S ' k t / f ó Vi'.'CÏMTuten.
A d tjm i fugle-
mu.
T u u t.
Tumulthtrt.
Lep'muti cm»
tord&m.
C«i•m on,a ht
torde M e r e .
In ckbliim Vf*
y?!"*.
,41m expofnm.
D, M A R T . L V T H E . O P E R A T ,
in fîlenrium cat.Nam & eodem loco Ifaias pra;mifcrat,dicens:$pcraftis în câiumniam&
tumultumHratisenim &offenfisfcruetanimusadcalumniam&
ad tumultum.quibus prxfumunt vindicate & fuperare. Sed hunerefrenans,
dicit;Si tcuertamini & quiefeatis,falui critis,quia non tumultuandovfed filen-
■ dovincctis.Tunc fequitur.-In filentio & fpecrit fortitude vcftra, hoc eft,fi fi*
leatis,quiefeatis,impetum frenaucricis,tumultuabftinuentis, vmdiftam non
quæfieiitis, Sed meam manumexpectaueritis, mifii vmdiûam reliqucritis,
niihi caufam tradideritis,Ecce,tum eritis fortes St vincctis.Quia ego pro vobis
pugnabo.vos filebitis. 4
Sic Mofes Exod. 14.Dominus pugnabit pro vobis,& vos taccbitis. Quid
«ft tacebitisrid cft.quicti entis,nihil ad rem facietis,fcd agétis.quaû negotium
nihil ad vos pertincat. Hoc tacere,cft nihjl aliud, quam quietam patientiam
habere.quitropusfrequenseft in fa cris literis.
Vnde & ibidem Ifaiascurti huic monitioni,filentij feruandi nollcnt obrem
pcrarc,dicit: Et dixiftis,Nequaquam,fed ad equbsfugicmus,& ad vcloccs
afeendemus. Quidenim hoêeft,nifiquod ptr tumultum feipfos defendere
voluerunt.non in filentio St fpc falui & fortes fieri? ideo lequimr ibidenr.Idco
fugietis(fugabimini)& velocioreserunt.qui perfequentur vos,mille homines
à facic terroris vnms,& à facie terroris quinqs fugietis, doncc rclinquaminif
quafi malusnauis in vcrtice montis,& quafi fignum fupertollem. His verbis
darereputo,quid frttacere & tumultuari.Ncmpealterum pari & quiefcerc,
Alterum moueri & mouereomnü,&,vtdicitur> codurn St terram mifcçrc.
Hoc tacere hic verfus docet. •
Eft ergo fcnfusiLoquimini in cordibus vcftrjs.in cubilibus veftïis,& tace-
te,id eft(quoddidtur)penfate,deliberatc,nolite précipites effe.nec ftatim pro*
feratis,qu*iracommota fuggerit. Primumconfulitevobifeum, quiaira vira
iufticiam Dei non operator. Et vt Gentilis quoqj dixit! Ne quidquam facias
autdicasiratus.Scd &diuusGcegoriusait, Médita est tram tuende fugen ^ quam
refpondendofuper ar s. Hune tenfum germanice folcmus dieere,® eDcncf ÎHClj/
*>nî> (fait tnne. , - ' | . . . ' | « .
Nunc videamus verba,Primum z&,Loquimm in cordibus ®c/?r*t,hOceft,fe*
cum bene meditentur.nec iræ obtempèrent,quç praeeepseft>& verbum habet
in lingua,non in corde,iuxtà lllud Ecdc.21. In ore fatuorum cor iIlorum,&J
in cordc fapientium,osiilorum.Pulchra & egregia conuerfio fententiæ.Hoc
idem &hic vetfus monet, vt os ad cor vcrtamus.nOn eftundamüsftatim quid*
quid tentatio fuggerit, Hoeenimeftcor in ore habere, imprudenter loqui,
quod maxime faciunt iratI,Os in corde habere.prudcnter loqui, quod faciunt
quieti & mites.
Quare poÂumüseandcm conuerfionem xmulari hoc loco,& dicerc, loqui
in cordibus & cogitate in oribusfvt fie dixerim) efïe contraria, Iilud fapi-
entium,hoe ftultorum.Vtautem in cordibusaptius loquantur, addit, vthoe
in cubilibus fuis faciant,Solitudinem,fcilrcct,quærant,tutbar» irritatrieem fu-
giant.Sedatoenim corpore & exterhistumultibus,animas facilmsfedatur, vt
fecurti poffit loqui & tern ponderate. A tqs vt huic tentationi vtilis eft fuga
& fölitudOjfic alijsquibusdam tentationibus eft pcriculota. Hæcmco lenfuj
citra cuiusq; præiudicium.
K TVrtc qua'ratione concinnemüs noftram trahslationctn? N è -
i ^ cefTe eft, vt verbum aliud fubinteliigatur, vc ctiam Auguftinus docet,qui
in htine modumordinat.Quæ dkitis in cordibus veftris,fubaudi, d ici te,
Quod Auguftinus alio ducit,ad noftrfi fenfum ita formabitur, QuandoquidÂ
ib-c ‘ irat'»
IN ’- P S A L M V X t T P I I I i
irati,prdmpti eftis dieere quidquid in buceatn venerit, qusvultis dieere» noft
foris prxcipitate,fed in cordibus dicue,hoceft, prudenter dicite, qu* dicerd
vUlus.Nam& hocTtopo& GhriftusadJudam dixiriquod faeis.fae ciro.id eft,
quod visfaccre.teu iam propofuifti faccte.Ira hie,qmedieitis,id eft,quae vuliis
dieere,in cordibus veftris dicite,Quie impatientia irae finite vultis dicerceurate
ivt mcditationecordis prudenter dicatis.
lam quid iliud,Et in euhilibus veftris compungimini? Outetacendi
Compungcndiconcordia?Meo iudicio hae eft, quodredeundo ad cor,iratus c°mfmgm"u-
com pungimr,fibiq; difpiicct quod com motus fit,atq; ita ad filentium pradi-
dutn per compunftionis vim proxime accedit. Itaqjdum loquitur cucorde
fuo,videt(praicrtimincubiIi fuo,& fcotfum pofitusjquam ftulta fuerit commotio
Sctmpatientia irae fuae,quam fifuiffet fecutus,turpiter cccidifletiAtque
haciui compunCiionemutatus abftinetsl tumultu,ad quem moms fuerar, &
iam racer vindia* flamma non parum fedata.’Qui meliora habct.fine inuidia
comnaunicer.Hoc ego potui,
| Scla,in fine verfus q,uid fignificoUatis diximus.Infigne cnim eft gtatiae SEL^t
d©num,huncpoCc afFcdutn prxftari ab co,qui faerit ihiurja & tentattone ad
iram & impatientiam prouocaras.vt frenara lingua,feorfim fc recipiat & tacear.
Nam in hunefcopum trafiat huncPfalmum Paulus(vt dixi)Ephc 4 vbi in
fine dicit:Sed eftoteinuicem benigni, mitcricordes,donanKs muicem ficue
& Deusin Chrifto donauit vobis. .*
jQacrtfcdUfdcrifoiumiuJHàai&Jpcraieîn Domino,
j Ira d o €M n a ,Q m 4n am e ft iafèrificium iufticiæ? f^ i i s o ffe rtt
I Deo poteft iufticiam, quampotius à Deo qurbuSqifaCrificijs impcrrare
OportefaOBreUiterjDiftinguit facrificium iufticié ab'omnibus fatnfiHi«
Pecomm,& quarumeunqt rerum.Quod héeduôïacrificia ma£me
Sacrificium iuftici* faeît peccâfôrés,Sacrificium rerum,iuftos.In hoc dare Deo
altqutd vidcmur,&iufticiam opcrari.Iniilonon nifi recipcre volumusàDeo
&pccc3tumConfiteri.itafir,vtfacrificîomrerum,dumiùfticîjs Stopefibusin’
fiat,impatientes reddat iniuriaijtanquam confeios fibi luge meiiorum memo*,
rum,vnde &ad vindiaâaeriusaccenduntut.tanquam iufticiam iuam rutatr
Eft ergo facrificium iuftici®,Deum iuftrficarc <5t laudarcfeipfum peccato^ '
remaccufare.dignumq; omnibus his.quæ patitur ptonuuciare(cQ Pial u o i
diccndo.Iuftuses Domine,ût refium iqdicium tuum.Qualc puicherfimo er
emplo deferibiturDan,3.Omniaquæ induxifti fuper nos, & quarcunti-
nobis,m veto iudiciofccifti,& tradidiftinosin manibus inimicorum ûnft
ram iniquomm. Et infra, in anima contrita & fpiritu hutCiiifatis S Z
mur,ficut in holocaufto arietum &taurorum,ik ficut in railJibus anenormdi
pinguium,Sic fiat facrificium noftrum in confpeûu tuo faodie, vt blaceattihi
Quonumnon eft confufioconfitentibusin te.ldemfiaruch.i.docet câptiuoi
î / z f ^ Dconoftto fufio faciei noftræ,ficut eft dies ha?c. ‘ iufticia,nobis autem con* . ,
Hoc autetn facrificium fiat Oportet^x veto corde,ore & opere. Corde
peccatum yeractet agnofeendo. Ore fine fiaione confitcndo. Opcre poenas pi»-
peeeatoreaignas volentcr ferendo. Multi fane dieuntorc,fe èÏÏè n e c c L r r /
fed neq; Corde neq; opere, Quod probant, dum neqj die! ab aliis neq- haberi
peecatores volunt,neq; iniuriaspati.Si peccator es, curpoenas fugis? Si non
mentustibivideos,curtepeecatorcmdicis? »
f ; * ? ‘ “ J Igitur