Deze heerl. werd in het midden der vorige eeuw bezeten door den
Heer H endrik P d s , Luilenänt-Kolonel van een Regiment, ten dienste
dezer Landen. Later werd daarmede verleid den Heer M artinus V e r -
boom , die bet nog in het begin dezer eeuw bezat. Thans is zij het
eigendom van Jonkheer W. G evaerts van N oland, Ridder van de order
van den Nederlandsche Leeuw , woonachtig te Dordrecht.
De Heer dezer heerl. heeft regt op een zestiende part der buiten-
dijksche aanwassen. Ook had hij vroeger het regt op een Zeeuwsch
vat wit zout jaarlijks, met den accijns daarvan ; van iedere zoutkeet
in den Zwijndrechtsche-waard , doch hetgeen in geld betaald werd.
Deze heerlijkheid is nog begiftigd met bijzondere voorregten , waaronder
ook vrijdom van tollen en cijnsen en het regt van visscherij in de
Waal, tot in de diepte van deze en haar regtsgebied; ook heeft de
Ambachtsheer een geoctroijeerde tolbrug over gemelde rivier de Waal,
betgeen de overtogt aldaar veel bevordert. Ook behoort aan deze heerlijkheid
, het allodiale regt van alle de daaronder gelegen tienden, van het
bezaaide zaad koren , hennip en vlas als anders , alsmede der krijtende-
of lammer- en koeijentienden ; wijders heeft de Ambachtsheer van R ijs -
o o r d , bij toerbeurt om de twee jaren , de privative aanstelling voor
tweejarenvan eenen Hoogheemraad van den Zwijndrechtscherwaard , en
medestem in de benoeming van Dijkgraaf, permanente Heemraden,
Penningmeester, Rentmeester, enz., van den zelfden waard.
Het d. R jjsookd ligt, 1 u. N. W. van Dordrecht, aan den straatweg
van die stad naar Rotterdam, aan het water de Waal, waarover hier
eene nette houten brug ligt.
De kerk, welke hier voor de Reformatie stond en eenen vrij hoogen
toren , met vierkante spits er op had, i s , in het jaar 1833, vervan-
gen, door een nieuw fraai kerkje, met vierkant kloktorentje midden
op het dak, doch zonder orgel, tot welks opbouw de toenmalige Am-
bachtsvrouw dezer plaats, Mevrouw de wed. D avid van P oelien , geb.
C r en a , eene aanzienlijke gift geschonken heeft. In den vorigen toren
hing eene slaande klok, welke, door het sterk luiden ter gelegenheid
van de omwenteling van 1787 , gebarsten en onbruikbaar' geworden
zijnde, door eene daartoe nieuw gegoten , zwaarder en helderluidende
klok vervangen is, welke der kerk vereerd werd door eene te R ijsoord
wonende bejaarde Vrijster, J o ris je J anse van D r ie l , hetwelk ook in
de klok vermeld slaat.
Het w a p e n van R ijsoord bestaat uit een veld v a n sabel, met drie rijs-
takken van zilver.
RIJSOORD-EN-STREVELSHOEK, gem., prov. Zuid-Holland, arr.
en kant. Dordrecht (11 k. d., 6 m. k., b s. d. ) ; palende N. aan Rid-
derkerk , 0 . aan Sandeling of Adriaan-Pielers-ambackt, Z. aan Kijf-
hoek , W. .aan Heer-Jansdam.
Deze gem. maakte vroeger de twee gem. Ri j soord en St eve l s -
hoek ui t , welke sedert 1 Januarij 1846 tot eene gem. vereenigd zijn ,
en bestaat alzoo uit de heerl. Ri j soord en S t r e v e l s h o e k ; beslaat,
volgens lietkadaster , eene oppervlakte van 26b bund. b6 v. r. 44 v. eil.,
waaronder 263 bund. 7b v. r. belaslbaar land ; telt 19 h., bewoond
door 32 huisgez., uitmakende eene bevolking van 160 inw., die meest
in de vlasserij, de bonwerij en de veeteelt hun bestaan vmden.
De inw., die, op 5 na , allen Herv. zijn , maken , met die uit het zuidc-
lijke gedeelte der bürg. gem. Ridderkerk, eene gem. uit, welke lOhO zielen
en onder deze 390 Ledematen telt. De eerste, die hier het leeraarambt
heeft waargenomen , is gewecst F ranciscüs T aobinus , die in bet
jaar 1604 herwaarts kwam, en in het jaar 1615 naar Maarssen
vertrok. Het beroep is eene collatie van de Ambachtsheeren van R ijsoord
en S t r e v e l s h o e k . Onder de hier gestaan hebbende Predi-
kanten verdienen mclding de Latijnsche Dichter A ndreas C o lv io s , van
1619—1620, en de Godgeleerde A egidius F rancken , van 1704—1713.
De 3 R. K. hehooren tot de slat. van Dordrecht.
Men heeft in deze gern eene school te R ij so ord,— Het wapen dezer
heerl. is hetzelfde als dat van de heerl. Rijsoord.
RIJSOORD-EN-STREVELSHOEK (POLDER-VAN-), pold. in den
Zwijndrechtsche-waard , prov. Zuid-IIolland, arr. en kant. Dordrecht ,
gedeeltelijk gem. Rijsoord, gedeeltelijk gem. Strevelshoek.
Deze pold. beslaat,. volgens bet kadaster , eene oppervlakte van 203
bund., en daaronder 197 bund. 87 v. r. 29 v. eil. schotbaar land :
en wordt door eenen molen op de Waal, van het overtollige water
ontlast.
RIJSSEL , buit. in Amstelland, prov. Woord-Holland, arr., kant.
en gem. Amsterdam , aan den Buitensingel, buiten de Raampoort dier
stad. — Vroeger was het eene pleiziertuin voor de deftige burgerklasse.
RIJSSEL, landh. in het graafs. Zutphen, pröv. Gelderland, kw.,
distr., arr., kant. en J u. N. van Zutphen, gem. en | u. Z. van
Gorssel.
Dit landh. beslaat, met de daartoe behoorende gronden , eene oppervlakte
van b3 bund. 32 v. r. 10 v. eil., en wordt thans in eigendom bezeten
door den Heer G. F. W. Baron van N eokirchen , genaamd N yvenheibi ,
woonachtig te ’s Gravenhage.
RIJSSELSCHE-BEEK, beek in het graafs. Zutphen, prov. Gelderland.
Zie E eesche-b e ek .
RUSSEN, gem. in Twenlhe, prox. Overijssel, arr. Deventer, kant*
Goor (2 k. d., 11 m. k., 4 s. d.) ; palende N. en O. aan Wierden ,
Z. aan Markelo, W. aan Holten en Hellendoorn.
Deze gem. bevathet plattelandstadje Ri j ssen, benevens het Bui t en-
r o t , uit eentge verstrooid liggende h. beslaande, en het Ri jssen sch e-
veen. Zij beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 260b bund.
waaronder 2bb0 bund. b7 v. r. 80 v. eil. belaslbaar land. Men
telt er 430 h., bewoond door b4b huisgez., uitmakende eene bevolking
van 2700 inw., die meest hun bestaan vinden in den landbouw,
de veenderij , de sleenbakkerijen , linnenweverij en fabrijken , zijnde er
hier: 1 tabaksiabrijk, 2 calicotsfabrijken , 1 2 katoen-en linnenfabrij-
ken , 2 katoenspinnerijen , 1 kammenmakerij , 2 pannen-, 1 potten - en
50 steenbakkerijen , 1 bierbrouwerij , 5 grofsmederijen , 1 hoedenma-
kerij, 1 wind- olie- en pel-, en 2 wind-korenmolens. Y°°ruiaals waren
de linnen- en katoenweverijen hier zeer bloeijend.
De Herv. die er 2070 in getal zijn, maken met die uit de buursl
E l se n, onder de burgerlijke gem. Markelo, l j p e l o , R e c t um,
Not t er en Zu n a , onder de burgerlijke gem. Wierden, eene gem.
uit, welke tot de klass. van Deventer, ring van Almelo, behoort, en
ongeveer 4000 zielen , onder welke 1200 Ledematen , telt. De eerste ,
die in deze gem. het leeraarambt heeft waargenomen is geweesl R. B ra am -
cahp , die hier vöör 1629 gestaan heeft, want in dat jaar werd J osti-
nos I I avenbergios beroepen. Het beroep geschiedt door den kerkeraad ,
onder medestemming van de buizen Oos t e r h o f , Grim b e r g , E v e r s-
be rg en het Burgerlijk Bestuur der stad R u s s en .
De R. K., die er 600 in getal zijn, maken met die uit de
buurschappen R e c t um, No t t e r en Zuna, onder de bürg. gem.
IX. D eel. 5 4