c c v D I S S E R T
necefliratem impofuit, ne minus in propugnan- A
dis catholicæ dodrinæ præfidiis ftudiofus vi-
dear, quam ille in oppugnandis. Parato itaque
in ejus edicione coxico neceflarium in hac noftra
antidotum opponere officii mei eiïè duxi :
8c quamquam ad prolixam Albertini catholi-
corum argunientorum eonfutationem brevi
oratione relponderi non poffic, mihi liberum non
fuit onus illud eifrigere. Non ignoro Albertini
cavillationes jam dudum in libris^eximia era-
ditione 6c rationum vi confcriptis explofas at-
que ejedas- eile, ut eorum diligentiæ vix quid- g
quam adjici poflè videatur -y nofque ex eorum
induftria multum profeciflè, acmultaab eis de-
libata hue fatemur contuliflè, horum veftigia
fequi laudi ducentes : verum eorum caufa non-
nihil à noftra diffimilis. Illi ampliori in ftadio
politi , cauiam Patrum omnium tuendam ha-
bentes, non fufceptâ fingulorum indagatione,
generalià folummodo principia atque argumenta
profulere, quæ fmgulis applicata vim.Iènten-
tiarum ab ipfis profedarum aperiant, 8c falfas
omnes interpretationes ejiciant. Nobis anguftius ç
fpatium 6c in contrado labor eft. Unius enim
Cyrilli fèntentia nobis, ex accuratiori verborum
ejus examine ac toto ejufdem dodrinæ feopo 6c
inftituto aperienda, illuftranda ac propugnan-
da eft. Quod., Deo propitio, ita nos præftitiflè
iperamus, ut nullum jam de Cyrilli dodrina
circa Tranffiibftantiationemdubium cujufquam
animo hærere poflè videatur. Eumdem cum Al-
bertino ordinem fequemur. Ille deferipta apud
Bellarminum ex Cyrillo argumenta fibi fingu-
latim objicit , fuamque eifdem eonfutationem £)
fubjicit. nos iifdem a'rgumentis-iterum propoli-
tis ac novo interdum robore confirmatis , quid
reponat Albertinus referemus , cavillationum-
que ejus futilitatem demonftrare latagemus.
Sed antequam ad rem accedamus, ipfa generating
Albertiniana refpondendi ratio ac forma
proponenda eft , generalefque in earn obferva-
tiones præmittendæ : quæ quidem univerfalis
confutationis locum tenere poffint , 6c nos im-
pprtuno eadem ad lingulas argumentationes re-
petendi & ingeminandi onere libèrent.
70. Ac primo quidem Albertinus tametfî eau- E
fie fuæ le maxime præfidentem oftentet, Cy-
rillianorum tarnen teftimoniorum vim .totam
fentiens, nihil prætermittit , quo pondus illis
omne detrahat. Cyrillum ipfum invidia omni
onerat : communicationis cum Arianis , varia-
tionis in fide 8c communione, zeli erga impie-
tatem, contentionis ambitiofæ de primatu accu-
fat. A fimetiffimi præfulis perfona , in ejus feripta
impetum faciens, catecheiès in adoleftentia au-
thoris feriptas non fine certo confilio notât. Ro-
manorum codicum è quibus Prevotius cateche- p
fes græcas edidit, fufpedam fibi fidem, Danaum-
que fraudes 6c inimicorum donametuerefe ait.
Eas in variis locis corruptas eflè pro re demon-
ftrata indubitabilique fupponit. Myftâgogica-
rum nec eumdem ftylum nec eamdem autho-
ritatem fe telle ac judice decernit. Dato tarnen
eas Cyrilli vere elle, nihil in eis contineri quod
catholicæ çaufæ faveat, oftendere aggreditur..
Nihil hic dicam de imprudenti êc frivola Albertini
accufatione in Cyrillum , catechefes
A T I O I I I . ccvj
e ju s6 c qui eas edidere. hxc enim a nobis
partim in praifatione generali /partim in dif-
fertationibus de vita 6c feriptis Cyrilli repub
fa 6c rejeda funt. ejus tantummodo ad catho-
licorum argumenta refpondendi rationem fpe-
do : qua: tota in fubtilitate confiftit. Cum
fibi objicit ex-Cyrillo, non efle dubitandum quin
panis 6c vinum Eucharifticum fint corpus 6c ian-
guis Chrifti, refpondet myfticum & J'ymbolicum
corpus, hoc eft , fticr ament 0 & v it tute. quod ni~
mirum Euchariftica dona figuram referant corporis
Chrifti, ejufque nobis virtutem 6c effica-
ciam fua fumtione communicent: quemadmo-
dum aqua baptifmalis 6c iacrum unguentum,
ejufdem Cyrilli fententia,nuda non funt elemen-
ta , led vim landificandi continent. Si objicias ex
miraculo converfionis aqua: in vinum, Cyrillum
confirmare mutationem panis 6c vini in Chrifti
corpus 6c fanguinem 5 parata refponfio ex mul-
tis mutationibus metaphoricis in ore Patrum
communibus. Aiunt enim landos homines in angel
os tranfmutari, impios in beftias : fandorum
animas per juftitiam in divinam naturam, imo
6c corpora in refürredione in fpiritalem anima;
naturam , 6c in ipfam divinam naturam tranfmutari
Chriftum five in incarnatione, five poll
afeenfionem totum Deum fadum , humanitärem
in divinam naturam tranfillejaquas baptifmi
Chrifti fanguine rubricatas. Sibi objicit Albertinus
quod Cyrillus dicat fub typo 6c figura panis
dari in Euchariftiaipfum corpusChrifti. Ita intel-
ligendum reponit, panem efle typum corporis ,
feu corpus typicum 5 ac multa cumulat loca in
quibus res ipla qua: efttypus 5c lignum,voci typus
in regimine fubjicitur : quemadmodum dicitur,
fignum circumcifionis, typus Jon£ , pro circum-
. ciiio fignum, Jonas typus. Aitquefic Chrifti corpus
in typo panis nobis dari , ficut a Patribus
dicitur Chriftus in typo manna Patribus datus,
in imagine 6c figura beftiarum omnium in veteri
teftamento facrificatarum immolatus. Nihilo
magis moratur quod per Euchariftia participa-
tionem, Chrifto confangues6cconcorporei effici
dicamur. Idem enim de baptifmo didum a mul-
tis Patribus pertendit: qui quidem fere omnes
id de euchariftia cum baptifino fumta loquun-
tur. Nec plus difficultatis reperit in eo, quod
fumto 6c aiftributo in membra noftra Chrifti
corpore 6c fanguine Chriftiferi efficimur. Negat
enim dici polle quod verum Chrifti corpus in
membra noftra diftribuitur. Chriftiferos autem
pios homines eo quod Chriftum in mente gerant
vulgariter appellari. Si objicias Cyrillum dicere,
non credendum fenfibus panem 6c vinum in Euchariftia
renuntiantibus, led fidei Chrifti corpus
6c fanguinem eile docenti, qui enim vide-
tur panis, panem non efle 5cc. relpondet Patres
eödem modo in aquis baptilmalibus len-
fuum judicio non efle ftandum affirmavifle :
panem 6c vinum id adquifivifle ut corpus typicum
6c languis fint ^ quod guftus non deprehen-
dit. Cum denique objicit. fibi, quod Cyrillus in
lacra communione regem Chriftum fufeipi dicat
6c jubeat adorari: in promtu habet, Chriftum
fufeipi in figno fuo feu lacramento, quod
rei fignificata: nomine paflim appelletur j 6c ado-
rationemrebus aDeo maxime diverlis tribuifoc
c v ij D E D O C T R I N A
lere. Hoc generale Albertinianarum relponfio-
num à nobis peculiariter exponendarum Ipe-
cimen 6c exemplum. interim generales ad earn
refpon'dendirationem has obiervationes habe,
quæ poflint pro omni relponfione fufficere.
71. Prima itaque fit oblervatio.Si Albertiniana
Cyrilli vocum 6c lententiarum interpretatio ve-
ram S. Patris mentem, 6c ejus auditorum intelli-
gentiâm reprælèntet, duo juxtaridicula,ab omni
humana conluetudine abhorrentia,ac rerum na-
turæplane contraria conlequentur. Primo necef-
le eft Cyrillum, eum nempe doftiorem qui in ex-
ponendis apte , breviter 6c dilucide noftris dog-
matibus fingulari facultate præditus fuit, ut vel
folateftatur quarta catechefis,cum rudibus Neo-
yphytis ecclefiafticam de euchariftia doctrinam
prefle , fimpliciter ac circumfcripte proponen-
dam ac declarandam haberet, in hoc lolo ca-
pite, tantum à* fua dicendi 6c exponendi facilitate
delertum , tarn elinguem 6c imperitum
lubito evafiflè, ut nulla quibus mentem ac len-
tentiam.fuam dilèrte expediteqiie proponeret
verba invenire potuerit : contra iis verbis 6c <
lententiis ufum , quibus alièn’am prorfus, 6c ex
toto oppofitam ei, quam habebat in animo, do-
ctrinam enuntiaret, ut è noftris catholicis vix
quifquam dilertius quam Cyrilli verbis, catho-
licum dogma exprimere ac declarare valeat.
Quid facilius Cyrillö quam dicere : Myftici pa-
.nis 6c vini participes fadi eftis, quæ corporis 6c
fanguinis Chrifti appellatione donata funt -y non
quod panis 6c vinum elle defierint j réclamant
enim fen fus panem 6c vinum* ut prius demon-
ftrantes 5 fed quod, precibus Ecclefîæ 6c Spiri-
tus-lândi fuperventu làn&ificata , panis hudus I
6c nudum vinum non fint amplius ; verum figuram
gerant corporis Chrifti, occultamque fenfibus
eorumdem virtutem 6c efficaciam in fe
contineant. Quid Calviniano vel imperitifli-
mo hac oratione facilius ac promtius ? Eodem
pene modo Cyrillus vim aquæ baptifmalis ,
olei exorcizati , facri chrifinatis aperte pla-
niflimeque propoluit j nulla verborum pompa
6c ambage quidquam amplius de horum ele-
mentorum vi ac poteftate dilputans, quam eorum
conditio ferebat. At in euchariftia , pro
fimplici ilia oratione , quam fupra deferipfi- E
mus, in contraria fertur omnia : nempe panem
8c vinum poll: invocationem jam tranf-
mutata, panem 6c vinum ultra efle negat, quid-
quid fenlus contra renuntient -y led corpus 6c
fanguinem Clirifti eflè adfirmat, quæ in figura
panis 6c vini nobis miniftrentur. id ex dilertis
Chrifti ÔC Pauli verbis citra dubitationem ul-
lam credendum : eademque poteftate fadum
qua Chriftus aquas in vinum convertit. Quam
elinguem 6c inlànum qui ita loquatur Calvi-
nianum ? Secundo , fi tanta in Cyrillo dodore
ac magiftro infantia aut potius mentis emotio
fiipponenda yadmirabilior econtra in auditori-
bus calliditas ac folertia fupponenda eft, utipfi
dodoris lui orationi fènlum ei quern verba præ-
ferebant contrarium.eumque fumma fubtilitate
excogitatum, a nullo edodi, communi conlen-
fu 8c conlpiratione affingerent. Erant hi Neo-
phyti de cæteris chriftianæ dodrinæ myfteriis
præclare quidem dodi.6c inftituti j fed qui de
S. CYRIL LE C ap. IX. ccviij
A euchariftia fibi diligentiflîme occultata nihil un-
quam iïiaudierant ante iplàm nodem Pafcha-
lem, in qua cum eflent ad altare làcrum accef*
furi, breviter à Catechifta, 6c quantum per tem-
pus licebat moniti fuerant, quænam eflèt my-
fteriorum inde ipfis diftribuendorum ratio, cat.
18. n. 32. Quod fi CyriUus ipfè per fe præftitit,
his fere verbis ufiis videtur : In figura panis da-
bitur vobis corpus Chrifti, & in figura vini dabi-
tur vobis fanguis ejufdem. cat. 22. num. 3. Præ-
terea, hanc fibi adminiftratæ communionis for-
B.mulam audiverant corpus Chrifti , & fanguis
Chrifti, quæ fignifîcabat, id quod ipfis fumen-
dum præftabatur, efle Chrifti corpus 6c langui-
nem. Cui rei julfi erant fublcribererelpondendo
amen, hoc eft , verum eft. Ante catechefim au-
dierant præledam fibi ex Paulo 1. Cor. x i. 23.
ledionem , in qua frequens 6c inculcata corporis
Chrifti mentio , figuræ efficaciæ-ve nulla.
Hinc male fane comparati erant, ut orationi
Cyrillianæ earn accommodarent interpretatio-
■ nemquam ex Albertino attuli n. 70. Eaadeo
' à naturali verborum lenfii recedit ,- tantumque
fiibtilitatis compleditur ; ut non ex re natam
ac menti ex fignificatione vocum oblatam, fed
ftudio 6c fagacitate conquifitam, 6c ad effugien-
dam vim veritatis laboriole exeogitätam agno-
feas. hæc quomodo fèlè Neophytorum menti
offerre potuit nulla prius , ne dicam contraria
prorfus admonitione præparatæ, quæ lubtili-
bus 6c eruditis adverlariorum lioftrorum inge-
niis multo fortaflis labore ac ftudio conftitit ?
72. Ad fecundam obfervationem gradum fa-
cio. Dum perfpicuis Cyrilli de reali Chrifti præ-
1 fentia, vel elementorum in ejus corpus 6c fanguinem
tranftnutatione fententiis, alias Albertinus.
vel Cyrilli vel Patrum comparât fènténtias, quas
in metaphoricum fenfiim intelligendas elfe confiât
, ut ex hac fimilitudine priorés illas meta-
phorice quoque fumi vel poflè vèl debere probet}
multa peccat Albertinus.Primo multa funt,utin-
ferius oftendam, Cyrilli teftimonia, quibus nulla
fimilia in metaphoricum fenfumaccipiendapro-
ducit : illorum igitur vis tota 6c integra manec.
Secundo , loquutiones quafdam uti metaphoric
cas proponit, quæ àd litterani fiimendæ. ifthæc
verbi gratia, Ifidori Pelufiotælib. 3. N a t nr a no1
ftra Unigeniti coheres effect a eft > ac per fanttorum
myfteriorum participationem concorporea ipfi red-
d it a , in ipftus carnem cenfetur, dr quemadmodum
corpus capiti, èôdem modo ip ß copulatur :
8c aliæ fimiles ab eo allatæ Cyrilli Alexanc
drini 8c S. Leonis fèntentiæ, äd litteram intel-
ligendæ funt de Chrifti carnis cum noftra come
mixtione : atqüe in hoc peccat quod ad baptifl
mum proprie didum tranftulit, quod ii'Patres
de tota baptifmi adione,in qua éuchariftiæ con-
tinebatur participatio , didum voluere. Tertio/
Cum iènterttiæ ömnis ac didi interpretatio ab
adjundis fere dépendeàt 5 quæque alioqui
anceps videretur ör-atio , éx loco quem ob-
tinet , antecedentibiifqué ac confèquentibus
ad fenfiim non dubium certo fixa determinata-
que fit ; Cyrilli fententias difeerpit Albertinus,
avuliàfque partes fingulatim excutiens, ad metaphoricum
fenfiim fledi poflè exemplis probac,’
verbi gratia, quod concorporei 6c coniangues