D. MART. tVTHE, OPERAT.
Hoc eft nimirum, quod verbum ad filios horninuro vertit,quod tatneti
debueratad Drum vettere,verum nobit îllos relifros,& fobs & vacuus venire
ad eonipefrum Dei.Idco & bcncuolentiam gratuscaptat.fimul Ac fraternae
faluriscupiduscruditwfirmos. Nam fequenri parte, moxadfolum Deum
verrit verbum dicens: Dilarafti mihi, vbi iam quos allocutus eft parte priorc,
fecum ad Dei coni pedum perduxerit, vt iam non folum audiant, quid fecerit
in pmeritis tribulationibus,fed etiam videant exemplum.quo (oleat ad Deum
con fugerc prasfenti tribulationc,ita verbo & cxcmplp cos iuauiffime confor-
, tans/
Iam illud.Deusiuftiei® meat,quod finepericulodid quoq; poteft, De-
D<i*ilfiuh turn, us iufticia mea, Quanquamnon negem fignificare, iuftieiam eficà Deo,&
quod fobs Dcusiuftificet, tarnen videtur mihi Propheta tangccc bmmam
qusftionis feu querclst.quam blent infirmions pretexere, fcilicet, Quod fibi
iniuriam fieri arbltrcntur ab Aduerfarijs,idcoq>iufte feindignari &iralci,Quos
Propheta non acerbe exagirans, ted fuoexemplo (vtdixi) fuauiter crudiens,
monet obiiuifci fuam iufitciam,eamq; cum tbta caufa rradcrc Deo iufte iudi#
canti, ne plus fibi arrogarede iufticia,quam Deo vifum fuerit.Sicut de Chri-
fio dicit Petrus i. Pet. a.Qui cum malediccrctur.non maledicebat, cum pate- ufn.t,
retur noh comminabatur.rradebat autem iufte iudicanti(id cft.rcm Deo com-
mendabat,qui iudicat iufte)ua hie dicit: Quotiescgoimurias patior, inuoco
Deum iuftici*meat,hocparatus habere pto iufticia, quidquid ille iudicauerit:
Quarealiam iuftieiam meant ignoro, nifiipfum Deum, ciusq; fandtam votiwlfriiifi
ABd ^uncatem* ac Nonne ifte eft artificiofiffimus modus confolandi.infirmos, non damnat
requidem eorum caufam,pcc luftificarc, (ed ab eis tollere, & in Deum trans-
ferre, fiihul ipfos cum cauta in Deum rapcre>vt mfticiam bam id ducant,quic-
quid Deus fecerit,atq, Ira Dei voluncarem patienter ferant.
Hunc fenfum eo libenrius fcquor,quod iufticia mea, mihi, vfu Scriptam
magiscaufam propriam fignificet,quant gratiam iliam luftifkanicm, quam
potius iuftieiam Dei appellat. Rom.i. Iufticia Dei teuelatur in illo ex fide.Et ^ f
Pfal.j I.In iufticia tua libera mc(non vriqr in mea)Contra Gene j o . Refpon p^.p,
debitq. mihi eras iufticia mea,Et Pfal.7. ludica me Domme tecundum mfti-
ciam meant,& fecundum innocentiam mcam lupercne.Hsec eft enim iufticia
Ivfimdmttt hb- bter homines.quam & ipfam iudicat Deus,licet nulli laris fit coram Deo. Et
mutt. fir,vt inique aliquando malum infetarur, quod tarnen non inique bftmerur.
Reâeergoeosreuocatà fiducia iuftici* fu*. & in Deum transfert, nc forte
multomaioradigni fint pari coram Deo,quantuuniibet luftifint apud homines.
hard hm'immt
Stmmumim
{uvmm'immà.
Et fane eft hxedoârina vtiliffima.hominibus /emper neglcûa, Nam fî
haec fcruaretur.tot fora .iurgia,bra, lites,caul* non t (Tent,Omnium enim ho-
minum ore ladUtur iufticia,iuftitia,ius & ms.Rarus eft, qui ad excmplumdc
verbum hubs Prophet*iuftieiam bam Deo commcndcr, iinatq; cum dfc
Deum iuftici* fu*,(eu potius iuftieiam bam. Hinc totus orbis pro iufticia &
iure tuinulruatur.bellts, caedibus,litibus,& infinitispeccatorum At malorum
mon'.tris,& fir.vt iufticia fir caula fere tola omnium miufticiarium. Sic enim
excscat eoserror,quod ftatim etiam apud Deum mfticiam effe putent,quic-
quid fuis di&aminibus, tonfilijs, & hominum Decrens lufticiamelfc didi-
ccrunt.dc qua rc.mfi alia nunc agerentur,aiulta eifent necefiano dicenda.
IntribuUtitne dtUtaßtmihi,
Tauto
I n i P S A L M y y
(Autologte ej^’Nfarn ideiti eft exaodffi & diiatarl in tribula-
qonc,ftcutPfal.us, In tribulationçinuocaui Dominum, & exaudiuit
, ,t, meiniatibdiqe bomiqus.
Eft aufem.diiatafti mihi,feujafitudoifta, Ebraflpiqs & Meraphora, yei o\Uwe
Metonymia propria Scripture,quam nos fine figure,cohfolationem dicimus,
Sicut econtraanguftiam,trifticiam,& affliaiontmdicimus.Sicurcnim cor &
omnesïerifuscontrahuntur.dumfugiunt & horrent triftia, quod û ex omnj '
parte vrgeat malum,iam fere fit anguftia & vndiqiiri araumeontredio, Iti
dilatantur & dift,cnduntur,dum ablato malp,rur(um bona & iucunda confe-
runtur. Et lane quam proprie eo verbo exprimitur natufa trifticiæ & laetici*.
Nam & in fronte & vultu roto videmus, quam contrahanthf triftibus,& di* >nJua* '
larenturiucùnâfis'iibus.Ideo deiropijs Pfal.u.dicitur, Et cofurahèntur in an*,
ê'uftijsbis,Vnde& Apoftolus.Rom.a.duoilla componit.Tribulationcm Sc
ihigftftiàm,malüiiirjfcihcet,& fugâm mali#fic:tamen vt fuginon poffit.
DHatafti nie potius,quam dilatafti mihi dicendum fuiffe videtdr,Sed Idiö'i
tlftilil^Ebraicorum verborum eft, quod fæpius ablolute ponuntur,& fui no- OtolßimiL *
Md&acèuiatiuüm abftraftum indudunt, ve) in nomen füum verbale refol-
uunmr,Vtdilatafti rnihi,id eft, ladtudinem fecifti mihLfuifti dilatator meus,
liöcefteonföiätiohem mihifecifti,quoties inuocaui in tribulatitAifbus meis.
- f!Etcfic captata eft bencuolentia,fimul & cruditi infirmiores,lmo fi voles'
hunc verfum,vebt argumentum huiustotius Pfalmi habere poteris.proponic
e*iifl erudite infirbos, vtinuoeentDeum& caufam fuam Deo com m e t -
d en tyDei iuftieiam laudéht, tonfolationem alibi non quserant, fed certifli-
mam & magno frufru à Deo expedent, atq; id effkaciffime (uo proprio Ex-
<mploifc vclutfociumcisiungenSiôc eorum cafus fibi communes faciens.
1 ‘ ‘ ’ w: Mfcrtrc mei,ér exauài oratiettem meamy
/^ lO n f it e o r in q u it,q u o d me e xaudifti,quoties inuocaui,de q u o
V ^ n o nmodog^ratiasago,led & lecurusbm,quodfieutdeittccps& (emper
abuhdabunt palfiones in nobis,ita fèmper’fishbs exauditurüs clamantes
ad te.Qua fiducia etiam nunc tribulatus,iterum;inuoco,Vt herum exaudias.
■ Quantoautem in Ebræo hie verbs pofterior pars eft primi verbs, voluit
tneaeogicatiototum hunc verfum intelligi, tanquam formam præfcriptam
mfirmtotibus,qua fe gererentiniqpetribulati,& hanc parriculam efle velut
præmanfum cibum,quo Propheta-eos, velut pueros,docerer,quibus verbis Vti
■ debeantinuocaturiDeum nempe iftiSjJ/ÿrrete mci,&exjudieratsenem meant. , .
V tprima mifericordiam Dei fuper fc, & pro peccatisfuis implorent,q u ib u s ^ * ****•'
forte longe pciora mcruiffcnt,ac fic interim vindiift* bbliti,caufam Deo com*
minèrent,turn exaudiri peterenr. Namiuftusin prineipio a ecu fat or eft fui,
Proaer.18,Et placctisDeomifereturprimum anim* b*,'Ecdef.3o .Idco pri. -
mutà pro fc gratiam implorât,turn demumàpoena iiberari petit.' Verum fasec •
nonaüfiqiafiêrere. .
■ Ptoiadeefto,quod fit in noua tribulatione,noua inuocatio,in qua nihil- •
ominus id quoddixiobfetuandum eft,vt non tarn pro poena: quam peccato ■
fpiUcifr fihuis.Primum,mifcricordiam Dei impétrantes,nefortemarejftulto- v,
*;yn»pçruierfiÛîn)o,noftrameulpam(qua:poenam meruiiobliti,aliénant cul- . < .«
pam,quæ noftrampoenam operarur,loiarn videamus,trabem in oculo noftro ; • -
reljnqucntes,& feftucam è fraterno oculocijccre conantes.Nam.primum de- Vr'rmm liprntn-
prççandaeftcaufa rribulationis (qusepeccatum eft) non tribulatio, ideopri- n*d*[atrihi-
mum Deus melcreatur noftri oportet,tum quompjtüSifenius/p^riliCXüudiat. i*1’0"*'
Vides
i l l
II