn. Somtijds duren de overwegingen
wel drie dagen, eer het punt van geschil vereffend wordt , hetgeen
altijd" met de grootste minzaaraheid geschiedt.
De Kota-Compania , het Gouvernementsblokhuis , bestaat uit een ruim
gebouw van bamboes, door eenen uitgestrekten muur van klipsteen om-
ringd. Binnen den emtrek vindt men eene tamelijk groote kerk. Ten
gevolge der verplaatsing van het hoofddorp, ligt nu deze Kota-Compania
aan den voet van de huizen der inlanders. De grond is hier
vlak en bedekt met woonhuisjes, welke allen met nette tuintjes om-
ringd zijn.
ROMA (KLEIN-), eil. in Oost-Indie, een der Zuidwester-eilanden-
van-Banda, tot de Teralta-groep behoorende, 0 . van Roma.
ROMANORUM-PORTUS, volgens sommigen de oude naam van het
water de Rooupot. Zie dat woord.
ROMBASSOLLANG, d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
ads. res. Krawang, lands. Paroeha-Moetjang.
ROMBOUTSPOLDER (ST.), pold. in het Band -van-Altena, prov.
Noord-Braband, Tweede distr., arr. ’s Hertogenbosch, kanl. lleusden ,
gedeeltelijk gem. Giessen , gedeeltclijk gem. O p -en -N e e r-A n d e lge-
deeltelijk gem. Almkerk-en-Uitwijk en gedeeltelijk gem. Bijswijk j
palende N. aan den rivierdijk tegen de Maas, 0 . aan de Straat en
Neerändelsche-steeg , Z. aan den Rietdijk , W. aan het dorp Uitwijk
en den weg van Uitwijk naar Rijswijk.
Deze pold. bcslaat, volgens het kadaster, tot aan den binnendyks-
kruin , eene oppervlakte van 337 bund. 93 v. r.; als onder Giessen,
236 bund. 40 v. r. 28 v.. eil., onder A n d e l, 6 » bund 41 v. r.
52 v. eil., onder Almkerk, 14 bund. 3 v. r. 40 v. eil. en onder
Rijswijk, 2 bund. 6 v. r.
De S t . R omboutspolder wordt op de rivier den Alin van het over-
tollige water ontlast. De wipwatermolcn van dezen polder, zoo men
meent geplaatst in 1606, heeft 27 eilen vlugt, de middellijn van het
walerrad 3 ,8 8 eil., en de breedte der schoepen is 0,51 eil. 1 er zijde
van dezen inolen vindt men eenen steenen wachter, voorzien van eene
drijfdeur wijd 1,84 eil., waardoor het overtollig water van dezen polder,
bij lagen stand van den Alm , soms zonder hulp van den molen
afloopt. Het zomerpeil is 0,04 ell. beneden A. P. Tegenwoordig is het
maalpeil 0,78 eil., doch voor 1832 was het 0,62 boven A. P. Het bestuur,
gecombincerd met dat van den G i e , s s e n s c h e - c n -An d e l -
s c h e -W e i d e - p o l d e r enden Ei n d e v e l d s c l i e - p o l d e r , bestaat uit
eenen Sehout, tevens Secretaris, en vier Heemraden , benevens eenen
Waardsman voor elken polder. Aan de zuidzijde van dezen ten westen
van den Oude-Alm, vindt men nog het overblijfsel van den zooge-
naamden Ui t w i j k s c h e -H e u v e l of A l f e r s b e r g , in vroeger tijd
vermoedelijk tot eene vlugtplaats gediend hehbende. Aan de noordzijde
Staat een groot gedeelte der woningen van het dorp Gies sen. Door
dezen polder is strekkende de zoogenaamde Ou d e -A lm.
Het tegenwoordige peil van de, rivier den Alm, waarop acht water-
molens uitmalen , i s , den 3 October 1827, geplaatst aan den watermo-
len te Andel; aan de steenen heul en aan den Brugdam te Almkerk,
door middel van ingemetselde hardsteenen blokken , waarop gebeiteld
Staat: Buitengewoon Boezempeil ten tijde van overstroomingen, strek-
kendc ter voldoening aan art. "VIII van het Reglement van ampli-
atie der bepalingen op het steken van hulpgaten , in geval van nood
en overstrooming , in de landen van Altena en Dassen , gearresleerd
bij Koninklijk Besluit van 17 September 1 8 2 0 , no. 7 4 , zijnde
dit peil 0.16 eil. hooger, dan het eigenlijke oude Almboezempeil, doch ,
irigevolge besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Braband , d.d.
2 November 1831, litt. Y (afdeeling van Policie), is het eerstgemelde
peil , ook tot gewoon maalpeil of boezempeil van den Alm aangeno-
men geworden.
ROMBOUTS-WAARDof T homas-waard, pold. in den Bieshosch, prov.
Noord-Braband, Tweede distr., arr. ’s Herlogenbosch , kant. Heusden ,
gem. Werhendam ; palende N. aan het Houwenings-water, 0 . aan het
Kraijenest, Z. aan de West-kil, W. aan den Westelijke-opslag.
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, met de kaden, eene oppervlakte
van 43 bund. 7 v. r. 40 v. eil., en heeft drie houten duikers ,
als : eene op de oost-, eene op de west- en eene op de zuidzijde des
polders, wijd respectivelijk 0.76 eil., 0.75 en 0.64 eil., voorzien met
een drijfdeurtje en de twee laatste met kleppen, door welke duikers
bij op de Westkil van het overtollige water wordt ontlast. Het zomerpeil
is 0.75 eil. boven A. P. De hoogte der dijken is 2.15 eil.
tot 2.25 eil. boven A. P. Hij wordt bestuurd door den eigenaar.
ROME, drie boerenplaalsen op de Over-Betuwe, prov. Gelderland,
kw. en 5 u. 0 . van Tiel , distr., arr. en 2 u. W. van Nijmegen,