6c Filium cum Patre operari docet homil. in A
Paralyt. n. 5. Pater ejus fimper operatur, & ipfi
cum Patre una operatur. oux)i$ydZ>W(t\, <y omnium,
r.utu Patris ,fadorer at. Idem ait cat. 7. num. 6.
Ait quoque catech. 6. n. 7. Patrem cum unus
d r idem f i t , diverfis licet nominibus appellatus,
innumerabilcs divinitatis operatiqnes emittere,
fj.ved.ag ir/Tiip-'TT&i iuq iHg dvomizg a/tpy&ag. Quid
tamdem multa quxrimus ? En dilertum confocia-
txFihi 6c Patris operationis teftimonium cat. 10.
n.6 .U t declararetur hominem nonfoil us Dei opus ejfey
fed Domini quoque noflrt Jefu Chrifti.Hxc exmul- j
tis fufficiant, ut ne Patrem a Cyrilio proprix in
creando operationis expertem relidum creda-
mus.
9. Quod opporiiturab exemplo,quo Cyrillus
utitur, regis civitatem conftruere volentis, to-
tamque tradito exemplari operis curam in Filium
deponentis , infirmum eft. cum Cyrillus
iple imbecillum prorfus, nec ad divinitatem accurate
transferri pofte exemplum fateatur $ quod
tarnen, ft Pater nihil in creatione prxter man-
datum atque exemplar conculit , xquum & ad
veritatem exadum omnino 8c perfede eft. Ec-
cur autem Cyrillus Patri exemplarem caulam,
Filio proprie efficientem tribuerit , diligentius
indaganti hxc occurrit conjedura, quam ledo-
ris judicio libens fubmitto. Marcellus Ancyras ,
certus 8c indubitatus Cyrilio hxreticus, luam
de mundi creatione fententiam apud Euleb.
Cxfar. lib. 2. cont. Marcell, he exponit pag. 41.
Deum orbem conditurum comparat ftatuario
lignum effingendum apud fe delineanti, qui cum
manum operi admovere incipit, rationem fuam
qua omnia componit tamquam alteram perfo-
nam ita adfatur , age ejjingamus fiatuam. Qua
quidem comparatione ftride accepta, verbum
qux xterna Patris ratio eft, non magisaPatre
diftingueretur quam ab ftatuario mens 8c ratio
ipftus, illudque in Patre conditum operationis
expers remaneret. Huic forte dodrinx exenu
plum fuum Cyrillus opponit, quo Filius ftudiofe
a Patre fecernitur , propriaque fubfiftentia 6c
operatione prxditus demonftratur. Hanc vero
Cyrillus demonftrati Filio exemplaris dodri-
nam, qux illi cum multis ejus xvi Patribus communis
eft, hauferat fine dubio.ex divinis ferip-
turis, 8c illo in primis Chrifti dido : Johan, v.
19. Nonpotefi Filius dfe facere quid quam ntfiquod
•aiderit Patrem facicntem. Qux verba tnterpre-
tatur Gregorius Nazianzenus prorfus ad lenten-
tiam Cyrilli,,orat. 36. exclufa enim prius ilia
opinione , quod Filius ea tantum faciat qux a
Patre jam fada viderit, fic iple fuam aperit,
png. 584. ’H ftitev on tuv ovtuv ■ sroayufi’mv roue
TVTioLG ctJtffjtctjvircti [dip 6 tletrrp , j Aoyog’
y, j'aÄix.dg aW ducfildig, i7nw/A$vnt6><; n <c
eflo'zro'nzag , xfi o)x,et6rzoov oiTf&iv, nurpuccog ; N0tine
, perfticuum eft eammdem rerum formas d Pa~
tore quidem defignari , d Fjlio autem peragi t non
ferviliter d r indode , fed perite d r heriliter, atque
, ut aptius locfuat paterne. Hanc exemplaris
demonftrationem fimiliter explicat Hilarius
non de exemplo operis ante fadi, led de com-
municatione paternx voluntatis, quia, inquit,
opus Patris involuntate £/?,in Pf. 91. n. 6. Dein-
de fubdit: Ergo voluntaiem Patris Filius tamquam
exempltim operationis introjpicit ; quia intra
paternarum cogitationum providentiam , quadam
futur arum rerum pradeftinatione formant ur. Hxc
ad fupradidum Chrifti teftimonium 5 quodope-
rofius expendens lib. 7. de Trinitate, ait n. 19.
demonftrationem hanc operum faciendorum
eile ipfarn nativitatis fubfiantiam. Prorfus ad
eumdem modum Bafilius lib. de Spiritu-fando
cap. 8. pag. 309. mandati 6c voluntatis paternx
de rebus creandis communicationcm Filio fadam,
quomodo Deum decet intelligere nos jubet. nimi-
rum uti forma cujufdam imprejfionem in fic cult
d Patre m Filium fine tempore dimanantem.
<S)toi&pi7mç vocàfdp SvÂti[(psToç dffJbmv , oiov tivoç
/Hpppwç gftcpacnv iv t^roTtlpco «* Ucirpoç otç ijop dypo-
vaç Jiittvis/dplw. Eadem fine dubio Cyrilli dodri-
na fuit j cujus principium eft, omnia Filio à Patre
xterniimin generatione tradita eftè, cat. 10.
n. 9. Nam cum Domini titulum 6c authöritatem
in Chrifto repetat ab titulo creatoris , dominium
hoe ipfum accepifie dicit ab aterno & na-
turaliter, ibid. 8c n. 4.6c 5. Nullam igltur apud
Cyrillum demonftratio operum faciendorum
feparationem Filii à Patre, imo intimam 6c xter-
nam in una natura conjundionem arguit.
10. Quod autem propriam Filio rerum créa-
tionem ex mandato Patris facere videatur, Pa- pro_
tris adionem non excludendo , ut probavi fiu p'ÿ» Fi1"*
pra num. 8. ea Patrum omnium vox'eft lerip- cu ut2‘
turx teftimoniis , omnia per ipfum fatta funt, 8c
fimilibus confirmata 5 atque in lymbolis pene
omnibus confignata, dum feruntper quern omnia
fatta funt. Ante-Nicxnorum Patrum, quorum,
aliquando minus accuratx videri polfint dicendi
^ forniulx , nullos citabo ut eorum authoritate
Cyrillum protegam. Infigniores tantum 6c fer-
vidiores catholicx fidei adverfum Arianos de-
fenfores produdurus lum. Cum Ariani dicerent
Filium mandato Patris omnia creavilïè, non id
negarunt Patres 5 fed prava tantum confedäria
- repulerunt, qux ex mandato illo ac creatione,
in qua Pater nullas prxterquam prxeipiendi
partes haberet, ad vernis Filii xqualitatem con-
cludebant. Vide Athan. de Deer. Nie. n. 7. 9.
6c 11.17. ubi ait Deum per Filium uti per manum
L 6c lapientiam fuam omnia condidilïè. ac orat. 2.
n. 64. docet verbum,cum initio crearet omnia,
rebus fadis fe attemperafle ut fieri poflènt 5 non
enim ejus naturam ferre potuiftent, nifi fe ad
illas paterna benignitate accommodans, fufti-
nuiflet, ac fuftinendo ad exiftentiam perduxif
fee. quod nimirum Arianis opponit , Verbum
fua natura rebus creandis contemperatuni alle-
rentibus. Vide 6c Hilarium in Pf. 118. litt. 14.
num. 10. 6c lib. 4-. de Trin. num. 16. Ambrofi
lib. 2. Hexaëm. cap.5. num. 18.6c lib. 2. deSpir.
p Sando cap. i. Bafilius de Spiritu-fando cap. 16.
pag. 325. delcribit in creatione mandantem Dominum,
creans Verbum, & confirmantem Spiritum-
fanttum. Greg. Naz. carm. arcan. 8. p. i7i.b.
Til' Tiosi yiv on Jtéopcov i7n\%cvm Na~ Xoyoç tU7rùg,
icmdfjSpoç pctyt-Âoio voâ> narpiç : Fuit aliquando
cum mundum confiituit magnum Mentis verbum,
obfequens magni Patris menti. V. Cyrillum Àle-
xandrinum Thefauri lib. 29. pag. 255. S. Maximus
confeflbr quxft. 2. in feripturam in operi.
bus divinis tribuit Patri ddSouaM beneplacitum,
Filio (wrtspyicut ipfarn author is per fe agent is effect
ionem , Spiritui-lando complementum fub-
ftantiale utriufque, benepliciti nimirum cum Patre
, 8c. ejfettionis cum Filio. Ex his 6c infinitis
aliis qux omitto - concludi poteft communem
inter Patres lèntentiâm fuillè, proprium aliquid
Filio incompertum nobis, in creatione, quam-
vis tribus perfonis communi, reperiri j ut Ipe-
cialius per ipfum res conditas fuifle, ipfumque
creatorem 6c fadorenj dicerent. Qua in fenten-
tia nihil certè catholicx profdlioni. adverlans
deprehendas. Eodem enim aut alio limili modo
Filius, quamvis cum aliis communiter ope-
rans creatiönis author dici poffit $ quomodo
vox hic efi filius meus , à tribus certe perlonis
efformata, foli tarnen Patri imputatur.
Spiritus, ii. Venio tamdem ad Spiritum-landum,cui nec
fanét ijs folam landificationem,nec foli à Cyrilio adtribuparticcps.
tam probo. Primo enim Ilias in creatione lando-
Spiritui partes conlèrvandas probat, qiiod cum
cat. 12. num.26. Filio tribuatutin Maria quam
adlumpfit carnem formaverit 5 id cat. 17-. n. 6.
Spiritus-landi in Mariam lùperventui tribuere,
videatur. Idem in Spiritum-fandum tamquam in
,audorem confère, donorum in altari propofito-
rum transformationem in Corpus 6c Sanguinem
Chrifti, cat.21. n.3. cat. 23. n. 7. 6c 19. Quam
quidem operationem Patres ad fummam creatoris
in res liibjedas omnipotentiam pertinere
docent 5 ac Cyrillus iplè Filio tribuit cat. 22.
num.i.6c totiTrinitaticat. 19. num. 7. Utomit-
tam Spiritum-landum,ex dodrina Cyrilli,communi
cum Patre 6c Filio in creaturas Dominio
gaudere , cat. 8. num. s. cujus Dominii jus lbla
creandi adione adquiritur , ex eodem cat. 11J
Pater&Fi- num. 2i. Quod autem Patri 6c Filio, juxta ac
hus.cum Spiritui-lando landificandi munus tribuat, ex
fancto fan- omnibus pene catechelèon clauliilis colligitur,
ctificacio- jn quibus landificationem auditorum à Patre
inciss. aufto- app1r ecat_u r. TV.i' dj e m primi•s procat. n. 17. cat. 3.
n. 16. cat. 6. n. 36. cat. 14. ri.30. cat. 15. num. 33,
cat. 18. n. 35. cat. 20. n. 8. 6c cat. 23. n. 23. quam
ita concludit : Deus pacis fanFtificet vos inte-
gros. Haud tamen iiificiandum , non à Cyrilio :
tantum, led 6c ab omnibus Patribus , imo 6c à
lcriptura lâcra, landificationem Spiritui làndo, ]
uti proprium ac Ipecialem effèdum tribui -, dum
aiunt pereum in cordibus charitatem difFundi,.
pias cogitationes immitti, infirmitacem noftram
adjuvari, purgari animam à peccatis : hxc 6c
multa alia magnificentiffime à Cyrilio totis ca-
techefibus 16. 6c 17. difleruntur. Ipfi lacrorum
baptilmi 6c confirmationis charaderum impref
fionem, animæ euftodiam , adoptionis donum
attribuit : ipfi landificationem aqux baptilma-
lis acceptam refert cat. 3. n. 4. 6c lacri Çhrifina-
tis cat. 21. n. 3. vim exorçiftnorum , proeat. n. 9. ]
cat. 16.n. 18.19. utinfinitaalia omittam. eadem-:
que aliorum SS. Patrum dodrina eft. Ex quibus
graviflimi Theologi colligere le non immerito
exiftimaverunt, licet communem tribus perfonis
fateantur animorum landificationem, in ilia
tamen proprium aliquid Spiritus-fandi interce-
dere,ut velutifandificationis hujuscaufam atque
formam in fe unus fuftineat. Vide fis Petavium
hæc dodiflîme 6c copiofiffime difputantem lib.
deTrinit. 8. c. 44. 6cfeqq.dogm.Theol. torn. 2.
C Y R I L L I . C a p . I. 5c II. cxliv
C A P U T I I . '
Sped alius prob at ur ex Cyrilio Filii divinitas.
11. Onftituta ea quam ex Cyrilio expofui-
mus de SS. Trinitate dodrina, eodem
adu probata eft Filii 6c Spiritus-landi divinitas
6c xqualitas cum Patre. Propria tarnen de uno-
quoque apud Cyrillum documenta lunt , qux
hie colligere ac reprxfentare juvat j ut quantum
ab Arianis ac Pneumatomachis, quorum ipfi
g eft objedacommunio, ejus difeonveniat lenten-
tia demonftretur. a Filio incipiam. Non catho-
licam folum de Verbi divinitate dodrinam accurate
copioleque 6c propofuit, 6c explicavit,
6c probavit j verum omnes Arianx impietatis
lurculos dihgentiflime perlequutus ftirpitus evul-
fit. Acprimo quidem Filium a creaturis ftudiole chdftus
dilcrevit, refutatis nominatimblafphemis eade non ctca*
re Arianorum decretis ■, genitumque vere ac proprie
, 6c naturalem Patris Filium afleruit. Sic
catechefi 11. n. 17. Neque Filio deferre honorem
) rati, Patrem cum nunettpemus s neque dum Pa-
trem honor arc arbitremur, Filium unam ex rebus
conditis fufpicemur. Cat. 15. n. 9. Nunc verb de-
feffio efi j & alii quidem Filio -pater nitatem predicant
, alii verb Chrifium ex non exfiantibus ad
effe per duFt urn die ere audent. Cat. 11. n. 14. Bt
ficut per fiepe did um efi, ncquaquam ex non ente ad
effe Filium tranfduxit, neque eum qui non er at in
adoptionem adfeivit. verum at emus exfifiens Pater
, aternum genuit & ine narr abi liter unum folum
filium. Quamobrem in Patre ftudiofe di-
ftinguit duasadiones, duolquerelpedus. Unum
creatoris erga res omnes ex nihilo erutas, alte-
rum Patris 6c generatoris erga folum Filium.
Duo ejus rei teftimonia citavimus capite prx- chriftu*
ced. n. 8. ex cat. 4. n. 4. 6c cat. 7. n. 5. Genera- uusUpergc-
tionem in Patre admittit veram ac propriam, ncraciouan
qua non adoptivus fed naturalis 6c proprius Fi- vcram-
lius exfiftat. Cat. 11. n. 2. Filium cum audis, ne
adoptivum exifiimes , fed naturalem filium , filium
unigenitum. 8c n. 4. Filium iter urn cum an-,
dis, ne abufive folummodo dictum puta, fed filium
vere,filium naturalem, initii expertem t non ex fir-
vitute ad adoptionis graaum eve dum fedfilium ab
omni atemitate genitum. Magnam inter adopti-
vos Dei filios 8c Chriftum differentiam confti-
tuit. i°. Quod temporaria fit hominum adop-
tio, filii nativitas xterna. 20. Quod hi fiant fi-
lii Dei verbo 6c gratia, hie natura. Illi, ait eodem
loco , -Dei voce dr dido adoptionem quam
non habebant acceperunt. Hie verb, now. cum aliud
quidpiam effet aliud fa d us efi; fed Filius Patris
ab exordio natus eft, fuperior quovis initio dr f i -
culis exfifiens. n. 9. de adoptivis Pauli filiis lo-
quens .• Hie, qui f t cundiim naturam filius non er at,
per difeiplinam filius,eft fa d us : i lli c verb natu-
ralis filius , verus filius. Non ficut vos 0 Illumi-
nandi nunc filii Dei ejfcimini , fed adoptione per
gratiam. . . non autem ita natus eft Chriftus ex Patre.
8c id probat, qiiod cum in tempore baptif-
matis de uno quoque noftrum dicere pollit
Deus, hie nunc fadus eft filius meus; de Chrifto
dixerit, hie eft filius meus. quod etiam cat. 3,
num. 14. diffufius explicat: In te quoque defeen-
det Spiritus fand us , d r paterna vox tibi defupet