van zeven jaren , en dat wel vermits haar laatste bmndatie. De on.
gemeene vloed van 26 January 1682 deed geheel den Zuidhoek on-
derloopen, orn welke schade te herstellen, den 9 April des zelfden jaars,
daaraan vrijdommen werden toegestaan , welke den 12 Maart 1686 voor
nog vijf jaren zijn verlengd.
Ofschoon de achtliende eeuw geene zoodanige verliezen heeft aan te
wljzen, de Zuidhoek van Schouwen had nogtans ontzettend te lijden.
Eenige proeven mögen dit staven. Een geweldige val had er den
19 October 1720 plaats aan de oostzijde van het Sluishoofd ter lengte
van 80 roeden, en van omtrent 30 roeden door den kruin. Men be-
proefde het gat te verzekeren , en er werden omtrent 80,000 gulden
aan besteed. Naauwelijks was men hiermede zoo ver gevorderd , dat
men meende het gevaar te boven te zijn , of een storm uit het Westen
joeg het water op ; de dijk brak door; de zuidhoek liep onder ; in den
val had men daarna eene diepte van 8 vademen, en de herstelling
koste 230,000 gulden. Het jaar te voren had het verzwaren der werken
aan hetWesthavenhoofd en der westelijke inlagen gekost, volgens
E rm e r in s ruim 133,277 gulden. De Cau’s inlaag werd in 1726 tot 1728
gemaakt voor 44,923 gulden. De aanmerkelijke zinkwerken uit den Zuidhoek
van 1736—1741 kosten 282,723 gulden. Van 1748 tot 1731 kosten
de onderscheidene vallen aan de West-Nol volgens de aanteekeningen van
den toenmaligen Inspecteur A. P aa kdeko oper , aan herstel meer dan
14,262 gulden. Een groote val, den 16 October 1784 aan de oosl-
zijde van de Galge-Nol, lang 20 roeden en diep van 10 tot 1 2 vademen
koste 15,792 gulden. Ten Westen van deze kreeg men eene
anderen, ter lengte van 36 roeden , welke Nol en Galg beide tot
1 1 vademen deed wegzinken, en waarvoor men niet minder kon aan-
wenden dan 28,000 gulden. Ziet dan daar meer dan acht tonnen gouds
alleen aan buitengewone werken, binnen een termijn van 34 jaren , besteed
ter behoudenis voor het P o o r t - A m b a c r t , hetgeen in 1461 nog
3676 gemelen bevatte, doch in 1754 niet meer kon teilen dan 2877 gem.
191 roeden.
Ook in deze eeuw heeft men aldaar, zoo als in Angustus 1801 en
zelfs nog in December 1827 nieuwe grondbraken gehad , doch welke
met de meeste der reeds aangehaalde in geene vergelijking komen (1 ).
POORTE (TER), voorm. uithof van het klooster Lidlum, prov.
Friesland, kw. Westergoo, griet. Barradeel, bij het d. Boxum , in
Menaldumadeel.
Hier werd in 1332 de vrome Abt E elk o L ia u k e h a , op eene verra-
delijke wijze, door de ongehondene leekebroeders vermoord.
POORTERIJ-VAN-BERGEN-OP-ZOOM (DE), oude en nog bekende
Renaming der landen, gelegen ten N. O., O. en Z. buiten de stad
Bergen-op-Zoom, uitmakende de zes sectien Bu r g v l i e t , Burgvl i e t -
s c h e - h e i d e , d e n D r o l , d eHo o g e - e n -L a g e -Me e r e n , d eKI a -
"vervelden en de Kr agge , die met de zevende sectie stad Bergeri-
Dp-Zoom, de genjeente van dien naam daarstellen.
Zij bevat het geh. Bu r g v l i e t , het fort Moe rmont en vele ver-
■spreid liggende buitenverblijven, landhoeven , kleine boerderijen, arbei-
•ders woningen, een houten windkorenmolen de Heimolen genaamd
en de uitgebreide fabriekplaats van den Heer Generaal-Majoor van Gou-
«üh , voor een groot gedeelte.
(i) Men zie daaromtrent E rm e rin s , Zeeüwsche Oudheden, ü . V ili, St. 2 , bl. 130-132, en
£ . An Utrecht DressbluüiS ? He Provincia Zeeland en hare aloude gesteldheid cns., bl. 148 en 149<
POORTLAND (HET), streck land in Detßand, prov. Zuid'Holland.
Zie D e i i t ( P o o r t e r i j - van- ) .
POORTUGAAL , heerl.in het Land-van-Putten , prov. Zuid-Holland,
arr. Dordrecht, kant. Ridderkerlc, gem. Poortugaal-en-Albrandswaard)
palende N. aan Pernis , O. aan Rhoon en Albrandswaard, Z. aan de Oude
Maas, W. aan Rozande.
Deze heerl. beslaat uit de polders het Oude land-van-PoorA
t u g a a l , Gri jpland met J a n s waa l , Za lm- e n -E l f p l a a t , cn
bevat het d. Po o r t u g a a l , benevens eenige verstrooid liggende huizen.
Zij beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 984 bund.
87 v. r. 37 v. eil., en telt 130 h., bewoond door 177 huisgez., uitmakende
eene bevolking van 780 inw., die meest hun bestaan vinden
in den landbouw.
De Herv., welke er ongeveer 740 in getal zijn , behooren tot de gem.
van Poortugaal-en-Albrandswaard, welke in deze heerl. eene kerk heeft.
De R, K., van welke men er 80 aantreft, worden tot de stat. van
Rhoon gerekend. — Men heeft in deze heerl. eene school,, welke doof
een gemiddeld getal van 1 2 0 leerlingen bezochl wordt.
Dezeheerl. behoort, sedert onheugelijke jaren , aan de stadSchiedam.
Het d. P oortugaal , P oortegaal , P oortugal of P ortug aal , ligt 4£u.
W. N. W- van Dordrecht, 3£ u. W. Z. W. van Ridderkerk, aan
den dijk tusschen Rhoon en Hoogvliet, niet ver van de Oude-Maas ,
waar het met eene haven in uitloopt.
Dit d. heeft van ouds eene kapel gehad , maar de kappelanij in die
kapel gesticht, is met de kerk van Geervliet vereenigd geweest. Ook
was de kerk, met de tienden en verdere inkomsten, ingelijfd in het
kapittel van Geervliet. Uit dien hoofde heeft het kapittel, benevens
den üeken, in het jaar 1350, deze altijd durende vikarij en de bestu-
ring der kerk, met verscheidene inkomsten , opgedragen aan H e n d r ik
van P o o r teg a le , een kerkelijk persoon. Onder de oude brieven van het
kapittel te Geervliet, wordt nog eene voorstelling tot de kerk van P o o r tugaal
gevonden , Welke gedaa/i is in het jaar 1501. Mede vindt men ,
onder de papieren van dit kapittel, eenen parkementen brief vaü
Z w e d e r va n CuLENBORG, den twee en vijftigsten Bisschop van Utrecht,
waarin hij aan dat kapittel verlof geeft, om de landerijen bij Simons-
haven te bedijken en om eenige andere landerijen, in de heerl. van
P oortugaal gelegen, te vervreemden. De kerk van P oo rtu gaa l is na-
derhand weder eene parochiekerk geworden , zijndc in het jaar 1545
aldäar Pastoor geweest, zckere P ie t e r K l e y s b a e r t . In deze kerk was
eene vikarij gesticht aan het altaar van de H. Maagd M a r ia . Het
tegenwoordige kerkgebouw is zeer net , zijnde aan alle zijden met
eenen kapelgevel, tot eehe redelijke hoogte, opgetrokken, doch het
dak van het achterste gedeelte is zeer laag. De toren gaat van
onderen, tot boven een gedeelte van het dak vierkant op, prijkt ver-
der met eene zeer fraaije spits, en is met uurwerk en klok voorzien.
In de kerk, welke geen orgel heeft, is het achterste gedeelte tot een
koor afgezonderd.
Men heeft te P oortugaal ook een Raa dhui s van een torentje voorzien.
Vroeger heeft hier een slot gestaan, Ya l k e n s t e i n genaamd, doch
dit is voor omtrent 2 0 jaren gesloopt.
Men houdt er jaarlijks eene beestenmarkt, op den tweeden Woens-
dag in November.
Den 6 Februarij 1489 , vielen de Hoekschen uit Rotterdam onder
J oris v a n B r e d e r o d e en D a n i e l L e p e l t a r , met woest getier op dit dorp,