An. 547- diores vexantur epifcopi. Inde in urbibus fe-A
vc‘ 348- diciones, dum novi in fedes charorum populis
epifcoporum armata vi intruduntur 3 aut vete-
rès principum favore vel conciliorum authori-
tate , fedes priftinas pulfis incrufis repetunt.
Sed nufquam majori cum piorum ofFenfione le
prodidit illud epilèopale düiidium , quam cum
convocato, amborum imperacorum Occidentis
êc Orientis coniènfu, Sardicenfi concilio, epifcoporum
divórtium fadum eft 3 6c major pars,
carholicorum videlicet, Sardicæ remanferunt :
Eufebiani tumultuaria fuga fe Philippopolim re- p
cepere, privatum confefîum celebraturi. Ambo
concilia fefe mutuis anathematis percellunt, da-
• tifque fynodicis ad univerfos orbis epifcopos lit-
teris , fèfè graviflimis criminationibus invicem
onerant. Sardicenfès Philippopolitanos Arianæ
dodrinæ, Philippopolitani Sardicenfès Sabellia-
næ; fadarum cædium utrique alteros infimu-
lant. Auxit præterea 8c fovit ea Ecclefiæ diffi-
dia duplex ea tempeftate, quæ ut plurimum
verbi duntaxat fuit, fed animos tarnen diverfè
môvit, controverfîa 3 nimirum de confubftan-
tiali, 8c tribus hypoftafibus. •
-Cyrillus 17. Quid in his controverfiis Cyrillo animi
pançm fuf- Eierit ; quafve partes fecutus fît, pretium operæ
pcftaml a- eft diligentius inquirêre : hinc enim fcriptis
b”nor’ano ejus non ^ux afful gebit , 6t probabiles
ne Eufebia- de ejus confèquentibus temporibus fententiis
partis &; geftis conjeduræ ducentiir. Turn de Eufèbia-
0 °rui ' næ partis dolis, turn de Athanafîanæ caufæ ju-
ftitia non fatis edodus ; neutri parti quam alte
ri addidior, 8c in utraque fraterni odii 8c fotæ
hærefèos fufpicionem adhærere exiftimans, ju-
bebat auditores eo feandalo minime perturba-1
ri ; hæc in anteceflum à Chrifto, tanquam pro-
ximi Anticlirifti adventus fîgna, prænuntiata
fuiflè monens. Sic enim loquitur cat. 15. n. 7.
Si audieris quod epifcopi adverfum epifcopos, &
clerici contra clcrlcos , & populi in populos ad
fanguinem ufque grajfantur, ne perturberis ; pra-
dïdtum enim ante fuit. Inferius : Sli in apofiolis
deprehenfa efi proditio , miraris f i in epifeopis
quo que fraternum odium reperiatur. Monet ne
magiftrorum exemplum 8c audio ritatem ea in
re fequantur 3 quod ad fè ipfiim etiam, fi fîmi-
lia Facer e t , extendit. Ne que etiam f i ego qui te J
doc co per earn , tu me cum una per e as > fds enim
efi auditor cm magifiro meliorem fieri. Schifmata
hæc populorum 8c ecclcfiarum, ab variis 6c
contrariis hærefîbus quas utrique foverent, nata
exiftimabat. Cat. 17. n. 33. commemorans illud
fandi- Spiritus vaticinium , quod in novijfmis
temporibus difie dent quidam à fide, 1. Tim. iv. 1.
id factum obfervat non in antecedentibus fb-
ium temporibus, fed 8c inpræfentibus fehifma-
tis'.Yideri, cum diverfus 8c multis modis varius
exftet liæreticçrum error. Catecli. verb 15. n.
y. gëneralem à fide defeçtionem five apofta-
fîam , quam Paulus Antichrifti adventui præ-
'VIam olim eventuram dixit*, jam adeflè monet.
Nunc ver o , inquit, defeCtio efi: defecerunt enim
homines à recta fide, ß t alii quidern Filio-pater-
nit at cm predicant y alii ver0 Chrifium ex non ex-
fiantibns ad effe pcrduclum dicere audent. Et
'prins quidem confpiciti er ant h ar et ici, nunc att-
tem tectis b.treticis plena efi Ecclefia. Quod tedos
8c in Ecclefia latentes ait, quos fîipra corn- An. 347.
memoravit liæreticos' ; argumento eft eum de vel 348.
profefîis 8c publicis Sabellianis , Arianifve non —
loqui, fed dé contrariis Eufebianorum 8c diver-
fæ partis epifcoporum fadionibus. Nam Ariani
hærefim palam 8c aperte profitentes, feparatof-
que ab Ecclefia conventus tenentes eo tempore
pauci , Nicænique concilii anathemate ab Ecclefia
ejed i, occultum licet apud Eufebianos
patrocinium reperirent, ab omnibus tarnen de-
relidi exofique videbantur. Eufebianos .igitur
( hic folos notât, qui adhuc Ecclefiæ communio-
ne fruebantur. Sabellianos quoque ea ætate vel
nullos omnino vel paucos novimus, qui priva-
tam fèdam conftituerent ab Ecclefia divifam
Sabelliique nomine gloriarentur. non alios ergo
Filio-parernitatem in Ecclefia prædicare dicit,
quam vel Marcellum 8c Photinum certos Cy-
rilli fententia hæredcos • fed quorum alter à
catholicis fuftentabatur , alter Sirmienfîs epif.
copus ad annum ufque 351. manfit: vel tandem
totam oppofîtorum Eufebianis epifcoporum, 8c
confubftantialitatem adverfiis eos propugnan-
jj tium turbam. Poftremum hoc fuaderi poteft
eo eatechefîs n. n. 17. loco, ubi duas oppofitas
Sabellianorum 8c Arianorum hærefès rejiciens,
‘de prima ait : Deus 'vcrus efi Filius , habens in
fe ipfo Patrem, non in Patrem mutatus. nec enim
Pater hominem induit, fed Filius ; die at ur enim
liber e veritas. Quos hic fè formidare Sabellianos
negat ? Ulli-ne fiib Conftantio Cyrillo ti-
mendi mere ? An Marcellum Ancyratem folum
8c fèquaces intelligit ? nec ii magis formidabi-
les. Præterea tedfs hæreticis vel filium crea-
) turam docentibus, vel Filio-paternitatem præ-
dicantibus plenam Ecclefiam ait. Atqni Mar-
celliani Ecclefiam non replebant, nifî eos à qui-
bus ad juvabatur 8c fuftentabatur Marcellus, unà
conjunxeris. Palam igitur eft eum confubftan-
tialis defenfores, quorum numerus 8c authoritas
erat magna, refpicere.
18. Ad earn Sabellianæ hçrefis, quam in il- Cur voce
lis vel in aliqua eorum parte fufpicabatur, for-
midinem revoco, quod confuftantialis voce non tcchefibus
eft in catechefîbus ufus, quamquam earn nul- c yrjUus
7 libi reprehendit. Similiter nec unius nec trium non
" hypoftafèon mentionem in explicanda Trini-
tate adhibet 3 quafi utrumque prava utentium
interpretatione fiifpedum. Nam incognita Cy-
rillo fuiflè, quæ circa confubftantialem 8c tres
hypoftafes Ecclefiam conturbabant diffidia, ve-
rifimile non reor. Quod autem in duabus illis
Eufèbianorum, 8c diverfæ partis epifcoporum
fadionibus , ut ipfe cenfebat, 8c fraternum
odium 8c hærefis fufpicionem hærere exiftima.
vit 3 non id eum de omnibus 8c fîngulis qui eas
partes fèdabantur epifeopis fènfiflè crediderim,
p fed tantum de ducibus & principibus. QLiam-
vis enim occultis hæreticis repletam Ecclefiam
dicat cat. 15. n. 9. obfèrvare tarnen nos jubet
cat. 16. n. 2z. non apud exteras tantum natio-
nes, fed 8c in Romano imperio qua late patet,
epifcopos, prefbyteros, diaconos, 8cc. à Spiritu-
fando variis virtutum & donorum muneribus
ditatos. 6c cat. 18. n. 27. florentem poft per-
fècutiones Ecclefiæ ftatum depingit. Aut ergo
multos exiftimavit nullas in fehiunate 8c hærefl
I
An. '347.
vel 348.
partes habere, fefèque in illis contentionibus Aadverfus utrofque offendi par erat. Tertio , An. 347*
r ^ ... i . . ' . H H M j :___r.. - -./V - il- __: __: 2 a*.
QuxCjr-
rillum (u-
bleveoc in
pra.a d.
Athanalii
picione.
Catholici paflim ab Eufebianis uti Sabelliani in- vel
famabantur. hac accufatione dejedus Antio,-
chena ecclefia Euftathius. earn in omnes alios
intentatam videmus in epift. cone. Philipp,
apud Hil. fragm. 3. n. 23. apud eumdem Hilar,
lip. ip. de Trin. n. 5. 6c Socraiem lib.. 1. hift,
ecclef. cap. 23. Nec deerat accufationi color
medios tenuifïe 3 aut multos etiam in diverfis
partibus vere catholicos 8c pios arbitrabatur.
Certe cum occulti tantum ii efïènt harctici ,
exteriorem cum utrifque Ecclefiæ focietatem
retinebat.
19. Peroptarenius fane ut Athanafii 6c con-
jundorum eidem epifcoporum, qui fè pro ca-
thohea fide menda diferimini dedere , caufam
magis perfpedam 3 Eufebianorumque dolos,
fraudes 8c calumnias perfedius ac penitus corn
6c locus. Videbant primo Marcellum An-
cyranum in eadem caufa cum Athanafio con-
jundum , catholicorum favore 6c gratia fuftenprehenfas
habuifïèt 3 nec utrofque , 6c calum- ß tatum , eorum conciliis. iterum ac fèmel abfo.
■n. 1 /> . --------- o -—»— lutum , cum Eufèbianorum conciliis damnatus
efïèt. Atqui Marcellum Orientales in gravifïi-
mis erroribus deprehendiflè fè non dubitabant:
eumqne Cyrillus pro certp 6c indubitato. hxre-
tico habuit, Sabellifmi 6c pejoris etiam erroris
reo , cat. 15. n. 27. Hxc porro Marcelli defen-
fio catholicorum apud Orientales exiftimationi
dudum nocuit,ut intelligimus ex epift. Bafil. 10.
qua pr-xfidium illud ha: re fis Marcellianx con-
firmationem appellat ■ 6c ep. 52. idque prxciniatores
Ecclefia: fidem oppugnantes, 6c calurn-
niam paflbs fand« Trinitatis defenfores, uno
ordine 6c loco habuiffet. Non multo poft eum
ab errore liberatum videbimus. Interim multa
ad fublevandas ejus fiifpiciones, judiciumque
excufandum non defimt. Primum, nec illud
fane parum eft , quod cum caeteri fere in
Oriente 6c Syria, Eufebianorum in Athanafium
6c focios calumniis fufFragarentur, eorumque
caufam adjuvarent; Cyrillus in eis 6c fraternum
odium, 6c gravilîimæ hærefis patrocinium', 6c Cpuum fuit Philippopolitanorum, cur Sardicenfufpicatùs
fit 6c deprehenderit,', Eufebiani fub | ----- -
catholicis in fpeciem profeffionibus delitefee-
bant 5 quæ ad expugnandam hærefim révéra
invalidiores , 6c ipfæ ad hærefim fi quis vellet
non ægre fledendæ, nihil tarnen nifî verum 6c
catholicum fbnabant. nec hærefim palam ape-
ruere nifî poft aliquot annos,. five in Mediola-
nenfi concilio an. 353. five potius in Sirmienfi
an. 357. Catholicos non direde propter divi-
nitatem Chrifti propugnatam, fed aut acculât
tionibus variis ad mores fpedantibus , aiit imfes
Sabellifmi accqfarent fundamentum, apud
Hil. frag.,3.11. 23. Præterea, licet çonfubftan-
tialis defenfores, nihil vulgo nifi catholicam
dodrinam tuerentur , fofpiciofa nihilominus
Orientalibus vox erat, five propter perverfum
ejus olim in ore Pauli Samofatenfis ufurn, qua-
propter in concilio Antiocheno damnata fere-
batur ; five propter nonhullos, quos Hilarius de
fynodis num. 67. confitebatur ea voce ita u ti,
ut homoüfion impie magis quam pie prædicare vi-
derentur. Accedebat tandem trium hypofta-
pofita Sabellifmi criminatione oppugnabant. Ou feon d—iffi d1i um. Q- ui■ cum A■ th• anafio con•jundi
1' / J----- n— erant epifoöpi *.nnam vulgo hypoftafim 6c tres
perfonas admittebant 3 qupd quidem Orientales
paffim nihil à Sabelliana cqnmfione difFerre
criminabantur. Quamquam autem Athanafius
diü poft hæc tempora in concilio Alexandrino
an. }6x. auditis utrorumque rationibus 6c fidei
expofitione, hanc verbi controverfiam eflè de-
prehendiflèt 6c notaflèt 5 dudum tarnen man fit
altercatio cum animprum fervpre conjunda ï
Bafiliüfque tantus vir, non hanc nominis 6c vo-
Multos etiam è Sandis epifcopos, fimulato or-
thodoxæ dodrinæ aut redi ordinis ftudio , in
fuas partes pertraxerant dolorum 8ç fraudis
ignaros, ut etiam confeflbrem S. Maximum
Hierpfolymitanuin epifeppum. non enim omnes
qui Arianis illis conciliis intererant, frau-
dis principum 6c fadionis fppii_. Hand tarnen
fè 6c Eufèbianorum artibus , 6c imperatoris
hanc çaufàm fiiftentantis authoritate moveri
pafïiis eft Cyrillus-, ut eorum fè fbcietati 6c
caufie addiceret: fed in eis h«refis Arian« pa- E cabuli , fed nullatenus .contemnendam , 6c ad
trocinium fubodoratus eft, 6c inimicum in'fra- pietatis fcopum pertinentem difputationem ar-,
tres animum exhorruit. Secundo , quod in ad- bitrabatur, qu« fchifjnati Antiocheno occafio-
verfie partis epifcopis eadem fufpeda habuit, nem miniftraflet, epift. 349. p. 345. Uriius hy-
id temporum confufioni 6c calamitati tribuen- poftafis aflertione Sabellifmum inftaurari scendum.
Tarn atroces in eos 6c tanta fîducia ja-
datæ ingerebantur calumniæ, ut .prorfos innocentes
eos arbitrari difficile videretur. Non-
dum erant editæ eximiæ illæ ab Athanafio
apologiæ, Arianorum hiftoriæ , 'prationes contra
iplos , quibus de tota Eufèbianæ caufæ inifebat
epift. 64. pag. 10,0. unam hypoftafim a
Sabellio didam aiepat epift. 349,^. 345. c. 6c à
Marcello Ancyrano epift. 74. p. 126. c. qua-
propter .epift- 3M- Pag- 3zo. c. laudat Epipha-
nium quod fcripfifiet neçefîàrium eflè tres hy-
poftafes confiteri. Quod fi ea Bafilio venia dar
quitate edocemur , Chrifti confeflorum inno. p tur, quanto æquius Cyrillo debetur , qui longe
centia demonftratur , Athanafii 6c fociorum fi-
des luculente explicatur 6c defenditur : qu«
nifi nobis adeflent auxilia, haud ita forte cer-
tum nobis eflet quid de Arianis eonciliis fando-
rumque accufationibus nos fentire oporteret.
Contra, viderat Cyrillus, fiquidem poft Sardi-
cenfe concilium dicebat, utriufque concilii Sar-
dicenfis 6c Philippopolitani. repugnantes 6c reci-
procarum accufationum plenas litteras, quibus
piorum animos, qui rem penitus non noverant,
ante feripfit ? quamquam ipfe trium hypofta-
feon pronuntiatione abftinuit , Arianifinum
fprte in hac profeffione fufpedans. Si poft Sar-
dicenfe concilium catechefes dixit, videre po-
tuerat expofitionem fidei, quse ad calcem fy-
nodic« hujus concilii epiftola: cum ea continen-
ter habetur apud TheQdoretum lib. 2. hift. cap,
8. 6c ab nonnullis concilii Patribus, reclamanti-
bus c«teris, profeda exiftimatur. In ea poft
vehementem trium • ac feparatarum hypofta