Atquam mulcis Iocis fup.num.44. commemo-A
ratis dixit , divinæ gratiæ opus eflè , 8c ut
præco facer rede doceat, 8c ut auditor rede
intelligat, 8c intelledis aflèntiatur ? fi noftræ eft
fine gratia poteftatis , 8c imperata facere , 8c
frudum ferre, 8c acceptam gratiam confervare 3
quorfum in fine catechefeon pene omnium à
Deo gratiam hanc fuis audicoriBus apprecatur 3
ut eos auditarum rerum memores, iifque dociles
faciat , cat. dr cat. is. n.33. ut landi-
Spiritus frudus reddant , cat. 17. n. 38. ut eo-
rum animas cuftodiat , 8c virtutes confervet. j
cat. 14. n. 30. Quæ omnia teftimonia ex integro
retuli, num. 46. Quod in primo teftimonio ar-
gumenti tertii dicitur , Dei cjfe ut perficiat : id
non de prima gratia ,fed de gratia baptilmi intel-
ligendum eft. Item quod in fecundo dicitur ,
Dei ejfe plant are dr rigare , d r gratiam conferre :
fenfus eft Deum multa nobis in baptifmo 8c ante
baptifmum prævenienti gratia conferre ; quæ
noftra fidelitate , Deo tamen adjuvante, con-
. fervare 8c augere debeamus. Dum ait Cyrillus
Deum ex infideli fidelem efficere poflè, fi modo ç_
cor illi præbuerit : non hoc vult, hominem prius
cor docile offerre debere antequam Deus agat :
quomodo enim Deo cor fuum homo commit-
tat nifi ex quodam initio fidei ? fed Deo in fe
pperanti homin&n refiftere non debere , 8c liberum
fuum confenfum, fine quo nihil fieri pof-
f it , obedienter accommodare 3 qui tamen con-
fenfus ipfe quo que divinæ gratiæ foetus eft, ut
modo probabitur.
Ve divina gratta ejücacitatc. J
yo. Cum Theologos inter omnes conveniat,
gratiæ , ut efficax f it , nec vacua 8c infruduofa
ad opus bonum excitatione ejus terminetur ef- v
fedus, uti tam læpe concingit, humanam coo-
perationem adjungi oportere , ac liberum voluntatis
, quem nunquam non poteft , fi velit,
denegare ac fupprimere , confenfum : illud ulte-
rius quæritur, gratia-ne illarri cooperationem ac
confenfum exfpedet, an ipfa vi fua præpotenti
exprimât 8c expugnet 3 id-ne folum in noSis præ-
ftet ut agere poffimus, an ut etiam vel velimus ]
agere 8c révéra agamus faciat jutrum mufius ejus
fimplici excitatione ac permotione finiatur,cui
deinde voluntas de fuo afïènfum adjiciat, an
ipfa nolentem 8c repugnantem fledat ut velit 8c
aflèntiatur: uno verbo., determinet-ne 8c appli.
cet voluntas gratiam , an gratia voluntatem ?
Mihi femper definita vifa res eft ex fcripturis,quæ
Jiumanum cor à Deo quocumque voluerit incli-
nari docent jDeum in nobis operari velle 8c perfi-
cere,fcribere leges fuas in çordibus noftris, facere
ut in præceptis fuis ambulemus , dare nobis cor .
novum, facere in nobis quod placeat coram fe :
ex Ecclefiæ quoque precibus, à Deo poftulantis
ut det 8c faciat nos 8ç polie 8c amare quæ præci-
pit, rebelles noftras compellat voluntates , fui
amoris affèdum infundat, amorem lui nominis
pedoribus noftris inférât, Ipiritum cogitandi 8c
agendi quæ reda funt largiatur, faciat nos quæ
fint fibi placita poftulare , clevotam fibi gerere
voluntatem, ejufque majeftati fincero corde fer-
v-irejquibus omnibus non folum poflibilitas adionis
, fed ipla voluntas 8c adio rogatur à Deo :
addo ex conciliis, quibus decernitur, per gratiam
nobis præftari, ut quod faciendum fit facere
diligamus atque valeamus -, Deum jubere
homini ut velit, fed operari 8c velle 5 jubere ut
faciat, fed operari 8c facere j Deum ut à peccato
purgemur voluntatem noftram non exlpedare,
fed facere etiam utpurgari velimus ; mérita noftra
elfe dona De i, cum meritum omne per liberum
gratiæ excitanti confenfum comparetur:
ex Romanis etiam pontificibus , ftatuentibus
Deum in çordibus hominum atque in ipfo libero
arbitrio operari, ut lànda cogitatio, pium con-
filium , omnifque bonus voluntatis motus à Deo
fit ; ilium agere in nobis , ut quod vult 8c veli-
limus 8c agamus 3 gratiæ donum eflè , ut [ ipfi
gratiæ] obedientes 8c humiles fimus : exAugu-
ftini tamdem fententia , quæ totius AfFricanæ
ecclefiæ dodrinafuit, 8c à Roman'S. 8c omnibus
ecclefiis comprobata }qui nimirum à Pelagio ut
catholicus demum haberetur exegit , ut earn
gratiam confiteretur, quafuturæ gloriæ magni-
tudo non lolum promittitur, verum etiam cre-
ditur 8c fperatur 3 nec folum revelatur làpien-
tia, fed 8c amatur 3 nec folum luadetur omne
quod verum 8c juftum eft , verum 8c perluade-
tur ; quæ non fblam poflibilitatem , fèd iplam
quoque voluntatem 8c adionem, id eft ut bene
velimus 8c agamus , quæ non lunt in homine
nifi quando bene vult 8c bene agit, dono liio
compledatur. Divina hæc dodrina , totius
orationis 8c Ipei , atque humilitatis chriftia-
næ fundamentum , mirabar fi ab antiquis Pa-
) tribus ac Græcis prælertim, ut vulgatafert opinio,
ignörataaut oppugnata fuiflèt. Hanccerte
in Cyrillo me deprehendiflè Ipero non obfeuris
argumentis.
51. Id nimirum probant primo ea teftimonia
quæ fupranum.47. adlata lunt , quibus jùbet
Cyrillus unumquemque Deo gratias agere,
quod indignus 8c inimicus cum eflèt , Deo re-
conciliatus fit 8c adoptionis gratia dignatus.
Cum enim, ut fides docet, priorum gratiarum
ufu fubièquentes promêreamur, luamque juftifi-
cationem adulti precibus, laboribus 8c operibus
; bonis comparent 3 fi uliis ille gratiarum bonus
à Deo non detur, fèd gratiæ per liberum arbi-
trium fuperadjiciatur 3 primo , non veraciter
Deo de toto noftræ juftificationis opéré gratiæ
redduntur, dimidiatæque duntaxat debentur j
lècundô falfum eft Deum nos inimicos 8c indi-
gnos fibi per adoptionis gratiam reconciliare 5
falfum, cum nobis benefacit,præter juftum agere
; contra,in remiflîone peccatorum concedenda
digna res 8c jufta ab ipfb fieret. Cum etiam vita
æterna per gratiam Dei nos potiri doceat author
, cat. 18. n. zo. 8c 31. quæ tamen diverfis opprum
meritis datur 3 ipfa oportet mérita, quæ ab af.
fenfu noftro proficifcuntur , per gratiam dari.
Gratiæ quoque vim , quæ nos volontés ex no-
lentibus facit, probat hamus ille ex procat. ri. j.
ibidem commemoratus,quo nihil tale cogitantes,
8c contrariis animi indudionibus afFedos capitje-
fus ad vitam. Eamdem vim habentillaex cat. 13.
ru4o.verba,quibus ad crucifixi virtutem revocat
Cyrillus, quod fui auditores ad audiendum Dei
verbum ac petendum baptifma convenerint j
nullis vinculis protradi, nulla vi compulfi, led
a Chrifto decoelo in eorum cordibus agente ad-
dudi 8c inunum colledi. Quando cat. 16. n. 19.
fubitam ’narrat landi-Spiritus impulfu nuptia-
rum paratarum fugam , aut repentinum ho-
minis in palatiis dignitate 8c opibus conlpicui
feceflum, aut adolelcentis ad fpeciofa: forma:
confpedum oculorum compreffionem , pericu-
lofique vifus declinationem, aut chriftianorum
tot exemplis avaritia: circumfeptorum volun-
tariam paupertatem ; nonne Spiritum-landiun
repra:lentat non docentem 8c excitantem duntaxat
, led ipfi operi applicantem, bona: voluntatis
authorem , 8c tam contrarios nature af-
feduslargientem 8c dantem ? Idem dicito de ora-
tione , quje adeo tota Spiritus-fandi efledus eft,
nobis quid aut quomodo orare oporteat pror-
fus infciendbus, ut iple Ipiritus intercedere di-
Patur , cai%(f. n. 20. Idem de pra:ftita a Spiritu-
lando martyribus v i, quos licet in terris degen-
tes virtute 8c potentia jam in paradifo confti-
tuere dicitur eodem loco 3 qua; duo teftimonia
fupra num.4j. a nobis allata funt. Deum non
iplam tantum boni operis poflibilitatem, led 8c ,
ipfam voluntatem 8c adionem prxftare ex Cyrilli
fententia, argumento funt preces ejus, quibus
auditoribus apprecatur, ut Deusprajiet illis credere
in Chrijlum, eumque iterum venturum ex-
fpedare cat. 13. n. 8.. cat. 14. num. 30. Relata
funt ha:c teftimonia n. 44. Ut Deus eos Jibt pla-
centes cufiodiat, eis inimicitiam contra Diabolum
tribuat, dignos regni coeleftis efficiat, invidos
a tentationibus conlervet ; Spiritum-landum
emittat ut landi-Spiritus frudus reddant, ut in
novitate vita: ambulent, hujus rei'teftimonia ex •
integro delcripta funt num. 46. Nihil horum
line voluntatis conlenlu fieri poteft, feu. potius
ha:c omnia funt pii voluntatis affedus ac deter-
minationes effedu adimpletx. Cum h^c poftu-
lantur a Deo , agnofcitur ille piarum voluntatis
afledionum ac indudionum author.
Deus au- ji. Eadem res eft piam voluntatem infundere
gratiam & malam auferre , cum mala voluntas nonnifi
pravum bon^ intro'dudione pellatur. Malam autem vo-
btmm h& luntatem 8c indudionem animi a Deo auferri
contrarium agnofeit Cyrillus, cat. 6. 11.-30. Quod de Deo
iufundie. infideles exc^cante dicitur, a nonnullis refert
non incongrue explicari in hunc lenliim , ut
Deus pravas eorum cogitationes exca:cet 8c
rollat. E xc.ec a, in quit , fc or tat or is fcortandi cogitationes
, rapacitatem dr furacitatem : dr ferva-
tus eft homo, excaca furis to. hodvmx voh/^vx.,
to ctp7ntgiK6v Xti<?ea%ov, dr falutem confequutus
ejl homo. Latina non latis exprimunt gr<ecarum
vocum vim 8c poteftatem. his enim fignificatur
totum illud pravum ingenium, ac deliberata in
malum propenfio 8c adh<efio, qua Icortatorho- ^
mo a cafto 8c fur a jufto diftinguitur. Id ex homine
tolhjre Dei eft. Simile illud eft quod C yrillus
ait crucem leu crucifixi virtutem,pravos
a Gentibus fuperbis, feris, 8c idolorum amore
inlanientibus affedus luftulifle 8c contrarios in-
didifle. Hoc , inquit cat. 13. num. 40. crucis
iropaum Per fas fnbjugavit dr Scythas cicuravit.
hoc Mgyptiis , in locum felium dr canum ac muL
tiplicis erroris, Dei notitiam gratifcatumcjl. Ad
virtutem Chrifti Jtmiliter revocat cat. 10. n. 10.
A. quod Perfa dr Gothi dr omnes e Gentilibus con-
verfi pro Chrißo, quem car nis ocuïis nunquam con-
fpexere, mortem oppetere non dubitent. Chrifti re-
lurredionem probat cat.4.11.18. cum ex pluri-
mis argumentis, tum verb ex ejus qui lûrrexit
in hodiernum ufque diem efficacia. dvaçdytoç
c*gpyeieu. Inhac efficacia comprehendic vim
nominis ejus ad effligandos dæmonas , morbos
pellendos : fed potiflimum numerat orbis. con-
verfionem, cat. 14. n. 14. ait milites qui refur-
redionis confcii, veritatem pretio redemti oc-
cultaverunt, iplos abfeonditos 8c obfeuros man-
j'filTe: g u i verb , inquit, earn recepere , publicam
in lucem emerferunt e x c i t a t i v i r t u t e S a l -
VATORIS-, qui non modo ex mortuis furrexit
ipfe y fed fecum quoque mortuos excitavit. Ad
eamdem nimirum virtutem revocat, quod 8c
furrexit ipfe , 8c mortuos lufeitavit , 8c qui re-
furredionem fuam turn prædicarent,tum crede-
rent 8c confiterentur excitavit. Cat. 4. num. 14.
Chriftum vivere 8c in coelum vere adfeendifle
inde convincit, quod a toto örbe adorctur. 8c cat.
13. n. I. quod crux magna 8c fupra naturam
2 gratia ac potentia, cos qui in univerfo orbe pcc-
catis mortui er ant excitavit, ignorantiæ fame in
toto orbe preflbs aluit, peccatorum catenis con-
ftridos liberavit, cæcos ex ignorantia illumi-
navit, 8c omnes fub peccato detentos folvit.
Quæ omnia efficacem ex omnipotentia Dei in
cordibus adionem eorumque mutationem, quæ
.tota ad gloriam crucis pertineat, perfpicue ’fi-
gnificant. Ait cat. 10. n. 16. Chrifli nomen untver-
fam terrain córripuijfe, meeeJ'pd^aro , vi nimirum
propria 3 ac quærens cur, cum Judæi unius regio-
) nis finibus determinati fuerint, chriftiani ad fines
terræ propagati fint ; rationem fubdit : ^tiod
enim adnuntiatur unigeniti Filii Dei efi nomen.
jam de Univerfi converfione ftupendum non
eft. Muniri pollet hoc argumentum multis fi-
milibus græcorum 8c latinorum Patrum tefti-
moniis.
53. Spiritus-landi vim 8c poteftatem in donis
luis, quæ' liait vult unicuique peculiariter di-
ftribuit, 8c in operationibus fuis omnipotentem
8c ex poteftate lumma agentem, bonaque in ho-
minibus per fe efficientem , paflïnr exhibec 6c
I defcribit Cyrillus. Cat. 16. num. n . Magnum
quiddam dr omnipotens in donis dr admirabile
Spiritus f atteins. Cum deinde ejus in hominibus
effèda enumeret , ut 8c eadem catechefi n. iz.
eodem loco eademque ferie ac tenore recenfet
8c opera virtutum q u * nobis infpirat, 8c dona
miraculorum quæ in nobis operatur 3 ut ad idem
potentiæ 8c •efficacis operationis genus utraque
revocemus 5 quamvis ilia à nobis propter liberum
confenfum dependeant , hæc puræ fint
ejus operationes , fecundum ejus dodrinam
cat. j. num. 9. 8c ir. Poft defcriptas in dua-
bus catechefibus. paflim 8c promifcue diverfas
landi-Spiritus in utroque teftamento effèdio-
nes, five illæ ad hitmanorum morum conver-
fionem 8c informationem, five ad miracula 8c
res fupra naturam geftas pertineant, fermonem
lïc concludit cat. 17. n. 34* Ex quibus omnibus,
& iis qua prat er mi fa funt longe pluribus , com-
mendatur intelligent ia praditis , fubfißens, fan-
ttißcatrix , dr efficaciter operatrix ,
Spiritus»
ïnéli effi-
ax in ho<