d e le u r m o r t fo ie n t d an s u n m o u v em e n t c o n t in u e l &
t r è s - r a p id e , fàn s le p lu s p e t it in te rv a lle d e r e p o s ; & c o m m
e n t im a g in e r q u e c e s p r é te n d u s a n im au x d u c h i e n , pa r
e x em p le , q u e L e e u w e n h o e k a v û s , ap rè s le fe p t ièm e jo u r ,
e n m o u v em e n t auffi r a p id e q u ’ ils l ’ é to ie n t au fo r t i r d u
c o r p s d e l ’a n im a l , a ien t c o n f e r v é p e n d a n t c e tem p s un-
m o u v em e n t d o n t la v îte f fe e ft fi g r a n d e , q u ’ il n ’y a p o in t
d ’ a n im a u x fu r la te r r e q u i a ie n t alTez d e fo r c e p o u r f e
m o u v o i r a infi p e n d a n t u n e h e u r e , f u r - t o u t fi l ’o n fa it
a t te n t io n à la r é f if ta n c e q u i p r o v ie n t tan t d e la d e n f ité q u e
d e la t é n a c it é d e la liq u e u r d an s la q u e lle c e s p r é te n d u s
a n im au x f e m e u v e n t ! C e t t e e lp è c e d e m o u v em e n t c o n tin
u c o n v i e n t au c o n t ra ir e à d e s p a r tie s o r g a n iq u e s q u i ,
c o m m e d e s m a c h in e s a r t i f ic ie lle s , p r o d u ife n t d an s un
tem p s le u r e f fe t d ’u n e m an iè re c o n t in u e ,. & qui s ’a rrê tent,
e n lu it e lo r fq u e c e t e f fe t e f l p r o d u it .
D a n s le g r a n d n om b r e d ’o b fe r v a t io n s q u e L e e u w e n -
h o e k a f a i t e s , il a làn s d o u t e v û lo u v e n t c e s p r é t e n d u s
a n im a u x làn s q u e u e s , il le d it m êm e e n q u e lq u e s e n d r o it s ,
& il t â c h e d ’e x p liq u e r c e p h é n om è n e p a r q u e lq u e fu p p o -
f i t io n ; p a r e x em p le (Tom. 2 , pag. i j o . ) il d it en p a rlan t
d e la f em e n c e du m e r lu s : Ubi vero ad laüiurn accederem
obfervationem, in iis partibus quas animalculaejfe cenfebam,
neque vitarn neque caudam dignofcere potui; cujus rei ratio-
nem ejfe exijlimabam, quod quandiù animalcula natando loca
fu a perfedè mutare non pojfunt, tam diii etiam cauda concinne
circà corpus maneat or dînât a? qubdque ideà fngula animalcula
rotmdum reproefentent corpufculum. I l m e p a ro ît q u ’ il
e û t é t é p lu s f im p ie d e d i r e , c o m m e c e la e l l e n e f f e t , q u e
le s a n im a u x - fp e rm a t iq u e s d e c e p o i l fo n o n t d e s q u e u e s
d an s un tem p s & n ’ en o n t p o in t d an s d ’a u t r e s , q u e d e
fu p p o fe r q u e c e t t e q u e u e e l l to r t illé e fi e x a é lem e n t a u to u r
d e le u r c o r p s , q u e c e la le u r d o n n e la fig u r e d ’un g lo b u le .
C e c i n e d o it - il p a s n o u s p o r te r à c r o i r e q u e L e e u w e n h o e k
n a f ix é fe s y e u x q u e fu r le s c o rp s m o u v a n s a u x q u e ls il
v o y o i t d e s q u eu e s ; qu il n e n o u s a d o n n é la d e f c r ip t io n
q u e d e s c o rp s m o u v a n s q u ’i l a v û s dans c e t é ta t ; q u ’ il a
n é g l ig é d e n o u s le s d é c r ir e lo r fq u ’ ils é to ie n t fan s q u e u e s ,
p a r c e qu a lo r s , q u o iq u ’ ils fu lfe n t en m o u v em e n t , il n e le s
r e g a r d o i t pa s c om m e d e s a n im a u x , & c ’ e l l c e q u i fa it q u e
p r e fq u e to u s le s a n im au x fp e rm a t iq u e s q u ’ il a d é p e in t s ,
f e r e f lem b le n t , & q u ’ ils o n t to u s d e s q u e u e s , p a r c e q u ’ il
n e le s a p r is p o u r d e vrais a n im au x q u e lo r fq u ’ils fo n t e n
e f fe t d an s c e t é ta t , & q u e q u an d il le s a v û s fo u s d ’au tre s
fo rm e s , il a c ru q u ’ ils é to ie n t e n c o r e im p a r fà it s , o u b ie n
q u ’ ils é to ie n t p r è s d e m o u r i r , o u m êm e q u ’ ils é to ie n t
m o r t s . A u r e f ie il p a ro ît p a r m e s o b f e r v a t io n s , q u e b ie n
lo in q u e le p r é te n d u a n im a lc u le d é p lo ie fa q u e u e , d ’a u tan
t p lu s q u ’ il e ft p lu s en é ta t d e n a g e r , c om m e le d it ic i
L e e u w e n h o e k , il p e r d au c o n t r a ir e fu c c e f ï ïv em e n t le s
p a r t ie s e x t r êm e s d e fa q u e u e , à m e fu r e q u ’il n a g e p lu s
p r om p t em e n t , & q u ’ en fin c e t t e q u e u e q u i n ’ e f l q u ’un
c o r p s é t r a n g e r , un file t q u e le c o rp s en m o u v em e n t t ra în e ,
d ifp a ro ît e n t iè r em e n t au b o u t d ’un c e r ta in tem p s .
D a n s un autre e n d r o it (T om -^ ,p .p^ .j L e e u w e n h o e k
e n p a r lan t d e s an im au x fp e rm a t iq u e s d e l ’h om m e d i t :
M m ij