Reliquie ifront
(otllllttr.
tiomma potiM-
am'jn tbraa linguaßgnifitantla.
Chriflm'rlrtm
&i.
VirtmÙtU
D. MART. LVTHE, OPERAT,
verbum-abfolutum,hoc'modo,Tu diriges,diredror cris,feu dirè&ionem faei-
es,neruistuisin faciem eorum.Et quod magis nemos quam arcum direftum
dieitivelocitatcm Sc prxfcntiam mali fignificat,ûcPfahn»7.quoqs dixit. Ar- fu
«um fuumretendit S tparaultrllum,&ineoparauit vafa mortis. Vcloeiter 7‘
enim reddit malum fupereos,vtcxpericntiavidcmus. Quotnodoautem ar*
cus,ncruusifagitta,diuinam fernen tiam & indicium fignificant,Pfal. 7, abun#
dediûum eft.
Noftra translario poreft hoc modo conchinari, fî reliquias acccperi-
musnon feccs & viliffima quæquc,folita rclinqui.ablatis meliorrbus, vtfere
vfus habet,quo modo reliquias Ifrael faiuas faftas Apoftolus dicit.id eft,feces
& abieûospopulieius.vt Ifaias vocat,Sed pro fupçrfluîs & fuperabundanri-
büs,quoinodoPlal.i7,drximus.Dimiferantreliquiasfuasçaruulis fuis. Hasp/d®,
enim proprie ßgnifieat Vcrbutn Ëbræum hocloco, Tuncerit-fenfus, lnreli-
quijs tuispræparabisjid eft,pirata habebisabunde iudieia & vindiûas, quibus
-in faciès eorum reddes,quoquo icfe verterint, vt non tantum poffintilli co-
naricontra tequintufuperes & pluraeisredderequeas,fîcut Plalm» 109. de •
eisdiâum eftiFimt contra Dominum femper & c. Vcrum hocfenfuyadden« ^
da eftnoftro rextui pr®pofirio,in,vcl contra,vt in faciem eorum. Nifi voles
dicerc,qnod præparec vultum eorum in tcliquijs fuis.id eft,pàrateos, vt quid-
quid moliunrur.in vindi&isfuis copiofisaffidue vexentur, vt fîcut ponit cos
dorfum,Gc ponat faciem eorum in reliquijs fuis.
E x alt are Demine in virtute tu4 ,Cantabimm&pfatlemus iiirtu.
fts tuait
HÖc in Fâuofem C h r iïli dïcitu'r contra ludaêos, 8c ptilchrô
EpiphonematcPfalmumcIaudit.Acfi dicat, Illi voluntteoppreffum.
mimpotentia.vtipfî cxaltcritürin viitute fua.vellenrqueregnûm tuurn
Ârpôtentiam tuam omïiibus vitupefijs & bîafphemijs hutniliatam , (ed fru-
ftri& impie.quiâ hâte eft fumftia return omnium , TueXaltàberis in virtutè
tua.&glorificaberisinRegnitui potcntia , idquod rrds opta mus & gaude-
mus,yiulentiHi,noscântabimus,&ftrideant illi & frcoeànt dehtibus, nos
piaHemus.Dcfidcriumpecdatarum peribit, virtüs tua& Rfgnum tuum fta»
bk,Quia regriuintuüm, regnumom'niüm ieculorum, & donimatiotuaift
omnigeneratione&generarione,Pfal.145.
intermultaEbræælîtigusenomma-, qu* potrittiam'fîüe virtutem fi..
gnifîcantjduo hoc verfh obfetbàta mihi fiint, oz de- gibura:, Quorum ptius
propric viitafeu’naturalem vifîuttmiqua quæliber respoténs eft in fuogene-
refigniftcat.hancgrecuSIfite'fpresdynamin aiiquôties', fed non conftanter
reddit,Latinus & ipfe inconftans.frequentius vrr;utetn,Aicmanice,EvVOfft/
hoc modo de viribus feu virtutibus,gcmmaru m,nîetallorum,hefbaeum,alîa-
rumque rerum loquimur,SicPfaim6 4tf.Déus ncifter refugium 8c virtüs. Et SjW
-Paulus i.Corinth.tlChriftumappellatvmufdmDei. EtRo'mavi.Euangeli-1 c<l'f
uib virtüs Dëi,èft in falutem omrii credetin,R;urfus Daniel.vhdcAntichtifto. f i t
Stabitrex fortis faciebuSjid eft,eüius virtüs c5c totum(quodaium) pofieerititi
faricbus,non in armiishec verbo,fed infpecie,pompa, St. externa çonuerfd-
tione & fuperftitrbnc,quod Hieronymus vertit.Rex ïmpudens facie.
Eit quo patét,quod virtüs Dei hoc loco,ea eft, qua in Sandlis fuis per
Tpiritum potcfiseft.per quam omnia poffunt Sandti,quæcunq; poffunt, curii
fît comm hate velut naturafis & vMbo Dei ingenita virtüs, fîcut calor igni &
iapidi'grauitiVfit ffmilia,Sic j.Cbrint.vlt.de Chrifto, Qui non infirmatütih t-M
^bis^fedpoienseftiavobis,,Ephe.|iEi qui potens eft tacere omnia fuper-
i> •>-. abundanter,
[6«*,10.
!/*!}•
Ctne, i6.
Wf9,33|
m is.
MjjH
10,
l'*»*!. it
abundanter,quam petimus aut intcIligimu«,hoc eft,ci,qui v’im & virtutè ha-'
bet,feu cuius proprium eft facere,pliiiquam petimus aut intelligimus. Non
ehim drbittii,fed naturse modum in Deo commendat, quando dicit*, Ei qui
potens eft,vnde nee verbum poffe refpondet apud Latinos, huie vocabuio,
ad contingentiam.feu arbitrium,vt Grascis exufia lua.fæpius referatur.Multo
minus tefteverfum eft.vbi profortitudine Vertitur,vt Plal.2+.Dominusfor-
tis, Dominus potens in prxlio,Fortitudoenim aliquid impetus St concitatio- Fortitude.
risanimi.vltra virtutemillam naturalem importât.
At hase virtüs quiètam illam & genuinam rerum vim', qua velut fponte
fua omnia poffunt St facihnt,quæ fuæ naturæ conueniunt, fignificat, vt fie
vittus Dci fîgnifîcet totum quod nosfumus & poftumus, illtus dono nos
poffe. Sic beâta virgo , Fecit mihi magna qui potens eft* id eft,' cuius funt Maria.
oinn.es omnium vités.
Gibura vero alterum verbum quod Grascus aiiquôties,nee male,dyna< Gihtra.
ftian,Latinus potentatum rcddit.vt Pfalmopræccdcntc : In potentatibus Talus
dexter® eius.Pfal. vit: Laudateeum in firmamento virtutis, id eft, viribus
dus,Lauftate eum in vittutibuseius,id eft,dynaftijseius,ad dominum fpcâar,
alemanice,îOîac^t/ SicGene. lo.IftecoepiteffeGiborin tcrra,ideft, potens,
vt Hierony. tranftulit.Et iterum: Hic fuit Gibor Venator coram Domino, id C^cr
eft.coepit domina ri alijsrobuftus Venator, larina enim vocabula, robuftus,
fortis,potens,ferè funtimpetuofiora & ferociora, quam vt bis verbis Ebræis
componantur, fiçutcongruitferrcoilliimperio & populo tyrannico , queui
fiue Ifaias,fîueinterpreseius,popùlum alti fermonis mihi appellare videtut
cap.3 3.Et Pfal. % a.diâum eft.Linguam noftram magnificabimus,quod Hic-
ron. vettit, robore mus ,apti us autem,dominari faciemus.fcilieet vt fola regnet
& pofllt omnia,Sequitur enim.- Quis nofter dominus eft? Et Pfal,2 * . DómiJ
nus potens in præliojid eft, in cuius poteftate eft fîta viûoria & omnes belli
cuentus , Idem enim apud eum eft faluare in multis & in paucis, vt Pfalmo
prxcedente vifum eft,
Pulcherrimus itaque otdo,Priusexaltatur virtüs & pofterior cantatur
gibura,ex virtute etiim nafeitur St facile cum augetur.tum feruatur potentia
feugiburâ,ficutecontranullaftatgibura,vbinuikeftvz feu vittus. Et Pfal,
24.prius dicit,Fortis Dominus,deinde potensin prælio. Ab.bac virtute Paterfamilias
vocatur gibir,& materfamiliasgibira,Gen.i 6, A facie Sarai gebirthi, Gillr.
id eft.Dominx me®,ego fugio.Et herum :Reuertere ad gibirtha tuam, id eft, Gi^rÄ'
Dominant tuam. At Pfalm.iÿ.Exultauit vt gibor,ad eurrendam viam.Et $ j.
Non faluatur Rex per multam virtutem,&gibor non faluatur in multitudi-
nc virtutis fu*,Tcuto. ©M tlKcijtigcir -Çjeirr/ itide Gabriel fortimdo Dei, fed ÄHfB
nonlatis apte.
Aliud vocabulum Ebr*is,h'ezek,quod Pfalm. 1 s.vidirnus:Diligam re
Domine hezki fortitudo mea,Hoc proprie mihi eam virtutem fignificat anf-
miquam Latinifortitudinem.Græeiandrian vocant, De qua inter, virtures
moralesfcrmofrequens.quæquia exhortationibUs' & vfu rerum difficifiurh
paratur,fere vbiqs transfertur, pro confortatione. Deute 3 1. Vinliter agite, &
confonamlni, nolitetimere. Item ad lofucibidem, Confortare&eftbrobu-
ftus.Et Iofux/.Tu ergoconfortare & efto robuftus. Et Daniel, 10.fæpius èb
vtitur.confortafti, conualui&c. Item confortare & efto robuftus, Vbiidem
verbi geminatur,ac fi dicat: Confortare confortare. Et Pfal. 27. Expefîa Do-,
minum viriliterage Sc eonfortetur cor tuum,Ecce hoefac, viriliter age transfert.
Sic Anani Propheta Afa regem luda.2. Paralip. 16, Oculi Domini con*
templantur vniuerfam terram,& præbentfortitudinem his, qui perfefîo cor. fortitu-
de crcdurit in Eum. Hinc Hezcchiclis Prophet® nomen, fortitudo Dei vel do Dm
T , 2. Pp iij virilis