cxlv D I S S E R T A T I O I I I . çxlvj
midie tar, non hie eft filius meiis, fed hie nunc A
fa&us eft filius meus. Be illo folo dictum est ,
quando quidem in principio er at Verbum, 8ec. Mi
inquam convenit vox e s t , cum f t femper Filius
Bei; tibi verb competit , n u n c f a c tu s est 3
quoniam ut filius fis non per naturam babes , fed
per adoptionem filii appellationem confequeris. ille
fempiterno eft, tu vero ex profettu gratiam adqui-
ris. Idcirco alio prorfus modo dixit - Chriftus
Deum effe patrem fuum 8c patrem noftrum.
Obfervat Cyrillus cat.7. num. 7. Chriftum non
dixifle afeendo ad patrem noftrum> fed diviftone, ^
in quit, adhibit a,primum edixit quod fibi proprium
■ eft, ad p a t r em MEUM, id quod nimir urn natura
erat: tum fubjunxit , dr p a t r em v e s t r u m ,
quod er at per adoptionem. Idem repetit cat. 11.
n . i o . Ne exiftimes ilium eodem modoFiliidrcrea-
turarum effepatrem, non dixit a s c en d o ad p a tr
em n o s tr um , ne creaturarum cumunigenito
. ante omnia fecula, V.cat,4.n.7.Ut temporis expers,
ita 8c defeebus omnis eadem generatio , qua filius
communitasinduceretur.'fed p a t r em meum et
p a t r em v e st rum , a it: aliter meum, fecundum
naturam s & aliter vefirum, fecundum adoptionem.
Quamobrcm Patris nomen refpe&u Filii proprie
lumi jubet. Cat. 7. num. 5. a it: Eft igitur Dens, (
multorum qnidem abuftve pater s unius vero folius
unigeniti Filii natura dr veritate pater s ac fevere
interdicit n. 3. ne Deo, qui gignendi Vim omnibus
impertitur , patriam dignitatem auferamus.
En filium a/creaturis fecretum prorfus 3 en filium
Dei verum, divinam a vero patre per genera-
tionem veram trahentem naturam.
Gcneratio 13. Ne autem in ipfa generatione divina quoddam
ad verum 8c perfectam filii divinitatem
porisnon exfifteret impedimentum, tria docet. i°. gene-
C ’ raci°nem hanc nullam temporis moram poftu- p
temo per- lare , 8c efle ab a:terno perfe&am. z°. nullam
fc£a. jn re generata imperfectionem, vel ad perfec-
tionem o'bicem adferre. Cat. n.n . 8. Cum Dens
dr pater genet at, neque ignorantia neque confulta-
tio in medio . .. dicere quod cum temporibus deli-
beraßet, pater deine eps effe It us f i t , ejufdem im-
pietatis eft. Non enim prius Deus abfque liber is
exiftens , poftea in tempore pater eft efett us, verum
femper filium habet, iup. n. 7. In gignendis cor-
poribus neceffe eft moram temporis intercedcre,
nullum verb in generatione Filii ex Patre intermedium
reperitur tempus ,8c cat. 7. n.5. Non tern- j
porum fucceffu adeptus ut pater fit , fed unigeniti
- pater fempiterno exiftens. Non enim cum effet ante
a ’fine prole, poftea mutata fententia factus eft
patet: verum ante omnem fubftantiam dr ante fen-
fum omnem, ante tempora dr fecula omnia pater-
nam dignitatem habet Deus , quamagis quam re-
liquis omnibus titulis gaudet. Sicüt autem ab
ceterno pater , ita 8c ab jeterno filius. ut enim
ait. n. 4. Patris nomen fua ipfius appellatione filii
Parer fcm- notitiamfubjicitanimo... fimulac Pater cogit atur,
per pater, eodem attu Filium cogitemus. Filium enim ac Pa-
qliam non” trem nihilprorfus eorum qua funt medium inter -
alius. eft. Cat. 11. n. 14. Nec fee um de liberans_ poftea genuit
; verum fempiternogeneravit, dr fermonibus
cogitationibufque noftris multo celerius , ut fane
confentaneum eft, generavit... Cum de divinapo-
teftate fermo eft, temporis expers eft gcneratio , 8c
cat. 11. n. 5. ea verba interpretans Filius meus
es tu ego ho die genui te: Iliad, inquit, h o d i e non
recens fedfempiternum: ho d ie temporis expers,
ab æterno perfeckus prodivit. Cat. 7. num. 5. Filius ab
de Patre ait: Non ex paffionc ac demutatione fiii *çc^r“sopcrl
factus eft pater ; non ex complexu,non per ignoran-
tiam, non fluxionem paffus , non deminutus, non
alt er at us. Pater perfect us perfect am genuitft Hum,
omnia contra dans ei quem genuit. Monet cat. 11.
num. 7. in humanis acterrenis generationibus,
id quod generatur imperfe&um nafei, ac, tempore
protectum 8c incrementum comparare :
contra autem, inquit, Filius Dei perfettus eft na-
® tus ; quod enim nunc eft, id d r a principio eft, na-
tus abfque initio. 8c rationemfubdit : nullam ge- '
nerantis inftrmitatem accufes ; nam f t ille imper-
feFturn generavit, quod acceffu temporis perfettio-
nem adfecutum f i t , infirmitatis arguis genitorems
f t id quod tempus poftea largitum eft , hoc tuafententia
genitor ab initio non dedit. n. 13. Neque
generans ulla re deminutus eft, neque dee ftgenito
quidquam. . . non in temporibus genitus , fed ante
fecula genitus ; non ex profettu auttus, fed hoc ip-
fum natus quod non eft. n. 19. Pater. . . Deum gene-
rans nec ipfe deitate Jpoliatus eft , nec quidquam
^ ipfe deperdidit imminutus vel mutatus ; nec ille
qui genitus eft, defettus quidquam habet : perfettus
eft-qui genuit,perfect um quod ge nit urn eft ; Deus eft
qui genuit, /Deus qui genitus eft. Pftec autem
omnia capita Cyrillus opponit totidem impiis
Arianorum fententiis, ut in notis noftris ftudio-
fe obfervavimus.
14. Generations veræ ac proprie dictæ efFec-
tus eft ut id quod nafeitur, per omnia atque in fimilis Pa*
primis natura fimile fit genitori. Hinc Cyrillus tr‘*
) concludit Filium quia ex Patre genitus fit, fi-
milem efle in omnibus Patri -, Deum verum 8c
Dominum verum, ficut Pater Deus verus eft 8c
Dominus verus. Cat. 4- n * 7 * Crede.. .infilium
Dei unum & folum. . . Deum de Deo genitum ,vi-
tam ex vita genitum, lucem de luce genitum ,fimi-
lem per omnia genitori. Cat. 11. num. 4. Filius patris
ab exordio natus eft. .v filius Patris in omnibus
fimilis genitori aternus ex aterno patre, vita
ex vita genitus , d r Deus ex Deo. n. 18. Inomni- Deus ve*
bus genitori fimilis eft filius, vita ex vita gc ni- rus' f
tus... d r Deus ex Deo > d r nulla in re differentes
; funt deitatis nota & char alleres in Filio. tamdem
" num. 8. 8c 9. Genuit cum Pater ante omnia fecula
Deum ver um. Cum verus Deus fit Pater ,fimilem
fibi genuit filium Deum verum. In fymbolo Hie-
rofolymitano habebatur Chriftum efle, D eum
v e rum * articulum hunc fufe exponit 8c probat.
Sic ait cat. 11. n. 14. Credimus in filium Dei uni-
genitum Deum verum s verus enim Deus non gene*
rat falfum. n. 17 Deus igitur verus eft Filius, ha-
bens in fe ipfo Patrem , non in Patrem mutatus.-
F Veram hanc efle 8c cui nihil défit divinitatem
' affirmât his verbis cat. 4. n. 7. Nihil ei ad divi-
nitatis dignitatem dee(t. Alias divinæ naturæ ve-
ritatem in Chrifto ab ejus generatione probat
quæ cum in Deo fit vera 8c propria, ut quifque
ilmilem fibi in natura générât, ita Deus verus
Deum verum. Id nimirum opponit Arianorum
impietati, qui cum Filio nomen auferre non pofi
lent verum faltem ac proprie diftum Deum infi-
ciabantur.Cum porro una fit vera divinitas,unum
quoque cum Patre Deum Filium eflenecefle eft.
1 ^ Qua-
Quapropter num. 16. illudÇhrifti di<ftum expo- j
nens, Ego dr Pater unum fumas , quadruplicem
aflignat Patris 8c Filii unitatem 3 divinitatis,
regni, voluntatis, 8c operum 3 contra totupli-
cem Arianorum divifionem. De prima loquens v
ait : U n u m , propter divinitatis dignitatem,
fiquidem Deus Deum genuit. Eamdem prorfiis
in ambobus refidere divinitatem aflerit his ver-
Pamsdi- kjs num> jg. Nulla in re differentes funt deitatis
Filio. char alleres in Filio ; quique Filii divinitatem ut
videret dignus eft habitus, idem ad fruendumge-
nitorem evettus eft. Ilia una divinitas ex intima
Patris in Filio ut ita dicam immanentia defu- j
mitur. ait n. 17. Dens igitur verus eft Filius ha-
bens in fe ipfo Patrem. quod probaverat num. 16.
uno Ifaiæ 8c altero Chrifti teftimonio , unde
conclufèrat. Vides Deum filium, habentem in fe me
t ipfo Deum Patrem. Propter hanc alterius in
altero immanentiam, fequitur ut duo non fint
principia, fed unum 5 Pater videlicet qui fe
cotum in Filium -infundit. quod ait num. 14.
Neque funt duo principia , fed caput Filii pater
unum éft principium s Pater enim genuit Filium
chriftu« Deum verum. Ut autem Chriftus verus eft Deus, <
minus.00” ita& verus Dominus. Cat. 10. num. 4. Dominus
vocatur non abuftve , ut ii qui in hominibus funt s
fed tamqnam naturalem dr aternum habens dominât
urn. num. 5. Cum fit Dominus fecundum veri-
tatem , non ex profeFtu adeptus id quod Do-
minus eft , fed ex natura dominatus dignitatem
habens. Vid. 8c num. 9. quo loco dominium
Filii ab æterno acceptum docét. Inde
8c réfutât multis locis hærefim, quæ Chriftum
docebat, non ab æterno 8c vi generationis fuæ
Dominum 8cregem efle,atque ad dexteramPa- j
tris confèdifle,fèd id ex profectu tempore acqui-
fitum.V.cat.4.n. 7.cat.n. n. 17. cat. 14 ^ 7 .8c30.
Divin* n*- 15. Quod fi filius verus eft Deus 8c verus Domiraftcrcs
in llus 5 æclue cum Patre habet proprios 8c alteri ne-
ïilio. gatos divinæ naturæ charaéteres. Omnium primus
judicio Patrum eft æternitas : nec effica-
cius Ariani Filium divinitate dejicere fe pofle
cenfuerunt , quam fi æternitatem ejus aufer-
rent 3 nec catholici robuftius fe divinitatem
tueri , quam vindicata æternitate. In hoc
fere totum incubuit catholicorum adverfum
Filius *tcr- Arianos certamen. Neminerq autem facile re-
ms' perias, qui æternitatem Filii Scftudiofiûs 8c co-
piofius inculcarit. Multa jam ejus adtuli tefti-
monia num. 14. En alia quædam de multis. Cat.
11. n. 17. Nec ufquam illud dicamus ; er at, quando
non er atfilius. n. 5. Filius Davidis eft inconftim-
matione feculorum, Dei verb filius ante omnia fe cula
fine initio. Et illudquidem adfumfit quod non
habebat j hoc autem quod habet,, fempiterno habet
ex Patre genitus. Atque illud quidem quod fecundum
Davidem eft, temp or i fubjicitur, dr contrella- 1
tur , dr profapiam habet qua recenfeatur : quod
verb eft fecundum de it at em, neque temp ori obno-
xium eft neque loco, neque genus habet quodrecen-
feri pojfit. n. 10. Non cum in Bethleem natus eft,
tunc effe ctxpit fed ante omnia feeula... Ne ad-
tendas ad eum qui modo ex Bethleem ortus eft :
verum adora eum qui fempiterno ex Patre genitus
eft. Ne qtiemquam pat tare, qui temporale Filii
principium dicat. principium namque Filii temporis
nefeium, principio carens , Pater eft. Poftea
probat Chriftum aternum regem effe , & aterna
apud Patrem gloria frui. Uno verbo, omnia in Filio
æternaftatuit : nativitatem, dominium, quorum
utrumque fupra probatum eft ; fedem à
dextris Patris, cat. 4. n. 7. cat. 11. n. 17. cat. 14.
n. i-]. 8c 30. tamdem facerdotium cat. 10. n. 14.
cat.-11. n. i. Alterum divinæ naturæ attributum Compre-
eft ut fe ipfam cognitione comprehendat, à créa- Pa'
tura nulla Comprehendi poffit. æqualem in utro-
que Filium Patri ftatuit. Car. 4. num. 7. Nihil
ei ad divinitatis dignitatem deeft, eumque 2
quo genitus eft cognofcit, ficut ipfe a genit ore co-
gnofeitur. alia produximus teftimonia cap. 1. n.y.
ficut autem incomprehenfibilem omnibus crea-
turis Patris naturam affirmât, cat.6. n. 3.4. 5. 8c
ita 8c incomprehenfam creaturis omnibus 8c foli
Trinitati notam, Filii generationem probat, cat. ipfe à crea-
11 . n. 11.1z. 8c 13. quo in loco, poft multa in hanc
rem difputata fubdit : Non te pudeat ignoran- henfus.
tiam confiteri, fiquidem tibi eum ange lis communis
eft. Jpui genuit folus novit eum quem genuit,
dr qui ab ipfo genitus eft novit genit or em. Quem- InvHibilis
■ admodum etiam invifibilem mortalibus oculis ut Pa:ci-
Deum Patrem aflèrit, cat. 9. num. 1. 8c z. ita 8c
invifibilem Filii naturam iifdem pene argumen-
tis 8c verbis probat, cat. iz. num. 13.8c 14. aiens
oportuiflè ut Filius humanam carnem fuæ dei-
tati velamentum prætenderet, ne præfèntiæ ejus
fulgoreinteriremus. Dei folius eft in omnibus locis
eflè, nullo concludi, omnia etiam latentio-
ra videre. Cat. 4. n. 5. cat. 6. 11.7. Eamdemim- immenfus
menfitatem 8c latentium cogitationum infpec-
tionem Filio tnbuit, cat. 14. num. 30. Jpui in
fuperis fedet, dr nobis hie una prafens adeft -, unius
I cujufque compofitionem dr fidei firmitatem con-
tuens. JQuoft enim carne nunc abeft, ne idcirco ju-
dicis abeffe etiam Spiritu. médius hic adeft, au-
diens qua de fe dicuntur, dr qua apud te cogitas
vidons ,fcrutans renes dr corda. Omnipotentiam Omnipo-
ejus in dubium revocare non poterat, qui ipfi tcns-
condendi orbis opus attribuit tarn multis locis.
Intimam ejus virtutem in miraculis fui nominis
invocatione efficiendis ■, fugandis dæmonibus,
morbis curandis , gentibusimmanitate barbaris
cicurandis, 8c adfidem convertendis multis locis
commendat, ut cat; 4.11.13. cat. 1 o. num. 19.
. cat. 13 n. 3.8c40. Unum reftat, ut fi filiusæque
ac Pater incçeatus eft , Deus 8c Dominus verus, Eadem cum
una 8c eadem divinitate ipfi conjunctus , uno >Pa,re ad°-
quoque 8c æquali cultu cum ipfo adoretur. Ea jeudus.* I
quoque Cyrilli fententia. .Cat. 11. n. 17. Unus Pater
per •unum Filium adoretur , neque dividatur
adoratio. Cat. 10. n. iz . f t quis plus in Deum effe
v elit, Filium adoret ,* alio qui cult um ejus non eft
admiffurus Pater. Aliacitavimus loca cap. r. n.6.
Hæc omnia quæ- fuperius produxi teftimonia ,
etiàmfi à Cyrillo iton ita. dilucide 8c copiofe,ut
facit,explicarentur,naturali8c ob vio fènfu eflènt
fumenda. Hæc enim non fubtiliter ciim peritis
difputata, fed ad rudes Ecclefiæ candidatos fim-
pliciter expofita,qui fingula Verba prout fonant
ufùrpaturi erant. Nec enim duas harum vocum,
Deus , generatus, filius , adoratio, ideas ac no-
tiones 3 fed unam communis ac vulgatæ fignifî-
cationis habebant. Deum cum audiebant, uni-
cum 8c fummum numen intelligebant. Genera-
tum concipiebant., qui ex Patris fiibftantia con