1 6 3 2 , verkreeg, waren S a b e e l L ansbergen de Oude en P e t r e s C e p e s ;
terwijl ook S imon E p is c o p ie s , ofschoon hier geen vaste Leeraar zijnde,
meermalen voor N icolaas G r e v in k h o v b n , die uitlandig was,, de predik-
dienst vcrvulde. j en de derde, die haar van den beginne was toege-
dacht, kreeg zij, in '1634, A l b er t o s H e t t e n e s , die in 1634 tot
haar kwam. In 1644 werd dit getal op Vier gebragt, door het be-
roep van B en jam in S a pm a . In 1638 op v i j f , door dat van A rno ld us
P o e l en b u r g . Reeds in 1667, na het overlijden van S am ee l L ansbergen
de Oude, werd dit getal echter weder tot vier terug gebragt
en sed e r tl8 1 5 , na het overüjden van T h eo d o r e s F r e t s , wordt
de gemeente door drie Predikanten bediend. Het beroep geschiedt door
den kerkeraad.
De Doopsge z i n d en , van welke men er 300aantreft, onder welke
190 Ledematen, makeu eene gem. uit, welke door eenen Predikant
bediend wordt. De eerste Doopsgezinde Predikanten waren Liefdepre-
dikers, wier namen niet zijn aangeteekend. ln het jaar 1747 staan
als Predikanten vermeld D ir k van B e e c k , H en d r ik V e rw o u t en J acob
O o d e ja n s . Onder de alhier gestaan hebbende Predikanten verdient mel-
ding de zieh door zijne Schriften bekend gemaakt hebbende N icolaas
M e s sc h a e r t , die hier in het j aar 1802 kwam, en in het jaar 1833
ovcrleed.
De Evan g e l i s c h Lu the rsc he n. , van welkemen e r4300 telt, onder
welke Dagenoeg 1900 Ledematen , maken eene gem. ui t , welke tot den
ring van Rotterdam behoort , en door drie Predikanten bediend wordt.
De eerste , die hier het leeraarambt heeft waargenomen , is geweest
A nd rea s N e s s c r e r , die er in 1604 beroepen werd en er tot aan zijnen
dood gestaan heeft. In 1316 bekwam hij tot ambtgenoot H ie r o n tm e s
H ir n ie s , die in 1636 , met approbalie van vier Duitsche Hoogescholen
gedeporteerd werd en in 1648 overleed. Terwijl die beide hier nog
in dienst waren , werd in 1623 tot derden Predikant beroepen F r e -
d e r ic o s T h ia t r ix , die in 1633 naar elders vertrok. Na het overlijden
van Ds. N e s s c h e r , en het vertrek van T h ia t r ix , bleef H ir n ie s de
dienst alleen waarnemen, tot dat hij in het jaar 1633, T reodo rüs
T i jd t , tot ambtgenoot verkreeg, waarna de gemeente gestadig door
twee Leeraren bediend is geworden , tot dat, in het jaar 1767, weder
tot derden Predikant is beroepen geworden A nd rea s L b tGe r ijs K o e v e r ,
die in het jaar 1780 naar de Kaapde Goede Hoop vertrok. Het be’roep
gescliiedt door den grooten kerkeraad. Onder de in deze gemeente gestaan
hebbende Predikanten verdienen melding: V olk h a rd V is sc h e r , die er in
1661 kwam en in 1670 naar Amsterdam vertrok; J ohannes E o e k e , die
er in 1692 beroepen werd en er in 1697 overleed, en Mr. S acharlas
D e z i e s , die er van 1710 tot 1712 stond, later Hoogleeraar te Grijfs-
wald was , en zieh, als schrijver van onderscheiderie werken heeft bekend
gemaakt. Vöör het jaar 1698 was de Evang. Luth. gem. van
B e r g e n- o p- Zoom eene filiaal gem. van Rotterdam.
De En g c l s c h e Ep i s c opa l e gem e e n t e telt ongeveer 130 zielen
, onder welke 30 Ledematen. Deze gem. heeft tot eersten Leeraar
gehad L e t e M il b o e r n e , die, in 1 7 0 0 , er de eerste dienst uitoefende.
De R o om sch-K a tbol ij ken , die er 22,000 in getal zijn, onder
welke 14,800 Communikanten , maken drie stat. ui t, als die van den
H. D om in icu s , die van den H. L a o r e n t ie s , en die van denVI. F ra n c jsCe s .
De R. K. S t a t i e van den H. D ominicus telt 8 ä 9000 zielen,
en onder deze 6400 Communikanten , en wordt door vijf Gecsteiijkeu
van de orde van den H. D om in ic e s bediend.
De R. K. Stat i e van den H. L a e r e n t ib s telt 1800 h 1900 zielen,
•en onder deze 1300 Communikanten. Zij wordt door eenen Pastoor
en eenen Kapcllaan bediend.
De R. K . Stat ie van den H. F ran ciscos , welke ruim 10,000 zielen ,
onder welke 7300 Communikanten, telt, wordt door vijf Geestelijken
van de orde van den H. F r a n c isc e s bediend.
De R. K. v a n de Oude Clerezi j , veelal J a n s e n i s t e n gehee-
ten, welke er 600 in getal zijn , onder welke 330 Communikanten,
maken twee stalien ui t , a ls : die van den H. L a e r e n t ib s en die van
den H. P e t r e s en P a u lu s .
De S tat i e van den H. L a e r e n t ib s telt 230 zielen, onder welke
120 Communikanten, en die van den H. P e t r e s en P a b l b s telt 370 zielen,
onder welke 230 Communikanten, wordende elk door eenen Pastoor
bediend.
De I s r a e l i e t e n , die er, volgens de jongste volkstelling, 2800 in
getal zijn, maken de bevolking uit der hoofdsynagoge van het syna-
gogaal rcssort van Rotterdam, alwaar de standplaats van den ressorta-
len Opper-Rabbijn gevestigd is.
Men heeft in deze gem. 68 scholen.
De stad R o t t erd am , of gelijk men in oude brieven gespeld vindt,
R o t e r e d a b b e , en in het Latijn R ot erodamom , ligt in het midden der
prov. Zuid-Holland, 12 u. Z. Z. W. van Amsterdam, 3£ u. Z. Z. O.
Van ’s Gravenhage, 11 u. Z. W. van Utrecht, 4 u. Z. W. van Gouda,
4 u. N. W. van Dordrecht, 1£ u. O. van Schiedam , tegen den regier
oever der Merwede of Nieuwe-Maas, waarover hier, aan het Nieuwewerk
, een stoombootveer i s , welke boot elk kwartier uur afvaart:
31° 33' 19" N. B., 22° 8' 38" O. L.
De stad is gebouwd in den vorm van eenen gelijkbeenigen driehoek,
van welke de rivierzijde de bazis en tevens de längste zijde uitmaakt;
terwijl de landzijden door de oude stadsvesten omgeven worden , bniten
welke de volkrijke buitenwijken of voorsteden liggen , waärvan de huizen
gebouwd staan , zoowel längs de buitenzijden dier v est, als längs
den oostelijken Hoog e n - Z e e d i j k , den S t r a a t w e g o p ^ r o ud a ,
de S a l a d e - v a a r t , de Ro t t e , de S c h i e , de Kr u i s k a d e , den
K o o l s c h e - of Bi n n e nwe g , den S c h i e d ams c h e - d i j k en eene
menigte kleine digarswegen en lanen.
. Aan de rivierzijde doet zij zieh deftig en rijk voor, vooral wanneer
men haar van de oostzijde nadert, door de ligglng der marine-gebouwen
en der aanzienlijke huizen , welks muren door de rivier bespoeld worden,
terwijl het volgende en grootste gedeelte, eene met zware boomen beplante
eil met aanzienlijke huizen bebouwde kade vertoont, deBoor o pj e s ge-
naamd , tegen welke , de legplaatsen der stoombooten en schepen zijn.
Inwendig strekt de stad tot bewondering van iederen vreemdeling,
op het gezigt dier groote zeeschepen , welke in breede havens midden
in de stad gelegen zijn om te lossen of te laden, welke voordeel geen
stad in Nederland en slechts enkele sieden in Europa bezitten. De
voornaamste dier havens is de L e u v e n h a v e n , welke met de Maas
te zamen vloeit en waarmede de Za lmha v e n gemeenschap heeft,
beide dienende voor groote zeesehepen. Noordelijk neemt de Leuvenhaven
eene oostelijke rigting en wordt aldaar d e Bl aak genoemd ,
zijnde eene legplaats voor binnenvaartuigen , even als de Oude h a v e n ,
welke daarvan door de Beur sbrug gescheiden is en zieh in eenen
zuidelijken loop in de Maas stört;. De Wi j n h a v e n en Scheepmja-
k e r s h a v e n , de eerste tot ligplaats voor ligte, de tweede voor zware