F O R M V L A M IS SA E
Chrifti, Addendum eft aliquid in nomine Chrifti. luftum eft
cnim.vt veLpauciscqnfulamus, nedum perpetuo leuitatem Sc
abuiumillom formidemus^nullisprorfusconfulamus, & dum
iftorum futura fcandala eauere volumus,vniuerfas abominatio-
nesillorumroboremus. ,
Quare de Fbrmulaaliquapia miflandi (vt vocant)Sc com-
muni'candijVt Sc tu poftulafti toties,optime Nicolae,agemu^,ac
Jicagemus, vtnon amplius lolum verbo dotftrina: corda rega-
mus,led manum quoqueappohamus,& publicaadminiftratio-
neinopusperducamus, nulli prorfus praiudicar.tes, nealiam
ample&i Sc fequiliceat. Quin exanimo perChriftum obiecra-
, mus,vt liquid meliusillisreuelatum fuerit,nos priores ta-
cere iubeant,vtcommuni opera rem comniu-
nem iuuemus.
Nprimis itaqueprolitemur,None{renec fuilTevnquam
in animo noftro,omnem cultum Dei prorfus abolere,
fed eum,qui in vfucft,pciTimisadditamentis vitiatum, repur-
gare,Avium pium mdnftrare. Namhocnegarcnon poflii-
mus,Miflas Acommunionem panis A vini,rirum efleà.Chri-
ftb diuinitusinftitutum,qui fub ipfoChriftoprimum,deinde
fub ApoftoIisJmpliciflimeatque piiflime.abfque-yllis addiramentis oblcr-
uatus fuit.Sed fucceflu tempo rum, rot humains ipuentis audus,vt prater nomen
ad noftra fecula nihil de Mifla & communione peruenerit.
Ac primorum Patnirn additiones, qui vnum aut altcrum Pfalmum
ante benedidionem panis A vinnleui voceorafleiegunturlaudabiles fuerc,
quales Atbanafius & Cypnanusfuifle purantur, Deinde,qui Kyrie eleifon
JL, addidemntJ& ipfi placen t. Nam fub Baûlio magno legim us,Kyrie eleifon
< r fuiflein vfutotiuspopuli publico. lam Epiftolarum & Euangeliorum ledio
etiam necelTaria fuit & eft,nifi quod vitium eft ea lingua legi,qua: vul^o nön
intelligitur. °
Poft vcro,vbicanmscoepit,muratifuntPfalmiin Introitum, Tum ad*
dituseft hymnusille angelreus : Gloria in £xcclfis,Erin terra pax. Item,Gra-
dualia & Halleluia,& Symbolum Nicenum.Sandus, Agnus Dei, Com mu*
niOjQua omnia ta lia funt,vt reprehendi non poffint,prefertim quas de tempore
leu dominicis diebus cantantur. Qui dies foli adhuc prifeam puritatem
tcftantur,excepto Canone.
A Tvbi iam licencia fiebâtâddendî Sc mütandi, prout cuiüis
Zklibebafcaccedchte tuèi.quæflus Aambitionis faeerdotalis tyrannidc,
tum çoeperunt Altaria ilia & infignia Baal A omniû Deorum poni in
C o m Miß*. templumDomini.perimpiosRcgcsnoftroSjideft.Epifcopos A Paftores.Hic
fuftuht impius Ahasaltareæreum, & conftimit aliud ë Damafco petitum,
Loquor autem de Canpnc^illolaccro & abominabili,ex multorum laeunis
Mißt ceu lentina colledo.Ibi coepit Mifla fieri facrifieium, Ibi addita offertoria &
Sajterifidum. Colled* mercenaria:, Ibi Sequenti* A prof* inter Sandus A Gloria in ex-
celusinfehæ. Turn coepit Mifla eflcmonopolium faeerdotalc,totiusmundtopes
ÏO R M V L A MISSAE.
•di opes eichàoriens.diuitesiociôfos,poternes & voluptuarios A îm tnundos îlîoseoelibes
totoorbe ceu vaftitarem vltimam exundans. Hinc Mifla: pro dc-
funais.pro itineribus,pro opibus.Et quis iltos titulos folos numeret, quorum
Mifla fada eft facrifieium?
Neque hodîceeflat Canon ifteaugerr, àlijs A aiijs feftis, aliasadioncs'»
alios com m u n icantes a (Ici fee ns. Vttaceam memorias viuôram A mortuo-
rum,nondum ad finem lui auftaS.Nam additâmenta externa, vcftium.vafo-
rutn.ccreotum,pallarum,deinde organorum Atotiûs muficæ, imaginum,
quid dicam >. Nihii pene fuit in toto orbe artificiorum,quôd non magna ex
parte fua negotia ac qusftumfuum habercr, A e Mifla alcretur*
Tranfierint itaqucifta,Aadhuctrânfeant, reuelanteEuangelio abomi-
nationes tantas,donee penitus aboleantur. Nos interim omnia probabimüSi
quod bonum eft tenebimùs. Vcrum hoc Libro dicereomimmus,Miflatn
non efle faerifieium feu opus factifîcantis, quod alias abundedocûimus. Ap*
ptchendamuseam, vt faeramentum feuteftamentüm,feubencdidionem
latine,Euduriftiamgræce,vel menfam Domini, veleoenam Domini, vcl
memonam Domini,vel Communionem, velquocunquc nomine piô placet,
modo facnficij aut operis titulonon polltiatur,&ritummonftrem'üs,quO
557.
nobis vifum eft ilia vti*
T ) RirUojntroitüs dominicales Sc in feftis Chrifti,ûeïftpe, P * - * ^ * ^ -
fchatis,Pcntecoftcs,Natiuiratis,probamus A fetuamus,qùanquatn Pfal-
mos mallcmuSjVnde fumpti funt vtolim, fed mine fie Vûii recepfo in-
dulgebimus. Quod fi qui Apoftôlôrum,Virginia,àliorumqucSanaoruin
introitusÇquândo èPfalmisautalijsferiptùrislumpti funt) probate Volenti
non damnamus.Nos Vvittemberg* folisdominicis A feftis Domini fabba*
j tiflaréqusremüs,omnium'Sandorumfefta prorfusabroganda, Vel fiquid
I dignum in eiscft,in dominieaiibus conciônibus mifeenda cftcpiltanius. Fé*
I ftum Purificationis A Annunciationis pro feftis Chrifti, ficut Epiphania A
I Citxumcilîonemjhabemus. Locofefti S.Stephahi A Iohannis Euangelift*,
Officium Natiuitatis placet.Fcfta S, CruciS Anathema fun'to; Alij Faciant pro
fua confciéntia vel aliorum infitmitate.quod fpiritus luggeflerit.
Secundo Kyrie cleifôn,Vt hàdehus celebrattitri eft, Variis melddijsKjiw<do)5»ii
pro diuèrfis temponbus ample£timur,cum fequenti hymno angelico : Gloria
in exeelfisjTamcn in arbitrio ftabit Epifcopi, quoties ilium omitri volu*
eriu
Tertio, Sequensoratiô ilia feu Collcda, modo fit pia (vt fere funt acto//rHvt.
qu* dominicis diebus habentur) perfeuetet ritu fub, fedea duntàxat vniea.
Poft haneledio Epiftol*iVerùm nondum tempuseft A hic ttouandi.quan-
do nulla impia legitur. Alioqui cum râro e* partes ex Epiftolis Pauli le-
gantur,inquibusfidesdoeetur,fedpotifllmum morales A cxhbrtatori*, vt
ordinator ille Epiftolarum videatut füifle iflfigniter iridodus A fuperfti-
tiofus operum ponderator,officium requirebar eas potins pro maiorc parte
ordinare.quibusfîdesinChriftumdotetur, Idemccrte in Euangelijs fpe-
dauit fæpius.quifquis fuit ledionum iftaniitt âutor, Sed interim fupplebit
hoc vernaeula Concio. Alioqui fi futurum eft, vt vcmacula Mifla habeatut