D. MART. X V T tïï, OBÉRÂT»
niud GrärtiTnätici v id e rin tjÄ n latine d iótbm fit: Fe ciïli iudilnttrtmikium.
cjuinmeum.&caufam meam.Mihifaccre caufam&iudicium,idioma Ebrs*
um videtur.proexpedirccaufam.fkut vernaeula germanica fonat.Latini n»
agnntcaufas,& ferunt fenteViriam.Hicautcm1 Faciendi verbum,quod Afa di*
ximus cffe,habetur, Vtpartibusinter fe contendcntibus & caulaS agentibns
Dominus Iudex fite dircmpta ftatuat aut faciat iufticiam & pacem. Vtrumq;
autcm nomen Ebraiec iuditium fignificat mifpat,& din,quorum vnum reddidit
iudicium,a herum caufara,förtc quodin qualibet caufa funt duo officia
iudicij, Altcrum iuftificandi innoccntis.altcrum damnandi nocéntis.Q^Müs
vtrumq;, mcum eft,mes cau(® iuftiftcands & iilius damnands.
sZjhM,ï“îri- * S ed ifti fiipcr thronunliPe riphra fis’effb videtur,prö eo, quod
Hum. <ft,Rex,Iudex faauses,'quodPfälmo2.Egöautemcdnftitutusfum,rexabe9,fMij
quomodo & Pial, I/o.dicitur.Sedcddcxtris meiSjQuodaliJS verbisPial.97.
dicitur,Dominus regnauit. Hocenim coeptum eftaflumptoChtifto mcoc-^
dum.Sicut pradiftum eft Ifa.9.Super folium Dauid,5c fuper regnum eius fe-
debit,vt corröboferillud in iudicio&iufticiä, à modo vfqs in fempitcrnum. , |
f cre. 23,Ecce vcnicnt diesjdicit Dominù«,&lufcitabo Dauid germcn iuftum,
& regnabit Rex,& fapienscrit; & fäciet iudicium & iufticiam in terra,Et hoc
eft nomen quod vocabunt eum,Dominus luftus nofter*
Ex his verbis patet.Nulli mortaiium in vniuerfis fcciilis tribui pofteglo.
GlärUiufiicx et tjam indicia; & fapientiæ.Quotqûotehim regesfuerunt,quós fapientes & iu-
' A(iSiaflantLibti hominum.ftulti & iniufti omnes fuerunt.Nam ctfi huma-
° * na & politica feu f»piefitia,leu iufticia claruerunt coram Deoitamen <Sc in bis
qussDei funr,vani,merldaces,iniqui,reperd funr. Quod lueedarius eft, tam
in rcpublicaRomana.quam ludatorum,Nonne Romani pulcherrimasleges
condiderund Nonne iufticia genres ftenabant luperbosï At cur Chriftum &
ChriftianostamatrociterperiecutiiuntiSciricetmfticiaeorumfpccicsfuit in '4
oculishominum.inre cöram Deo nihil. Sicaudct Apoftolusi.Cor.2.Nos‘
loquimurfapientiam Deiin myfterioabiconditam.quam nullus principum
■ thjßmMm* huius feculi cognouit. Vbi fapiens? vbi feribaïvbi inquiiltor huius feculi?
r&c&Mtx. . , So'usitaqi Chnftusfic (edet inlolioderegno,vt iufficiaiRex & Iudex
fit in his qua: Dei funr.Ideodc folus regnat.nec regni eius crit finis.Sicut eriim
iudicium iufticia: eius comparât ad iudicium iufticis hominum.tanquarn ad
iniquitatem.lta & regnum eiusad regnum hominum comparât,tanquam ad
- fetuitutem ac capduitatem.lpie enim folus proprie fuper omnia régnât,o-
SfîmUth* iß » tnnia pötcft,&omnia iufte vult,idCogaudeât omnes inique in mundo preflfi.
«•*. •' , ^ Et quid eft aliud vniuerfusiftetumultusregnotum & magiftratiiuin
Timulm rtgni» mundiàin qtiibusiudicia & iufticia? celcbrantur, de rebus temporalibus, pe-
r"m‘ cunia,honore, voluptatc, de'fiffiilibus, nifiquardam fabula/Ieu comoediaS
t Nam in hisomnibuspeecatumnöntoüitur,neciüftiCiacónfcrtuf,fedtolien-
gjffiumc rißt, ß jiCCeatj ge conferenda iufticia?, fimulachra & imagines exhibencur, Bt
tunt tarnen tam-ftulti quidam,qui hos ludos feria ducanr. VerumÇhrifti regnum
fempierinSeriptüriscum mdicio & iufticia coUl'mcndatur, Quod ,vc*
totem hominem cum aftibusluisiudicet & mortificef,& nouum hominem
iuftificët.ideo folieiattribuiturà k rc.à3. Quod ipfcMudicium & iufticiam1,11‘1
facit in terra,aperte pronunciäriSyC&terosömhesJln terra, nec iudicium hec
iufticiam faccre,(c<ivt dixijtäritumtnödofimulare;» Quare longe- fublimius
iudicium &iüftic!a iflfaeris litcris,quam ihprophatiis & ïûrjbüs acc/pien^
fußt!
IN PSALKIVM Id4
fufitJüdieitim cnim,eft mors peccati,Iufticia vita xterna in ChriÄo, Q a x t!"^:'um’
funtdiuini muncris.non humani. PHm
Pfoinde Verba huius verfus quendam in fcculäres Iudiccs & Reges ftöi
ÖiaehümhabentjQuafi per antithcfindicat,Quid illiludiccsdt Reges inflan-
tur,qui contra me pro fua caufa iudicant ?Tu vere folus esRex & Iudex omni-
um,cui illi eomparati.pifti Reges lunt.quia tu iufte iudicas.ctiarn ea pcccqta,
quasillis iufticis videntur* Scd quairesquo negotio,quoexcrcitu,quo iuris
procdfu,qu ibus aduoeatis.quibus teftibus ,caUfam eius de iudicium eius fiec**
ritr Sequitur.
Jmrefafti Gent es,& perijt impiae,n*men etrnm delefli in tter-
■ num& in(ecnlumfeetdt.
PVcabamaudituros noseflefifagoretft afmörum,&: quadrupe-. , _ _
dantem aliquem tumultum equorum &cquitum,Et cccc fonum & *n
crepationem verbi,facit tanti negotij machinam.Increpat lolum de faftaMtiw.
funt omnia.Quis non mirctur? hoc eft,quod ex ore infantium de laftentium SMUf >*<r*t*A
perficit virtutem.Hoc eft,quod fpiritus veritatis arguit mundum de peccato, m” '
de iufticia & de iudicio,Solo verbo facit omnia. Et quando de gentibus potiffi#
mum loquitur, Et itlcrepatio ifta fi per quenquam, vcl primo, vcl maxime per
Apoftolum Paulum gentium Doiftorcm compléta eft.dignum eft hune exempli
Vice pro hoc verfn adductre,quando non eft dubium id,quod hic dici- Pmiutgtntba»
tut per îpfum geftum elfe. Vide quam increpet Rom. 3. Omnes peccauerunt D,aon‘
&cgent gloriaDci.Et rurfuSjCaufati fumus Iudsos &@rxcos omnes fub pec-
' catoelfe.Et 2,lnexcufabilisesomnis homo qui iudicas.eadem enim facisqué
iudicas.Et 5, Vbi pcccatum & mortem in omnes tranfijlfe clamat,de in quo
‘(inquit) omnes pcccaucrunt; '
In vniuerfum.tota ilia Epiftolafmco ittdicio totiusfacræ fcripturæ,tum
commentariuSjtum epitome.imo lux,& ApocalVpfis,quem non reum ftatuittyfioUrfXtm;
mottaliumiQuanta fiducia vniuetfos incrcpat?Quod nullus aliusLiber feri-»«/«r* seriphtt
ptuts tanta copia.tanta luce faeit, vt huic verfui glofla non inepta daretur ifta,r<
jnerepafti gentes.fcilicet,per Apoftolum Paulum,verbo quidem rnultas alias, Hx‘
litetis autem maxime Romanos*
Vluseft autem hoc loco magis vctbo.Ihcrepafti.quatn alio quopiam,
quo fimplex verbi praedicatio fignificaretur.Quia hoc ad rem conueniebat,vt
exptimeret moduah vniuerfi liegotij, quoconucrtitinimieum, dc Vindicat
caufam Almuth.lncreparecnim eftarguerc,reum faeere,terrerc. Quod ma-
icimc fit,vbi confcienria cuiufqj verboDciconuenitut*lbi iheipit fuga,ibi po-
nitur przfum ptio & fiducia fui, & prorius elanguetl ac coccidlt o in tic robur
eatnis,Quod non fit,vbi fimplex diftio mouet, Multi cnim audiunt, fed itx-
lenfatinonmoüentür,' IdC6 in inerepatione,non modo vetbum,fedvittus .
quoqi verbi & energia commendatur.vbi dc audiunt,dc tertentur auditlsi Vt ^ S f * * * ” *
fill Afto.2,ad vocem Petri compumfti,dicebant,Quid faciemus Fratres &c* “
Ac vide (piritum,non dolofum quidettt>fed in fiiperabiletn
bellatorem.Verbo pugnat.fed cui nemo refiftat.Cur italHomlnes contra ho- rugiuUn^jj
tnines pugnant atmis& viribus cotporalibus, vbi neutri neutrisfidueiatocpr-CTmiomfofc.
dis aufetre poflunt,idcoq; dt neutri neutris ccdunt. Atqs fi criam corpus,non
tamenanimum moritprirelinquunt, Nec vllbsrepettuseft hominiim,qui
alterius-hominis aniffiu mi vincerc potucrit. At fpiritus ifl fua pugiia corpus,& pugHdjpkiim pit
vireseiusomittit.ad confcientiamapponit vocem folam,dc mox tuit omtie urhum.
ptsfidium, omnis fiducia,omnis vittus*
iJ» *.• S if Qgji