«orre£Wone,define,dedo&rina dicimriScd St î.R e g 22.<j»mittitur pattieula affijii
ifta,Ecdextera tua fufcepit,Vbi vitio feriptoris legimus, Etmanfuctudo mca,
promanfuctudo tua.
gtjmiiu,proii8'n Totutn itaq; vi&oriam.quam do&isad ptxlium manibus>& ærcisbrama.
' chijs retulit ex aduerfarijs.Ecclcfia non fibi.fed pia gratitudine ci,cuius eft,refett
acceptait!, Ac G dieat,Quod non fuccubui in przlio ifto pietatis, faluaq;
mihi manfit doûtina fynccræ fidei,fecit,quod falustua fuit proteûio mea,3c
fauoctuusferuauit me, Atq; hoc miraculo video,tuæfuifîe tolius benignita*
"If) ifiiim Ml lui tis.viûisaducdanjsauünm effe numerum naeum.
rumftrkuio[um. Quod autem grande St periculofum fit prælium iftud doclrinaturn,nc-
mo nili ex pert us facile crédit,Paulum videmus in Galatis & omnibus Epifto-
lis,quanto fpirim,quantaqîfolicitudine in hoc przlio fudet ipfe,& nosarmet,
Eccltfi* Joiïrina Àftutiffimuscnim eft Serpens antiquus,& ûmpJiciutn corda facilime fallit,
jupracaptumbu- imo quem non fallit? Accedit ad difficultatem,quod Ecclefizdoftrina iupra
ittAnum, captum humanum cft,quam nifiDeus folus doceat, fcruct,triumphct,augeat,
omnia alia fiant à parte aduerfàrij,multitudo,magnitudo,vis, clqquentia,
ingénia,cruditio,fpecics,opes,Vr vere fît folius protegentis Dei & fuftentan-
tis dexteræ,vt hi feruentur, qui iam credunt, Sc hi aggtegentur qui contra-
dieunt.
ttulmproZttU. VndcSc PaulusplusorationibusagitapudDeum pro Ecckfîjs,vt Dcuscu-
fiaorat. ftodiatfidclium corda & intelligentias.ne corïumpantur fenfuseorum, Scr*
pentisaftutia & hominum nequitia,quam quod folis verbis, licet & ipfa ex
Deo,tanquam arma Dei habeat, prçfumat.Gratia ergo eft effeinftru&umad
prælium,fed maior gratia vinccrein przlio St feruare ciuesac (ubiugare ho-
fteSjtem augcre,r>on foium tueri,Qui ergo fumus nos, vt vel przfumamus
veritàtem tueri.St aduerfarios fuperarc,aut fi id non przftiterimus, indigne-
murïM'anfuetudinisdiuinz eft feruari & augcri,non noftræ prælumptionis,
Vtflct gloria foli Deô.
Iam quid de noftra faeiemus tranflatione? Potcrit idetn fenfus elle, cor-
'iigi per difeiplinam Domini in finem, & doceri per difciplinaîn Domini, '
quod eft,mufti|$l icarï per behignitatem Dei.Sed tanta opus eft vi & tortura» i
quibus eum fenfum repugnantibus vocabulis exprimamus,vt præftct prorfu* \
tranfire,contentos Ebraicô & textu & fenfu.
VilatafH greffus mios fubtus me,
Et non /un t infirmât it ve/ligia m
V Iélis Icilicet aduerfarijs v e rb i,& fe rm oneD ercon firm a to at-
que per ipfum feruatis St au&is fidelibus.non modo non funt coartati
& imminuti,quod aduerfarij volebant,fed dilatari & confortati greffus
eius.quod fecit maniuetudo Dei multiplieantiseam,etiam inuitis oppreffori-
bus.quia muito plures pereosincedunt,quam antea dum opprimerentur,vt
fupraex figura filiorum Ifrael in Acgyptomonftraui.
Idem eft per tautologiam, Veftigia mea non funt înfirtnata, id eft, ro*
Ntgttha wbt‘ buftiftlme firmata.quæ irnpij conati funt infirmare, Negatiuam enten diximntior,
affirma- mus fzpe cfte vehementiorem affirmatiue i'n facris literis, Tropum hune E-
tmm cripturn. j3rasum cjj-c notUm credo,quod fîrmare fignificet, ftatuere, implere, feruare,
quomodo Àpoftolus R om .j. Legem per fidem non deftrui, fed ftatui,
quam Rom.S.dicitinfirmafi per carnem,Et iterum 4 . promiflîonem dicit
firmari per fidcm.Rurfus non foium non firmari ex lege,fed ctiam exinani-
fi.Eodem modo & hic drci oportct,veftigiavfirmari, effe viam Dei, qua Ecclcûa
clefia inccdit. corr<j>borari,quod fir dum multiplicantur, fideles,qui peram#
bulcnr fimul in ea, s
Quarcappelient autem fuosgreflus.Sc veftigia fua,cum fintgreflus Dei
& viz Domini fupra diftum eft.Ecclcfia cnim exemplo fno facit viasDomini
effc iuas,&coram hominibus,vbi exemplum valet.non videtur nifi viaEccie-
fizeffe,fed infidecognofcitur,totumid,quidquidcft,diuiniopcris cHe.
Alijs videtur diatarigreflus fubtus Ecclcfiam,effe earn hilari chariratc
operantem.qua anguftijs perfecutionem fuperior eft.Latitudocnim hilaritas
& confolatio eft tied confcquentia non fatis decora eft.
Pcrfequar inimicos meos, (ycomprebendam illos,
Et non conuertat donee defieiant,
r^ X p e r ta b en ig n ita tem Dei m irab ilem , qui m u ltip lic a t,d um
JJ/aduerfarij minuunr,dilatatdum illiartant.firmatdum infirmanc,conci-
pit fiducia ctia perfequendi & vitro infeSandi,donee ad internitione aduerfarios
deleat,Arq5 ita fa&um cft,& fit in omni vi&oria populi Dei, vt in ViSarUpttuli
principio belli vidcantur hoftesfuperiores & infuperabiles,At fada impreffi- D,L
one conforrarur.hoftescedunt & csduntur,tum ipfa perfequi przlium captum
non delimt,donee confumatcmnesaduerfarios.Quare bieverfus peri
feuerantiam belli feu viaoriz,& infatigabilem vfqjad finem vittutem Ecclefiz
dcicribit.Quod & verba perfequar,item comprehendam,non conuertar,
donee defieiant,feu vt Hicro.vertitdoneceon(umam eos.fatis probant,Perfequar
enim hie non nouum belli initium,fed profeftum ccepti figmficar, fi*
cut Pfal<34 .Inquirepacem Sc perlequereeam,ideft,in finem vfq; fcqucrciEt :
comprehendam eos.fignificat in totum capi Sa penitusoccupari eos.
Hoc figuratum eft in hello Iofuzcontra Aitas.in quofilij Ifrael primum BlUum
exfi & infirmati ad defperatiohem, deinde infidiofe fugientes, donee hoftes lo! 6-
longeabvrbctrahcrent.verfa facie in eos vfq; ad internitionem eos deleuc- F
runr.C&o fignificabatfpiritus fore.vt Ecclefia principio fimulata fuga.id eft,
paflionibus fecundum carnem iqfirmata,credere videretur, cum fecundum
fpirirum fidei fortis,tandem vinecret St penitus dclcret hoftes.Sic Arriani pri-
mofortes.randemadnihilum vfq; eonfumpti funt. Non fic in librisludi- *
cum,vbt toties fcnbitur.filios Ifrael non potuifle delete lebufsos.
Confringam i!los,ntc poternntflare, Crtdentfubttu pedes
meos.
PLarius eft fenfus e* pratdi&is, Ipilicet quod aduerfarios com*
prehenfos czdit & content,vt ipfa omifla virtutc nequeant furgere neque
refiftere czdcnti.Defcfibit Cnim hie verfusaduerfariorum infirmitatem, Ca^e A a i f i ■
ficut przccdentcs.Ecclefiz fortitudinem.Cadcrcfubpedibus, fimplici tropo ' *
diautn puto„pro co quod eft humiliari aduerfarios Sc conuerti ad fidem,
Arbitrium tamen eftoLeaori.&hic pedes Ecdcfi® minifterium verbi intcb
ligcrc,ficut Lucas dicit in Aflis.Multa tutba facerdotfi obediebat fidei,Tunc
eadcrelub pedibus,idem crit,quod obedire Euangelio,
Et pracinxifii me virtnte ad helium,
EtJuffUntafii injurgentes in fubtus me,
t ; 2. L I ij ITerum