Caîutb,
lirra .
CONEV TAT IO L V TH E R A N A
fecundum legem Dei.Stat cnim fentcntia Rom.j.Pcr legem cognitio peèca.
U,Sieur ccontra.per peccatum ignorantia legis,Peecatum. cnim tenebra tft,
quam Lcx illuminât & rcuelat.vtcognofcatur.Iam veto hoc libentcr afferi-
mus & gaudemus.Scripturas frequentiflîmc vti figuris gram maticis,fy«ecdo-
che,metalcpfi,metaphora, hypcrbole.imo in nulla Scriprura frcquentiores
figut*,Siceumcoèlum in vniucrfa Scriprura fimplex & vniuoca vox fit,qu*
fupernam illammâchinam fignifiect,tarnen Pfal.19. pro Apoftolispcr me- ,
taphoram ponitur. Et terra fimplex vox quid fîgnifieet, nemo ncfcit, meta- J
photice impios vitijs & maliscaleandos fignificat. Quod fi quis contendat,
hsec nihil minus multa fignificat» cffc. Reipondeo :Si fie vis,non repugno.
Scd quod nam tuum Lexicon cfit, quod nos vocâbula doceat? cum figura
eiusmodi fint in arbittio vtèntium,fcu vt vocâht âd placitum ? Sicut Horatlus
docet:Dixerisegfcgie.notum ficallida vcrbum.reddiderit iuntfura nouum.
Vixittm mat. Exempli caufa, Vexillum nemo non fimplex vocabulum ducit. At cum di-
xerOjVCxillutn crucis.aut vexillum Vcrbi,nemohon egrtgie fa&um vetbum
nouumeXnoti(fimocernit,Ei hasegregias innoUationës, fi velis proprias fi*
gnificationes facere,quis erit finisï lcilicet,ideoin Léxico feribes, Vexillum
aliquandofignificaterucemptopofitam & Eüangclium pnfcdicâtumîPetfius
cape tunicatum vocar,crgo icnbendum 5 Nota,tunica fignificatcorticcm
cape, 4 1
T )R ö in d emihi Ebraciftæilliti°nplacent, q u t tôt Vni vérbo (I-g
in Ebrtalingua gnificationesfaciunt.occafionc Chaldaicorum ittorum Onkcli 5 c 1 o n 4-
yndtnat*. th*,quorum hoc negotium fuifle videtür,vt ea,qu*Sçriptura venufiiffimis
& ornâtiflimisfiguriselöquitur,pro rudibusexuerent,& craffo fimpliri*
que fignificatotraderent. Hinc natasillæ*quiuôeatiohesin ifta lingua fine
caufa,& qüxdàin Babyionicâ corifufio Vetbotum.Mire enim difpetgitut &
intelligentiâ & animusifta variêtatè,vbi fi vni fimplici (qüoties fieri pordlj
fignificationepropofitâicaetcrâsillius imagines & figuras iuxta pofueris,pla-
cido & facili finu omnëillam confufiofiem colliges,tum & memöriam&
a intelligentiâ mirum iô modùm iuUabis, hcc mmus anifflü fimul dulciffima
tmrgiafigurarZ. vo|UpMte Capies,Ncfcioenim qux fît figuratum cnergià, Vttam potenter in-
trent & afficiaftt,ita,vtomnis homo nâtura & audite & loquigeftiat figurate*
Nonnemultodulciusfonat,Cöe!i enärrantglotiam Dei,quam ifladit
A poftoli prxdicant verbum DeiSEt quando MofesDeut.4,dieit deaßrisnö
adorandis,Nefortcadoresea,qu*creauit Dohiinus Deus tuus in minified-
um cundisgentibus,quae fub czlo funt.Si Ebrxutn verbum fuä fimplicitate
reddas inuoluta metaphora,certc mhildulciUs,potentius,pienius äudias,SiC
... , h.fonatebraicerQuasblandifi?auit Dominus Deus tuus cundis populisfub
^ l U n iificMu £öelo>obfecrö, quanta eruditio pictatisiquanta concitatioaffeduumiquanta
voluptas in eoverboefti quod Dominus Dcusaftta ilia eöeliümnibuspopu*
lisdederit, velut adulatUS&blanditüseis,quoeosfüaü!fiima &tenerrima bo-
nitatc fua ad fefeälliceret,&rtvollibus iftis benefkijs ad fui amotcm inuitaret,
nonaliterquam ficut materfiliofuöfupergemiä iuablandttur,
Vbi G mihixquiuöcätoräcceffef:s,& id verbi.contendcfis proprie eo
loci fignificarci partituseft, vel Vt nofter tranftulit, crcauir, cögor tibice-
dere,Sed quanta gratia fimul me priuafti, & velut e paradifo in terram de-
pofuiftl?dum nimisproprie&citrafigutam loqüeris , Cum itifigura nihil
minus & tuam fignificationem cum volupratä poffedcrim,Nam quod binc>
portio,pars,fots,hxreditas dieitur,quisnon Vidtt indc tnanarc, quod Deus
vnicwq»
RATIONIS LATOMIANAE, ETC. 3^5
vn(cui4; blanditur pro fua neceffitatc,& blanditias fuas noftras facit portio*
nes,vtpoflisdicete:HæcblanditiaDcimihi& mcaportiocft,& hincid vet-
bijdiuifionis fignificationem videtur per Metalepfimtraxifle.VndeilludGen.
+!>4Diuidam illos in Iacob.AtPfaLs.Linguis fuis dololc agebant,pro lingua
fua blanditi funr,retinetgratiam verbi.lgituridquod diuidcre,blandiri, créa-
ie,.velut tria vocabula facis.proprer vfumautorum.vcl figurantium.vcl figuras
tollentium.poteras in vno vocabuloconcludere.matoregratia & luce.
Sic cum Deut. 6. dieitur: Et narrabis ca filijs tuis,fortius lonat, fi dixcris : Et Mues ta fiUjt
Etacuesea filijs tuis.Nam non cflefimpliccm Narrationem,probat quod (e-
qnitunEt loqueris de eis,fiue habites in domo,fiucambules in via,fiuc tubes,
fiuefurgas.Quod fiobftrepesacucte,non ad verba, fedadferrum pertinere,
vthic proprie verbum iftud iterare,narrare,inculcare,cogas fignificare», Per-
mittam tibi.fed magis eredam priori vt grariori fignifiearioni & fonafle foil.
! Nam huius verbi vim aemulatus videtur Paulus 2.Timoth.+. Infta, opoorru- j nflaoportum,m^
ne,importune,argue,increpa.oblëcra.Quid hoccfi,nifi verbum Dei ene<af'^num &e. ’ '
liductraQandum&inculcandum, acuendum Sc expoliendumlnefcilicet
■ intrenttradirioneshomimim,& hebetent verbum Dei, fiatq» illud Ecds.10,
Si ferrum rubiginofum fuent, Sc facies eius non detcrantur,rób9rabumur vîtes
&c. * .
EtExod*jl.vbidieitur, Vidensqipopulumcfife nudum, fpoliauerat
enim eum Aaron,propter ignominianrdofdis,& inteahoftes nudum confti-
tuerariNon prphibebot qqin éandem rem meims/ic referam. Et vidit Mofes
populum,quia ociofus effet,o«iofum,enim fceerat eum Aafon ad notam,
dumetexifletcum.Qjjod vetbum PqulusadGalatasæmulatusdicit:£uacua-E .
! lieilisà Chrifto,& euarfuatum eft fcandalum cru cis,id eft, ceffauit icandaiû,
iam non efficax eft,nec Chriftusin vobis operoluseft.Ita hic Aaron fuo vitu-
• lofecerat popuIuta,vt riecà Deoagerctur,neeDeusageret in ipfo,fcdocio-
S fas ab illis diuinis operibus.eredus effet ad gloriam propriæ iuftici*. Nonne
. hoc verbo pùlchre,npn folum nuditatem ipfam, fed & quid ilia fir & por-
! tendat,colligoiNempe quod futurum erar,Gcut & illic Aaron fecerat, quod
; facerdotes po’pulum à lege Dei rraherent,& diuinis operationibus vacantem
in fuis proprijs operibus erigerent,Sicut & Paulus dicit : Circumcidi vos vo-
I lunt.vt in carne veftrâglorientur.Hancenim gloriam tangitMofcs, quando 1
dieit.populum ab Aaroneeuacuatum.iSc tarnen ereäum in fiiam notam, vt
iptehinc notabilis effet,cuius Opera taliseffet populusfaclus, Id quod Hieronymus
dicit,propter ignominiatn fordis & inter hoftes nudum eonftimerat,
quod nihil facit neqi ad rem neq; ad textum ,nifi aequiuoces omnia, quod no
ptohibco. Ab hoc verbo rex Aegy pti nom en habet Pharao,quod fit ciufmo- ^ ‘rM’ >
di populi rex,qui ociofus fit ab operibus Dei,fuis proprijs operofus.
A Dhucvniun,P(âl,np.nepiusiteratur hoc verbum,meditari,
vr: Teftimonia tua meditatio mca eft, Er medirabor in iuftificarionibus
tuisfemper,Etcum varijsmodis vertatur,tarnen facile in vnam colliga
"onificationemomnes,quæcft,quod vulgo dieitur, amicabiliter applicare,
J«leinfmuare,teutonice,0tc^5U(Kb(l»/ ju jm tfytm /fein$u jin(Wc _
»•>/Quod Gen.4.dicitur:Relpexit Deus ad Habcl & ad munera eius,ad Cain ^
lautem & munera eius non refpexir. Prouerb,8.aliter:Et deledabor per fin-
guiosdies.Et iterumjDeliei* me* ad filios hominum. Efaiz 17. In ilia diein»
htoabitur virad Deum fuum,& noninciinabiturad idolafua.Iam Efaiæ 66,
ctiupergenuablandienturvobis. Rurfus Efaiæe, Etoculos eiusclaude»
Obfccro,