2,08 S. C Y R I L L I H I E R O S O L. A R CH I E P .
adfuit ) Domine Deus falutis mea, de die cla- A vziz>)YJj^oQioç4 auiyçj.aJi[x'ti,yffipy.ç(yici‘xp^-- «
mavi Cr tn notte cor am te. 6c poft pauca :
Tactus fum ficut homo fine adjutorio, in mortuis
liber. non dixit, factus [um homo fine adjutorio;
{<t&yficut homo fine adjutorio. crucifixus
enim eft, non ex virium defe&u fed volun-
tarie nec ex involuntaria infirmitate mors
ejus prodivit. Rcputatus fum cum defcendcnti-
bus in lacnm. Et quod fignum '■? Longe fecifii
noto-s meos a me. ( 4 fugerunt enim diicipuli. j
%glxj dv vukti doaniov <JV‘ è (M i oAiya.' ’ E ytvySiuj cc
oooii dl&ÇjpTmç d^oyjylâç do vtxpoiç iA&j%çyç. c&t
tÎ7tiv, “ eyévÿjw cii(§çjprKoç af>oy^y(s<;' &A a>aii ctv- a.
^ffpicoç dCoÿOjyGç. it) y i icvjjpcfijy, Qpo cZeQtveictg
^AA e x o o fiu c xj C&c dcfovetcy dxjvotV Uo o
Jd v d ffa f . Y lp y o lP sy tc d iu J /U J T ^Ustf&CctjVOV'rUlV <c
pfi.KK.OV. X j 'i ï ' à OVeJVfAjOV; ’ E/t&XfVVdt TOU yvcoçoiç SC
jx\S d i e i f x i - ( mfpäjyetoi y> ol [w j t n f i ' ) M « td?$ cc
Numquid mortuis facies mirabilia ? deinde poft ß nxfoic infiovç t)rw [jAaux-y 6i’to /uer o\tycr Kaj
pauca: Et ego, Domine ad te clamavi, & mane
oratio meapr.eveniet tc. Viden’ quomodo eciam.
declarant ipfam horæ circumftantiam , tum
paflionis tum refurredionis ?
Quæ tumuli I X . Undenam veró refurrexit Salvator ? Ait
Salvatons ra- ^ Canticis canticorum : Surge veni , proxima
cant. x i. io. rnea% & in fequentibus j in fielunca petra. Spe-
^'I4' luncam petræ dic it,1 earn quæ tunc fuit ante
Salvatoris monumenti oftium fpeluncam * ex
eadem petra, ficut hic in foribus monumento-
rum fieri folet, excifam. nunc vero jam non
apparet, eo quod præfentium ornamentorum
inftituendorum gratia olim erafa fit anterior
fpelunca. ante enim hanc monumenti ex re-
o-ia ma<mificentia ftruduram, erat ante petram
fpelunca. Ubinam autem petra ilia eft quæ
fpeluncam habet ? an in medio urbis fita, aut
circa muros 6l extrema if^utrumne vero in
veteribus mûris eft , an in exftrudis poftea
Iva. antemuralibus ? Dicit igitur in Canticis : In
Jpelunca petra juxta antemurale.
Quo anni X. Quo tempore exfurgit Salvator? num-
tenipore^ Sai- gUy æft-acjs tempore vel alio ? In eifHem Can-
sic ? verc. ticis proximè ante ea quæ modo recitata funt,
Cant. i t . ix. d i c i t : Hyems tranfiit, imber tranfiit fibi} dr
ir. a. abiit ; flores vifi funt in terra ; tempus pntatio-
(yo Ktle/e fi d/x.ixfj^,<xyx^'$> 'Z^o01 * f&O c <c
ev-fi fx'é <zvCP<p9ficnJ <n. ßteirtts ica>c SyPwSoi i , r «
4 ciùgyç, ß ^ TV 7cn%t4 r ccvctçtLnoeç. g.
9>'. K«] icifcv iytîytpj.o oanïp.f A coioiç A cjxctn
<f cicrjj.d.’rtov. ’Avaçzt, è A% « it^tunov /aV’ w ôr iDiç «
i ^ y ç / E v cnce7tv y £ 7CtTÇcC4. (TKèirtu) £ 7CVTÇc(4 6(7TEj T l(
(zoç} £ TV ottiiyçfii (Amfjfls; Xcravcrxeicloj'
itj ^ cùiitiç T miÇcc4 y XSÔwç otur/)%$ c
Q y iv e c d tq <tzç) /xvy/H^rcav, s v uu y
•yb y (pfivtlWl 7DTE 6 % £ X 0 S iZffÇyGKtima/
AcL ituj aflpoSimv km affila//, crç} y> £
ßousiÄixajc Çupfilijficii 4 xcf[&<sx>&jy<; iÇ fxvy/xs^si >
axiyrT} ifiù ifxrzpçyc&v 4 rn iç a i. A^Act- tcdu fiçlv y
7rE7fot j y i^vtsa. ilco tnciirUo • dgy <aï&i ia /xtoa.
4 mAtuç xeiioi, y «dèx to TEr^i to nÄAnoja y
Kf ici'nçyV c tw$ dp^ajoiç 'nijgfiv 'é&lv 9 y idiç t/çt-
çyv ytvofiùfjoiç rGrÇy'ntxoju.aoi-y Aeyi loivuu cr itiç
£ Aajxamr l ’Ev 0x1701 4 mrçai, iygjifyjcL iv farÇJ- 8
m^iojxcLitiç.
I. Hole? w-ipco iyapeny 0 Xantp j dçy. 0
Xçtjçyç >Md?Aoç j du aoiniç 7Dl$ i Aojxamv cLvcoizpcar
eipy/Uhôav â jf ijç A êy j- O y y if f iv ^ « A ^ k , 0 v t t i ç ce
^ t?$>yA%r iacoitS, (c i7npâJ%‘ tu. aîi$y utpjy dv fis a i
a ] Earn vocem fupplevimus ex codd. Coifl. Reg. Roe,
Caf. deeft in Ruffino hune locum ex Cyrille utvidecur exferibente.
fi >(ff% t5 W M K 9S Tif ecrarâffiûff. j Çoifl. Reg. Roe , Cafaub.
tfw ri i&j 7là «»«?««•«► , & fecjjionem 0> refurreftionem. at
Cyrillus non de ipfa paflione 8c icfurreclione, fed de utriufque
adjunftis & circumftantiis loquitur. Paulo poft, loco «y«)««« , £
Reg. R oe, & Cafaub. habenr iyiy.?reu.
yrqs «i?«?. ] Addunt c'odd. Roe & Cafaub. iztßp* rS aa&Tazt-
rf&rGr. quæ funt verba confequentia laudati ex Canticis teftimonii.
Vcrum ea verba inferius tantum explicat Cyrillus, ibique ita récitât
quad eorum ante non meminerit.
i earn que. tune fu it, 8cc. ] Conftabat fepulcrum Chrifti fpelunca
duplici in rupe excavata : quarum prior altcri pro veftibulo .
erat, ex antiquo more loci, ut videtur Gen. x x iu .iy . xxv. 9. Patens
erat prior ilia fpelunca, de qua Juvcncus lib. 4. liift. evang.
Limen concltidunt immenfa volumina petrt. Altera vero interior
ita deferibitur à Pafchalio Ratberto lib. i- in Matt. c. 17. ir. 60.
ut rotunda fuerit domus intus infra rupem vaftilfimam præcifa ;
tantæ altitudinis jjat, intra ftans homo vix manu extrema culmen
ejiis poflet attingere. Ad earn aditus erat ab Oriente per oftium
monumenti, cui lapis ille magnus advolutus atque oppofitus cum
Cgnaculis fuit. Ibi compofitum fuit Chrifti corpus ad Aquilona- £
rèm partem , in loculo ipfa in rupc excavato, feptem pedibus
longo & irium palmarum menfura pavimento eminentiore i cujus
apertura ad inferendum corpus non fuperue , fed in latere, meri-
dianam partem refpiciens perfolTa erat. HxcPafchafius. Cum vero
Adrianus totum monumentum plurima humo aggefta penitus abdi-
diftet, locoquc ita ad mediocrem altitudinem evedlo ac lapidibus
iiibftrato, ædem ac fimulacrum .Veneris impofuiffet ; Conftanti-
nus diflipatis omnibus impictatis monumentis, fepulcrum egefta
liumo aperuit ; facramquc Refurreftionis fpecum convertit in
ccciefiam cximii ©peris, rotundam, triplici pariere diftinftam, in
cujus medio monumentum erat. Sic cam deferibit loco jam citato
Pafchafius. Ut novæ ædi eximiis columnis , maximoque
cultu & cujufque modi ornamentis decoratæ, locum facerct pius
imperator, rupis maximam partem, ac priorem fpeluncam de-
ftrucre neceflc fuit, lxine ædes excicata fatis eapax, ut in ca Cylillus
quinque myftagogicas Catechefes haberet, &aliquando Epi-
phanius coram Johanne Cyrilh fucceflbre & frequenti populo con-
cionaretur, Hieronymo tefte epift. 61. nov. ed. 38.
S >,iAae,6lßjiluy. J Male in codd. Coifl. & Reg.' \eXK%dj[&p>t ivy
<Paj<iTcu, tTeetfti. contra Cyrilli mentem.
e ’e» rictnvi. ] Naturalem horum Scriptura: vCrborum ordincm
ex codd. Coifl. Reg. Roc & Cafaub. reftituimus, qui in editis ita
confufus erat, eJ< exsny rS <sö>*<ZlW T®' ‘WfV* irii%cn quod
Cyrillus facram refurreiftionis fpeluncam neqüe in urbis medio ,
neque juxta veteres muros , fed juxta antemuralia fitam. Non hie
vetcris Hierofolyma:, fedÄlia: mentionem facit: cujus antemuralia
ha:c rccentia a Conftantino , dum fepulcrum ornat, ad illud
rotegendum inftituta cenfemus. Nam quod Sozomenus lib. 2.
ift. c. 1. ait Adrianum turn Calvaria: montem, turn locum fepul-
cri muro circumdu&o cinxifle, facile Adriano imputare potuit
qnod eft a Conftantino perfedlum & abfolutum. Quidquid a:difi-
ciorum intra htec antemuralia inclufum fuit, una cum Refurre-
diionis ceclcfia, id efle pnto quod ab Eufebio lib. 3. vit. Ccnftanc.
cap. 35. vocatur nova Jerufalcm ex adverfo vetcris asdificata.
Qiiod cum Socrates lib. j. c. 17. de fola Refurredtionis ecclefia ,
Valcfius in fuis ad hunc Eufcbii locum nötis de tota jElia intcr-
pretatur; ille hanc appcllationem nimium contraxifle videtur, ifte
plus xquo ampliafle. Quamvis Anaftafis in extremis urbis par-
tibus foret, conjundVa tarnen ei Bafilica, atriis & porticibus ante
8c pone fepta,tantum fpatii occupabat; ut ad medium ufquc urbis
forum extrema templi veftibnla perduccrentur. Eufeb. loc. cit.
cap. 9. unde ipfc de laud. Conft. c. 9. ccciefiam Refurredtionis in
iplo urbis mcditullio ardificatam ait. Temporum dccurfu mbs ab
Orientali parte amplificata eft, & templum a Muhammedanis in
loco Salomona:i templi ftrudtum , atque a Chriftianis poftliminio
in ccciefiam converfum, intra mcenia recepit; adeo ut in angu-
lum quemdam urbis una cum facro fcpulcro contrafti ccnferentur
Chriftiani: qui rerum flatus erat cum bellum facrum incepcum
eft. Vide Guilt. Tyr. lib. 8 cap. 1. & 9. cap. 18.
£ jrttfixSiv j &c. ] In codd. Coifl. 8c Reg- napijAStr, £7TtpOjSti 1 ewi5.
Y idetur id emendatum cx Bibl. in quibus eft: uvris «'««»••
m i
C A T E C H E S I S XIV. d e C h r i s t i r e s o r r r c t i o k e , & c, i e y
i r t etsH&f £ . "/»if » y i.A ni‘ advenit. Noflne nunc floribus plena tellus
wfov irA.ypyç ,'Kj TZ/xvXcn tuç j opai oimç
* $ 4 e!7re Psiinv qPpiXjovTu' * Aav^ixoS
•fi) ThTV TV pxUvo$ drecpvTos, eap dfi Psiitiv. 0 Si
UStiÇyc éçtv Utoç y o fxlcfij o s7$>’ ECpttjoiç f&çjp'ni f
09 op y eopiy TV Trcxfga TV sZirÇjiïçjv itMnxoS vuu
St aAy%x. Où-n; 0 4 TV X3<jjxX Sy/xiXpyiai.
> 7DTE yd 6»7rsv 0 0goç ?E^ayayiita y yy ßoiAvlut
> yoprX, oernçyv amp/xa )(fi ylvoç è ^ 0 ’ o u o iô ifa .
& putantur vineje ? Gernis quomodo tranfa-
<ftam etiam liyemem dixit. Xanthico enim hoc
menfe jam prarfente, ver deinceps adeft. Hoc
autern tempus eft * primi Hebrazorum rrtenfis. * Mil
in quo celebratur feftivitas Pafcha:, typici qui. W™-
dem & figurativi prius, nunc autem veri. Hoc Vcre ci
creationis mundi tempus. tunc enim dixit ™undl'5
Deus ■ Producat terra herbam fceniygcrminantem
Jemen juxta genus, dr juxta fimilitudinem. 6c u 1
nunc, ut vides, jam omnis herba germinat. Et
\ ~ < « ~ ' H H , J«*‘ * m n m j n c iu a . g c rm in a t . JtLl
KSi 9un, uç opetc, Psuntv imou fào7xvy amp/xaUQ quemadmodum tunc Dens cum folem & lu-
Xj coauip TBTE . . __7 ....... ........... ^
ß ptiQjivovç ewTOii i^a^jKsav) Spo/xoïç, ß $110 $ è rarç)
oAiytrv y fx t fw icm/xeçj.co; Uù 0 T ôt? eïmv 0
yy © 6 o’c lloiycm/i^) a i^ jp m v k&t fiixôva y/utfiçycv
y,y è H&P o/wiacnv. w 'è f i w t eixova, 7 <S
©go$'miyjuç yAiov è nAUfiUo, ion- nam fecit, æqualium illis dierum ae noftium
curfus impertivit! flc & paucis ante diebus
aiquinodii tempus erat. Tune dixit Deus : Fa- Gen. r. xsj
ciamus hominem ad imaginem nofiram & fimilL
tudinem. E t 1 illud. quidem, ad imaginem, acce- 1
p it: hoe vero, ad fimilitudincm , per obedien-
tiam obfcuravit 6c infufeavit. eadem igitur
temporis circumftantid qua hoe amifit, in ea. porehomïS
dem rurfus contigit vjntvn iQ.o n Ks*.7U(rxtvaajtiç , iQ-gjt- aem rurius contigit rreeppaarraattiioo.. QQuuaannddoo hhoommoo p^,TZlhufi
yjvouç ó%e£Ay% tv afifycStfov fiit o 7Cicfrvoug.y C crcatus, propter inobedientiam ejeclus eft de fu
rf\ijjazs'aJaxmovnjccmKc^c, ùfiuarlUuotiey^fQiyy,. 77oottee liooliiviuuuu yyèlyr\ppv. ev y__ _au- eo<^em tempore is qui credidit, per
TW£xct, onyvyvtv y 'ban7t\uaii' tufic avjy uCfifii
xj y 10[jm tcpjaat.
3 K3C-Ô’ o/xoïoTtiTU, r (t$ycxolcù »(jyfifctoi. dv
ncS w p a ouu à à im A io i tÇv>yd9 t Ùtzu èSiopJa/mi
S iytveio. o it o / j(<x,totrxdjacQtiç etp^çy»mçy
la. Kymç Uo o iotcos 4 to^j xfi a/xmPsi n
<PuT£v%iou., Kctj eyu ti/xi y a./x7ctPsçy tipyxev. g’<pw
ittiâv oau 09 iy yy, '/va. dxotfiju^ y r ASbu/x
yeVOji^fiy yefjTt&ocp, dxfijr%.; ^ i&iÇoPsiç xscitSuifi-
<ô>i n yy ’dvtitiAiv doo 4 yyç£ y a[X7ctPsç y dAyfyvy,
tva itA.ypu^ $ tipy^Avor 'AAv%ux qm> fiïç yyç E) P to di vit vitis ut quod dictum chrifti,s^jm
aEvBeBiti A^e , (ac' S«i ^oazxxix yc. noi^~ \,t ^.v\Vs » i yK—a j\ e«f„t„: aV,,e-r,i ta0s d e• .t er^r a or ta eJf t, ^dr Ji yufntittiiaa adpe ™rn>tIoh circumnfttiaanttæia,:
07- ’ ' projpexit. Quid vero didurus eft is qui in horto P/ixxxn
fepelitur ? Vindemiavi myrrham me am cum aro- Cmt v. É
matibus mets. 6c rurfus : Myrrha dr aloë, cum v.cat.f»
primis omnibus aromatibus. Hæc autem fepuL C*m' ^ ,1
turæ funt fymbola. atque in evangeliis dicitur : • ■
Venerunt mulieres ad monumentum, portantes Lut. nu.
qua prapar aver ant aromata. dr Nicodemus, fyhm.nx
» cugTE/Agj è Si'fêjoaufiy doom Vpyvx Slexu^A. Kcq
77 pu?A<[ Aty\v o 9&777oxfyjoç dv icS xyieu ■ ’EtçÙ«
,> yyazt, ojxuyvav p$v /u$ apu/xaiuv [xov. x* TcdAiiV
% » ^ ^fxopva xfij aP$y / j f tz^çfiiuv icdvizav alu/jfi-
icov. (& jtu Q TV dv7u.(piaajxoS 7K aî>fxÇ>op&.' rfijdv
70?$ dJcti^A/o/$ e\j>yTOj‘ Ha%m ’ ajyi/vccjxei ÇAs ^
a Qtçpvcnxj à yrolp&ad/j dpu/jgsm: sfij o
obedientiam introdu&us eft. Tum igitur factà v c t
falus eft quando & lapfus 3 cum & flores vifi y
& putationis 'tempus advenif.
X-I. Horttis erat Ioc6s Iè]>ulmræ , & vins
quæ ibi.pkntata e ft, dixit: Et ego fu k vitïs.
in tetra igitur ihfîta eft, ut malèdiâio proptet « c«
Adamum îincuiTa eradicaretùr. Daranata eft
tellus ad ipinas Si. tribiilos/^ ferendo^^'i: terra Canticis
D prodivi»iyitis vera, ut impleretur qüod diâum
. ffiraMra«« J * * . ..u . . .. . I ,/7 : R» I _ _fl...
ee ‘Etu/Stxï jaf. ] Particulam yip adfelipfi :x Coifl. Reg. Roc,
Cafaub- Paul© poft . loco <sr&-npt
mus ^ V e9 * , uc. refpondefet feq„w.>. ......... AflUU11,
“on iPftare ^ um.> fcd & inchoacum adefle fignificai,
S H B B : jIs° fig " ifican credimus per imaginem & fimilitudinem Dei ad
Reg. Roc & Cafaub. pofui- £ quam conditi fumus: eaque m re Patrum multos adftipulatores ha-
*t. Aantnicum menfem bemus. Nihilo tarnen pauciorcs funt qui cum Cyrillo imasinem i
gnificat, tum voce natura , fimilitudinem in virtutc pofucrunr. Hórum tdlimon'a
, qux ubi de tempore agitur , prxfencis ihd^iiau cue
folet, turn etiam pronomine nsm, iflo. Ut omittam incxtricabiles
de Xanthici menfis fpeundum varios auftores fitu quaftiones,
Chriftiani media xtatis Scriptorcs Xanthicum aliquando ä 24. vel
25- Martii, aliquando cum primo Aprilis Romani die inchoant.
ncc infolens apud unum eumdemque ‘audtorem duplicem hanc
computandi rationem reperiri. Cyrillus vero Xanthicum ä 25.
Martii inchoaflc videtur , cum Xanthicum, paucis ab aquinoftio
exaftis diebus, jam decurrere ait. Ad hac in eo menfe refurre-
ftionem Chrifti locat, quam vulgaris Patrum opinio Martio menfi
aafignat. Quod autem hoc tempus creationis mundi adfei i t , id
llli Cum univerfis pene Patribus commune eft : qui cum eo Crea-
tionem mundi & cjufdcm reparacionem, Adami ejeftionem è para-
difo & latronis in eumdem introdudtionem,eodern rccurrente
pore faftam obfervant. Vide Eufeb. Cafar. Catena in Li
^,mb‘ ho .r Hcxacm- caP- 4- num. ij . & 14. Gaudent. fc...„ .. ■
Neop. Colm. iEgypt. lib. j. Topogr. pag. 192. Macarium homil.
i j . &c.
ßf r e t , &c. ] Hac paulo diverfe leguntur in codd. Roe & Cafaub.
w >»’ to« A1 m «e» Mya, j ,
o **•£$■ ■ \ er nunc ejt /Equinoctium, & forte ante paucos dies Maui-
no it tempus erat. Qua duo membra fefe deftruunt. .quamobrem
neghgenda ilia eft ledhoms variatio.
] sic emendamus ex codd. Coifl.
Reg. R oc, Cafaub. & Grod. nam in editis habetur &
Kuaueuerafti/). Vox fequens atraMft in omnibus libris eodem modo
CT J > CT eAldr T eT r°ftram ?e«ffariam reddit. Porro in
ÏÏffi' S S i S w r > fic habetur : ci
I illud quidem, quantum ad imn&nem'Xo. ] Unum & idem
jam ante -nos ab aliis qbfervata & citata non referimus , quamvis
plura ab eis pratermifla nobis commemorare liceat Imio-inpm
Dei in homine Cyrillus Cat. 4. n. 18. in anima libera pofelhte
flu reponere videtur ,& Cat. 11. n. j . in return omnium proprer
hominem crcatarum fervmo. at fimilitudinem in °ratia Spiritus-
fanfti, qua primo hominiin creatione ä Deo per°infufllitiofiem
collata eft. Agens enim Cat i7‘. n. 12. de gratia Spirirus-fanöiä
Chnfto poft refurredtionem apoftolis infufflando in cos data
hanc fecundam infufflationem fadtam a it , quia prior per voluntary
peccata obfeuraca eft: éfcspócr,/^,tSt* e'arhAJ n
■ n, 2jy tKMUf ayapneti. ubi vides iifdem ilium ver?
bis un de obfcuratione infufflationis agentem , quibus fimilitu-
dims obfeurationem. hie exprimit.
rrente tem- p ^ 0 aojpom®-.] Alterum articulum « voci
hue. 22.7. r jt®-prahxum erafimns ex Coifl. Reg. Roe, Cafaub. Fidelis ille
qui per obedientiam introdudtus eft in paradifum, eodem tem-
pore vetno & yefpertino quo inde primus parens ejedhis eft, pius
Jatro eft incelligendus: ut patebit hunc locum conferenti cum
C“ M i iH 18 S-,r Y*dc«'™a"aoremQi«ft,o. num ad Antiochum lub nomine fandli Athanafii, quart. 15s. n
e■x coHdd.H CoPiflK. &H Reag.H E IB B & “omen adjeimns
■ ^ d flh 8cc. ] In codd. Roe, & Cafaub. legitur rpeiIpicui
«A«#?, /Mm usdrat, &c. Illud fadlum fine dubio ex <*a«3’
quod legitur loco axii in lxx. ed. Rom. fine Kid- at in ed. Aid.'
legitur *A«„. Aquila autem verfio fert ut Cyrillus Jxvj falo
vocalis a diferimine.
it of ytwctj*a. ] Earn vocem in editis pratermiflam reftituimus
ex codd. Reg. & Coifl. Iidcm codd, loco fit fequentis, habcnc ub
in evaugelico Tcxtu, ini.
Dd