V.CacU.n.6-
V. Cal.
De divinis re-
fusS1abfc]ïc0r
tradcndum.
6 o
Chriftus,unius Dei unicus filiusj & unus Spiritus- A
fan&iis, qui omnia fänftificat 8e deificat 5 quiin
lege & prophetis, in veteri 6c novp teftamento
eft locutus.
XVI I . Hoc 1 ftgnaculum in mente tua
femper habeto : quod quidem nunc cibi fum-
matim per capitum recenfionem edi<ftum eft j
ft vero Domjnus conceflerit, adhibita ex fcri-
pturis demonftratione pro viribus a nobis ple-
nius edifleretur. Oportet enim 1 circa divina
6c fancla Fidei myiteria ne minimum quidem
abfqtie divinis fcripturis tradi * nec temCre pro- ß
babilitatibus, argumentifque in verborum ar-.
tificio confiftentibus abduci. Ne mihi quidem
ifta proferenti liltro credas, nifi de divinis
fcripturis eorum qua; tibi adnuntio de-
monftratioriem acceperis. 3 Ha:c enim fides, cui
noftram ftilutem debemus , non ex commen-
titia dilputatione, led ex divinarum Icriptura-
rum demonftratione vim habet.
X&içâç 0 tv ysv'd QeoS* uovofyiii 0 ï ' i ) tf $ ïJvev-
y fih a,)iov,rp Tmv'ruv ccytccçixsv df%om>iovdv ybficp
TraAcyoL te wv>1 bfeffiw A&Avod/J.
4C- Tcui'duj r oxp£tf.yiSti, dv rnj Chlofvo'cç ov
TmvG'rty rue vuo y. xÿ cLvaxa(pcLActico<Jiv cixpofyycoç
<m eipnw § 1 3. ftP&y*io‘ Kt’&<>$, cm. T/f
yga<^cofdonSti^6û)$ Sïu/Ajutv fyiJrlatTcq. Aetyb
%lct)V W ctyccv T* n IqïCûf ‘‘'/bUjSè
'p'rvvv cLvéj r %'iuv ygclÇcùit i^put
<x.7rfi.a>$ TnJtLvoTum (& ftsyav xy%gc<rxâjxi$
ptcSztj. [An$i lyiintS ^ujtzx. (roi Aiÿ>ni, cLtt?,^ m-
çzvcrtte“ fcctp 7icu 'èvn>£iltiy r xff&yrtSKo/dfjuv, ~djib
T %/cev /Ait ?&£>*]$ yça.(pcûv. * crùiTue}et yb oUtx 7*
7ci&où$ nyfyf, C&t cJ% àlp6<nAsytct$-, XâAcç dw&l-
%6co$ T %uùv 'Qi ygaÇav.
VULDogma. D E A N I M A .
De hominis 2CVIII. Oft venerandie hujus gloriofte 6c £
fabneatione. j f per fanfta: fidei notitiam, te quoid.
cai.t.n.4. °Iue deinceps nofee , quiftiam fis ? Nimirum
duplex tu homo inftitutus es , ex anima 6c cor-
Supr. n. 4. pore compofitus 5 8c, ut paulo ante diftum eft,
idem tibi Deus 8c änimae 6c corporis author
4. eft. Id quoque feito quod animam habes li-
albTcriiclb^d ^crx poteftatis, 4 opus Dei pranftantiffimum,
imagine Dei; juxta imaginem conditoris factam: immortaimmortalis.
^ n E p i t r x H S .
\ / l ^ 7Ä 3 y v ù m » 7%$ o ijtA ÿ y i$ w
i . V A e(sf/Jrn $ , (t im y o t y ia ç 7 iî< ^oe $ , w w c u n v it
y v u f h A9/7TOV o ç i$ 6*/- 071 clv& pcû7 n $
XS-$, 6/Yj te Kj aà)/A a ls $ avyxÀi/tâfjo$. w 071 ,
KslJ&s <zs£ß eïpwzii, 0 ed'-ro* Sio$ w tx$
è TV c rà ju atd$ ’a g i &v>(juüpyj>$. Kaj y u tx n c i i
1 07ï cwTït'tinov, tp^v Oiocf^Miçoi',
HSV? TV 7Mmyvto(9$' oi'jfal.valsv, S fg * t <t7râ-
* ftmyiiis ms. ] Inter hsec duo verba repetebatur in editis vox
G*S, quam climinavimus authoritacc coad. Coifl. Ottob. Roe ,
Cafaub. & verfionis Grod. Poft ‘jo's ex iifdcm codicibus, Ottob.
cxccpto, addidimus conjunCtionem -xsd-
1 Hoc ßgnaculur». J Significat ea vox £rmum & indelebilcm
mentis afienfum. fic Cat. j. n. j. jnbet ut audita in catcchcfi-
bus per fidem in animo obfignent: & Cat. 1?. n. 18. ait per
vocem Amen in. fine Orationis dominies, fuperiora poftulata
obfignari, hoc eft approbari. Eodem fenfu in Johannis evangelio-
caP- J. if- ?3- ait jonannes-baptifta eum qui accipit Chrifti tefti-
monium, fignatc cjuia DcHs -verax eft-, quod eft, ut cxplicat Orif
enes in catena ad Johannem, id ccrta animi approbatione *«&-
are* oioxix in fc confirmare.
C ea' cMzsjtyat. ] Vocem rot addidimus ex codd. Coifl. Roe ,
Cafaub, & Grod. & ursuofitionem «« ante rat y^pu,, cx Coifl.
& Ottob. •
a Circa divina, &c.]Hunc locum, ac nonnulla fimilia qus apud
Cyrilium occumint, carpir Rivetus ad oppugnandam Gatholico-
xum de traditionis authoricate ac ncccflitacc lententiam. Cui fat
mulfis in Diflertationc tertia refpondi. Hie ad ejus loci intellU
gentiam ,• triplicem, qux onme momentum aufer’t , obfervatio-
nem fubrexam. x. Si lummo jure agatur, verba hsc refpiciunt
Tolummodo articulos fuperius propofitos dc Trinitate, quos Cy-
ryllus num. feq. fidem fimplieiter appellat: vel ad fummum , do-
Cirrinam fymboli tota quadragefima cxplanandam , quam Cyrillus
pallim, & in hoc loco mea fententia, Tidei nomine defignat. Cum
autem Cyrilli judicio, Cat. 5. n. i i . fymbolum nihil aliud fit quam
compcndiaria pratcipuorum Scripturx capitum colleftio , mirum
non eft ejus doClrinam totam ex fcripturis afleri & pofic & debcrc;
nec diffitentur Catholici, cum nullum -in fymbolo dogma fola tra
ditionc ad nos derivatum facile agnofeant. i . Loquitur author non
ad baptizatos, quibus fidem femel in baptifmo datam & profeflam
retraiftare, & ad cenfuram fuam revocarc nefas 5 fed ad Catcchu-
menos quibus religionis noftrs veritas firmis arguinentis afle-
renda efat. 3. Scd neque iftis de propofitarum return veritate du-
bitare, & ante carum probationem judicium fuum fufpendere
permittit. Jam enim fuperioribus catechcfibns fidem certam &
indubitatam'ab eis exegit. V. Procat. 11. 8, y. & 17. Cat. i.n.x.& z.
Cat. z.n..o.. & j. Cat. j. n. 3. & 1 y In ha'c ipfa Catechefi qua ju-
bcc probationes exfpeftari, fingulos fere articulos incipit a verbo,
Crede-, ac propofitam de Trinitate doiliinam prscipit tamquam
immobile fignaculum in animo imprimi; & Cat. feq. num. iz.
fymbolum etiam antequam Scripturas lcgerint auditorcs, illudve
ipfe ex Scripturis confirmarit, ccrto & irrcvocabili aflenfu recipi
■ prscipit. Idcirco Cat. 13. n. 9. ait hos convcntus non ad fidem
primum concipiendam , fed ad comparandam firmiorem rerum
jam crcditarum convhftioncm inftitutos. Nec mirum: fidcles
jam dicebantur; & monet Procat. 11.5. & Cat. 5. n. z. nc appclla-
tioncm haue animi ftii infidelitate violent. Taceo' dc facrorum
myfteriorum doftrina, quorum probationem diftulit poft baptif-
T-v mum & Palclia : an idcirco dubitanrer, donee argumenca cis af-
feirehtur , ad ea accedere cónccffit ? qui ita fentiac, viderit Cat.
18. n. 31. Quamobrem hxc verba: He mihi quidem h&c proferenti
fimplieiter credas , fidentis funt hominis de chriftianorum dog-
matum veritate; non dubitare, donee fuffieientia afFerantur argu-
menta, pcrmittcncisi
V ® Ita feripfimus ex codd. Coifl. Ottob. Roc, Cataub.
loco ftr.Ji. Ex Coifl. Ottob. Bodl. Colb. ar.&«vor?« legimuspro
nAotlriyn. Quod appellat hie x«y®» '.«<, Verborum compofttioms,
Cat. 13. n. 8. appellac fophifticum artificium *.*-
faoKdjuj. Apud authorcs aflertionein & probationem fignificare
(biet, ficut confutationem. fQuapropter hips
non hie proprie fignificat verba, fed ratiocinationcs rerum va-
3 fitc enim fides, cui falutem nofir am debemus, >J rttnïym aorij
ris *‘fu*s ] Ad litteram htc fains fidei nojire. Grodccius,
verba convcrtendo, fidei nofire falus & confervatio. Senfus eft: fai
l lus qux per fidem comparator ; aut fides per quam falutem adipifcimur
; ticut ait infra, n 37 ..unica lavacri fa lute terfmarts; pias tS
.****" ‘" T & v .p t ó unico lavacro falutem ajferente. alibi fimiles
locutiones ufurpat , ut Cat. 14. n. 1 j . p,mitentia falutis, pro, falus
per paenuenttam. Cat. x.a.^.fpes pmnitentu, p r ó pccnitentia fpem
adferens. Quod de fide hic dicit, Cat. j. n. iz . id applicat fymbolo,
quod rortan hoc loco refpicic.
S nt^ if/utfic. ] Deeft hie titulus in codd Cdlb. Bodl. &ed. Morel.
at reperitur alius in Coifl. Roe, Cafaub, & Grod. di^eam-
tt,s »ut&Moms, de hominis conditions & ft “ ‘* Scquentia vero verba
rfticulum inchoantia , fic reprxfentanc codex Ottobonianus Sc
adfedptis reVaJh ^5^c<fti^es^ad marginem libri^fanftx Genovcfx
> &c. poft cognitionem vero adoranda fan cliff: »u Trinit atis
F fidei hujus. Exfta
r&a nCdatfa.,u b. in quibus pn qux vox nonnil
. . . . . . . - • j .,;... Filii, Spiritui, Jf.ntiijjimt inquani
hujus ledlionis yetligia in codd. Coifl Roc,
1 tV/o'Ist ilegittir we»*-*«»*™*, ado-
: nonnui incongiue cum sr/viwr conftrui pofle vidcrur:
adcoquc mrhi maxime probarctur codicis Ottoboniani ledio,
hili commcntarium faperet.
1 tn ffuxr.r. ] Particulam é'71 ad ftrudluram phrafeos ncccfla-
riam ex cod. Bodl. fupplevimus.
4 Opus Dei prsfiantijfimum. ] Animam opus Dei dicit, ne anima
ex Dei fubftantia cflc credcretur : qux opinio a Paganis pro-
fefla nonnullos ex hxrccicis adftipulatorcs habuit. Ebionxos, ex
Clcmcntin. horn. i(5. n. 16, Ccrdoncm & Marcionem, cx Theodo-
reto hxrct. fab. lib. j . c. 9. inde haufere Manichxi, hoc errore in-
fe<fti cx Tit. Boftr.lib. 1. cont. Man. pag. 449. & ab his Prifcillia-
niftx , ex Aug. hxr. 70. Caftigacur frequenter a Patribus huiut
xtati*.
^TLvaAtfVTtA 0 goV £aov Psytxjv cLtyjKpIsv, T’ A propter Deum immortalitacem ipfi confe-
feu7tt cJ^Voictp tfisvTnmv ctl retf.
Ou qS >c£ y tv to iv cu iv\$ , BTE X*. 'Wfijjjj 7top-
V&1\$> IsTE , xstfpàçAYtçyiïm t1v6$ , ot\ olçpeûv vfhfl -
W tc^$ cL<nAyi'ietj$ erernrÇjnfi^vctvobfxslQstn. 71 tyfo-
•yuv Gfxo?syH(rtxi 7K a i a J l ç S K&KSbitoi$ cl V(tf7ioi$ ctçpoi$>
fZ jÇ j< ryçcL (pèi$ 7i u j cLfTicti) -y Mn pAsi P s itc bv
ci<Tf>ofisyn$' «é&c y b tvvtzov M y j rî %istyça><pyi' X r n *
•ntlOTAV è OtcO&TUGZLV <78 o! c c ç fo fisy s i TV 'è^cf.VOV.
rentem': 1 animal racione præditum corruptio- Animni
nis expers, propter eum qui ifFa largicus eft : po- prarditum
teftatem habens faciendi quæ velit. N o n x enim v°nc' ff
fyderum natalitiorum vi peccasj neque fortu- y-cat.i.t
lia cogente feortaris; neque, uti nônnulji délirant,
aftrorum conjunctiones te lafeiviis invi-
tum incumbere'compellunt. quid tua ipfiuf-
met mala confiteri detrectans, aftris inionn-
bus culpam adfcribis ? Ne mihi pofthac aftro- j^ftroI°gi <
logis adverte. de illis enim ait lcriptura divieçjjÿ.
Ii^V7ram$ ù>$ (fipvycLvov ’Gkmvçj. xstf&nsLv- b na: Stent & falvent te etftrologi coeli. 6c infe- ^'■ xi.vii.13.;
SftrtV'ÏÜjl , »6j b /JUf %%iAGùV7tt\ T ‘vWZoü «
» <p/\s^3$.
lA Àvÿ tcU ô'^ tVtv , 07ƒ 'Grfiv f f r ^ y lv in c u i
TGV h T MtTjAOV ÎJ } Qrcfit li/ufy tev ÊÀ%Wç
dvcLfA^pTlKsi, VUO CAO tZffÇfi<LfpiaiCù$ d f i/lg lv o /i& f j.
Mw H$LXjCà$ 7lV0$ clx3ucni$ E/ 0
V JzA a>, tVto 7n>iaf. et /uèfAVturo 5"A.iy>v(s$' EcLif
ÿ ïÀHT t, è * &i<mK$ù<niobi yttV, 7X d y c e ÿ d £ y y ç (fiainus
: Ecce omnes ficut fiifiula igni comburentur,
& non liberabunt animam fuam de flamma.
X IX . Hoc quoquè àddifee , quod 3 priuft.
quam anima in hune mundum veniret, nihil
peccavit : fed cum abfque peccato venerimus,
nunc ex libera voluntate peccamus. Ne mihi
quemquam audias illud male interpretantem :
a Si autem cfuod nolo, illud facio. fed recor-
dare ejus qui dieit : b Si valuer it is , & audicria
priuf-
huc ader,
nihil
17. z8.
b Jfai. 1
yicQi' idv $ pin 9eAîjte, jUySi &4-irztxjtjoycdï fiV C ^ * ^ona terr£ comedetis. f i ver0 nolueritis y
& non audieritis me, gladius vos .c on fumet, &c.
Et rurlus: c Sicutexhibuifiis membraveftra fer- c Rom
va immunditia (fi iniefuitati ad iniquitatem ,•
rta nunc exhibete membra veftra ferva juftiti.t
in fancHficationem. Memento etiam icripturæ
dicentis : d Sicut non probavérunt Deum habere d Rom
in notitia. & e Jjhiod de Deo cognàfici potefi y e Ibid,
manifeflum efi in illis. Sc iterumV f Oculo's fuos £Malt.
claufcrunt. Dei quoque rurfum [ memento ] inrthodoxo
9j picbfflçef. ù /W f njL'nSsTzti, (c 7zt e%yi$. yfij 7mAiv’
t> Qaztp tTpyiçftou.'n 7u fAAd ufi^f SbS?& tv cLxsfap-
» dcc , »9 771 CLVOfilet T oLvOfJXCtf. OUTZe) VUO
oTcn^/ueA>\ vfifyf Sbup& 7v SiwioffU£,yi ctyt-
f, etojiôv. è fttfipruro t> ygottfinç Aey$vo7i$' KaAù>$ C&c
i , idbxAjueKTzcv ' r 060V tv dv ’Gciyvaunl. ^ o 7 ly S
. » , yvcoçoV V 060V y tyctvîçftv 'fâiy dv cùnot$. w ° Tl, tov$
y, 0<pÿt(ïAjU0V$ CtUTOùV d/>OcL(JJAVOttV. W Tv J060V TTBiAlV
p„ ifx^A3‘iio7v$3 w At’pvlst' EyeJ y ^ d/i- D crepantis & dicentis : Ego autem pflBhtavite
ttîAsv KctpTcoiQoçfiv tmcrcLV eoAvi%lcv' tcw$ iefpdtym
7nxpicti>y n cc[A7n A 9 $ v $ 0A <n c i*>}
le. A%tlvcL70$ ’éçlv h 0/notai V 7lXLOVtf A
i Animantem ratione prtditum, £5«» Aajwxo». ] Grodccius vertit
vivum, legens aut legendum fupponens £«» loco t in . Quidni id
nom en ânimàlis darecùr animx, quod angelis palfim tribuitur à
Patribus ? Bafil. comm, in Ifaï. cap. 13. pag. 150. angelos vocac
iV»gpvia £»», eoelefiia animalia. Author ïibri de communi elF.
Patris & Pilii füb nominé Athandfii n. /i.tom. z. pag. 17. Theo-
doretus in cap. l. Ezech. fi. $. & Greg. magn. hom. 10. in evang.
codcm modo loquuntur. At de anima ipia author dialog. 1. de
Trinitate fiib nomine Athanafii num. z i. tom. z. pag. 4 y . orcho-
doxuin fie togantem indueic : O« roi >j ^/o%ij tfio, ; Uum £
tibi videtur anima animal■ ejfe f Refpondet Anomxus probante
: KSH •
K9&. Etiam Vtro
IpfeCiç
d,o , kssj x k ayytXt^ £àa, tri, KSÙ *d,§t -m irttv-
m vtro, nam & angélus eft animal, & omnes fpiritus.
o lib. 4. de finibus vocat animantem & animal, fubftan-
n fingit folo animo' cônftantem fine corporc. Hujus appellation
« origincm nobis aperit Cyrillus Alcxandrinus lib. 4.
in Johan, âd cap. 6. fi. j8. pag. 3^7. animal elle dicens quidquid
vitam ab alio participai : hineque probat Filium Dei increatum
cfle , quod fi vitam ab alio per creationem mutuetur , jam non vita
ipfa, quod teftantnr facræ litteræ , fed animal futurus fit : toi*«V
fragmento AcftorumPauliab Origenc lib. 1. de principiis cap. z.
citato, dicitur de Pilio , Hic eft Verbum animal vivons ;nifi feriba-
i 11m vcl Rüfini quxdam fit côrruptcla.
z Hon enim fyderum natalitiorum v i, Sec. ] Caftigat errorem à
philofophis paganis profedlum, hifquc temporibus communem,
ut Pattum lcripta plurima fidem faciunt. Prxtcr Pharifxos, Gno- p
fticos fcrc omnes, & Manichxos aftrol ogix vanitatibus dedi-
tos tefteEpiphanie hxrefî 66. nimi. 13. multi è chriftianis , horum
commercio, fupcrftitioms . hujus parce aliqua fc obligari patie-
bantur.
3 Priufquam anima in hune mundum ventât, nihil peccavit. ]
Animam ante corpus cxftitilTe non negat Cyrillus, fed tantum
pcccavilTc priufquam in has panes deveiliret. Qiiod unum ad fidem
Ecclcfiæ adnnere ait Aug. Cp. 1S4. n. zo . & 166. n. 7. Cxce-
rum animam non elle corporc antiquiorem, videtur aflertre infra
n. 30. & Cat. 18. n. 9. Error autem dc commilfisin fuperiori vita
peccatis, aPychagOricis acccptus,.tefte Clcm. Alex. lib. 3. Snom.
n. 3. pag. 433. & Aug. lib. 4. cont. Julian, cap. 16. n. 83. pluribus
nærcticis oommunis fuit; Bafilidi, cx Clcm. Alex. lib. 4. Strom,
pag- jo C d. Calfiano Valentiniano ,ex eodem lib. 3. Strom, pag.
[. cap. zy. n. 4; Hune autem fuo
neam fruttiferam omnem veram : tftiomodo con-
verfa es in amaritudinem, vitis aliéna ?
X X. 4 Immorcalis eft anima : fimileique func
prxfertim nomine nobilltavit Origcnes, quem vulgo refpcxere
quicumquc poftca Patres nefarium illud dqgma inipugnarunt.
a firotxiteiiiih.] Cod. Coifl. eiraxsnpt, ut inxxx. Vcrba fequentia
•m ctycüd, Sec. ufque ad *«} -m t%ijs incl. défunt in codd , Roe, &•
Cafaub. Eadcm omittuntur à Grodccio , exceptis tamen verbis iù
ùyxâf, Tps yîjs (pdytcdt, quæ vertit.
S iePoTturti n . ] Vocem « addidimus , & feripfimus fignif.
fecundx perfonx, loço £«-©»<?* tertix, cx codd. Coifl. Ottob.
Roc > Cafaub. & Grod. Senfum liunc poftulare videtur fenfus Cy-
r illi, Deum increpancem , iyuxt.in^ , inducentis..
4 Immertalis efi anima. ] Errorem réfutât Epicureorum dc ani-
marum morte, quem Tertullianus ab Uno inter omnes hxrcricos
Lucano Marcionita, fecundum Ariflotelem propu^nacum dicere
cap. z. at idem dc anima cap. 3. varios
fed multis , A lit, inquit, immor.
Apoft. author lib. 6. cap. 37. har
;lobacim refereni
m negant animam. Conftitun
entenciam omnibus^ veteribus
<». quod non de omnibus & fingulis intelligendum pu-
1 ibi diverfos omnium hxrcticorum errores in unum
voluifie eredam. Simon magus Recogn. lib.-3. n. 41. &
hom. z. n. Z9. animx immortalitacem & futurum rerum
egac. Apud Valentinianos, ait Tcrtull. Scorp. c. 5z. anima
mortalts .nifi qua falutem fide invenerit. Hcracleon Valentinianus
Origene authore tom. xS. in Johan, p. A;y. immortalcm animam
înficiabarur , ** **$*,*™ y* *,«, ri» fv Xi,, Ày«Su i H&**,'*,. A.,_.
homil. 3. n. 6. exiftimat inipios oer io-ni
Clement,
ftatum n
chor Clcr
. Carpocrati, cx Irenxo lib. 1
„ fuppli-
,• . . * - r, * — 1 --------- cBc pofle*, qui
in fcmpiccrnum ac folum Deum peccavcnnt: qu* etiam Arnobii
foiflc videtur exiftimatio lib. z. p.67. Origenes tefte Eufebio lib.ö •
hilt. cap. 37. ortum in Arabia errorem, quod animi una cum corporc
articulo mortis occumberent, & refurreeftionis tempore ire-
rum vitam rccipcrenc, in cas regiones appulfus, collefto conci-
lio ita otatione confucavic, ut contra fencientes a fententia re-
Vocarit. Ita videtur fenfifle Tatianus contra Grxcos pag. ijz.
y narcu «ƒ ^/Iixaj. ] AdjedHvum nareu a nobis adjeftum eft ex
fidemfl. Ottob. Coifl. Roe, Cafaub. & Grod. fed poft Louii addi-
tur in codd. Roe & Cafaub. k«7bV<«», fimilesfecuhdum ejfentiam.
Paulo poft, loco h«Ax&'TUi, Coifl. habet ^**i'*&4r<«, quod clc-
gantius. Apellis hie dc fexu animarum error crat; qui , Tcrtullia-
no tefte lib. De anima cap. 36. animas viriles ac muliebres ante
corpora conftitueus, corpus ab anima icxurn accipcrc ftacuebat.