» . MART* LVTHE. OPE RAT;
tSam Domirrus reccdit,& flat a longe & dcfpicit in oportunitatibus, in tribu*
larione.vt interim impius cleuetur (uper pium.lciufq; per vim dominctur,
hoe eft.fuper cum fupcrbiat 5c triumphet.Quare nos hoc verbi intclligamus
propompa,iaftantia,ttiumpho,quibusvidcmus viftorem fupcr vi&um coram
hOminibus fidete 5c audcre,& velut de vifto actum Gt.fccurum effc,vbi
mm vidtoris fadHo id fibi ncgotij habet, vidii quid quid reliquum eft vfque ad
internitionem perdcrc,Hoceft quod ardcre,feu incendi pauperem dicit.
Ebrxam autem di&ioncm,Reuchlin fcribir,non tantum ardere feu in«
cendctc,fcd & perfequi fignificarc,& hie dicendum, Perfecutionem patitur
pauper« Verum non abhorret fignificatioineendij.fcu ardorisab hoc loco>
Imfjplmamtm* lmo maioris emphafis eft,quod Propheta velit intelligi,paupercs triumphan-
m thanfojjum. cc impio,penitus in puluerem 5c nihilum redigi, ac ft domus igne confum-
pta.in cinetemq;redada,nihil relinquat veftigij fui.In quo impiorum ftudi’
um 5c vota pulchre oftendit,quibus non eft fa tis, fupcr pios fuperbe conforra-
ri,led impcium fuum eovertuntjvromnia corum & quidquid ad cos perti-
net,funditus perdant,plus conanresquam poftint. .
Sicutdeeis dicit Ifa.id.Audiuimus iupcrbiamMcab,fupcrbuscft valde,
Superbia eius 5c arrogantia eius & praefumptio cius,pluiquam fortitudoeius.
In quo loco ponitur hoc nomen,quod hie fupetbiam Ggnificar. Et eiuidcm ijtM,
io.de regc Aflur.lpfcautem non ficarbitrabitur,St cor eius non lie aeftima-
bir,fed ad contcrendum erit cor eius,& ad internitionem gentium non pau-
Cttittm’bnfnrum carum.EtkemmdeM0abIere.48« Audiuiuius fupetbiam Moab, iuperbus
eft valdc.fublimitatem eius 5c arrogantiam 5c fuperbiam 5c altitudinem cordis
eius,ego noui,ait Dominus.iaftantiam eius,eo quod non £ t iuxta cam vir-
tuseius,neciuxta quod poterat conata fit facere. Vbi iterum fere non aliud
quam praefens vocabulum, toties iterator, quo fuperbia ifta, furor,impetus
impij, vbi pr£ualuerit,defcribuntur,fcilicet infolcntia 5c fxuitia vidlorisin videos.
Magnoitaq;afFeft:u loquituraduerfusimpios,qui cum reuera non vin-
cant,etiamfi prxualeant,tamen quia omnium fenfuapparct,vi&oseorum fault
i® Sc infolentiz patere,queritur infirma caro,incendi pauperes.dum lupcr-
Ibiuntimpij.Conatusenimtantuseft impiorum,vr videantur vere iuperiorcs
in xternum futuri.Exemplis id optime capiemus.Finge Arrianis temporibus
Arrian» mf'uM. car holicos Epifcopos in exiJium miftbs.fuperbientc Arnana impierarc ifta ca-
nere,& intelligcsafFedium« Adeo fcilicet non vnlt Deus noftris viribus quem-
quam inimicum vinci,fed folius fua dextra,vt fint opera 5c gloria eius iolius.
Quare non eft temere agendum cum haereticis 5c impijs,morcdifputan«
tium Philolophorum,nonfuperantur viargumenrorum.ncc rationibus du-
cuntur.nec autoritatibuscapiuntur.Superbiunt fuper hare omnia 5c przua-
lent>donec dextra Excelfi eosimmutet. Quod vr faciat,non fiducia ingenij,
rtticn. ek>quentix,eruditionis,przfumendum eft,led humili clarnorc implorandus,
ficut huius verfus exemp'um nos docct.Sic bella,qux aliquot fcculis contra
HsreticosSc Turcasgeri vidimus,quia viribus 3cbominumDccretis prafum-
$u,tnnJo vjw<H-pfimus,retulimus illud Hiob.4 ».Reputabitquafipalcasfcrrum,Sc deridebit a t f j i
nr ckrifiutMmm haftam vibrantem.Non vincitur Satanas 5c Chriftianorum hoftis nobis ope-
W“ - rautibus,l'ed duntaxat patientibus 5c clathantibus.
Comprelienduntur in confilijs quibus cogitant,Quod Hieronymus,
Capiantur in fcelcribus quzcogirauerunt. idem tamen vbiq; fenfus
manct.qui tails eft,Impij turn fupetbierint & paupere opprefterint,adeo non
refi«
in p s A l m v m x . i : ! 1 1 7
rrfîmfcunt.St malum fuumagnofcunt,vchisipfis fcelcribus fuis potius palpenPtur,
l*tentur,inuoluantur,indurCntur,&Cxczccnturarbitrati (cobfequi c ^ ^ ! ^
um przftareDeo. Hoc cnim eft genuscaptionis longe pcrditiflimum.fuis
proprijs confilijs 5c operibus capi 5c cxc«ecari,quonon nifi impij funt puni-
cndi.vt Ifa.j.Vzqui dicitis bonum malum,5c malum bonum, ponentes tcnehraslucem,
5c lucëtcnebras.poncntcsamarumdulceScdulccin amarum.
Nota Iraqi,impiorum prima perditio eft excitas,vt Eecle.+.Multo enim
melioreftobedienria,quam ftultotum viftimæ,qui nclciunt quantum faciänt
mali.3Btn ©oft (haffen tpii/bem taut er Die augen *u.
Ebrxam Emphafin non reddunt latina verba.Nam comprchendi hoc
loco non fignificat hoftilem captionem,fed blandam 5c amieam, lta vt 5c
Gen,2.Iubalfcribaturfuiffepater canentium(id eft,apprehendenuum,tra
aantium,tencntium)in cythara 5c organo.Vt fignificet impios fibijpfis blan-
diriin malis fuis.Sicut 5c Prou.i.dicitur,Qui lxtantur cum male fecerintfic
exulrantinrebus peflimis,Cumipfi nonnifidcoptimis fc arbitrentur gaude-
rè.Deindein confilijs,pro quibus Hieronymus in fceieribustranftulit, Ebrxis
ambiguum tam fcelera quam confiiia,feu propofita fignificare poteft, Vt fi
lieeat in vnum com poncre fignificatum»intelligamus opera ex propofito 6c
dc induftria fafta.Non enim impij cafu,aut impudentcragcrc contra pios li*
bividentur,fed ex magna fingnlariqipradentia,confilio,dcniq; zelo Dei.
Etnimisapteidnominis Ebrxicxprimitfurorem ilium,qui eft tons
omniummalorum,quern hodievideodicibonam intentioncm &formatum
diftamen reftx rationis.ln hoc cnim mirumeft quamconfidant,quam aude-
ant,quam prxfumant.quam fibi placeant.quam irrecuperabiliter capiantur
& cxcæcentur.in primis Pontifices 5c Religiofi.interhos autem maxime do-
ftiores 5c fanaiores.Quafi neceffe fit quam ptimü dixerint,Formaui mihi 5c
habeobonam intentioncm progloriaDei ôcfalutcanimatum, nihil teliquum
apud fcefle finiftr*intentionis,5c malifequentiscamopetis.Vbi & hanc im-
pietatemadijeiunt.quod ex naturalibus viribus & lumine intelleaus (vt di-
cunt)eam finguut,feu formant,diuinamgrat jam non nifi poft formatam,auc
cette nunquam requirentes, 5c tamen proea intentioneaudent fine vllotimO-
remon modo contendere 5t*mulari,fcd &totu mundnm fanguine 5cexde,fi
Deus permittatyimplerc.Quibus fi dixeris.effe hancintentionem pcflimam.fi
fpiritu fanao Magiftro no producatur.effeqj de naruralibus viribus defperan-
duimquod homo mendax,non nifi mentiri poffit.atqiin timorc & humihta-
rc,intcntioneiftapofita,manum Dei implorati folam,damabunt te hxrefim
iapere.quiarbitrium liberum neges,Sc tam pias intentiones damnaris.
• Itaq, pro noftro feculo licet hune verfum Gc tedderc,Impij eompreben-
duntur 5c placent fibi in iuis bonis intentionibus, propter quas dum prxua-
lent,ineendunt pauperem.Hoc ego libens intclligcrem appellari ab Apofto-
lo i«Tim«4.cauteriatam habentcsconfcicntiam.id eft,viformatam, 5c velut
naturallter malx intentionis notam huius adultcrinx intentionis ftulto zelo
impreftam,ficut maleficis nota per cauterium imprimitur,induftria 5c vi hu-
mana,longe contraria formx naturalUtaôc hicxciffimihumanxnaturxma, « « “ »
litiam ignorantes,formam eius violenter intentionc bona conanturdittorma*
re,dumq; hac adulrcrina intentionc narnralc cordis humam mcndacium ob -
texérint,quiduis audere prompti funt pro gloria Dei,honore Ecclcfi*,zelo fidei
5c animarum falute. Deinde quodcunq, aufifucrint4)rorfus nihil dubi- , _ _
tant effe Deö.merito condigni,5t fupcrerogationis.gratiffimum.Qaos fi ten- SnSnm tu rn te
tes.perieulum erit,an cum S. Petri meritis velint fua operaconferri* Adeo
amplx funt palpebr* huius Bchcmoth,adeo capiuntur his fuis confilijs, ho-
minum omnium longe iafclicifiimj. T , 2« Y üj Jam
m