§*! C Y R I L L I HI E RO SOL. A R C H I E P.
# dixit , Memor cro Rahab dr Babylonis, led illud A
adjecit, Cognofccntibus me. Eft igitur viris, &
mulieribus fimiliter falus, quæ per pcenitentiam
conciliatur.
Fofiuli ifrac- . x . Etiamfi univerftis populus peccaverit,
tioland*!Um -non fuperat divinam benignitatem. Vitulum
populus fabricaverat, nee tarnen receffit Deus
a dementia, negaverunt homines Deum, fed
a p)eus a feipfum non negavit.b ^/»»/jdixere illi,
4. ' dii tui, Ifrael. & tarnen pro more fuo Deus Ifrael
^ fervator eorum fuit. Necfolus peccavit popu- B
Aavonis in po- 'lus: verum etiam 8c1 Aaron fummus facerdos.
mventisUS C°" Moyfes enim dicit : Et fuper Aaron facta tfi ira
Dtitt. it. 10. Domini; & rogavi, ait ,pro ipfo , * & condonavit
non^unt sc^C De ms. Jam vero Moyfes pro fummo facerpturx.
dote peccante fiipplicans Deum flexft: Jefus au-
tem unigenitus orans pro nobis, Deum non pla-
tabit ? Ilium propter culpam non prohibuit quo-
minus, ad fummum facerdotium veniret j te vero
ex Gentibus venientem falutem ingredi prohi-
bebit ? poenitentiam, age itid'em & tu , 6 homo j Q
neque a te gratia prohibebitur. Irreprehenfibi-
lem deinceps pnefta vine tuie modum : vere
enim hominum amans eft Deus j neque ullus
homo dementiam ejus pro dignitate expHcare
poteft. imo etiamfi omnes hominum lingua: in
unum conveniant, ne lie quidem partem ali-
quam benignitaris ejus enarrare lufficiant. Di-
cimus nos partem aliquam eorum, qua: feripta
funt de Dei erga homines benignitate : led
1 nefeimus quanta ille 8c angelis condonaverit.
nam & iilis condonat j quando quidem. J unus
« Tils y.ioKrv.. ] Amculum in irnpreflis omiflum fiipplemus ex
codd. Coifl. Roc, Cafaub. Se facr. text. In Vulg. Sclent mm me;
quod efficic fenfum prorfus Cyrillo alienum- Refpiciens enim ad
fequemia vcrficuli 6. verba : Dominus narrabitin Scripturis populo-
rum, &c. ait Deum in Scripturis , ad utilitatem hominum (ui cul-
tum cognofccntium, Rahab nomcn confignare voluiiTc, icique pro-
mififle. Rahab port© apudTfalmiftam, non fignificat tabernariam
illam mulicrem ab exploratoribus Jofue converfam, fed fuper-
bum, hoc eft iEgyptium, hoc titulo in Scripturis paffim appella-
tum : aitque iEgyptios & Babylonios poft reditutn e captivitate,
una cumaliis populis Hicrcfolymai habitaturos efle, Ifraelitica:
genti admixtos. Ira cum deftis viris Pfalmi locum intelligimus.
€ t Oi 'ey. 1 Arciculum , qui in irnpreflis & Coifl. cod. defideratnr,
ponimus ex codd. Koc & Cafaub.’Pro sewn, quodfeqnitur , prx-
fati codd. habent tuttii, illos non negavit. Coifl. «"top, forte aim,,
y Kaf s i Xttot fcufrt. } Ha:c defunt in Roe, & Cafaub.
i Aaron fummus facerdos. Paulo p o f t pro fummo facerdete peccante.
j Peccatum Aaronis, Se Dei elementiam multum exaggerat
dignitas fummi facerdotis, quam peccando violavit.^Atqui Aaron
nondum fummus facerdos confecratus.crat:quamobrcm ita tantum •
per anticipation?m appcllatus videtur ; cum dicat author inferius,
id crimen non prohibuifle quominus ad facerdotium veniret. Bac-
chiarius tamen, cum ad commendandam Dei benignitatem hoc.
fummi facerdotis peccato ufus eflet ia epiftola ad Januarium > id
libi objici non finit , & ante earn confecrationem Aaron facerdotcm
fiiiffc contcndit, eo quod non potuiffet fine facer dote Pafcha celebrari.
K«j iwi Axfa, iyaitt, &c. ] Codd. Roe, & Cafaub.
In loco Deutcronomii qh Cyrillo citato non legitur (y.n-n tpy>)
Koe/-U, fed iSvud$>! ( fuppl. Kv&(&) ifylOTfevruf ami,. & pro ko)
ifovfiyy oof «"ra habetur k*\ KCt]vi& Aapdi C//rtS xaipa elxclta,
& oravi pro Aar one in tempore illo, Verba aiitcm oMiyapKot,
'aura » Qiis} non leguntur ib i, fed aliunde a Cyrillo tranflata funt.
Ne mivere , ex tempore dicebat. ■ ,
t aisx.<Mi>Xvoi,, Sec. ] Editia*; qianifefto vitio. mendum corre-
ximus ex codd. Coifl. Ottob. Roe, Cafaub. Grod- Similiter feri-
piimus linea fcquente impediet ex Cod. Coifl. pro.*t««Ao*s» t
impedtvit, quod in irnpreflis habetur.
Z .i rt*t putter, omnis bomojjtn editi -at codd. Coifl. Roe,
Cafaub. Otrd>. « . tempstsomne. Paulo poft ubi feripfimus
S'«rets ex codd. Roc, & Cafeub. legebatur in editis *%..’ixc
codd. Coifl & Ottob. habetur
i Nefcimus quanta ille & angelis condonaverit. Sec. ] Ncminem
eHe onto qui exiftimet Cyrillum non de veris angelis loqui, fed
vel de hdminibus jultis, vcl de faccrdotibusqui in Scriptura
quandoque Angclorum vocabulis defignantur cum poftquam de
angelis dixit, fe ad homines reverti poftea fignifieet. Neque-bxc
dc pravis ac defertoribus angelis intdligenda : nam etiamfi quo-
E
F
cLTrhcob, MvYicQyovjuf-i Pa.dC, ^ BctCuÄwvo? y Xv^ct
$ T o i$ ytvdxnt'iicn f u . E^Z^ óui) aifywv *
oti)rTV£jici3 ’O n y u u c q x M V o m /UtTuvoicc^
I. Kdv d/u&frTy)> nx.ee niu> tv
©e« <$i?i&vf$fa>7ncLp. Tüfwypmnvmv o 7*3.0$ 3 cbo
cLTti'p) 0 ©go$ 'ß <pi7^.VrSfci)7nc^. rpvwmifo o lc t i^ fc o -
7T5J **'7BF 0601», 0 Q eo$ ecU/TW C & t yf>VYim(9.
O yw / ' ol % 0l ov I<T£9«lA j 61^>J1(5C0JV. TOAIV CZCVT]-
Jte>$ 0 @60'$ vltr^wA, ozoTwp cujT^eyive^. 7 Kajy
/jdvo$ 0 7*3.0$ v/dsbpte , ^txdxf Actfoov odpyatpb\j$.
Mcovot]$ ydp’&lv 0 Agyay ‘fin ActpaniiylveG
ópyrj Kugiv dj iSkd&tto:, (fycnv, \jzéf cu/tlf, ^ aztui-
pfspDoiv dead0 ©6o'$. ena M.wvo7i$ fi. aj'rfyf ovetp cep-
^teyèa>$ <tytc^fVoj»To$, eSfjcrd)7m T Kt/g^or ltjov$
Si 0 [xovoy£vr$, r\jzéf yufyf if Svaco7m t ©gov;
ftctiu7vov ju t , S id ^ 77?ct/cöÈi»91 Cs% cooooÄaenv i A jw
£-/$ dp^tip coozoolw at <Tï iSvcov eA%i»7a , tcuAvoii
S io tA fö iv Eris 'd u j auTyitAe^t'jftd(3 ^voritxoyyCUix^ c o 7n i
A 9f7rai» ^ curiv$ o/m>iu $ , « x sk u A vtoI tm n %(,&$.
Al»67nAJl77?0l» ov <P1(TW Eri$ E> 4%*$ T 'rfOTCVV’
QiAetvr$ fcom $ yd dAnJn_$ o 0 6 Ö?, dj S S luwenw i 0
nrd$ cLv^f anevs vsrr dulcet e£«{r7v§v cLuxdt (piP^ti»-
rS f^ T n a j. ecy Tutau] cy yAoie*jztf ozu/£Acfa<nv ctl»-
^jpTUOVOfA.^^S1-’ i'TO)$/JA£J$ 71 'ß v "© 6 !s
7nets Slvyvtnx.dfc Sleur,avviztf. riyut$ yd At-p/idp fd g y $
71 T yiypcbfA/uévov <véèl -ß E i s cu',^fü)7ra$ eu / c f
(PiA3 -yrSfM7n<*s‘ ^AA Vx. oiSbt/ityj o<m i&j dJy^Asig
o zu iip fp n o i. o v fy& p f yd x.cixeivoi$ , i 7reiSyi £i$ /mvo$
dam erga ipfós patientia: ac dementia; modo Deus utatur, ut figni-
ficac author Cat. 7. n. 4. hic agit de cxempljs pcenitentiie: Dia-
bolum autem ait Ca;t> 6 n. 1. incudis inltar indomabilcm , &pce-
nitendi nefeiam gerere animi indui^ionem : nec eit cur diflimilis
ab ipfö eonditionis angelos ejus fatellitcs a Cyrillo exiftimatos
fufpicemur. fupereft ergo ut dc beatis angelis loquatur. Hos autem
Cat- 6. n. 6 Deum, quantum ipfi capaces funt,videre teflatur j
qui Itatus quomodo cum pcccato, imo cum peccandi poteftatc
conciliari poflit, non intelligimus. £0 accedit, quod in angelis
Dei voluntätem perfekte adimpléri ait Cat. 13. n. 14. adeo ut eo
cxeinplo Dei voluntätem in nobis fieri oret Ecclefia. Parte alia
confcntientjbus omnibus libris, cum editis tum mff. textum inter-
polationis accufare non licet.1 Hane fententiam Cyrillo peculiarexn
non fuilfc, quoniam marginnm anguftia: hic a nobis probari non
patiuntnr, oftendimus in Diflert. 3. Liceat tantum hic addere, hkne
opinionem Cy rillum accipcrc potuifTe vcl ex Origene, vel ex fönte
rindeOrigcnes hanfit, duobusnimirum 1. & 3. Apocalypfeos capi-
tibus , in qui bus nonnulla angelis ecclefiarum Afiai a Chriflo cx-
probrantnr peccäta.
3 Vntfs eji folus abfque peccato, Licebat etiam vertere
cum Grodecio, qui pcccare non pojßt. Graica enim vox utxum-.
que fignificat, tarn apud facros quamprofanos authores ; ac blaf-
pliemix fimile eft diccrc.Chriflum vel peccaviflc vel peceare po-
tuifle. Nihilominus vox Se avupcopTqmu, apud Cyrillum
femper fumitur pro innocentia Se peccati vaeuitate. Sic Chrifti
probans innoccndam Cat. 13. n. 3. ait pium latronem ejus teftem
fiiifle, f&prus ris T* I■ j®». Cat. 4. n. 15. ne?ans nos in
altero ante huncjnundo peccaviflc, ait Yenifle in mundum
TKTUs. Cat. 15. n. I I. ait, cum candorem quem Deus Ifaice cap. il
ff. 18. hominibusfe daturüm pollicctur, fignum efle velremiflio-
nis pcccatorum vcl innocentia:, >; »«ƒ ämpuufrr^Aas. In hoc autem
loco palam eft fignificari folam peccati vaeuitatem 5 probans enim
Angelos non folum pofTe pccc^c, fed & revera habere pcccata,
ait folum Chriftum halbere illud privileginm quo angeli carent,
ut dementia: Dei opus rion habcant. IaDcuteronomio c. i<j. y.19.
opponicur homo peccator td Kt«iaupr,,Tu, videlicet hornini jüfto.
Quamobrem vulgo authores ecclefiaftici 'd.d’ anstpTynsfmmim pro
jufto, inriocente,& a pcceads libero. Ita Greg. NyC de imagine &
fimilitudine tom. %■ p. 13- a. De orat. dominie, hom. 5. p. j$6. de"
perf. chriftiani forma pag. 2.91. S. Ephraim de fecundo adventu
gra:cc pag. 3^7. aih'f a,K^pr^-ns, ih n Klasse arrl p'ints S. Hie-
ronymus lib. 3. adverfus Pelagium, & Orofius in Apologetic©
adverfus eumdem. Author Dialogorum de Trinitate fub nomine-
S. Athanafiii tom. 1. five 3. p. 487. *,an£pTynt ufurpat tamquam
maxime diverfum ab impeccabilitate. Non quarimns, inquit,
utrum angeli fint fine peccato , « um ayftXti peccare poffmt, ütis. « $i,atrat ccuaprljcta. iutKfpTt/m, fed tttrum
C A T E C H E S I S II. de ro E t iit . nt IMSSS. ÏECC1 Ï. z7
duLfmpr&i, • »,«W A eftfoiusabfque peccato-, qui nos à peccatispur*
ItfflVf. X) <CwZd /U. CACilVOV AOTÜ.fXM$.
i d % Ei o i ß ovA<l, ervi tzfè}v/d%f Xj cl.AAÜ$ t V7TV$
* <&Qy.<Pi<TCo' i A j i Xj’Q n t - /ust-x&>ti-ov >
TVTtor cùrdv T&Cè rß (jC$gJI0\A$, £<TXpdAn 0 fOAycÜf
/ i ( f xcItLcu, tS S u A ivov, 'Z&CTra.’fW (dei TV Slo/AS^Gi,
iStv etCA^ff,(popcc$i Xj tTtafovTi &vcpp(i)7nvov. 6 teA 6 o3 >f
'na., trzujoyn^Lnv « efè). t opiofoyiav
V 7rlo!i<rfta!(s$ âjyveepisetw». ^A%i»Na%ti» 0 cZi?ÇJ>(P'*i -
7V$y eA e f^ 0$ 7U ^ $ , >CS9 5 " 7^ajüfÀjafs$ icL7çÔ$* ß & P -
, , (f»mvjO K tj£A0$,it) ■ 71$. TtSßcLtoA&'OVTl
0 iSicùT4$ tA ty iV .7 ßa.<nAiv$ ^ 7rop(f>vçy(poçy$ 'ix. iy o t-
v d flrm v ’ y y i (G rÇ jwW T r f 7*9-7*81lut1 y ctMd tcS
'ridmt[i.fA3.vtI. dx. iit/tpAcocrzv clutov to ftdèatç&$ t çpoL-
7iwrfy çi<po$' clvtvô\ y> t GLyfeAixjv t v K i/ g iy çpet-
7dv,X) T dLoçylsv u>$oftovyycoitcLôï x f j Ç/runTcf i A -
% vti , /usfiAAov S i S i c/XjüVti tzS ' àTrSfciA&vil » ’è&ivxftvd^
fio$' H/udpruxs^ ßAevnu tv ßebtn-
Aect>$ 7a.7tt\vo<Pçynwlu>y ß A i 7m$ c
gat Jefus. ac de iilis q’uidem[hoc eft angelis]fads.
X I. Si vero cupis, alia quoque repr^efentabo Davjd prxda-
tibi de nobis exenipla; accede ad beatum David,
illumque accipe praeclarum exemplar poe_
poem ten
. Reg. 1
nitentix. offendit ille .magnus rcum poft cu-.
•bitum pomeridianis. horis in redi faftigio
deambularet, vidit 1 indifFerenter, & humani
quid pafliis eft. Perfedum fuit peccatum 5 fed
non periit una in confitendo peccato candor^
g Venit Nathan propheta, 1 reprehenfor prom- :
ptus, 8c vulrieris medicus. aIratus eft, inquit,
Dominus, dr peccavifti. Regem alloquebatur
privatus. Rex purpura iniignis non indignatus
eft. : non enim ad eum qui loquebatur, fed ad
eum a quo mittebatur, attendebat. non excxca-
viteum circumftans Inilitum cohors 5 cogitabac
enim angelicum Domini exercitum, dr inviftbi-
lem tamquam videns contremifcebat. ac venienti •
feu potius per ilium, mittenti [ Deo ] refpondit,
i. Reg. x
zlfai. L
\ofis7*sy»<nv-. fup r Eeccavi Domino. Cernis demiflionem ^ ,
egis -, 1. Reg- j
vm t f t i cetw.cqnfeffionem. numqdd fitem ab ullo
T t f rzTgfty/L&Tl) oSfttù$ TO eCSfftftyfJüCL y X)
* o rGjÇytyx7ti$ ê j f j $ 7mpico xefsrr\y>çy$ > 0 d h y om ;
0 eu>7 *sy£t'& XJtiXOV. X) £7T£lS4 âjyvc*>/ldvcà$ 0û(jQ?*9yY\(rtVy
oc^vTuniuj î j a T lOJTÇticu). 0 yd dymAviatu; furÇytyx-
»» 771$ Ncc%c.i», <|>*jtrj» 6j%oe$‘ Kaj Kuçj.o$ impiCtCetoi
»» 1 t a./uf*>7icti> oV. ß A iT tti$ o^vtcLtL o E)£X<p.i73iVr$ foe -
» 7ry /ué idC oAUÙ . TrAloù Cpxoi' Yia.çft£)uùcùv rifty d -
s t %uoct4 700$ iy t ^ f o o $ Kügiv. 7^Moö.$ f t S&/L 7 iu> Siconvidus
? num multi fuerant facinoris confcii ?
celeriter tranïada res, 6c ftatim .propheta ;ad-
fuit accuïàtor j quique ofïènderât, peccatum
confitetur. 6c quia ingenue 6c bona mente cori-
fefïus eft , oeyffime fanatus fuit. Nathan enim
propheta qui comminationibus lifus fuerat, ftatim
dicit : Dominus quoque tranftulit peccatum
tuumk Vides velociffimam Dei hominum aman-
tis mutationem. attamen dicit : Irritans irrita-
rjifti inimicosDomini. Multos enim propter juftixSioutujtujt'X<
§fw$t d?A\ ityçfiopi ^ tiam hoftes habebas, fed euftodiebat te caftitas. Davidcm eu*
cLcux’ eGr£ßSbu$ Si /ueytçov ottAov3£7oiyiM$
K$ aV 700$ i%$fQo$èTmva>çdvf(g4. O f t ouo
f&£ ?<pii7y$ V7xt>$ cÙjtov
iß ■ P si /ust'KSbtAQÇ AccCi^y Si T O fjud-
Alça. ««.yCTEI», 071 K OÇJ.O$ implClCcLOt S d/xdpTVfû
t ov, Sk ct7rÉç7) r /ué&voicti 0 ßa.cnA&j$- ctMct
« TM&rfra. ] Ita lègimus ex codd. Ottob. & Coifl. In editis hà-
betur in Roe & Cafaub. , quorum utrumque
ferri poteft fupponendo /m. Pro «•»' ex omnibus memoratis.codd.
fcripflmus ht. Roe Se Cafaub. poft tuts* , adjiciunt>ïs /m}&>oiccc.
i Indifferenter, aJiacpipa,. ] Grodecius vertit obiter, fignificat
negligenter, incaute, nôn curando periculum Cui fe exponebatj coffi-
tationem in animo cum .deleâamento verfando. fie fupra num. f si
indifferenter, ûAuq/épac, pravi defiderii cogitationem admiferis, in
animo verfata radices in te figet. Eodcm fenfu S. Ephræm. Parxncf.
3«. græc. edit. p. 307. h tu «ïiatpe'p* ô(pbK?.pcSi Tul%â,ct
bu 0 KJea&l Atfuupri^-n Xtyin», J'tj xûc i if&Xinu, yo»«7«t,&Ct In oculo
indfferetiti, incaiRo, turpem cogitationem nonrejiciente, ver futur
illud adultérin}» de quo tefiatur Dominai aient : Quifquis indexent,
&c. Theodoretus, qui turn alibi diverfos authoris hoftri locos ita
imitatur ut pene tranferibat, tum pra:fertim Quæft, 14. inlibros
®;CS- P®S- t.76. hune locum Gyrilli pene è veftigio fcquitur, feri-
. t , li*i* KSrXeiKSt, vidit fimpliciter, Se abfqüc malo ànifno, fed
incaute; -
i Reprehenfor promptus. ] Vox ix«yyit , non hic reprehenfionem,
convtStoncm fonat, quæ ejus vulgatiÿ fignificatio, fedperfonàm
Tcprchendentem ; ut in altero hujus orationis exemplo quod huic
fubjicimus, legitur paulo póft hune locum : tXiyX»s i suffi,,,non aie-
rat qui convmcere & arguer e potuiffet. Eodcm fenfu fumtum exifti-
mo a Cyrillo id vocàbulum Cât^ij; n. is rub i de Chrifto judiçance
ait, Of £ çtTurittf , t tXty%o, i xptitw t'x<! «ö t xcfmyratri,. Qui adeon-
demnandum snqutfitlbne, aut convincentibus teftibus opds non ha-
bet. Rara, non tarnen inufitatâ hxc hujus vocis àeceptio. Bafil. in
hne orationis^ de fame & fiecitate pag. 3<o. ru, ‘^iy%&
*fcrv<r'T*f. Aderit eorum qua geljimus nccuratijfimus repre->
benfor S.Afterius Amafenus homil. inDaniclcm & Sufannam A uâ.
t-ombefal. tom. i.p. ÿj. Daiiiclem appcUat fenumillorum nequam
m *wrn, y reprehenfortm & judicem, 6c pag. 97. tteyX»
poftquam vero pnecipuum hoc prafidium pro- [ f ä f at c
didifti, ftarites habes hoftes paratos, qui adver-
fum te confiir'gant. fic igitur ilium propheta
corifolatus eft.
X I I . At beätus David , tametfi audiviffet
illud; Dominus tranftuiit peccatum tuum ; noil ibid, f rj.
abftinuit tamen a poenitentia rex ‘licet: verum tSsctiam*oft
xpidl^a, , rerum abditarum detrflorem. Metaphraftes vie. S.Ambr.
Jg n. I. ait de eo quod eflet rrff£,tuc ncqffz dntco-or biyy(&-
cujufvis prove, aäionis fcdului cenfor ac reprehenfor. S. Nilus lib d
tpift. ) j. m - j # . * i*6* •“ riiim t i <*> , M o ? ,
propnam vitam accufamus, nullo qui redarguat prafehtu In Pf. 7*.
if . 14. vox tMyx<&, qua: iti Vulgata redditur cafltgaWo, in variis
Pfalteriis antiquis vertitur judex, index, vcl vindex.
. f a ^ cöy KSA ] Scripturx non funt h*c verba,
led ex ejus fehfu a Cyrillo cöllefta. Puto cum refpicere verba Ifai*
Deum adloquentis cap. 64. if. y. lid vu tipyS^s *«j iffif ifffprißf,
y S ßxeiAiäs » xeptputytpipf f. ) Hxc alitcr leguntur; in codd. Roc i ‘
, Ottob'. z. & Cafaub. in hiinc mudum , AXhd AuGit } ßcunXive cine
iyc,dKV,,xt, , fed rex David non indignatus eft: quam leiäionem fc,
cutuS eft Grodecius. Pro irip/.uat,, non excacavit , legitur in
Cbiiiin. & Ottob. hotpot, , non inflavit. utraque leftio’ probabilis.
nc priorem mutaremus fuafere fequentja, quibus Davitiem ait fibi
• per fidem Deum prtefentem rcpraifentafle ac vidifle.
F ƒ 0 ®ö<Nr« »W nap 17,. ] Non. ftatim fed ferme poft annum ,
nimirüm nato jam Davidi ex adulterio filio, Nathan ad eum re-
darguendi caufa miflus eft. Quamobrem vide an non pra:ferenda
~ -^itafe habax.&btiu&x'h,
fit codicis Coifliniani leäie
: Propheta non interfuerat, non ullus qui eonvinceret,
Ille timet
£ tIui e
Ottob. i .habent u
» peccatum confitetur.
* \ *ta ^ Coifl. At codd. Roc , Cafaub. &
:,ut Biblia t> quod etiam legit Cyrillus
inferius n. i t . Paulo poft, ubi Cyrillus legit, nuLitwx,
rut ixS-pgf Kug/.n, lxx. Rom. edit, habent: naqjp^u, xxpupyexs
rut ixSg. Kof. At cum Cyrillo confentit cod. Alcxandrinus ixXi
Interpretum, & Aldina editio ; nifi quod pro iySph Kvffu hxi
habet ^ V » « , inimicos tuos. Lc&io quam fecutus eft Cyrillus.
eft Aquilse iucerpretis,
D i j