is m e t e e n tw i n t i g t a l k o p e r e n k r o o n c n v e r s r e i d , e n a a n d e o o s tz i jd e iS
e e n e g r o o t e k a s t m e t d e b o e k e n Mozes.
l)e S y n a g o g e d er Ho o g d u i t s c h e I s r ae l i e te n , een Weinig
beduidend laag gebonw , iets kleiner, dan die der Portugesche Israelieten
, welke in 1775 gebouwd was is in 183a door eenen nieuwen en
fraaijen tempel vervangen , tot welk herbouwen, de inwoners algemeen
edelmoedig hebben bijgedragen.
l l e t o u d e v e r b r a n d e W a a g g e b o ü w is ih 1822 in s g e l i jk s d o o r eert
n i e u w , in s t e e n v e r v a n g e n . In d e n v o o rg eV e l v i f i d t m e n b o v e n i e d e r
d e r d e u r e n . e e n e n b l a a n w e n s t e e n in d e n m u d r g em e t s e ld . O p d e n
. e e n e n l e e s t m e n , d a t d e e e r s t e s te e n v a n d i t g e b o u w d e n 9 Julij 1822 gc-
l e g d is . O p d e n a n d e r e n S t a a t :
De Mensdh, wanrteer hem vlijt en eedle moed bezielde-,
Hersteide op anrde vaak, wat tijd o f ramp vemielde ;
Maar zal des stiehters werk tot roem des volks bestaun;
Hij doe het mittig zijn , beveel’ het de Almagt aan I
Zoo z ij ook dit gebomo door Neerlands trouw geheiligd,
En door Gods zegen steeds voor nieuwe ramp beveiligd)
Het departement P aramaribo der Maatschappij : Tot Nut van’t Alge*
meen, dat den 1 April 1816 opgerigt is en ruim 200 Leden telt, hield
vroeger in het bovenste gedeelte van dit gebouw zij ne vergaderingen ;
terwijl de groote zaal van de Loge Concordia thans tot de vergader-
zaal van dat departement dient. Thans bevat de bovenste verdieping
der waag de partikuliere Westindische bank. Achter' de Waag, naar
de rivierzijde', vindt men twee steenen vleugels , welke voor pakhui-
zen en bergplaatsen dienen. _ .
Het Mi l i t a i r e - Hos p i t aal in de Gra v e s t r a a t ■, in de jaren
1759—1760 gebouwd , is uitmuntend ingerigt voor meer dan 200 zieken.
Als maatregel van bezuiniging is daarmede ’sLa n d s -Ga s t h u i s ver-
eenigd. Het gering getal zieken, en vooral de spoedige herstelling,
getuigen aan de eene zijde van de gezondheid der kolanie', en aan de
andere zijde , van de doelmatige inrigting, die daar heerscht. Bij dit
hospitaal is eene Apoth e ek , waar men de ontbrekende medicijnen kan
bekomen.
De Vi s c hma r k t beplant met Tamärindeboomen, is aan het einde
van de Jodenbreestrailt.
Men heeft hier de in 1827 opgerigte S u r i n a ams c h e Maat schappij
van We l d a d i g h e i d , waaraan eene spaarbank , een begrafenis-,
wcdnwenen wezenfonds Verbünden is. Zij hield den 16 November 1828
hare eerste jaarlijksche openbare algemecne vergadering. Voorts zijn er
het in 1830 opgerigte S u r i n a ams c h e La n d b o uwk u n d i g ge-
n o o t s c h a p , onder de zinspreuk : Prodesse conamur en eene Maat s
chappi j ter b e v o r d e r i n g van h e t Ch r i s t e n d om, onde r
de s l a v e n in de k o l o n i e Suriname^
Er zijn drie Loges v an Vri jmet selaren , genaamd : ■Concdrdia,
in welke groote zaal de Hervormden en Evangelisch-Lutherschen, toen
zij , na den brand van 183 2 , geen van beide eene kerk hadden,
hunne godsdienst hebben waargenomen ; V TJnion en Standvastigheid.—
Vier S o c i e t e i t e n , zijnde: de Surinaamsche-Soaicteit, l’ TJnion,
Ecndragt, en eene O f f i c i e r e n - S oc i e t e i t , onder de zinspreuk:
Arcus non Semper Tenditur (de boog kan niet altijd gespannen zijn).
Te PABAHAEiBo is de hoofdplaats van de zendelingen der Hernhutter- of
broedergemeente, voor de kolonie Suriname, zijnde in 1776 opgerigt,
ibans vindt men er twaalf aangeslelde Broeders en Zusters die in
»edelijkon wandel, zonder trolschheid of heerschzucht, iö licfde en ne-
derifheid volijverig onder de Heidenen werkzaam zijn.
Eenige weinige uitgezonderd, zijn alle de huizen van bout ; op
eenen steenen voet wordt een raamwerk geplaatst en houten staanders,
welke even als bij onze boerenschuren, met planken over elkandercn
beschoten worden; men treed er dus met een optred van weinige trappen
in - onder de huizen yindl men zelden, zoo ooit, kelders ; eene
verdieping boven het gelijkvloers, met een zolder of vhenng onder het
dak, maakt dat de huizen zeldzaam 15 eil. hoog zijn; de inwendige
verdeeling bestaat in twee of drie hoofddeelen, ieder van 6 of meer-
dere eilen in het vierkant, welke in eene vestibule en een of twee
kamers bestaan. Van de diepte , zijnde ruim 9 eilen , heeft men 6 voor
het voorsalet, en aan de eene zijde 3 voor het vertrek daar achter,
aan de andere zijde, dienen deze 3 eil. om den trap naar boven te
bevatten , benevens eene bottelarij voor dagelijksch gebruik. De ver-
deelinp boven is bijna even zoo ingerigt; de meeste lieden wonen boven.
Het benedenhuis dient om menschen le ontvangen , welke inrigting
voor gezond wordt gehouden. De huizen, alle wit geschil-
derd, met groene deuren en vensterposten , vertoonen zieh, hoe oud
zij oo’k zijn mögen , door ze telken drie jaren op te verwen , als pas
gebouwd. De keukens zijn buitensliuis gelegen, benevens de slaven-
huizen of woningen der bedienden , en emringen eene binnenplaats,
met eene houten poort of deur; die ’s avonds te acht ure moet ge-
sloten zijn. Vele huizen hebben, in plaats van glazen en ramen, zon-
neblinden voor de luchtigheid, maar des avonds wordt alles met Iuiken
digt gemaakt, om er de muskieten buiten te houden.
De bevolking in P aramakibo bedraagt , naar de telling van 1844,
15,000 zielen waaronder 9000 slaven en 6000 vrije personen. Niel-
tegenstaande de toevoer uit Nederland van vrije inwoners, neemt
de bevolking niet toe, dat algemeen in het moederland aan de
ongezondheid van het klimaat wordt toegeschreven , doch zeer len
onregte , ofschoon, zeker sommige zieklen, onder anderen lijders
aan de boassi of lepra, veel in P aramaribo worden aangetrolfen. — De
oinstandigkeden, waaronder vele inwoners zieh bevinden , en de onge-
schikte. lcvenswandel van hen, die daar aankomen , zullen wel voor een
deel daarvan de oorzaak zijn. Wy willen niet aanlialcn den ouderr
dom van 117 jaren, welken eene'vrouw in 1812 daar bereikle, of dien
van 135 , dien wij als exceptioneel beschouwen , doch in 1 8 4 0 , van An-
gustus tot April 1841 , stierven van 209 dooden : 1 van 9 8 jaren ,
1 van 96 jaren, 1 van 9 5 jaren, 2 van 90 jaren, 1 van 8 8 jaren.,
1 van 87 jaren , 1 van 8 6 jaren, 2 van 80 jaren , 1 van 79 jaren ,
1 van 77 jaren, 1 van 76 jaren, 3 van 75 jaren, 1 van 74 jaren,
5 van 73 jaren , 1 van 72 jaren,, 3. van 7.1 jaren , volgens de civile
staten , alle vrije lieden.
Oudheden kan men niet verwachten , in e?n land, welks beschaving
cerst legen het einde der zeventiende eeuw begon,—- Gedenktcekenen ,
voor zooverre die bestünden, vond men in de kerken. — Doch zij werden
in de Herv. kerk door den.brand van 1821 vermeid , en in de Evang,
Luth. kerk door. dien, van 1832. In de eerste zag men ter weder-
zijde van den predikstoel marmeren graflomben , als eene voor den.ge-
wezen Gouverneur K a r e i C harles B e s t ih c k , verbeeldende eene vrouw
treurende bij eene grafnaaVd, met eene Latijnsche inscriplie ; die ter
linkerzyde des^prcdiksloels verloonde eene doodkist, waarby cen militaic