Chrifti fieri dicamur j ait id à Patribus didum de A
incorporatione noftra iii myfticum corpus Chrifti
id eft ecclefiam per baptifmum,necad ejus carnis
participationem neceflario non pertinere. Quod
Chriftiferi dicimur , Patres earn vocem vufgo
de Chrifto in mente per amorem geftato inter-
pretari. quod divinæ confortes naturæ fieri nos
affirmât Cyrillus , id ad divinæ gratiæ in nobis
inhabitantis effedum ab eis referri folere. quod
adorationis in modum proni Chrifti fanguinem
fumere jubeamur -, nihil hac voce adorationis
magis ambiguum, quæangelis, hominibus, ina-
nimis etiam rebus aahibeatur. Sed-non obfervat, g
cura Cyrillus nos concorporeos 8c confangues
Chrifti effici ait y fadum id aflèverare, cum corpus
dr fanguinem chrifti fub typo partis dr vint
nobis ob lat a fumfirimus.. Cum Chrtfiiferos effici ;
addere, difiributo in membra nofir a corpore ejus
dr fanguine. Cum divina fieri confortes natura >
id eodem in loco dicere , poftquam omnibus
argumentis 8c enuntiandi modis confirmaflèt
Chrifti Deicorpus à nobis recipi.quæ fententia-
rum fériés Sc co'lligatio nullam circa fingularum
fènfum dubitacionem hærere permittit. Sic 8c Q
conjunda adorationis mentio cum Chrifto rege
fufcepto,, illam ad fupremum cultum omnino
déterminât. Quarto, cum multæ lint in Cyrillo
& aliis Patribus fententiæ , quæ rem unam 8c
camdem diverfis modis confirment & enuntient:
nempe alibi dicit Chrifti corpus Sc fanguinem
citra dubitationem ullam 8c répugnante licet
fenfuum teftimonio credi debere * alibi panem
& vinum in Chrifti corpus Sc fanguinem con-
verfa eflè ; alibi, Chriftum regem à nobis fufcipi,
8c idcirco adorari debere Sec. Albertinus fingu- j
lis illis teftimoniis fimilia opponit quæ metapho-
rice fumi debeant, fed ex diverfis argumentis petita
; cum earn metaphoricarum loquutionum in
uno Sc eodem argumento continuationem repe-
rire non potuiffet.Sicad primam refpondet,ut pa-
nis Sc vinum euchariftica dicuntur corpusChrifti,
ita pauperes à Patribus did ipfiim efle Chri-
ftum>Chriftum eflè petram. Ad fecundam,Patribus
familiäre eflè imo Sc feriptura ut dicant
car-nales homines in beftias tranfmutari. Ad ter-
tiam, evangelium,templa, See. adorari dici. Sed
tria ilia fententiarum genera, quæ cum multis
aliis uni euchariftiæ tribuuntur , uni pariter ex
propofîtis à fe exemplis accommodata probet j
ofbndat dictum vel ab eodem Patre vel etiam
à diverfis patribus, pauperes ita ipfiim Chriftum
eflè, ut id ipfa Chrifti affirmatione pronuntia-
tum nemini liceat in dubium revocare, ac dice-
re pauperes non eflè Chriftum : licet fenfibus
videantur diftindi à Chrifto homines, in Chriftum
ipfiim, animam, corpus, Sc divinitatem ejus .
divina omnipotentia cui naturæ obediunt mu-1
tatos eflè-, in domum pro Chrifto recipiendos,
Sc débita Chrifto adoratione ac cultu profèquen-
dos. Idemdicas, de altera fententia quod homines
tranfmutentur in beftias : impudici, verbi
gratia,inequos,iracundiin leones , deque fimi-
libus quas protuli. Nec verb fufficeret ut adto-
tidem Cyrilli fententias, totidem in eodem argumento
opponeretmetaphoricas loquutiones:
ad alias quoque Patrum de euchariftia enuntia-
tiones , alias quoque iis in eodem argumento
refpondentes ipfunt objicere oporteret. Cum
Patres permulti dicant, verbi gratia, euchari-
ftiam non efle figuram corporis Chrifti vel an-
ti-typum folummodo, fed corpus ipfum j fimi- •
les adferat eorum fententias, qui negent pauperes
efle figuras, imagines, reprafentationes quaf.
dam Chrifti, locum ejus nobis ipfo abfente te-
nentes : affirmentque ipfos vere efle Chriftum.
Quis enim nefeiat aliam efle vim fententiarum
mukarum qua: diverfis modis rem eamdem pro-
ponunt, declarant, Sc confirmant; qua in re
nullus efle poteft figura ac tranllationi locus 5
aliam feparara cujufdam fententia: qua: ad or-
natum fermonis velut projicitur, fecura Sc in tu-
to pofit'a ejus intelligentid; haud tamen fimili-
bus congeminatis confirmari atque inculcari
poteft, quin aut a veritate aut ab humana lo-
quendi confuetudine recedatur? Quamobrem
ne vim alicujus catholics fententia: effugifle fe
putet Albertinus, cum ei contrariam oppofiiit
figuratam loquutionem $ nifi aliis deindealias fi-
militer ex eodem argumento loquutiones oppo-
fuerit -: quod neque fecit , neque porrofacere
potuifle fecuri affirmamus.
73. Tertia ha:c erit obfervatio.Quxcumque cu-
mulat Albertinus metaphoricarum loquutionum
exempla, ea ad rem prafentem inutilia, nec
ulla ratione poflimt cum euchariftia comparari.
Ex nempe ne ad litteram fumerentur ab audi-
toribus, vetabat vel reiipfius abfilrditas Sc im-
poffibilitas perfpicua, vel Ecclefia: fides Sc do-
drina in auditorum animis prafens, Sc earum
loquutionum fenfum dirigens : qua: cum ad litteram
fiumta: funt, continuo reclamatum eft Sc
^ rejeda falfa figuratae fententia: interpretatio.
| Exempla afferamus. Quantacumque vi ora„tor
chriftianus in pauperibus Chriftum ipfum fufcipi
declamet, Sc quamvis multis modis illam fenten-
tiam ornet Sc verfet : quantumcumque intonec
iracundos homines leones efle; rapaces ,lupos 5
impudicos, equos in feminam infanientes 5 hxc-
que omnia ex feripturis confirmet: quamvis homines
juftos in baptifmo angelos effici , imo Sc
deificari dicat: nemo adeo imprudens futurus
eft, ut h*c omnia ad rigorem littera interpre-
tetur. Idem dicito de iftis quoque loquutionibus ,
E Chriftum olim in omni facrificio veteris legis
madatum, in typo manna Patribus exhibitum ,
addere poterat iftas, eum in Abel occifum , in
Ifaac facrificatum , in Jofeph a Judxis vendi-
tum ? quomodo enim hxc ad litteram pafliis
crederetur qui nondum corpus habebat ? aquas
baptifmales Chrifti languine rubras efle 5 hujus
enim propofitionis judices fenfusquicontrarium
renuntiant. Alias propofitiones fides EcclefixSc
dodrina animo prxconcepta vetabat fumi ut fo-
nant 5 nempe homines in refurredione in angelos
tranfmutatum iri j corpus in ipiritualem Sc
setheream, imo in animx fubftantiam evafurum.
Sc divinum efficiendum efle 5 carnem Sc fanguinem
non amplius futura: carnem Chrifti in divinitatem
mutatam j corpus ejus divinis quali-
tatibus donatum j Deum in hominem muta-
tum. hxc enim omnia pie 8c innocue diceban-
tur, dirigente intelligentiam fide, a populis rede
audita Sc intelleda. Cum autem hxc omnia ha:-
retici proximo Sc obvio aclitterali fenfu intelligenda
affirmavere , continuo reprehenfi 8c ab A ad litteram intellexere : eaque régula quid ad
Ecclefia ejedi. Jam ut integra fit inter has fen- litteram , quid fenfu metaphorico intelligententias,
8c quas cum illis confert Albertinus com-
paratio j oftendat vel adeo .infana Sc abfurda
eflè noftra de reali præfentia Sc tranflubftan-
tiatione dogmata, ut cum ea à Patribus in fpe-
ciem proponi Sc afleri viderentur , nemini venire
poffent in mentem vel ftatim atque depre-
henfum eft nonnullos exteriori fententiarum
fono deceptos , eas ad litteram de noftris dog-
matibus intellexifle , redargutos Sc pro hæreti-
cis habitosfuiflè. Ne prius dicat Albertinus, ob- B
ftat ille, fatente ipfo , jam ab odo feculis Lati-
næ ecclefîæ in Patrum verbis ad eum modum
intelligendis confenfus : obftat Orientalium quoque
ecclefiarum omnium præfèns faltem fuffra-
gium difèrtis earum teftimoniis comprobatum :
ne quid dicam de anteadis temporibus , cum
non minus difèrtis monumentis perpetuam hanc
earum fuifle fidem evidentiffime demonftratum
fit. 5 tarn multahominum millia quiinfaniæ accu-
fet, is ipfe fuam infaniam proditurus fit. Non impediebatrealispræfentiæ8c
dum fit planiffime defignat. ac proinde æqua
non eft Albertini inter res adeo difparatas com-
paratiô.
C A P U T X.g
Afférantur ex Cyrillo argumenta , -cjuibus realif
Chrifii in eucharifita prafentia & tranffubfianti
atio comprobantur : & à cavillis Albertini
liberantur. Vrimum & fecundum argumentum.
73- r^Ofîènt ad refellendum Albertinum fuf-
J. ficere, quas modo huic difpuiarioni præ-
fixi obfèrvationes. Sed ipfa catholica dodrina
jam ex Cyrilli verbis ac fèntentiis diligentius
exeuffis aflèrenda , 8c ab impetu adverfariorum
defendenda. Id diverfis argumentis ex ordine
præftabo.
P r i m u m A r g u m e n t u m .
Sumitur ab his catechefis 13. verbis , quibus
tranfliibftantiationis C poft præledam ex Apoftolo i Cor. xi. I3. Sc
impoffibilitas ne crederetur, cum poflïbilem ipfi
adverfarii ultro fateantur: neque fi poffibilem
negent , horum judicium norma exterorum
fuit, qui Deo nihil dmpoffibile arbitrentur. Re-
ftat ut probet Albertinus ab Ecclefia repre-
henfos Sc hxreticorüm numero habitos, qui
primi realis prxfentix 8c tranfliibftantiationis
dogmata aflèrere fimt deprehenfi: quemadmo-
dum damnati, qui metaphoricas quas recenfet
Patrum locutiones ad litteram fumfère. At contra
prorfus evenit : fèculis fere omnibus , qui
prxfèntiam Chrifti in euchariftia ad fieuram fofèq
q . fè d io n em , fie ora tionem in greditu r. Vel
hac folabcati Pauli inftitutio abunde fufficiens efi ,
ut cer tarn vobis de divinis myfter iis fidem fiaciat :
ejuibus digni habiti , concorporci & confangues
Chr ifii fa tti eft is. Ille enim modo clamabat : tjtud
in ea nocle qua tradebatur Dominus nofler Jefus
Chrifius , Jumto pane & gratiis aclis., fregit &
dedit difcipulis fuis dicens ; accipitc, manducate ,
hoc eft corpus meum. Et fumto calice ac gratiis aclis,
dixit : accipite, bibite, hic eß fanguis meus. Cum
igitur ipfe pronuntiaverit & dixerit de pane, hoc
meum eft corpus , quis audebit deinceps ambigere ?
lum reftrinxere , aut hujus opinionis fufpicione ^ & cum ipfe affever averit & dixerit, hic ( vel hoc)
afflati folummodo j diligenter emendati, vel in
hxreticorum numero habiti. Quarto jamfeculo,
qua de xtate tradamus, Theodoras Heraclio-
tes Catena in Matth.adcap. 16. pag.340.
Sc Macarius Magnes in fragmento grace a Tur-
riano in lib. 5. Clementin. 8c latine a Coccio tom.
1. pag. 607. edito , hanc opinionem rejecerunt.
Quinto fxculo, Theodoras Mopfueft. Catena: ci-
tarap.3 jo.Patres feetiora huncin monacho quo-
dam per fimplicitatem incredulo errorem , im-
petrato etiam miraculo emendarunt 5 apud Co-
teler. tom. 1. Monum. in apothegniatis abbatis
Danielis n. 7. pag. 411. 8c apudRofweid. lib. 5.
vit. PP. cap. 18. nam. 3. Sexto , Leontius lib. 5.
de Neftorianorumimpietate in occulto tradita,
hanc in eis fententiam condemnabat. Septimo,
Anaftafius Sinaita earn , etiam fub npmine Gaia-
nira graviffime propulfat Screjicit. Odavo, Da-
mafeenus lib. 4. de orthod. fide cap. 14. concimeus
eft fanguis ; quis unquam dubitaverit, aie ns
non ffffe ejus fanguinem. Gommentario n-jftro
tarn perfpicua verba non indigent : fed refellen-
dusadverfariorum commentarius. Primo,abunde
fufficiens Cyrillo vifa eft Pauli de euchariftia
inftitutio, quæ in Calviniana fententia fpecie ver-
borumfallit ,ac pracipuo capite deficicur. Deeft
enim apud Paulum interpretatio neceflaria illius
modi quo euchariftia dicitur corpus Sc fanguis
Chrifti, facramento nimirum ac figura, d “ virtute
atque efficacia. Neceflaria plane interpretatio, ne
primo ac fimplici verborum fenfu , 8c congemi-
nata meuleataque in donfequenti Pauli contextu
corporis Sc fanguinis Chrifti mentione in errorem
adducamur : neceflaria inquam, cum hujus
interpretationis defedu , in realis præfentiæ
ac tranfliibftantiationis fententiam chriftiani pene
ómnes iis Pauli verbis addudi fint. At earn
Cyrillus interpretationem neceflariam non judi-
Prima part
lium Nicænum an. 787. ad. 6. Elias Crecenfisin p Cav it, qui contrariam plane to to v irium con atu
O r a r T o NJ -n n / ir t C t .A r . .A . TvT I. Q r C — HR orat. i. S.Greg.à Naz. not. 161. p. 100. aox. No. J A B _ _ H 7 ■ ■ ■
no, Nicephorusin Antirrhetico 2. Theodoras
Studita Antirrhet. 1. cont. Iconoclaft. num. 10.,
Pafchaf Ratbertus,Scc.fequentibus demumeum
græca tum latina Ecclefia eos , qui figuram corporis
Chrifti folummodo in euchariftia agno-
fcerent,tamquam in graviffimo errore verfantes
pro hæreticis habuit. Idem ergo judicare debe-
mus de iis qui littérales Patrum de euchariftia
fententias ad figuram detorfere ac de iis qui me-
taphorxeas Patrum de aliis rebus loquutiones
urget 8c inculcat. Secundo namque a it , divinis ■
myfteriis dignatos , concorporeos d “ 'confangues
Chrifii fablos nos ejfe. quod iterum repetit n. 3.
In figura panis datur tibi corpus dr in figura vini
datur tibi fanguis y ut cum famferis corpus dr fanguinem
Chrifti, concorporeus dr cohCanguis ipfi ef-
ficiaris.T)noh\is modis ex Patrum dodrina ununi
corpus cum Chrifto efficimur pro ratione dupli-
cis corporis Chrifti. Per baptifmum enim, etiam
a facra communione feparatum, Ecclefia: qux
myfticum Chrifti corpus eft conjungimur SC
m