E N A R R A T IO E P IS T O .E T E V ANGE ,
t0 toftudio.laitt ihtroducenduseft populus adinteriórem & propinquioreni
circulum,velutex attio in fanaum.de praseeptis hominum in præcepta Des.
Hoccnim curandumeft eoneionatori.vt fola Dei præcepta doseat populum,
adquod vocatuseft.Hic incipit officium ïohannis, doccre fcilieet legem,
Nàmceremoniasdoqeteproriusnonpertinetad officium ïohannis, nee ad
nouumtçftamentum,lieer propter rudiorcro ætatem exercendç fint. fie ta>
men (vtdixi)ne cauteriat*conlcientiasindcnafcanrur,&vanusfiat vniuerfus
cultus DeijVt Chriftus dieit. Hoeergo eirculo fecundo.docendusefttinuMf
Dei>chariras,pax,bonitas,bcnignitas,humilitas,patientia,longanimitas, libe-
ralitas fit alij frudus fpititus/in decalogo praecepti, fit inlcdanda fuperbia,
auaritia,libidO;ira,inuidia,& alia opera carnis.Hasc enim bona fit mala non
verïantur.neqs harent,in domibns,veftibus,yafis,membris, cute, carne, Geut
ccremoniasjied inipfis (enfibus& viribuscordis & medullarum.
Hsec autem üedoeendafunt,vt non tantum fint opera, Nam & hoe
ipfum eft hypocrifim dicercdcd vtcx tota corde ilia fiant,& ifta omittätur, vt
fciat vir^o.fe coram hominibus.non autem coram Deo mcrccdem habere
eaftitatis/i inuita continueritjfit opus eius non fit nifi hypocrifis & ftultarura
vir»mum lampas fine oleo.ln quo vitio.ttmeo.hodie laborent optimi lacer-
dores,religiofi,moniales,honefhffimæmatrons fit virgines, item ipeciofilfi-
milaici.quiomnesincedunun bonis operibus,orando,ieiunandjD contintn.
do,non maledicendo,non ladcndo,led folo,timoré infernl fit odio Legis, vt
fiLex non effet,fit impuneliceret.certcfacerent libere.quæcurqi alij peffirri
homines. Hoc docerc.eft Legem rede docere Sc otr.neS ad poenitentiam
vrgere.omnesreos facere.fic oftendere, quam omnia fint peccata,qua fine
corde fit animo fpontaneofiunt.I ex enim vult fpontaneo corde implcriSc
Deus mereenar;os odit,quærit liberales,gratuites fit hilares datores,qui nulla
ncceffitate,fed tola beneuolcntia.ci feruiant, quibus fit ipfe rurfus, nullo
dcbitOjfcdgramita bonitate rettibuit regnu m caelorum*
Hoc officium fi rede & diligenter tradet prædicator.ficut debet,inue-
niet,quam rarilintboni in tetra,quam multi hypocritæ.Etiam in ijsbonis o-
peribus,& in hac hypocrifi pcrirc.non nifi nobiliffimps fit optima opinione
viuentes.dc quibus Ecdefiaftes dicitsVidi impioslepultos.quicum adhuc vi-
uerent.laudabantur in ciuitatc.quafi iuftorum operum. Nam in cereroonijs
non petit,niû rude & ignauum vulgus.quod nunquam intellfgit vete bona
opera,Hic autem pingues lfrael occiduntur, fit elcdi eius impediuntur.O
quarn terribile fpectaculum eft,hos operarios perire,erud ;tos alioqui St bonos
homines,eo quod exiftirtïent ijsoperibUsimpIerikgemDei.StqùafiLexdata
fit/vwam talibus operibusimpkandHorum îufticsa vocatur in feripturis labor
fit dolor,Plalm. 9 & multisalijs,& ipfi operatörcsiniquitatis.vt Chriftus
Maft.7.dicit.Multidicent mi'hi in ilia die,Domine in nominetuo prophera-
tiimus.fit in nominetubdasmonîaciedmus & virtutes multas fceimus. Tune
confitebor eis>ditcctite à me omnes operarij miquitatis Quare côcionatoti la-
borandum.vtetiam hotüm operum fiduciamfunditus lubuertat.St niû oeelius
quid opéra« didicerihtffcfc cum opcribuseiufmodi perituros in æternuni
doeeat,ac fie per Legem officium Ïohannis primum ornnes faciat peccatoxcs,
hUmiliatosq>aratosdoceri,qùid nam debeantampliusfacere.
Tunevltimusordo.imoprimusvenit.döcend*fcilieetdodrinæfi cl»
Nam ideo eeremonias fit opéra moralia damnanrur.vt liceat tuto fit félicité
fidem primo doccte, fie in Exodo legimus, ante omnia prirnum | | »
DOCT. MA R T . LVTH. ANNO XXI . tfO
qusfuntfandi fando'rum.dcinde fandum,vltimo atrium.Contra prirnum
olTiniiitn deponebaturatriam.deinde landum,vitimofadum fandorum fi-
„nificantenimirum fpiritu,quod ante omnia docenda eft fides fit Euangoli-
um.vbi operatur iolus Deus.deinde rededoceri fit fieri opera ex fide,tandem
fide & operibns primo rede feruatis,citra pcriculum etiam doceri cercmoni-
asfit ritusextemos.Atinredargucndisillis,contrario ordinc,primo vitupe-
randaeeremonisdum funtfineoperibus,deindctolknda & opera.fi fiant
line fide.Nouiffimeomniumdcponetur & fides,vt i.Corin.ij.dicit Apofto-
]u,-,cum mortale hocinduerit immortalitatcm, Sc fola charitas pctleueret.
Hit ergo,primum fit fummum opus eft pradicatoris, docerc fidem, fit cum
Johanne monftrareagnum Dei,qui tollitpeccatamundi. Sic cnim Apofto-
lus.Co tint, 2,7 . dicit,nos effe mintftros.fpiritus non liters.
Fides enim in Chriftum,donum Dei eft,quod impetrat & mereturac-
cipereSptritum fanftum,quoacccpto,corfithilare,iucundum,fpontaneum,
omnia faciens & patiensgratuitavoluntatc, non timorc inferni,nee amore
premij,fed mera beneuolentia,qua in Dcum dukitcr affectum eft,dum tan-
talibi in Chrifto videt gratis donata,vt criam mori fit in omnes Voiunrates
ire fit paratum.Hae voluntas ex fide fit fpiritu nata St (ecundum Deum crea-
talaeit vere bona opera, fit ccremonias rede feruaUibcrrime eis vtens,fciens,
quoniam non in ipfis nec operibus,led in hac fide fit fana voluntateeffe fitam
mfticiam.ficut Paulus djeir Roma.uluftus ex fide fua viuet, fit Rom. 10.
Corde creditur ad iufticiam,fine qua nullae eeremoniat, nulla opera profint
obferuata,Rurfus in fide agentibus nihil obfint neglefta, Omnia enim tunc
libera funt,Dcqua fide fit diximus & dieemus,Dco volente,plurima quando .
vniuerfum Euangelium nihil aliud doeeat.Hase interim prasmififfe fatis
explorem,quofrudu laborem,fit has quatuor dominicas
interim emittemus,periculum fafturi.quo vultu Euan-
gelium Chrifti exeeptuti fint Chriftiani,
poft longam ifta m & duriffimam
Baby Ionise capti-
uitatem.
SOL I DEO G L O R I A ,
AD LIBRVM EXIMII
M A G I S T R I N O S T R I M* A M B R O S I I C A ^
THARINI , DE F EN SOR I S S Y L V E S T R I P R I E R A -
tisacerrimi,Refponfio Marti.Luthc. Cum expofita vifio-
ne Daniel,V111.de Antichrifto,
1 E S V S*
VI NCILAO UNCO, AVGVSTINI*
A N A E E AM I L IA E V IC A R IO , E C C L E S IA S T A E
N urmbergenfis Ecelefiae.vere Theologo,
fuo in Domino Maiori, Martinus
Luthcrus S,
T. a, Nnn ij EN