fenfui credendum eflè, 6c removetur à re quod A
cjusteftimonio continetur. Permutarinon pof-
funt utriufque generis enunciationes. ficut enim
de angelo in hominis fpecie confpicuo dici non
poteft, præter namram hominis eflè in eo na-
turam angelicam : ita de homine , quia præter
vifibile. corpus animam habeat invifîbilem, dici
noh poteft eum non elîè corporeum quamvis
ita fenfui videatur. Comparet quifque loquutio-
nes ab Albertino cum Cyriilianis comparatas;
illas reperiet ad primum genus, has ad pofte-
rius pertinere. Notandum vero rebus primo g
genere contends non difficile ab hominibus, ac
præferdm chriftianis , accommodari fidem :
præterquam enim quod fenfus non reludan-
tur , norunt multa eflè five in natura five in re-
ligione, quæ fenfuum fagacitatem efFagiant 8c
fuperent. Nec. révéra Cyrillus multum labora-
vit,ut auditoribns perfuaderet aquæ baptifmali
Ôc facro chrifmati adefTe vim fancd-Spiritus
invifîbilem. At in altero genere, cum fenfuum
teftimonium rei affirmatæ contrarium fît, du-
bitationem maximam patimur. neque enim id ç
quod videmus facile nobis perfîiadere pofliimus
aliud eflè ab eo quod videmus. Certa oportet
.adfînt 8c fuperiora fenfibus in contrarium documenta.
hinc Cyrillus tota catechefi rem pro-
pofîtam confirmât 6c inculcat 5 8c ex Dei tefti-
nionio , ejufque omnipotentia dubitationem
omnem ab auditorum animis amoliri contendit.
88. Ad tertium Cyrilli teftimonium in argu-
mento commemoratum, duo refpondet adver-
farius*. i°. verba b tpctjvo/dfyog aproç, qui videtur
pants , non fignificare, qui apparet 6c exiftima- ]
tur panis,fèd punis vifibilis ; aç multa conge-
rit verbi pcuvid-uj eodem fenfu accepti exem-
pla. Poflèm ôcmulto plura alteriusejufdem verbi
fignificationis , pro eo quod apparet dr exifti-
matur proferre, cum duplex fît hujus vocabuli
poteftas 6c fignificatio. Sed aliam in hoc loco,
præter earn quam ei attribuimus habere non
poteft : nifi hæc ridicula Cyrillo affingatur oratio
, panis .vifibilis ôc materialis panis non eft ,
tametfi fenfibus ita videatur. At fupponendum,
inquit, panis communis non eft. Oftendat unam
apud omnes authores fententiam , in qua fup-
ponatur in fimili loco, quod erat exprimendum.
Ad hoc exemplum, verbi gratia, quod videbi-
tur corpus in 'refurredione, non erit corpus, licet
fenfibus ita videatur | ut vox carnale & ter-
rcfire neque in ipfa propofitione neqüe inadjun-
cds exprimatur. Secundo, ne ilia Cyrilli verba
panis non eft, dr vinum non eft, verum panem
ôc verum vinum ab euchariftia excludere fatea-
tur j multa producit Patrum locaad metapho-
ram intelligenda, quibus de re negatur id quod
ipfa res eft ; quumque fubftantia negari videatur
, fola negatur qualitas. uti quod dicunt :
Aurum non finit homtneseffe homines , ß d aut
feras dr damones reddit. Ira homin.em non conce
dit hominem effe. Baptifmi virtus non finit homines
efte homines, fed angelos pro hominibus facit.
^uando homo temperans eft , caro non amplius
caro eft fed caro in Jpiritum mut at a eft. Corpus rege-
nerati fit caro crucifixi. Poftremum hune locum ex
metaphöricis loquutionibus excipio ; nihil enim
aliud fignificat quam corpoream baptizati, poft
facram communionem , cum Chrifto conjundione
m In cateris autem , lit perfedam ha.
beant cum Cyrilliana fimilitudinem , deeft ver-
bum illud Cyrillianum,//re? fenfusatiterrenun-
tient. Defunt adjunda omnia, quibus Cyrilliana
propofitio , pants qui videtur panis non eft, tame
tfi guftufentiatur, Ssc. ad veram panis & vini
exclufionem determinate. Alioqui illarum
loquutionum cum Cyrilliana diflimilitudinem
fatis in obfervationibus 1. 6c 1. capitis 9. ape-
ruimuSi-''
Q u i n t u m A r g u m e n t u m .
89. His continetur cat. 13. verbis num. 21.
Adiens ad altare , ne expanfis manttum volis, ne- .
qtie disjuncts digitis accede; fed finiftram velut
thronum fubjiciens dexter a , utpote Regem fufeep-
tura: dr concava manu fufeipe corpus Chrifti, re-
fpondens, Amen. Poft quam autem cante oculos tuos
contattufantti corporisfanCtificaveris ,illudpercipe,
advigilans ne quid ox eo tibi depereat. quod enim
intercidere patieris , id tibi tamquam ex propriis
\ membris deminutum put a... quod eft auro ac gem-
mis longe pretiofius. num. 23. Turn verb poft communionem
corporis Chrifti, accede dr ad fanguinis
poculum: non extendens mantis, fedpronus dr ado-
ratlinis ac venerationis in modurn, dicens Amen,
fanCHfceris ex fanguine Chrifti quoque fumens.
Et cum, adhuc adharet labiis ttiis .ex co mador,
manibus adtingens, & oculos, & frontem, dr re-
liquos fenfus fanttifica. Non immoror in frequent!
6c ad fingulas pene lineas repetitione
corporis & fanguinis chrifti, nulla unquam figu-
3 rx 6c efficacia: mentione fa&a: Primum obfer-
vo panem eucharifticum , qui Chrifti corpus di-
citur ,* Regem Chriftum appellari 5 cui tamquam
vero regi thronum praparari deceat. Magnifica
fane de particula panis, nudä Chrifti hgura,
loquutio. Chriftus aliter quam corpore per fidem
animo fufeipi poteft, fateor : in manu autem
quomodo nifi per corpus fuum ? 20. illud
Amen ad fumtionem utriufque fpeciei, relpon-
fionem efle communicantis ad antiquam 6c fim-
pliciffimam adminiftranda communionis for-
mulam, corpus Chrifti, fanguis Chrifti. Quid ilia
E formula fignificat, nifi, eccc corpus dr fanguinem
chrißi ? per verbum autem Amen, quod eftaf-
fenfionis verbum, cat. 23. uum. 18. quodquefi-
gnificat^/fW/ aut verum eft , prout cum voto aut
cum re aflentienda conjundum eft j communi-
cans aflenfum prabet miniftrantis fibi communionem
propofitioni. Tertio, cautio ilia ne quid
ex facro pane intercidat, quam in aqua baptifl
mali, oleo, facro chrifmate, tarn fevere incul-
catam non legimus ■, jadura ejus comparatio
cum ipforum corporis membrorum detrunca-
done 5 fevera animadverfiones Ecclefia, poe-
** nitentiaque illis impofita , quorum b manibus
nulla aliquando culpa fua lapfa eflet, aut alioqui
in manibus ipforum profanata euchariftia}
hacinquanij omnia plusaliquidipfam efle,quam
materialem ecclefiaftica prece confecratum pa-,
nem, clare demonftrant. Quarto, adorationem
fufeipiendo Chrifti fanguini 6c corpori praferi-
ptam, ad Deum in euchariftia prafentem pertinere
, 8c idcirco fupremi cultus adorationem
efle, dubitare non finit ejus cum pracedend 6c
confèquenti dodrina conjundio. Quinto , ea A
praceptio ut Chrifti corpus oculis ad fandifi-
cadonem imponatur, utque colledus ppft fumtionem
calicis ex labiis mador, frond 6c reli-
quis fènfibus admoveatur j fignificat fane inhärentem
quamd'am in ipfa re fandificationem
ineflè, cujus virtus non in fiifcipientis fide po-
fita fit tota ; quale in euchariftia efficacia genus
fblum ab adverfàriis admittitur. Rjdiculum
eft cum Albertino refpondere fanguinem Chrifti,
cum in venis ejus contineatur , huila polie hu-
miditate fufeipientium os 6c labia perfundere :
nam 6c fanguini vere 6c merito tribuitur , quod g
fpeciebus fiiis convenir ; Ôc alioqui vini confè-
crati particula non folum fanguinem Chrifti
continent, fed ejus integrum corpus, cujus eft
ex fola conjundione cum verbo ad landifican-
dum corpus noftrum virtus vivifica.
90. Albertini pmne.s ad hoc argumentum
objediones occupavi. fed pratereunda non eft
objedio quam cum fibi propofuiflet Perronius
ôc diflblviflèt, inftaurandam fufeipit adverfa-
rius : eaque à nobis in fèxtum catholica dodrina
argumentum convertitur. Petitur ex his ver- C
bis cat. 23. n. iy. ubi hanc Dominica Orationis
petitionem explicans, P a n e m n o ;s t r u m
S U B S T A N T I A L I M DA NOBIS H O D I E ,
ait: Panis ifte communis ,• non eft. fubftantialis.
ifte autem panis qui fan Cl us eft fubftantialis eft,
quafi dicas , ad fubftantiam anima ordinatus dr
inftitutus. Hie panis non in ventrem vadit atque
in feccffum ejicitur, f id in omnem tui compagem
dividitur ad anima dr corporis emolumentum.
De pane euchariftico hic agi certum eft , quid-
quid velit Alberdnus. non enim fpiritualis panis jy
gratia in omnem hominis compagem ac conftitu-
tionem dividitur, ut una cum anima corpus quoque
fuo contadu fandificet. Hinc duo argumenta
conficio. Primo, euchariftiam non negat
Cyrillus in ventrem defeendere, quam in omnem
noftri compagem dividi hic ait, 6c in membra no-
ftra lie dtftribui , ut inde Chriftum f erentes, ei-
demque concorporei dr confangues efficiamur, cat.
■ 22. n. 3. corpori nimirum Chrifti tribuens, quod
fpeciebusproprium 5 eoque fenfu adderepoterat
cum Juftino 6c Irenao , ex euchariftia fanguinem
6c carnes noftras per tranfmutationemnu- E
triri, fanguinem noftrum ex Chrifti fanguine ,
8c corpus noftrum ex ejus corpore augeri. qua
uti commode 6c ex humana confuetudine corpori
Chrifti tribuuntur , cum fpeciebus illud
obtegentibus tantum conveniant 5 ita nifi Chriftus
in eis contineretur , nunquam dicere licuifl
fèt. Negät ergo tantum Cyrillus panem eucharifticum
in ventrem defeendere, ut ibi communium
ciborum more concoquatur 6c conficiatur,.ac
deinde infeceffumeat. Quam autem fortem Chri- ^
corpus j ipfam panis euchanftici fubftantiam,
fubire negat , de fpeciebus non inficia-
tur j cum experientia conftet eflè aliquid in
euchariftia, quod velut cateri cibi in ftomacho
digeratur, 6c infecefliim eat : alias corpus Chrifti
in membra noftra diftribui, 6c per euchariftiam
confangues ipfi nos cjfici , affirmare non potuifl
fee, nifi fpeaes, fub quibus occultatur, in membra
noftra ac totam compagem diftribuerentur,
cumque noftrd fanguine commifcerentur. Dico
■ erg° » panis eucharifticus, in fe 6c propria fub-
ftautia confideratus , nec in ventre digeritur
nec in feceflum abit. perfpicuum id in dodrina
catholica. At in Calviniana lententia falfum
panem eucharifticum , ipfam panis hujus fubftantiam
, nec in ventre concoqui, nec in feceflum
ire, cum fit panis materialis 5 nec infician-
tur adverfarii: ridiculum vero id monere de
figura 6c efficacia huiepani adjunda, quod nec
vadat in ventrum nec in feceffum ejiciatur. Non
ergo panem eucharifticum Cyrillus Calvini fenfu
, fed fecundum catholicorum intelligentiam
accipiebat. Secundö. Panis eucharifticus fua or-
dinatione 8c inftltutionc ad Jubftantiam anima per-
tinet. s u b s t a n j i a l i s nomen ex Cyrillo
6c Patribus non paucis. idem quoque non ad
anima folius, fed etiam ad corporis emolumentum
, in totam humanam compagem diftribuitur.
Non ut in baptifmo cat. 3. n. 4 .6c in chrifmate
cat. 21. n. 3. fic in euchariftia duplicem partem
diftinguit, Cyrillus * quarum una ad corpus fo-
lum , altera ad animam pertineat: nec ait, dum
pane 8c vino materiali corpus älitur , gratiam
eifclem ex invocatione Trinitatis adjundam,
fpirituali cibo ac pinguedine animam alere. Uni
6c eidem rei utrumque efFedum affignat ; ut
6c corpus fuo attadu fandificet eum in ojmnia
membra diftrjbuatur , 6c animam. ut proprius
cibus pafeat. Ea eft dodrina catholica , qua
Chriftus idem per fuum corpus noftrum vivifi-
cat, vi ex conjundione verbi ipfi infita^ 6c per
divinitatem fuam animam alit 6c fandificat.
Contra in hypothefi Calviniana, aliud prorfus
ad corpus pertinet $ 6c hoc ipfum eft contra
Cyrilli fententiam ipfa euchariftici panis fubftantia
; panis nempe materialis £c vinum quo
conftat: aliud ad animam , nempe gratia ilia
quam pani fuo 6c vino liberaliter adjungunt.
Catholicum igitur dogma non Calvinianum
explicat Cyrillus. »Nonignoro Patres aliquando
in figuratis 6c exornatis de baptifmali aqua,
chrifmate , oleo facro loquutionibus , ifta
ufos oratione aquam cor abluerc, animam fanCli-
ficare. at iidem cum preflius6caccuratius horum
myfteriorum vim 6c rationem declarant , fin-
-gularum partium quibus conftant fines limitef-
que circumferipte determinant, neque id ullus
Patrum Cyrillo noftro diligentius praftitit,aqua
baptifinalis effedum corporea purgatione de-
finiens, 6c fpirituicordisadfperfionemacpurga-
tionemrefervanscat.3. n.4. Quod iifdem ferme
verbis repetunt Greg. Naz. Greg. NyfF. Cyrill.
Alex. 6c alii multi. Eodem modo loquitur cat.
17. num. 36. Ethane folam perfufionemcorporis
,• fine ulla gratia fandi-Spiritus , attribuit iis
qui fide accedunt turn hoc loco turn procat. n. r.
6c 4. Oftendant velim, ut d ix i, five apud Cy-
rillum five apud alios , hanc duplicis partis in
Euchariftia diftindionem , qua fiat; i°. ut corpus,
hoc fblum ex attadu euchariftia confequa-
tur,utpane 8c vino materiali alatur, dum gratia
ad animam perveniat, quo panis pertingere
non poffit. 20. ut indigne communicantes folum
panem materialem 6c materiale vinum degu-
ftent; ftec fieri corporis pollutis manibus 8c ore
recepti rei fiant,atque a condemnatione Juda
proditoris ac crucifigentium Judaorum abfol