Fi/jr repnum man-
dato pairn firma*
tum.
Btntüui fiiu pro»
mifiiom donata eft
mi/mmrdi*•
Mi(tricordia &
imitai in Propbt•
tu topulmtut.
tautw prlmm
Gentium Dotier.
•Amt.
Chrifiiamfimtm
ommbtH mundi
■ fort ihn.
D, MART, LVTHE, OPERAT.
foßttla i, me,& dabo tibi g< nt es in hart Aitnttm, & fojjißionem tnam
u rmines terra. ■■ , . ET hoc ad præccptum percinet,quod annunciandum fibiChnftus,
mandante Patre^defumpfit.Dixit.inquit,Dominus ad roc.mandauit-
que mihi Pater.vc poftulem ab co Gentes in hsreditatem.- Et hoc pr®ee-
ptnm eius an nunciabo, vt credat/s & fciatis.tnc conftitutum.non tantum Ä.e
gern fuperZion montem fanftum eius,id eft,fuper populum lirael.fed & H*-
redemac Dominum vniuerforum.vtquihocmandatumDeiàme audieritöe
crcdiderit.per me ad Pattem vcniat,& faluusfiat.
ltcrum vides Chriftiregnum non atrogantia fua pr*fumprum,fed Patris
autoritate & mandato firmatum.Sic enim ambitioßs non modo non oportuit
exemplum aut patrociniiim relinqui.fcd vitium eorum,etiam diuina autoritate
compefci.Nec fic tarnen fatisfaöum eft monftro tarn valido.ChriftusDo-
minus omnium,nihil citra Dci mandatum in Eccicfia gerit & facit.Etvermi«
cuü hominum tentant & audent omnia, temeritate propria, in Eccicfia non.
iua« QVid autem hoc fibi vult,Quod conftitu.cndo fuper montem
Zion,nonpræcipitur.vt poftulct regnummontisZion.Super Gentesau-
tem promittitur hareditas,non nifi poftulanti,imo poftulare iufloJ ,
Forte quod lfraeli promiffa fuit in Abraham benedidio & rcgnumChri-
fli.Gentibusautem fine promiflione donata eft mifericordia.Vt Rom.is.Dico|y
enim.Chrißum lefum miniftrum faifie cireumcifionis, propter veritatem
Dei.ad confirmaodaspromiflionesPatrum.Gcntes autem fuper mifericordia
honorare Deu m &c. Veritas ludaeis exhibita eft, & proroiflio exoluta.Gentibus
autem mifericordia libera,impertita.Hincmifcricordia& veritas vfitatiflime
copulanmr in Prophetis.quanquam & illud fuit gratuit* mifericordia;, quod
promitteredignatuseft. -
Idco Zion Chtifto non poftulanti datur in regnum .Gentes autem poftulanti
in hsreditatem,tanquam donum Chrifti,vtquibus nihil promifium ef-
fet.Sic & Ifa.vlt.AnnunciabuntGentibusgloriam meam.&addueent Fratres
veftrosdecunüis gentibus,donum Domino, italfrael regnum,nos Gentes donum,
velut dos filisPharaonis.quam ei dedit Pharao, rex Aegypti.Deniqs vbi
Chriftusrex fuper Zion conftituitur, verbis vtiturprafentibus, & rem ipfam
fieri oiftendenttbus. At vbi h*resdenuneiatur,primum poftulare iubetur, & in
futurum ei promittitur,Qu*omnia impleta videmusin A&is Apoftolorum,
quandoDifcipuli non pwdicabant verbum nifi ludais,donee Pauiusde coelo
vocatus.mittcretur Apoftolusin Gcntes.IgiturChriftusiamrex fuper Zion in
terra conftitutus poftulat, fcdincoelisregnans accepitgentcspoftulantipro-
miftas, • '
Etiam hicnonociofedicit,Ame,vtoftendathoc regnum« hane Genti*
umhærcditatcm.Chrifto.non ab hominibus.nec humanomodo, icd diuini-
tus.hoc eft,fpiritualiter tollata.
Hic vn u se ft eoriim lo co rum ,contra quos temerarie pugnent,
qui negant effe Chriftianoscos, qui non funefub Romano pontifice.Hi
enim Dcum Patrem mendacem facereconantur, yt qui terminos terr*
Chtifto fubieccrtt.cui ipfi nee dum Europam totam fubijeiunt. An non pof-
funt effe Chriftiani.quiaTürca aut Sch y ta tem pora liter illicdominatur? Quo-
modo ergo Rom* potuerunt effe fub Ncrone & Domitiano? An non funt
illic Epifcopi.quia non emunt pallia? Non facerdotes, quia non pendunt
annatasîQuidfieoveriusfuntEpifcopi, quomagisopülcntia, fallu & pompa
vacui.vecburn Dei docent,& regunt populum Chrifti? Cette Apoftolus
Paulus
Paulus Epifcopos dcfimt Aflo.2o. per attenderc gregi 8c regere Eccicfiatn *#/»/’/ itfinUl»
Dci, Attendire,inquit,vobis & vnrtieriogj-egi, in quopofuitvos Spintusfan*
RusEpifcopos,regere Ecclefiam.Cu.m tarnen ad Prcsbyteros loquerctur.vt in
textu colligit aperte beatus Hieronymus, Quod & verbb atrcndere.vicina fi-
gnificatione,monft rauif. At regere Ecclefiam,& attendere gregi, nonne fieri
poteft folo verbi miqifterio& oratione,citra vllum.qui nunc eft,Epiuoporutn
tumultum. r
lgitur nosfoe eoartemus Chrifti hsredttatem)nec propter perfidiamTur-
carum.nccptopteraliorum errantium multitudinem, verbum huius Pfalmi
mendacij arguamus.Alioqui quis etiam internos feire poteft, qui fintChrifti-
ani in veritate? Annon & nobifeum abundant mali,& paucifunt bonilMaior
eft diuini verbi autoritas.quam noftra capacitas, quanto magis quam noftra
fufpicio>&in facie externi ritusoccupata phantafia.
Arbitrator beatus Äugoftinustautologiam hiccfle, idem videlicet pec
gentes in b*reditatctn,& per terminos terr* in poffeffioncm, hgmfican.qu*
lemper,vtdixi,firmitatis indicium eft,qua magisiuuarurfidcs noftra,Effe fei-
ljcet Chriftianos , etiam in alijimundi partibus, vbi Apoftoli alii pr*dicauc.
runt,quantumlibctdominetur illic iniquitas.
Rfges eos in virga ferrea.tanquam vasfiguli confringes tos.
IT e r u n ip h an ta fm a ta ca rn isam o h en d a fu n c , ne qtiisquam re-
ignum Chrifti ferro & armisparariautferuarifibifingat, cum feriptum fit,
^Non in curribus Sc in cquis,neq; in ribijs viri beneplacitum erit ei. Et Apo-
ftoiusa.Cor.' o.Arma noftra non funtcarnalia. Nam & Tureas.quoshome
non nifi ferro qu*rirous,vinccrc oportuit.augendoChriftianorum numerum.
qui inter eos funt, .
Auteur non & cos,qui internos mali funt,ferro perfequimur,pr*ferrim
magnates populorum/Sed abfit, Regnum Chrifti in iufticia veritate oate a
confiftit.Hisfebus parfum eft,eifdcm & tuebitur.Vnde & fuperius, cum feie S " *
Regem conftitutum dixifret.Ntillum prorius officium commendauit,prater-
quam verbi,dicens.Prasdicanspraceptum Domini, non equirans Caballos.
non vaftansqppida,no'nqu*renstfie!aurostcrrarum, Sed hoc vnum, pr*di-
cans ea qu* pr*ecpitDeus,id eft.Chriftum Deum & hom.nem.quOd Paulus
Rom.r.Euangelium vocat.diccns.Segrcgatus in Euangelium Dei, quod oto-
miferat antede Filio fuo & c. ^
VitfesautemSthuncverfumefletotumallegoricum,non fine caufaffi-
verhum Allegonam,qusgcritur rcipfa & vita.Cum ernoi
P C rifti, fit verbum falutisdc pacis, verbum vit* & gratis, arq; hsc, ^"ixmcbrifli,
non in carne.fcdm fpiritu opcretur.Neeeflccft.vt falutem.pacem, vitam, gra-
rin?iU*rni|SOP*,n” atA^ expellat.QuOd cum facit,apparetcarni ferro ipfodu- ;
VrrhïnnC C?1l nC1US,A lUdCnim lcntltur’ & aiiud fit, quot.es homo earnalis
uffirafD/ a aUbT r ? ng,tUt,nCmpcil,udl*ReS-2-DominusmortifiCa t&v i-
mncat.dcducitad inferos & rcducit.humiiiat & exaltar.
f a c i a l “ 6 *llegori.cam °P««ionem Dei pulchrelfa.ag.depingit.dicens, Vt 1
faciatopusfuum,alicnuopus eft cius.vt operctur opus fuum,péregfinum eft
menm h*c operetur,occ.dit& perdu,qua; iqntopera eiusaliena, quo peme-
noh,. r ° f ,us‘uumProPrium^O«tiducnim voluntarem noftram, vt (latuatin
coneupfficbntias'emr Mfnem & COncupif?entias elus^ t vuuficct fpirimrh &
ni Sr,irir?OCCft,<]UOd fupra fille aI|egoria dixit,Pr*dicans praceptum Domicnimfit
vt rn»m7 ?elPltV^ bum De,jVt pr* ceptum iucuhdiffimum. Tunc
.vtmonsZion,fanflusm regnum,& genres in hsreditatem, & ter-
■ 'j:* ?’ ' . C ij . mini