eene g alert) omgeven, ter breedte van het gehecle gebouw, hetwelk
aan bei inwendige der kerk meer luister bijzet. De zeer goed inge-
rigte predikantswoning Staat naast de kerk , aan den straatweg ‘van
Breda op Antwerpen.
De in het jaar 1827 gebouwde en zeer goed ingerigte dorpschool,
wordt gemiddeld door een getal van 2 0 0 leerlingen bezoeht.
De kermis valt in den eersten Zondag in October j de beestenmarkt
den eersten en tweeden Donderdag in April, en den eersten en twec-
den Donderdag in November, doch deze kunnen als vervallen beschoawd
worden.
Het dorp ’s P r in c e n h a g e is de geboortcplaats van de Godgcleerden : A nto
n io s v a n L e d e r z a k e , de eerste Landcommandeur der Duitsche orde, te
Utrecht, alwaar hij in het jaar 1 2 3 0 , het eerste Duitsche huis stichtte ;
R e i n i e r v a n d e r B r o e k , geb. 1 September 1769, overleden le Zevenbergen
, als Predikant aldaar, den 4 December 1838 , na onderseheidenc
stukken en verhandelingen , in vcrschillende godgeleerde tijdschriften
te hebben medegedeeld, en van C o r n e l io s A d r ia n o s v a n d e r B r o e k , geb.
4 December 1771, overleden te Hoorn 2 September 1811, als Predikant
te Rotterdam. Hij was schrijver , behalve van zijne uitgegevene leer-
redenen, onder den titel van Christus Regering, ook van eene ver-
handeling, getiteld : de regte betrachting des doods, bekroond met eene
zilveren medaille , door het Haagsche genootschap , ter verdediging van
de Christelijke Godsdienst, tegen deszelfs hedendaagsche bestrijders,
voorkomende in de verhandelingen van dat genootschap, voor het
jaar 1806.
P rincenhage was vroeger eene heerl., welke voor een klein gedeelte door
den Hertog van Braband, en voor het overige doör den Heer van
Breda, bezeten werd. Tot dat het eerste gedeelte op den 9 April 1386
benevens Groot-Zundert, Sprundel en Nispen , door J ohanna, Hertoginne
van Braband, in pandschap werd afgestaan aan J an van P olanen , Heer
van de Leck en Breda (1). ,
Den 2 Januarij 172l , terwijl er een storm uit het Westen woei, ge-
raakte de R. K. kerk te ’s P rincenhage , toen in de Heilaarstraat staande,
in brand , zonder dat men regt wist waardoor, en brandde tot den grond
toe af. De wind sloeg de vlam in het hoekhuis , waar de Zwaan uit-
biDg, dat ook met zijne stalling en nog drie nevenstaande schüren,
waarin veel hout lag , benevens drie huizen , in de daar längs loopende
straat naar de Moerdijk in asch legde , terwijl het tegenoverstaande
hoekhuis aan de overzijde van die straat, mede vuur vatte , doch hier
werd de vlam , welke het geheele dorp dreigde te verteren, gestuit
door de brandspuiten van Breda, die ijlings toegesneld waren. Ook
beijverden zieh de burgers van die stad zeer , om het vuur dat, door
den feilen storm , voorlgesluwd, heinde en ver op de daken viel te
blusschen. Zij konden echter niet beletten , dat door het vallende vuur
nog drie naast clkander staande huisjes, zijnde die, welke het digst
hij de stad stonden1, vuur vatten en in asch gelegd werden. De wind
was zoo hevig, dat het brandende riet en de asch te Breda, op de Gin-
nekenstraat nedervielen.
Het wapen der gern, ’s P rincenhage , bestaat uit een veld van zilver,
met drie boompjes op een terras, alles van natuurlijke kleur.
PRING, gebergte in Oost-lndie, op bet Sundasche eil. Java, resid.
Kadoe, ads. resid. Magelang.
(i) Mon zie oyer dezen afstand vorder ons art» Nispen.
ln het begin van 1829, was het in dit gebergte dat de inuitelingen
voornamelijk hunne schuilplaatscn hielden, waaruit zij dan ook tel-
kens door onz* troepen verdreven werden.
PRING’A-DJOERONG, d. in Oost-lndie, op het eil. Lombok, een
der Kleine-Sunda-eilanden, in de nabijheid van een meer.
PRINGAPOES, d. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java, resid.
Kadoe, distr. Lempoeyang.
Men vindt er de overblijfselen van een tempelgebouw, dat naar de
6 eil. hoogen en 3 ell. breeden ingang te oordeelen, van eene aan-
zienlijke grootle moet geweest zijn.
PRINGKOELOE, distr. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java ,
ads. res. Patjietan.
PRINGOMBO, d. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. J a va , resid.
Baglen , reg. Kadoeang.
PRINEN , oud d. in Oost-lndie, op het Sundasche eil. Java, resid.
Kediri.
PR1NSEBUURT , vroegere naam van de b. d e Gl i p , in Kennemer-
land, prov. ISoord-Holland. Zie G l ip (De)
PRINSELAND, heerl. in de prov. Noord-Braband, arr. Breda,
kant. Oudenbosch.
Deze heerl., welke thans de gem. D inteloord- en- P rinseland uitmaakt,
heeft dus de zelfde grenzen, grootle en bevolking als die gem. (zie
dat woord). Zij behoorde tot de nalatenschap van W ill em III, Koning
van Groot-Briltanje, en is , in het jaar 1732, den Prins van O ranje
ten deel gevallen , waardoor zij thans aan het Domein behoort.
Het wapen dezer heerl. bestaat in een veld van azuur (blaauw) , met
eenen hoorn en vergezeld en chef van twee en en pointe van een
St. Andrieskruis , alles' van goud. Het schild vastgehouden door eenen
Engel van goud.
PRINSELAND, R. K. par., prov. Noord-Brabahd, apost. vie. van
Breda, dek. van Bergen-op-Zoom.
Men telt er 680 zielen, onder welke 460 Communikanten, en heeft
er eene kerk te Dinteloord. Zie dat woord. De dienst wordt in deze
parochie waargenomen, door eenen Pastoor.
PRINSELAND, naam, onder welke het d. D inteloord in de heerl.
Prinseland, prov. ISoord-Braband, in de wandeling meest bekend is.
Zie D inteloord.
PRINSELAND (QUD-) of r e t O dde- P rinsland , pold. in de heerl. Din-
teloord-en-Prinseland, prov. ISoord-Braband, arr. Breda, kant. Oudenbosch,
gedeeltijk gem. Dinteloord-en-Prinseland, gedeeltelijk gem.
Oud-en-TSieuw-Gastei ; palende N. aan den Dintel-polder, N. O. aan
den Willems-polder, den Beaumonts-polder en aan het poldertje van
van Disch, 0 . aan den polder Heerjansland, gezegd Nieuw-Gastel,
Z, aan de gorzen tegen de Rozendaalsche- en Steenbergsche-vliet, het
Boter-poldertje en het Oost-Veer-poldertje, W. aan den West-Veer-
polder en den maria-polder , N. W. aan den Anna-polder.
Deze pold., welke in het jaar 1603 bedijkt is , beslaat, volgens het
kadaster, eene oppervlakle van 2008 bund. 38 v. r. 98 v. eil., waar-
onder 1933 bund. 69 v. r. 67 v. ell. scholbaar land ; als onder Dinteloord
en-Prinseland, volgens het kadaster, 1967 bund. 69 v. r. 38ell.*
onder Oud-en-ISieuw-Gastel, volgens het kadaster, 40 bund. 69 v. r.
40 v. eil., en telt 62 boerderijen onder Dinteloord-en-Prinseland. Men
vindt er drie steenen sluizen, de bovenste de P r i eme s l u i s gehee-
ten, is wijd 1,47 eil. en hoog 1,47 ell., voorzien van eene deur