Si omnia gratia
Dit tribu untur non
•pm eit operari
bonum.
Optra mantmm
Driqu*f.
O ptra non g r a furn
farfunt tOr
tarn Deo, erc.
Creath.
Rjtreatix
Anwmfiari opera
Dei.
Trußra biftoriam
faßen« Cbrißi
predicant,qui eine
Vfum non docent.
Gloria & opera
Dà terb» & fide
wtilliguKtur.
Cum ergo omnia Chrifti noftra fint,Euangclio docente, & iufticiam
non operibus legis,icd gratis Dei tribuLfequi putatur, Sc ad Apoftoli prs-
dicationem fequi putabatur.fcilicct, Nosiam non debere operari bonum,
imo faccre mala, vt veniant bona, Peccare vt glorificeturDcus,mancre in pec-
cato,vt gratia abundet, & ijs fimilia ,Sic enim fa pit prudentia carnis.qui gloria
m Dei non capit,fuffocara in gloria fua.quamApoftoluspulchrcconfutat
Rom.ó.öc 8.Dcquonuncnon eft tempus dfeendi. •K®w.a.ï
OPera m anuum c ius,HicMad*,id eft f a&ur^,fabric*,didun*
tur.nonaflionesautoperanones.quas vocant.transfeuntcs.ln quo ite-
rum virtus gratis Dei commendatur, & noftra confufio reuelatur.Sunt
enim opera manuum DeUplx nous creatura;,ipfi fideles.de quibus Jacob i,
Voluntarie n, gcnuit nos verboveritatis,VtcflemuSirtitiumaliquod creatu-
rs cius,Ec Paulus Gal.iï.In Chrifto enim Iefu,ncq;cireumdfio, neq; prspu-
tiumaliquid valet,('cd noua creatura, Kon enim 'verbum Euaftgclij,aftast;,!«^
agentis mutat,nec refpicit ad munera,fed offerentem, Quia non opera gra-
tum faciuntapud Deum , fed grams facit opera , nee flat gloria Dei nifi in
operantibus,nequaquam in opcribus.Mofes quidem per legem opera mutat,
non opcrantes,ldeo hypocriras facit,& in fpcciem iuftificat.Euangclium au-
tem viuifkat & veritatem facit in hominibus.
Quod autem de operibus recreanonisloquatur,non decreationis,ex eo
capi poteft,quod de JEuangclio prophctat,itt quo docetur.quid ex nobis fieri
oportcar,Quanqu?,r.i reuera nihil differat creatio & recreatio,cum vtraq; ex
nihiio opcrctu'r.Et omnis creatura fit opus manuum Dei,prztcr impioso*
mnia enim alia,non fibi feruiunr, non agutit,fed aguntur & foli Deo funt
ad gloriam,ad quorum imaginem & nos fieri oporter.Quid ergo eft annun-
tiari opera manuum Dei,nifi docerc, veterem hominem crucifigi Sc nouum
indui,moriChrifto,St refurgerecum Chrifto,& fic impleriin nobis gloriam
Dei?
Vbiitcrum vides,quam breui & apto verbo cloquatur fpiritus, non fo>
lum myftcria erucis Chrifti,fed Sc vium & beneficium cius.Vt & hie difeas,
mcroseffcfabulatorcs.qui Chrifti paftiohem predicant hiftorico more, nullum
eius vfum & fruftum docentes,qui eft, vt opera manuum Dei cfticia-
mur. Vbi ergo manebit Lib.arb.vbi faccre quod in fe eft?cum hie fieri nos do-
ccamur,non faccre,& non nos operemur.fedDcus nosopererur.fa&urs non
fa&ores fimus,Funditus fcilicct run omnis Theologia fuperborum. Atq, hsc
Cftcaufa.quarecoelos & Firmamcnta efle oportear cos, qui hsc enarrant,
cum fint aduerfaria toti mundó,maxime fapientibus, fanftis & potentibus,
quorumfurijs Sc turbintbiisnecedantnccefliim eft.
Dies diet cruet at verbum,
Et nox no Hi tndteatfaenttam,
Mira varietate hie verlus tra&atits eft,qua dimifla,noftro fpu
ritu abundemus Videturenimdedarare, quod dixit verfu primo, ne
carnalis quiipiam gloriam Dei Sc opera manuum eius fic enarrari intel-
ligataut cxpe£tct,vt fimul rem ipfam videamus.feu vifibilia fint.qu^natran-
tur,quomodoglorix & opera hominum fe habent & narrantur, fic n.fides
eiiacuarctur.Ideotalem gloriam,& talia vult opera Dei intelligi,qu£ nifi verbo
& fide capiantur,non capiantur,Non n.videtur folius Dei gloria efle, ne-
dumquidfimusinopercDei apparuit, fed fide interim crcdimus, Alioqui
quiderat vtdicerct,enarrant,annuntiant? Quod enim narraturînonëxhîbe*
tur vifuijied audirui,non oftenditur in re,(ed in verbo.Ideo dicit.Coelosenar-
rando non proferre rem,fed verbuuvnon indieat id quod dognofeitur, fed
feientiam feu cognitionem,Vt oculos effodiat,fenfum captiuet, ftuitos faci-
ar, dc folo auditu fidei faluoS faeiat. Apud Philofophos enim enarratorcs yi“
demur fibi tes ipfis indicare, hon verbum,cum feientia nonindicetur.fcd indicée
rem.ideo ftulti fiunr in his Cloquijs Dei,
CompOnitahtem incunda antithefi,dies & noftes, Dies) ipfi coeli,Apo- bittM.}
ftbli,FirmamentumjquibusPominusdieit Matt.f.Vos eftisfux mundi. Et
Paulus ad Ephe»5.Nunc autem lux in Domifioeftis.Et l.Theff.a, Inter quos
lucctis ficlirluminaria mundi, verbum vita? rctinfentes. Hie dies nouo foie
CJirifto faflus.cmdat älteri die|,id eft,mundo,feu hominibus mundi,luce fa - 1
ptentis fus fulgentibufc verbum, id eft, non exhibet quqd videat.fed quod &*8* Urt,a*'
ctedat & definat efle dics,& fapiehs in oculisfuis,Ac fidicar,Sapientia fpiriräs
|#sdicät fapi{^tis eknis.de itäptsdiCätiVtcäptihet verbot & ftultam faciar.
Nam fapieniia fpititu$3ieseft coram Deo,fapientia earnis,dies eft edratn1 i * M * J& * *
mundo,id eft,vtraq; ih loco fut>,Celebris, clara & gloriofa eft. Sic f i Com. &
Nonne Deus ftultam fecit rapientiam mundi? Scriptum eft ertifn.Perdatn fa#
pientiam fapientium,& prudehtidia prudeötiüaiteptobabo. ‘
Hie fénfüs èx èó riiihi placet,quid fcriptuih éft.Ëùahgclîum prsdicaft.
dirm efleijs,qui ignorant,Rom.15.Qnoniam quibus non eft nuntiatum, de
eó videbunt,Cum ergo diiseruaet vctbumdiei,nob vtiqj ei.cui erUflatum
'cft,necfibiipfi cruaanti.fcd alten & contraris.cui bob fftiteruftatum.
Efle autem dies & hd&cs hie Sllegoricos.cbgit id quod dieit, Ernaat • r ^ ■
Verbum,indicat feientiam,Neq; ehim dies iftt naturaleseradant verbUm,autf i im im l - i
indicant feidnfiam,autaudiUht&cognofcunt,cum vcrbum.auditio.fciehba,
eruditiOjfcd & eruaare & indicate fit hominum viuentium in terra,Sed&fequensverfus
defetmbnibus & loqueiisiconfirtnatidem*Ira nox,id eft, Apoftoli
fideIes,h66tiihfidenindieatfcientiam, Eftenimeiufdem repetitio fiue *'
geminatio, Sicut enim fidelesfunt lux cotam Deo,in Deo,ita funt nox
eoram& in mundo.fcilicet Obfcuridc contemptidmodc in bculis fuis uihil&
tenebras funt.quiafibipfisnon placent,Contra impij&infideles.vt funt lux in
mundo dc oculis fuis,fibi placentCsdc apparentes.ita in fpiritu Sc in oculisDei
funt nox & tencbrs,Sie A poftbius enim dieit, Eratis aliquahdb tenebrs*
_ Quatuor itaq; limites hie digerit iPrôphetà.Vocàns homines,quaîes funt,
fecundum diucrfosconfpeaus Sc partes fuas,lmpij funt dies in oculis fuis,
feeundum exteriorem hominem>Nox in oculis Dei, fecundum interiorem
homincm,Pij funt diesin oculis Dei,fecundum interiorem hominem, Nox
to oculis hominum ac fuis,fecundum exteriorem hominem.
Obferua obferaahtiam Prophctæ.quomodo verbum tribuat diei, &
sq a i fcicntiam.Quod no£li,id eft.mundo fecundum inreriorem hominem
icientia indicatur,fed'diei,id eft,eidem fecundum exreriorem hominem ver»
bum eruftatur, Verbum enim ad auditum foris.fed feientia ad notitiam in*
tus pemnet,Quan quam qui veiit poific per feientiam sque verbum vocale«, 1
intclligerc. Eftigitùrfen fus, Prudentes fpiritu Indicant prudentibus CîiaesZmU
Kicntiam.ideft,notitiam dant per verbum de rebùs abfeondiris.quas non
înciicant.Sic Luc,i,lohan,fcribkur,praire ante faciem Dominî,ad dandam.
T* a- Mm non