oratio noftra futura eft , fi id à Deo petimus,
quod ipfe in liberi noftri arbitrii poceftate reli-
querit. Hie etiam locum habere poflunt diverfæ,
quarum vim ac fenfum Cyrillus exponit cat. .23.
n. ir. 6c fèqq. orationis Dominicæ petitiones.
Ait enim n. iz. à Deo peti ut Jancliftcetur in nobis
ejus nomen : quod cum contingit cum nos
fanClificamur, dr fanbliftcatione digna of era fadmits.
num. 14. utficut in angelis Deivoluntates
facientibus Jit voluntas Dei , ita fiiper terrain in
nobis fiat. n. 17. ut à tentatione non obrua-
mur, fed generofe 6c fortiter evadamus. n. 18.
ut liberemur à Diabolo. Eodem referri poflunt
gratiarum adiones. Ait cat. 13,11.5. Vere gratias
agere deb emus, quod cum tndigni efiemus, ad tan-
tam ac talem nos vocavit gratiam : quod cum ini-
mici ejfemus nos reconciliavit ; quod Spiritu adoptions
ejl dignatus. En vocationem noftram, re-
. conciliationem, adoptionem, dona Dei gratuito
& immerentibus concefla. Sed quid moror, lingula
chriftianæ vitæ officia particulatim probans
ex Cyrillo , divinæ gratiæ adminiculo perfici?
infumma, fie ille omnia enumerat , cat. 16. n. 11. Anima
bonum°cxS f eccatrix f er foenitentiam Spiritus-fancli dono (
gratia Spi- dign.ita juftitia racemos portât. Cumque ille unius
ntusian&i. ^ ejufdem modi Jit , multipliées tamen virtutes
operatur. Nam alterius quidem utilur lingua ad
fapientiam , alterius mentem prophetia illuftrat.
huic fugandorum damonum fotejlatcm impertit ;
illi divinas feripturas interpretari largitur. Alterius
tempérantiam , ( vel aliter cajlitatem ) corroborât
, alium qua ad mifericordiam, vel eleemo-
. fynam pertïneat docet. alium jejunare dr afcetica
vita exercitationes tolerare docet, alium commoda
corporis côntemnere, alium ad martyrium préparât.
Quid in animam hominis veniens faciat
Spiritus exponit n. 16. Venit falvarc, fanare,
' do cere, monere, robor are yconfolariy illujlrare mentem
primum ejus à quo fufeipitur, dehinc dr alio-
rum hujus opera 6cn.’22. Confpice cujufque gen-
tis epifeopos,presbyter os, diaconos, monachos vir-
gines, dr reliquos laie os : dr vide magnum rcblo-
rem ac prafidem donorumque largitorem ; quomodo
in orbe toto illi pudicitiam, ijii perpetuam virgi-
nitatem, huic mifericordiam, alii paupertatis Jlu-
dium adtribuit. Atque hæc plane fufficiunt, ut
intelligatur Cyrilli fententiâ bonum nullum eflè,
quoda Dei auxilionon proficifcatur. Quæ quidem
pluribus aliis teftimoniis five à me inferius
adducendis, five ob nimiam copiam prætermif.
fis plane confirmantur.
De gratuita ac pravenienti gratia largitione.
4.7. Præcipua gratiæ dos eft, quæ ejus etiam
nomine continetur, ut gratuita f it , ôc immerentibus
fola Dei benignitate conceflà : ut mentis
nullis ab homine comparetur, fèdipfà vo-
luntatem humanam præveniat 3 nullaque hominis
præparatione, ftudio , aut pip defiderio
præveniatur 3 ita ut fi pofteriores 6c ampliores
gratias pietatis profedu promereatur 6c adquirat
homo, meritum illud prioribus gratiis nobis do-
natum, 6c in nobis effedum fit. Quo fit, ut to-
tum falutis noftræ opus divinæ mifèricordiæ de-
beatur 3 6c vita æterna , quamquam, folis bo-
norum operum mentis juftitiæ titulo concéda
, ipfa etiam gratia fit 3 quoniam mérita qui-
^ bus comparatur , gratuita funt Dei dona. Hæc
omnia Cyrillus nofter de agnovit de prædicavit.
Primo enim fi ad omne opus bonum efficien-
dum neceflària fit gratia , ut modo ex Cyrillo
probavimus, fequitur gratiam nullis bonis ope-
ribus præveniri, de fub meritum non cadere ,
quoniam nihil aliud earn nifi bona opera pro-
mereri poflunt. Præterea meritum omne fide
de oratione’ comparatur 3 donaque fua omnia
Deus ab oratione fufpendiffe videtur, ut de Cyrillus
ipfe homil. in Paralyticum num. 4. docet.
j at fidem 6c orationem ipfius fententiâ gratiæ
fructus eflè probavimus hujus capitis num. 44,
de 45. fed jam diferta Cyrilli de gratuita ac mérita
prævenienti gratiæ largitione teftimonia
proferenda funt. Jam adtulimus locum ex cat.
23. n. 5. quo explicans verba Liturgiæ gratias
agamus Domino , ait nos gratias agere debere
quod cum indigni ejfemus, ad tant am nos vocavit
gratiam ; cum inimici ejfemus nos reconciliavit
dr adoptionis Spiritu dignos ejfecit. fimili modo
populi refponfionem , dignum & juft urn
eft,explicans , ejufque vim aperiens : dumgra-
, tias agimus , inquit , rem dignam agimus dr ju-
' f t am : ipfe autem non jufte fed prater juftum agens
nobis benefecit, tantijque bonis dignos ejfecit. Mifèricordiæ
igitur folius opus eft de immerentibus
conceflum , id totum quod nos ad juftitiam de
de falutem deduxit. Quapropter in laudatis jam
num. 4 6. duobus ex cat. i8. , locis , fua gratia
Deum nos ad vitam æternam perducere confi-
tetur. Atque ut ab ip fis falutis initiis incipiam,
ad unam viventis de triumphantis crucifixi vir-
tutem refert, quodbaptifinumrequifituriad ca-
techefim auditores fui convenerint, cat. 13. n.40.
) Hoc ipfum quod nunc ades , crucifixi virtutem tibi
perfuadeat. ^'uis enim te nunc ad hunc coetum
adduxit ? qui milites ? quibus es vinculis coaSlus?
qua te nunc adurftt judicis fententiâ ? verum fa,
lutare Jefu tropaum , crux , omnes hue coegit.
Notât procat. n. 5. multos qui fufte de fimulate
pravifque voluntatibus ad baptifmum accédèrent
, Chrifti hamo captos, Spiritu falutem con-
fequutos. Hami, inquit, illecebram fumo, ac rc-
cipio te malo quidem propoßto venientem , af Jpe
bona falvandum. £>uo venires, cujujmodi te rete
ex eiferet y forte ne feiebas. Incidifti in retiaeccle-
E ftaftica y vivus capiare, ne fugias. cafit enim te hamo
Jefus. ( Ita quidem locum intelligo , qui tamen
hunc fenfum pati poteft. Veniftiprava mentis
indu&ione : at ego te nihilominus admitto,
fperans noftro labore de Chrifti gratia, pravo
animi habitu abje6to, te ad meliora converfum
iri. ) Cat. 16. num. 19. multaprævenientis gratiæ
exempla commémorât. Si quando fedenti tibi
de caftitate aut virginitate fuccurrit cogitatio ,
Spiritus-fantti dottrina ejl. Nonne multoties puella
F jam ad nuptiales thalamos conftituta aufugit, illo
de virginitate erudiente ? nonne perfape homo in
palattis conjpicuus, opes dr dignitatem conftuit a
Spiritu fanöl 0 edottus ? nonne pier umque adolef-
cens, fpeciofam formam conjpiciens, oculos com-
prejjit, dr videre declinavit , dr inquinamentun»
ejfugit ? unde illud fattum, rogas ? Spiritus-fanllus
adolefcentis mentem edoeuit. Tot funt avaritia cu-
piditates in mundo , dr paupertatem voluntanam
fefîantur chriftiani. quamobrem l propter fantti-
Spiritus
Spiritu's inümam praceptionem. De pio latrone j
cat. 13. n. 31. poft recenfitam de expofitam de-
miflionis ac poenitentiæ plenam pii latronis orationem
ad Chriftum , in hæc verba exclamat :
te 0 latro illuminavit pÿteftas ? quis do cuit
ut contemptum dr tecum und crucifix um adorares ?
refpondet. O lucem aternam qua jacentes in te-
nebris illuminât! Deinde Chriftum fic loquentem
jnducit. yeni ut paf cam inhortis, ovemper dit am
invent y earn in humeros meos accifio. credit
enim.
objcctio- 48; Quæ ex Cyrillo adverfiis prævenientem !
ncs. gratiæ vim vel obje&afunt, vel poflunt objici,
Prima, facile diluuntur. Primo ait procat. num. 1. Diligent
ibus Deum omnia coopcrantur in bonum. Li •
beralis eft Deus ad benefaciendum ; cater urn ex-
fpetfat cujufque fineer am voluntatem. prof tere a
fubjecit Apofiolus , his qui fecundum frofofi-
tum vocati funt. fineer urn propofitum cum adfue-
rit , facit ut vocatus fis. num. 8. Nihil aliud
d nobis requirit Deus prater induclionem animi
bonam. Cat. 1. n. 3. Ut it qui milites conjeripturi
funt y adlegendorum at ates dr corpora explorant ; (
ita Dominus de le 61 um faciens animarum, volun-
tates' inquirit : d r f i quis hypocrifim ab di tarn gerat
y hunc vcluti ad veram mi lit iam ineptiim reji7
cit s f i verb dignum deprehender i t , huic promtif
fime confers gratiam. de infra.. . Ut enim calamo
feriftorio vel telo necejfaria utentis opera eft, ita
Secunda. d r gratia credentibus opus habet. Secundo, de gratia
Spiritus-fandi, ait earn paratam omnibus fe
dare firecipere velint, pulfare de exfpedare dum
illi oftia aperiamus. Cat. 16. num. 19. deSpiritu-
fando ait : Tantum illi ofiia aperiamus i circum-
it enim quarens' dignos , d r requirens quemnam I
muneribus impertiat. &n. zz. guemadmodum lux
uno radii conjetfu omnia collufiratyfic d r Spiritus-
fanclus eos qui oculos habent illuminât. Nam fi-
quis cacutiens gratia minime donatur , ne Spiri-
tum ille y fed fuam ipfius incrcduliiatem accufet.
Cat. 17. n. 19. Spiritus-fanblus per jonas non ref-
picit ; non enim dignitates quarit fed anima pie-
tatem... tantum unufquifque fe 'apparet ad fufei-
Tcrtia. piendam coeleftem gratiam. Tertio , Deum de ad
conferendam gratiam initia quædam à nobis exfpedare,
de gratiam femel datamarbitrio noftro
ad confervandum reliquifle, his teftimoniis forte I
videbitur exiftimafle. Procat. n. 17. Meumeft di-
ecrejuumver 0 aggredi ad opus, hoc eft voluntatem
de fedulitatem ad imperàta facienda adjungere,
Dei verb perficere. de infra-aiens Deum pojfe ex
inftdeli fidelem facere, fubjungit ^ f i modo cor illi
prabuerit. Cat. i.num. 4. Ejus quidem eft (Dei)
plantare d r rigare , tuum verb fruclum ferre : Dei
eft gratiam confcrre, tuum verb ac eifere d r cufto-
dire. Cat. 17. n.35. Noftrum eft contcftari ytuum
vero cavere. de n.37. fijuidnam igitur eft^dileSli, I
gratiam tueri ? quod ita malim vertere per ad-
mirationem, quantum eft, quam utilis de profi-
cua res gratiam tueri j cujus confèrvatio tanta
nobis, ut modo deferipta funt, bonaconciliât.
Parati eftote ad fufcipiendam gratiam , femelque
fufeeptam ne abjiciatis. Horum teftimoniorum
lenfus penitus jam aperiendus.
8acpt t : Ac Prin>à.-quidem,nulla eft in commemoargiimen
^ tls Prion argumente teftimoniis difficultas.
tum. Non hic agitur de prima quæ homini ad venit
C Y R I L L I . C ap. VII. clxxx
gratia j fèd de gratia baptifmali, quæ nônnifî
fincere converfis , ac, credentibus , poenitenti-
bus, & longo bonorum operum exercitio digne
præparatis à Deo conceditur. Id proçatechefin
de catechefîm primam vel perfundorie legenti,
ac fandi Patris in utraque oratione propofitum
çonfideranti per fe patet. Homines novum fta-
tum ingreflos, de baptifmum petentes alloqui-
tur 3 qui ex more Ecclefiæ duris per totam qua-
dragefimam laboribüs purgandi 6c ad baptifmum
præparandi erant : his hujus præparationis
neceffitatem exponit 3 quæ tanta fit,ut cum digne
præparati bonis innumeris cumulentur, qui male
difpofiti fint inemendabili malo fè obligent. Eo
pertinet quidquid in utraque oratione de præparatione
ad gratiam adferenda continetur. De De primé
gratia verb quam adualem vocant, nec fèrmo teftimonio.
e ft, nec dicendi locus erat. Hunc primi tefti-
monii fènfiim eflè probant 6c antecedentia verba,
quæ de vocatione ad baptifnium de datis
nominibus agunt 3 de fubfèquentia, quæ Simonis
iortem corpore quidem abluti, anima verb non
baptizati comminantur ei, qui fimiliter ut ille per
dolum acceflèrit. Vocatio ilia ad baptifmum cui
omnia cooperantur 6c fùccedunt in bonum , ex
bono de confirmato accedentis propofito veniens
, maxime diftinguenda ab ilia , qua nos
immerentes 6c inimicos ad fidem de confèquen-
tes gratias vocatos eflè ait Cyrillus in teftimonio
ex cat. 23. n. 5. 6c aliis quæ fuperiori numéro à
nobis commemorata funt. Secundi ex num. y. Dcfccun-
teftimonii idem ac præcedentis fenfus eft, per-^ 0<
fpicue enim de lavacro, 6c remiflione peccato-
rum per illud dato, agitur. Idem dicito de ter- De cercio.
' tio ex cat. 1. n. 3. in quo fermo eft de animæ per
baptifmum regeneratione, fanctoque baptifnia-
tis fignaculo. Secundo argumento eadem pene Rcfponßo
accommodanda refponfîb. Tertium enim in eo
commemoratum ex cat. 17. n. 19. teftimonium, mciuum. "
perfpicue agit de donis Spiritus-fan&i , baptif-
matis vel confirmationis tempore fufeipiendis.
idemque duorum priorum fènfus eflè poteft. Ât
etiamfi de fimplice Spiritus-fanfti gratia aga-
tu r , in his veritas continetur à nemine in du-
bium revôcanda : Chriftianum nempe adultum,
qui vel baptizatus f it , vel fïdei noftræ myfteria
noverit, Spiritus-fanfti gratia non càrere nifi ob
culpam 6c infïdelitatem fuam. Si enim ex fide,
fupplieî oratione Spiritus-fancti doria poftulare
t , ei non negarentur. At prævenientis eft
Spiritus-fancti gratiæ ut orare nos doceat, quomodo
orandum fit ignaros , ut ipfè adfèrit Cyrillus
cat. 16. n. 45. Agi autem de fidelibus per-
fpicuum eft ; hosfolos habebàtin auditorio. hos
fi Spiritus gratia privantur , infïdelitatem fuam
accufare jubet : cujus reprehenfiohis immunis
eft is , qui nihil unquam audivit de Deo. Non
ergo hic agitur de prima gratia per quam fè-
quentes meremur 3 fed de illis confèquentibus
quas Deus fïdei, orationis 6c bonorum operum
merito illigavit : quod ipfîirn meritum alioqui à
Deo nos mereri faciente proficifcitur. Nihilo
plus eft in tertio argumento roboris. In adduétis Rtfp0nfio
ibi teftimoniis,quid noftri officii fit deferibit Cy- ad tertium
rillus, non quodin noftra poteftate fine divino j ^ mcan
auxilio eflè putet. Officium .prædicatorum eflè
ait rede monere 3 àuditorum, imperata facere.