CONFVTATTO L V TH E R A N A
Obfccro, fintifta omnia vera, vt idem vetbuni meditari, inclinari, deleûati,
delicias habere,refpicerc,blandiri,claudere,& fi faennt plura,figmficcr. luftum
autcra ne eft tot vocabula es vno multiplicarc,eum poffis vel omnia vel
plurtma in vnum fignificatumcolligerc, & figuris fobs vanare . Rcfpcxit
Deus ad Habel,ideft,hoc facicns animum appuhtad eum, Sapient» deleüa-
tur per Gngulos dies,dum hoc agensappellit animum iuum omnibus, & m-
ùâ flnuat febenigniterfilijs hominü, Sic homoapplicat feie dulciteradDeun^
wJm » fic matct blandita filio in gtemio figit vultum fuum in vultum i lius, &
blande ad eum geftit.Sic oculos illorum claudit, facicns vt fponte lllos figant
in (ua ftudia & fic claudantunSic teftimonia tua mcditatio mea eft, dum ca,
tetis contemptisad ipfa me verto.Breuiter,omnem lllam varictatem colligo,
in hoequod verto,applico,apto me gratuito & ex ammo ad illa.
HÆ c t o d id a pu ten tu r,V t p ro b e tu r ,S c r ip tu r am eue referum
figutiSiNon tot fignificata & vocabula faciamus, quot fuermt figura,
arißmfaam ft» aüoqui quid opus figuris? Et vtad inftitutum veniamusjChnftusdum
offettetur pro nobis,faftuseft peccatum metaphorice, cum peccawr ita tue-
tit per omnià fimilis,damnàtus,derdiaus,confufus,vt nulla re differier a veto
peccatotejquam quod teatum & peccatum, quod tulit, ipfc non fecerat.
Sicutdicit Pfal.69.Quaenonrapuituncexoluebam,v| non dubitet eaconfi-p((j
teri fixa effc,dicens ibidem: Imptopetia improperantiüm tibi cccidetunt fuper
me.Et itetum.- Infipicntia mea & deliûa mea à te non hint abfcondita.Opor-
tet autem in metaphoraaliquam differentia effe a re vera,quia fimilitudo (vr
aiunOnon identitaseft, Etquætransferunmr, fecundum fimilitudinem e
transferunwlioqui ne translate quide eflet.Et hoc fpeftauit Paulus Rom.S,^
mifit Deusfiiium in fimilitudinemcarrils peccati.Et Ibrx. 4 , Tentatumpc[ 1
omnia pro fimilitudincabfq; peccaro.Et in hac translation non folum eft
vetbotum.fcd & return metaphora.Nam vcrcpeccata noftra a nobis trans-
lata funt & pofita fupetipfum,vt omnis.qui hoc ipfum credit,vete nulla pec-
cata habeatjfed translata fuperChriftum abforpta in ipio, cum amplius non
damncnt.Proinde ficut figurata loeutio dulcior eft & efficacior, quam fim-
plex & radis, itâ peccâtum vetum nobis mole ftum & into lerabile eft > led
ttanslatum & metaphoricumiucundiffimum & falutatc eft.
■ rusa,*. Vt er^o Chriftus vera petra dicitut ab Apoftolo, r.Cormt.io.Petra au-1
Vttrttr*tCbrß fa£Ch0nftus>itaChriftusvercCftpcceatum.ltem,Çhriftuseft ferpens aneus
a»nus pafchalis,& omnia ilia de co diÛa.Non tarne ideo dicimus.quod
sneu’sfetpens fit duo Vocabula,nee petta. Nemo vnquam dixit, Agnuspi-
fcbaUs vno modo pecus.alio modo Chriftum fignificat.Nemo dixit. Aaron
vno modo Chriftum,alio modo filiurn Amram. Nemo dixit, Dauid yno
modo filius liai,alio modo Chriftus. Salomon vno modo films Dauid,alio
modoChnftus.Et tarnen vere dicimus.Chriftuseft Dauid,Salomon,Aaron,
• & omnia ilia vcterisTeftamenti fymbola.Ac propter huncChriftum peccaturnfaäum.
etiamfuafimilitudo peccatum dicitur.oblatio fcilicet vetens lefts
menti,Ita vtnon diuerfitasffed fimilitudo peceati per omnia maneat, cu*
facit figuris locum, & voeem eommuncm reddit, llli autem peccatum It
traitant, vtquatuoriftaefpeciesdiflimiliorcsfint, quamccelum & terra,ex
qua diflimilitudine hcbecaturintellc&us.confunditur anima,& petit: vnmer
fa gratia, turn verbi, turn return. Hoe modo Paulus Rom. «^«aanspecc •
Di pttetio Jumna- tu m jd|cit:Et de peccatodamnauit peccatum.de peccato lllo.quod e>iirinuo
wtp'Mtum. cffc transUto noftro in ilium damnauit peccatum noftrum, de qu
nunc videmus. .
Dlcimus
RATIONIS LATOMIAMAE, ETC- ^ 6
DIcimusergo,Sophiftas vere non noflè,quid fit pcccaEutn viu Sophiflarum îgnA-
ScripturarumjNam dum pcencm vocatitilonge diflimilem rem à pec-,f*,
cato fomnianr.quod Sctiptuta non facit, Quia vt dixi, Chriftus fimilis
peccato fuit per omnia,nifi quod peccatum non fecit,Nam omne iliud mar
lum,qnod poft adftum peceati in nobis eft,fcilicet timor morris & inferni/en-,
fit & tulit Chriftus, Iliud verofigmentum lllorum.dercatu & députa none ad;
poenam ipfi non intclligunt.Chtiftus cnim fenfit deputationem .11 lam, & -fi-
jniliseratilli.qui ficdeputatur,licetabfqiculpa.Quæveroeft deputatio quam •
non fentias? prorfus nihil .ItaqiChriflus tunc(vt dixi)nihil differebat à nouiffi-
niopeccatorc.quiaccepta iam mortis & inferni fententia damnandus effet.
Vigebat ilia deputatio,folum hoc abetat,qUod talcm deputationem non me-
ruetat,& fineopetem illam'pto nobis tradituserat.quanquam hæc res magis
affeffibus.quam verbis tradari dc capi velit.Vitra dicimus, Sophiftas nonni- Jta
hilcapere.quæ fit fubftantia peceati fcilicet effenfio Dei & kgis Dei tranfi-
greffio, Sed quale fit in pt*dieametoquantitatis,qualitatis,rclationis,aöionis
paffionisjhic prorfus nihil fciunt.Quate hic fie traâabo,vtad omnia Latomi
produûa iemel refpondetim.ne liber crcfcat in immodicum, fi per fingula
, dikutram>parcendum enim eft LeÛori.
Vt ergo crafsifsime loquamur pro Sophiftis,Peccatum fecundu
ptidicamenta tra£tcmus,fi forte poifint nos fequi.Peccatumcitta metapho-
iiam,vbivbifuerk,vctcpeccatum eft natura fua,nec vnum magis peccatum
Iquam aliud iuxta proprieratem fubftantiæ.quæ non fufeipit magis neq; minus.
Licet vnum fit maius& fortius alio,iicut.& lubftantiavna maior quam
Peccatum, quid,
quantum, quatt,
f&c.
hlteta.Non enim minus fubftantia eft mufca.quam homo,nec,minus homo
jinfitmus.quam robuftus.Porro.ne me in verbis captent,Subftantiam hie ac-
Kipio non more Ariftotclis.fcd Quintiliani,quo modo de quauis re mundi
poflis ptimum difputare.quid fit.deinde quanta,deindé quaiis,& fie de alijs,
l^upd & Ariftoteles obferuat vbicunq; diflerit.fed & Sophiftæ cuiuis prædi-
cimento fuam tribuunt quidditatem.Sieenim de iufticia diflerturus.per præ-
dicamentadiipones locosorationis,ptimum quid fit,fecundum iubffantiam
fuam,deinde,quanta5qualis,quotum,quid agat, quid patiatur. vbi fit, quo
empöre fit,quid habeat.quomodo gerat fefc.Nam hic de prædicamentis in
pleäus,meoiudicio,ad.eioquentiam,ad memoriam.ad intelleaum.ad co-
pitionem rerum vtiliflimus foret,fi exerceretur.fed Seholis fophifticis pror-
«ignotus. . r
f Hoc veto peccatum fubftantialeCvt dixi) nonnihil intelligunt Sophb
p,Sed poft baptifmum & infufam virtutem Dei,fie fe habet,vt nondum pe-
fjtus nihil fit.contritum tarnen eft &fubieaü,vtiam non poflit quod potuit.
Kuid autem potuitîreos nos agebat coram Dco,& confcientiam infeftabar
jytannice.trahebatqi dc die in diem in maiora mala.eratqi in quantitate.qua-
|uate & aaione potens.in vbi & quando regnabat, quia vbiq; & fcmper in
“mbus viribus,omni hora ptsualcbat.In paifionis vero prædieamento nihil
r»t,nonenim patiebatutlegem atguentem.nolebattangi etiam, Dcinde fi-
rm luum >n corde pofuerat.declinare faciem fuam deorfum, & ad inferos
operare.Porto,relatioerat omnium peflima, quod opponebatur gratis,
0le“ ura ir* & furori Dei.Sic regnabat,nos feruiebamus illi.
Subftantia.
lupin*.
Jnte1le8us de pr*.
dicamtntit frtilis*
Pffe&tu peceati
ante bapttjmum
ere*
Tcum veni/Tcc regnum Deï,diüifum efthocregnû Princeps
mundi eieûtus foras,caput Scrpcntis contritum, vfq; ad feces & reliquias
quafdam,