R E S P O N S IO D *M ,L . A D L I B R V M
naturalitcrextolli poteft?abfit,fcd fupcr Deum di£tum(ait Paulus)id eft, fa.
DmdiBm, per verbum Dei pradkatum.Dcus enim dieitur,quando prasdïcatur Sc credirur.
Supcr hunc Deum Papa iam diu eleuatus fedct,quia in cordibus fidcliunj
loco dicendi Sc credcndi Dci,ipfc fe dicit & prsdieat. Ita quod Paulus air.
aut quod colitur,Grace trifiac-fia id eft, cultus, feu id quod colitur, feu jpfa
cultura.vt intelligas iuper Deum non fimplicirer,fcd fuper culturam Dei,feu
fuper id,quod 4 nobis, vtDeuscolitur,extollcndum,Q,d, In cordibus homw
num praferctur Deo,hoc eft, verbum fuum plus timebitur, quam verbum
Dei,&ei plus obedient magisq; colent quam Deum vcrum.Nonne hsc nul.
li hominum poffunt nifi Pap* conucnire? Paffim Dei pr*ceptum,öc verbum
contemnitur,Ad Pap* verbum nemonon pauct,Plane nulluscft Deus.neq;
in coelo ncq; in terra, cuius verbum tanta obedientia capiatur, quanta vet-
bum Pap*,quod experientia ram clare monftrat,vt inicniatus negarc non
, poICr,
Deinde,quis vnquam fe in nomine Chrifti venire dixit,vt
Vttm'm Dei. folus Pap'a.Ipfe enim vnusomnium & primus fefc vicarium Chrifti, vicari-
um Dei in terris.intollcrabili blafphemia Sc iuperbia ia£tat. Quid enjm eft
efle vicartum Dei,nifi vice Dei federe? Quid eft vice Dei fcdere.nifi oftcndctc
fe qua(i ft t Deus? An adhue dubitas Pauli Prophetiam impletam,quando
adeofimilia funt.vicarius Dei,& oftendcrefe.quafi fit Deus?Re£tcergopra-
Multi toman in dixit,venturos iftos Antichrifti Apoftolos in nomine fuo.Csreri enim hare-
nomnimta&c. ticij e,g veritatem fimularcnr,nunquam ramen Chrifti proprium nomen
pmexueruntiHoc enim foli A ntiehrifto reieruabatur. Vnde Chriftus Mat-
th*.2^.nonconteruus prxdixifle, quod venturi cflent in nomine fuo, Ad-9
ditfeipfumexplicans,Dicentes:Egolum Chriftus.Acfi dicat,nomen meum
proprium pmexcnt.quod eft Chriftus,dicentcs fc efle me Chnftum, Ad iam
obrinuerunt illud.Nam è Papa Sc Chrifto vnum fcccrunt, garrientes, è Papa
& Chrifto mixtum efle vnum ilium hominem, nec feparandum elle Chri-
(w. ftum a Papa'.O btalfhemUrumplaffbemiafuritJilhma^lmfiiu ac (celcratus Cj-
'* * ntdur, Viurarius,Sacrilegus,erucntiffimus Tyrannus,Chrifto Deo mifeetur, •
& vnum cumipfoefficitur. VeniDomine Icfu Chrifte, & pone finemac
modum his horrendis horroribus, Amen.
Et quid facit tamen illeVicariusDei, in loco Dei fedensf
Nunquit Principisfui mandata facit dc doeet?Nequaquam. Quid ergo? lua
propria folum docer,nee ipfa tamen fadr.Alloqui fi Dei mandata doeeret,
Vkariut. vicarius Dei non cfletiVkarius enim abfemisprineipis cft,Ideo qua parte vicarius
Dei regnar.prorfus nullus eft Deus,Vbi enim Deus prefens eft, Vica- ,
lApftoitM» VI- «o non eft opus,fed duntaxat miniftris,Sicur Apoftoli iefe non vicarios, fed
caries, fed mini- miniftrosDeiappellauerunt.Igjturimpletuscft fermo Pauli, Videmus ho-
Jt Z .Dar' ',/,/’" tninern Peccati & perditionis federe in templo Dei,oftendentem fe
quafi fit Deus,aduerfantem & eleuatum fuper omnem Dei ferroonem &
mmPicca4 tmCe a ka^ ^ B d cnim veritati Euangelic* magisaduerfum quam facies ill*, &
ferditiom. facierum do&rina? Ataeolituratiirïetur>fcruatur ipfa vltra & fupra omne veitf
buna DcUdqs non nifi in nomine DominijSed redeamus ad Danielcm*
uidash \ T Ocabulum (Hidoth}ebraice,fignificat problems, atnigma,
V obfcurü.fermonem.qui eludit fenfum,fifecundum faciem pcrcipiatu r
, Sic ludicum Ht,troponkm vtbisProblem*,EtPfa.4t.Aperia w P/altcrie^
-fffmßitinem meamXft.ergo intelligens hidoth,qui porenseft verbis obfcuris'imeiligtm frof*
V lfere aiidientes.vt aliud audiant & aliud intclligant. Non enim intelligens^«»«.-.
propofiti°nes( vthoftcrtransfert)iseft, quiabajijs dida.pulchrcintelligit
pfe,fed qui idoneuseft,propofitis verbis alios ludere, Excmplicaufa, ,Quan-
do Rexiftefacierum in fuis Deerctis,vocabnlum Ecelefia vfurpat,profeipfo
& fibiadhsrentibus,ctiamfi fint impijflimi,vtquidquid ipfi ftatuerint.id Ec-
clefiam ftatuiffe omnibus pcrfuadeant.Sicutnuncobtinet & triumphat pro«
pofitione eiufdcm verbi, Nonne pulchram (Hida)propofuifle fibi videtur ?
Cum Ecelefia non figniiket.nifi fandam fidelium congregationcm.qui fpi- _ ,
rituDel viuunt & aguntur.quifuntcorpus §r plenitudo Chrifti, vt Paulus '
drcit.Qu.rEenim mcndacianon propager homo ifte? quamobedientiam non
cxtorqueat?quamlegem non toboret, vbiid obtinucrit, vt tarn audientes,
quam ipfe ioquens.ecdefiam Satan*,Ecclefiam Dei efle intclligant? Quis
«nimEcdefiam Deinonaudiret? t j
V id em u s au tem fic h o c v e rb o ,re g n um fa c ie rum d ift in g u i ab
omnium regnorum conditioned quod non armis,fed verbisagat. Deinde
non apertis feu fimplidbus verbis,qualibus regnum Chrifti & hominum ad-
miniftratur.Nam regna mundi legibus humanis,de rebustemporalibüsaper- ^
tc ibnantibus & intelleais,Regnumautem Chrifti folido fimplici4ue Euan- ^ gmm chrlßu
«elij verbo regitur. At hoc regnum compofitis& aliud fonantibüs,& aliud Regnum r*p**
äcicntibus fcducitur.Necenim mundana necfpiritualia docet,fed fimulat
fedocerc fpiritualia,reuera autem docet mundana. In quoartificio funttam
intdligenres,gnari & appofni.opctantc Satana.vr cleaos(fieutChriftus praedixir)
inerrorem dueanr,ncc nifia fpiritualibus iudiccntur. Ideo Daniel eum
intelligentem,& legesfuas ( hidoth) vocat, quodfalfuruseffet omnes.qui
non acute obfemarent eius leges.Fac huius periculum tu ipfc, Si doeearis ab-
' flmere a cibis, veftibus,locis,perfonis,rebus quibufdam, & tali ac tali habitu,
veftitu,geftu,cibo,loco,perfonisvti,ea opinionecapms.tanquam hisftadijs
£ona opera facias & iufticiam fis acquifiturus,Et poftca ad tc reuerfus, intel-
i ligwte non nifiin rebus temporalibüs laborafie,qu* nihil ad iufticiam faci-
1 ant magis quam omnium aliorum laicorum qmecunq; opera & ftudia.Non-«
re palchre ribumpofitum efle diccresfNonne verbis egregie illufusefles?
A t nonne talia funt omnia,quæ Papa mandat:'Nonne atit lo-
cum.aut cibum,aut veftem, aut perfonam traûat in luis ftatutis? In quibus
non plus eft itiftidæ,quam fi agr'um interim colcres, auttexeres, aut neres,
Qu is enim agrkolatureaopinionc,vtiuftificetureooperc,autpeccet fi omittat.
epm fit tamen neceflarium St vtilcopus? Tu vero in co opéré,quod pror-
* fus neque ad vitam neque ad rem eft neceflarium,fic iuberis laborare, vt iufticiam
ineoinuenire fpcres,& peccafleputes,fiomittas. Cui enim velreivel
vit* prodcft,te atrum aut nigrum geftare,lac aut carnes edere, rafum aut non
rafum efle,hoc vel illo loco degere? Et tamen in ijs futilibus &inutilibus rebus
iuftificari,& fanûificari aut reus fieri iuberis. Eft ne hoc egregic tibi proble-
mata & ænigmata propofita efle? At mundus his dodrinis mendacibus&il-
luforijstëfertuseû,lft* funt cauteriatæ confcientix, vtenim omnia qux a- '
gunt,funtfpecies,ira omniaquxdocent,funt propofitiones fen figmenta V - .. ^ * -
trpbique mera facies ram in rebus quam verbis. Et tamen confcientiam faci-
untjfine omnreaula.
Obfcrna autem,quant mitibus & modeftis verbis, tâm atrocia monftra
Spiritus