D I S S E K T A T I O I I I. ccxlij-
C O N S E C B . A N D U M s a c k . I- A cientia ; quam .öpponit Traditionis & Ëçclefîæ.
IA 1
! I ii
I
i i i l
„ccxlj
JïlRCtuS A D
F i c i u M à Fatrc poficitur. 8c cap. 9. fantti-
Spiritus AD S A N C T I f'i c a n d u m t o t i u s .
E c c l e s iæ s a c b .1 f ig iu m pofiulatur advenues.
Inner mulcas lui jus rei caufas hanc afîignat c. 1 0 ..
J>)uando autem congruent tus quam ad c O N s Er
C R. AN DU M " ; S A C K I F I C I U M CO R .PO -
K i S C h r i s t i , fantta Ecclefia qux eft corpus
Chrifii , Spiritus-fancli depoficat adventum,
qux ipfium caput fuum de Spiritu-fanfto noverit
natum. ut idem nimirum qui Chrifti corpus in
virgine formavit, illud in euchariftia ex pane
ôc vino conficiat. Utrurn inAfFricana Milïain-
vocatio verbis evangelicis præiret, nullo ex te-
1 ftimonio colligere potui. In Liturgiæ Gallicanæ
d Mabillonio editæ mifïïs compluribus invoca-
tio reperitur, ad Patrem fernper eumque folum
dire&a , aliquando ut fàn&ificet dona oblata 5
interdum poftulans üt modo verbum fuum ,
modo ut Spiritum-fan&um, modo ut utrunique
ad fanctificanduni facrificium emittat. Hæcau-
tem habetur oratio modo ante , modo poft
evangelica verba. Aliquando autern in totum
definitionum authoritati. Priimim, quod atti-
net, multa in eo peccat Rivetus. i°. Quod Cyrillum
negat hiftoriam Sufanna:, Belis 6c trium Cyn'Ilu
puerorum canticum agnoviile. Ignorabat ni- gSBxjfj1:
rniruni , Cyrillum Danielis interpretatione a Belis, &
Theodotione adornata, cum tota groca 6c la- Pucr?ru,t
tina Ecclefia ufum efle : in qua nulla erat, fi- agDofcit
cut in Hieronymiana tranflatione, trium illo- j>ccin H
rum monumentorum a reliquo Danielis textu can0Be a
diftindio j fed in primo loco habebatur hifto-' quievit.
g ria Sufanno j in medio- capitis tertii canticum
pueroruni j 6c ad finem Belis hiftoria. Hujuf-
modi Danielis exemplaribus utebantur Patresj
hujufmodi funt ornnes pene mfT groei Biblio-
rum codices, fed inexenfabilis Riveti de Cy-
rillo affirmatie, quurn tria hoc monumenta in
Catecliefibus, uti veras Daiiielis próphetio pari,
tes citet, Sufanna: hiftoriam cat. 16. n. 31. can- -
ticurn trium puerorum cat. 2 n. 16. cat. 9. n. .2.
Beli 6c Draconis hiftoriam cat. 14. n. iy. Bai-
ruchi librurn proterea 6c epiftolam Jeremio in.
catalogo fuo recenfet j 6c terrium Efdro librum
prætermittitur : quod ad nullam aliam caufam C probabiliter pro Efdræ primo habuit, cum corefero
proter iflam , quod imperfeda fit ilia teris vulgo Patribus. Eftheris pariter additamiflarum
colledio , in qua fæpe rnultæ partes menta in fuo libro cum cæteris >conjunda non
défunt , ex ufu communi ut puto fupplendæ. videtur à reliquo textu diftinxifle, qui Hebrai-
Quod fi quis multas illic perfedas millas con- cæ linguæ plane rudis erat : ne Rivetus eum
tineri pertendat, in quibus nullum invocationis folo Hebræorum canone ufum exiftimet * in
Qno loc
coilocecti
veftigium appareat , quod vix negari poteft
dicam illam ex votis fidelium tota myfterii
adione fupponi. Ille autem Liturgiæ Gallicanæ:
ufiis, ut modo evangelicis verbis præeat invo-
catio, modo evangelica verba invocationi, proquo
uno fe Proteftantes adquiefcere glorian-
tur. Alterum ejufdem Riveti peccatum eft , Cyril
quod Deuterocanonicos quos dicimus libros ;
quia in Cyrilliano canone non 1 recenfentur, can'onj,
ab eo prorfus rejedos exiftimet, In catalogo re' "on Pr<
.d .bat nihil maxime ad rem pertinere quo in locô D vera non comprehendit fuo , quafi dubios ôc
, colloeetur.. Duas res præftandas in facrâ-
mento habet Ecclefia , ut 6c Chrifti verba re-
citet, quæ ut olimin coena ipfîus ore, fie nunc
quoque-.ab ipfo miniftrorum ejus perfbnam fu-
ftinentium ore recitata , mirabilem euchariftiæ
converfionem operentur -, 6c votum fuum exprimât
, ut Chriftus fecundùm promiffionem
luam fuo fàcramento ne défit : hæc cum fimul
præftare non pofïït, tempore dividere cogitur.
Sed una eft adio facrificii duabus illis rebus
nondum ullo Ecclefiæ uni’verfalis judicio, in ca-
nonem receptos. At éorum aliquos , idem de
cæteris fine dubip fi fe dedifïet occafio fadü-
rus, fæpe citât. Sapientiæ librum cat: 9. n. t. 6c
16. laudat fub nomine Salomonis j Ecclefiafti-
cique fententiis uritur cat. 6 n. 4. cat. 13. n. 8,
cat. n. n. 19. imo 6c Apocalypfis fententiis per-
multis utitur , quamvis librum Jaune exprefie
uti apocryphum rejecifîe videatur. Idem illi
quod cæteris Patribus accidit, ut cum Deute^
comp'ofita : qiuenam earum vel prxcedat vel E rocanonicos libros ab omnibus ecclefiis non re^
fequatur ne maxime interfit, facit adionishu-
jus unitas. Aptius tarnen videtur, ut caufa im-
petrans qu^ in precibus fita e f t , efficientem
caufam quam in verbis Chrifti reponimus pr<c-
cedat 6c attrahat * quie eft latinx eedeCix con-
fuetudo j quam ut efficiens caufa impetrantem
przefens exfpedet ut agat, qua: eft graca: cere-
moniie ratio: .
C A P U .T X I I I .
De facra Scriptura , Traditione , (jr Ecclejia.
.9 8. Uas hie habemus refellendasRiveti objediones,
quas ex authoritate Cyrilli in
catholicamecclefiam intentat. Prima eft, quod
•alium a Cyrilliano fequamur feripturarum ca^
nonern 5 perinde quafi fidut ille nobis Cyrillia-
num canonem objicit, non poffimus illi vicif-
fim Romans 6c Latinorum Patrum canonem
op^pnere. Altera eft de feripturarum ad fa-
ciendam fidem dogmatum neceffitate 6c fufficipi
feiret, in canone non recenfuerit. Sed tarnen
cum haberetur in Ecclefia certa 6c indubitata
de eorum bonitate 6c utjlitate traditio 5 décorum
vero divinitate, non ita certa 6c explorata)
ac generalis, fed tamen communis nec inter-
rupta , 6c omnium pene Patrum veluti divinam
feripturam citantiiim ufu confirmata ^ eos tam-
quam divinos laudabat Ecclefiæ judicium ex-
fpedans. Tertiô, inique nobis objicit Rive- inique obtus
Cyrilliani canonis authoritatem , perinde cRoiicis&"
p quafi aut eo ipfi Proteftantes utantury aut Cyrilliani
ipfi debeamns, vel etiam pofîimus omnes SS. Pa-
trum, quorum nota eft inter fe diverfitas 6c
contrarietas fèqui. Sed nos illis potiori :jure
objicere pofTumus primo antiquos latinæ Ecclefiæ,
in qua.regenerati funt , (canones quos nos
fequimur ,j deindc Proteftantibus æquiori jure
objicimus mentem ac fententiam Cyrilli, in canone
feripturarum deferibendo. quarn ut ipfi
■ perfide contemnunt, ita nos perfeâe fequimur,
cum etiam ab ejus canone difeedimus. Cyrihlus
lus non fua authoritate canonem feripturarum
compofuit, fed ilium quern fua Ecclefia feque-
batuir, fuis auditoribus dedit. ac pro lege pra:-
feripfit ut eos libros pro divinis habaremus ,
quos nobis Ecclefia: unanimis authoritas 6c traditio
proponit. cat. 4. n. 33.35. 36. Ex ea lege
nos Deuterocanonicos libros fufeipimus, quos
ipfe hodie Ecclefia: fequutus authoritatem fufi
ciperet Cyrillus. Illi omni Ecclefia: turn ejus
in qua nati funt, turn univerfalis Ecclefi* e qua
fchifinate receflerunt, authoritate fepofita, canonem
feripturarum ex arbitrio compofuere.
Cyrillus in fuo canone fine detre&atione ad-
mifit Ebros , de quibus olim fuerat addubita-
tum , nec ipfius «täte dubitatio defierat : uti
epiftolam ad Hebr«os, 6c ex canonicis epifto-
lis complures. fed pr«valenti Ecclefiarum authoritati
obtemperavit. quidni ergo hodier-
num gr«ca: pariter 6c latin« Ecclefi« fufFra-
gium, in admittendis Deuterocanonicis libris
fequuntur adverfarii, etiamfi nonnulla de iis
forte fuperfit dubitatio Ecclefia: totius authoritati
fubmittenda.
Nulla in- 99- Utriufque Ecclefi« veteris grxcx 8c lati-
ter diverfis na:, quum diverfos feripturarum canones con-
«nSus ^erent j una mens ac fententia fuit. Qui verbi
utemes dif- gratia Deuterocanonicos excludebant, eos ta-
crepanua. men jn pujs Ebris paffim ut divinos nullo diferi-
mine laudabant. Qui autem in canone recipie-
bant, ii nülla certa affirmatione aut contrario
fententio damnatione id proftabant:
fed velut idoneam authoritatem fuo Eccle-
fio traditionem fequuti, certius tamen 6c ge-
neralius exfpedabant Ecclefio univerfalis judicium.
Sic quum ecclefia Africana in concilio
Carthaginenfian. 397. canonejn fuum, qui Tri- *
dentino conformis eft, feripfiffet, veluti fubdubi-
tans addidit: De conßrmando tßo canone tranf-
marina Ecclefia confulatur. iterumque in altero
Carthaginenfi an. 419. eodem catalogo confir-
mato fubjicit, Ut fratri dr confacerdoti Bonifacio
( Papo) dr earum partium epifeopis innotef
cat. fimiliter Auguftinus qui utrique concilio
interfuit, quum eumdem catalogum exferibat
lib. 2. de Do<5t. Chrift. cap. 8. n. 13. prius tamen
n. 12. hanc regulam proferipferat: In fieri- j
pturis canonicis ecclefiarum catholicarum quam-
plurium authoritatem fequatur ( feripturo ftudio-
fiis:) Tenebit igitur hunc mo dam in ficripturis
canonicis, ut eas qua ab omnibus accipiuntur ecclefiis
praponat eis quas quadam non accipiunt:
in eis vero qua non accipiuntur ab omnibus, pr.e-
fonat eas quas plures graviorefique accipiunt, eis
• quas pauciores minorifique authoritatis Ecclefia
tenent. Ac propterea de Maccaboorum libro-
rum divinitate certis locis haud tanta afleve-
ratione .pronuntiat, uti lib. 1. cont. Gaudent.
cap. 31. num. 38. 6c de cur a pro mortuis cap. 1.
num. 3. item de Sapientio libro ab Maffilien-
fibus rejedto , in lib. de Prod. SS. Et in pri-
mo Retra&at. lib. cap. 10. num, 3.. retra<ftat
6c corrigit id , quod alicubi verba ex Ecclefia-
* ftico fumta, prophetica verba appellaverat: quia,
inquit, non in ejus libro leguntur quern certi fi-
mus ejfie prophet am. Junilius quamquam African
s in lib. 1, cap. 3. 4. 5. 6. 6c 7. de multis
Africani catalogi libris ait, vel inter canonic as
A feripturas non currtre , vel medix authoritatis
ejfie. Quamquam Innocentius 6c Gelafius Romani
pontifices canonem librorum fua authoritate
dediflent, in quo Maccaboorum libri
continentur, eorum tamen fucceflbr S. Gregorius
magnus lib. 19. Moral, cap. 13. quod iis
ufus efïèt ita fe excufat: Non inordinate agimus
f i ex libris licet non canonicis, fed tamen ad Ecclefia
adificationem editis , tefiimonium profiera-
mus. Ne miremur inferioris fiibfellii autndres
eâdem in rejiciendis quibufdam ex illis libris
® libertate, aut in fua de eifdem dubitatione-fi-
gnificanda ufos eflè. Unum ex onlnibs, qui
omnium pene latinorum Theologorum magi-
fter audit, S. Thomam laudo, qui prima parte,
quoft. 89. art. 8. ad 2. Ecclefiafticum citans
ait : Si tamen Ecclefiafiici authoritas non recipia-
tur, eo ijuod apud Hebraos inter canonicas feripturas
non computatur. Eadem pene de eodem
libro habet Julianus Toletanus Prognofticôn
lib. 2. cap. 30..quamvis ex Ifidoro, Hildephott-
fb aliifque monumentis conftet ecclefiam Hif-
^ panicam librum hunc, uti coteros Deuterocanonicos
, in canone habuifle. Sed poftquam ac-
ceffit dudum exfpe<ftata Ecclefio in concilio Tri-
dentino definitio, ab omnibus latinis ecclefiis
unanimirer acceptata, 8c groco ecclefio fen-
tentiæ confentanea, quæ libros illos tandenl
pro canonicis agnofcit,*quo circa illos fuperefîè
poffit dubitatio plane non video, quamquam
nonignoro viros apprime catholicos inveniri,
qui nec à concilii Tridentini nec à Romano
ecclefio fententia abhorrere cenfent, quant-
dam authoritatis inter canonicos 6c Deutero-
canonicos libros diftindionem admittere.
J 100. Ad Cyrillum 6c ecclefiam Hierofolymi-
tanam redeo. Quos ilia Cyrilli temporibus rana
nondum recipiebat libros, fuccedentibus agno*
vit. Nam Apocalypfim Damafcenus in canO- canonkVs
ne novi Teftamenti nulla dubitationis figni-
ficatione comprehendit. Andreas Cretenfis,
qui è Jerofolymitana ecclefia prodiifle dici-
tur, commentario eumdem librum illuftravit,
Ejus teftimoniis utuntur Sophronius Jerofo-*
lymorum patriarcha , Orarione de ange lis ,
ôc Michaël Syncellus nono feculo in fixa
laudationc in fànélos angelos à Combefîfïo’
édita $ qui quidem in eadem oratione Cum
Apocalypfi , turn Judith, Tobiæ, ôc Maccaboorum
libris tribiis utitur. Antiochus Lauro
S. Sabæ monachus hom. 17. Ecclefiaftici librum
citât. Andreas jam laudatus orat. 2. in S. P a - .
tapium p. 2tr. fàpientiam Salomonis fub nomine
citât. Palæftini tamdem epifeopi in fyrtodô
Bethleemitica, an. i<572.fapientiam Salomonis,
■ Tobiam Judith, Beli 6c Sufannæ hiftorias, Ec-
clefiafticum 6c Maccaboos recipiunt in hoc
verba. K ai tovto tüç juïpn K&ivo/jdp., Ethoi
libros feripturx partes judicamus, •
De ad/ungenda feripturx Traditionis dr Ecclefia
authoritate.
t ô t . -Aîcerum aggredior difputationis cum Ri-
vetolulceptæ caput.Triumphans quodamjnodo
multa cümulatCyrilli teftimonia de feripturx (hf*
ficientiadr necejjitate ; quibus verbo refponderâ
poflèm, agi, ipfo fatente , de fymbolo, in quo