z 66 S. CYRIL L I HIEROSOL. ARCHIEF.
■ H t i j us y ci graft kfieFlo genua me a ad Pattern f i in fr a : A T oJ t« K&fA* 7rla> ttx. y>vormfA.\s cqçjs <r ynt,-
A a . T. 9.
Rom. yiu. <
£. Pet. I. J
Phil. I. I,
Rm». I. 4.
Jfrw. vin- ij,
fjgrife #•. ij.
s. zp.
17/ vobis, «/ corroboremini per fbiritum ejus.
Dicicur quoque Spiritus Domini, ficut aic Petrus
: F.ccur conjpiraß'ts inter vos, 0/ tentaretis
fpiritum Domini ? Appellatur 6c Spiritus Dei
' 6c Chrißi, velut fcribit Paulus: Vos autem non
eßis in carnc, fed in fpiritu , ß tarnen fpiritus
Dei habitat in vobis. Si vero quis fpiritum
Chrißi non habet, hic non efi ejus. Vocatur 6C
Spiritus Filii Dei „ ficut dicitur : Jjjuoniam au
W £ ^ 5 ’ U * Sio v/mv f d g .
TV '7M v/M3l(s $ curtfj. »ytA^rztf XM nvvzZfAÿ, R y -
C i « , x sd j& s V i r ç o s i Î 7r t r T i , o n o zweÇ av y ify C/mv
’7ttl£cp.<JtLj to r7rnV/ASc‘ YLv&if J HccA^TCLj 7TVÎ.Ü- '
{AM © e v KM * Xg^çccT, x sd j& s ygoh(f)£i F l o o t e s ' ■
T ,ue iç 5 c b t i q i d o oztpxA AAA dv 'GS'iâjfi&'ri, ei7rzp 1
vfntjfAßi 0 6 « oixÉi do u/luv. S b S Î Ti s v tv to fjia . X&c~ '
ÇOlT Qpc , &T0? OPC 6ÇÎP oi/Tj/’. J(StA<f7ttf JC, VSVlSfAO
tem eßis ß li i , mißt Deus fpiritum ß lii fui. No- ® V i/V «” 0 g«, £»ƒ»£)' ^ ^ y0* » <^o.7rèminatur
etiam Spiritus Chrißi, ficut eft feri
ptum : In quod vel cujußnodi tempus declara-
batur in eis fpiritus Chrißi. 6c rurfus: Per ve-
ßram deprecationem, (jr fubminißrationem Spiritus
Jcfu Chrißi.
Y. Prxterea, plures alias fandi-Spiritus nun-
cupationes reperias. Vocatur enim Spiritus fan-
ttißcationis, uti feriptum eft: Secundum fpiritum
fanttißcationis. Dicitur 6c Spiritus adop.
<&iAiv 0 % o s 3 v fv iS y .0 « lj« « /W . »cjc-A^Toy icjtf
vtviS/A.o X càçoS , x jd j à ç y iy g oß \c tq% E i's « 7ro?oi/
KMÇftv * 6<5VAp«TtB 0*> cWTVlS VS’VtUfA.O X& tÇ B«T. ^ 7Ttt-
Aiv Aict r? Sltioicos,^ ’Gnygpnylccs « 1
{A.0LT0Ç « IjJOV'X&lÇBcf.
g. F g j ç Q toJ td/ç iè) clM <*6 iroAAos o vo /iodc c s «"
<t><« 'GtvdJ/A.cLTOç ôjprlcr^i. {& y ) ■ zs’vevfA.ou
<tytcoouoyç, yijooL7r\a\' K « .7 z i Ta'ygt/yM.ct dytut
io n is , ut ait Paulus : 2V<?» accepißis fp i- C îrz^ ,î^* K^A-fToq ^ n b^ a , yo%<riAi, à f V o û t e s
<ÿ>inv‘ OC yà g’^gtlogTE ’zsfvtvfxou SbvAi\ccs ÇA$ (po-
Gov, ôVA* g’^gé^gTg vtv&v/AcL ijo%aiosy do à> vpf>-
ACCct 0 Tra .Ttjp. Ji$iA$Tzq Jt) ■ zffveufA.cb ~bvn>-
W.a C'Izoùç y-nstfj&s yiy^a.7c\o\' ùui>v) Cfxiv 'atviv/u.ct
ovtpioç K) ^Tn^Av-âzcoç do ^Octynixs^ cü/tff. t(jt.A§7cL\
àf vtvtviML i 7mJytÀiocst yjdj&s 0 mjtos tynoiv ’Ev ci.
C/Misy Tn^vcmvreÇjèctTppoLyic&nt ttSvtj/âj/A.ebn
'T'g 7mfyè\!a4 rrtJ ccylep. hjcâ^tzh ^ vfvivfxcL^fiçfsÇi
ri turn fêrvitutis ad timorcm, fed accepißi
ri tum adoptionis, in quo clamamus, Abba, Pater.
Appellatur quoque Spiritus revelationis, quem-
admodum feriptum eft : Det vobis fpiritum fa-
pientix & revelationis in cognitione ejus. No-
minatur etiam Spiritus promiffionis, ficut idem
ait : In quo & vos cum credidißis , obfignatï
eßis fpiritu promiffionis fantto. Vocatur 6c Spiritus
gratia,-------, »w iu i »- uvmel u1tU UcuUm3 aruur: fus ait : Ft jfppiirriiituumm * ,/ r , . _ _ v v «, „ ' ,
gratix contumelia afecerit. aliifque ejufdem- D 07E, 7raA'1' Ae^ ’ 70 ™
modi pluribus appellationibus fignificatur. Au- -à - a- -—
divifti perlpicuè 6c 1 in præcedenti Catecliefi,
aP/cx:
b Pf. L
Ifa ï.x
-Spiritus-fan-
£tus, non cva-
nidus flatus
Patris aut Filii,
fed vivens,
& folida fub-
ftancia prxdieum
in Pialmis quidem interdum a bonum, m-r
terdum verô b principalem nominari. in He-
faïa vero : SapientU, dr intelligentie , dr confi
a , & for titudinis, dr fcientle , dr piet at is , dr
timor is Dei, appellatum efle. Ex quibus omnibus,
turn quæ priùs turn quæ modo diximus
conficitur, diveriàs quidem appellationes efle
unum autem atque eumdem Spiritum - fan-
dum ; viventem 6c fubfiftentem , femperque
Pàtri 6c Filio uni præfèntem. Qui non ab
ore 6c labiis * Patris aut Filii loquendo prodovCçJioztç.
K oef d,M\cLfS <Zir£ßW)3 p}ctj\s vrAZiooiv
opo/Àet^g7a i mia/JTztjs. jixoï/ovcç Sè ozttpcSs >yï) d o tv -
fu r ç ) <& ó rrv s r jc rn i^ jt r l, 07i do f l 707ç - \o cA {m s tots
f â d y o f y v y'mi'tt 3 v\yi{A$viv3v ovo fxd jf'm Ji' d o q n x S
H az c i'd j^ e v tp ia s , ozwCode cs, ^ ßH A tis , £ i%Coç, ^ ce
y o c J o z a s jÿ â ïc n Ç e i c t i ,* , (p o C itO eQ y r z ^ o T /y sp â J e T o . “
A / d o d rm v ’TU)Vy T rn t&rC9rr s& v dpti/od^cov <è r vuo
* crzwlçalcLiy 2 £ & ( p o e fiç f l u j 7txf f a r& o T f p & o s , j\
^ gV S i (c 70 Âe>70 Tn/ev/A.Oj to clytov* fc fv è J<j)gçw$,
x f l imrxo ’TZ 'ir&Ttfi è qo> e v v n p p d v . cfo o ^770 çoetet-
70g (£ ^æ ia I cùv Tmrçds $ tjy te fitev/uSpov, y d v e ca
xeif Xg*çg. ] Additur in editis ï V« ; qua vox cun iu codd.
omnibus fupra memoratis défit, & alioqui non reperi;
ftimoniis, quibus hanc Spiritûs appeliationem confirm
cam dclendam exifiimavimus.
p tS!i)>£m.\ Male in editis «ÎkAki». corriguntur ex omnibus
n>fi; lcd in Roe, & Cafaub juxta facrumTextum habetur «MM!
vâ ci eêyroïr. cætcri, ut Coifl. ambo Ottob. & Grod. una voce tcfn-
. t e n , qua eft multorum no.vi Teftamenti codicum feript»«
liil eft in Cyrillo quod alterutri magis f
acquiefcimus.
y v/Mit ■ asiveantf. ] Tranfilit Cyrillus nonnullas Apoftoli voces
inter duas illas comprehenfas, eodemque modo locum hune
récitât n. 3y. Periodum fequentem , *«/, &c. ufque ad
etSicMj, in editis & aliis codicibus prætermiflam, ex folo cod.
Coifl. hic adfcripfimus : fed loco £n, pofoimus i'ir.
t in precedente Cntechefi. ] Non reperitur in Cat. itf. locus
Pfalmi jo. y. 14. de Sfiritu principale, quem fc allegaflc refert.
Non mirum, fi ex tempore dicens teftimonium quod referre paraverat,
omifit.
1 Sl.c cmendavimus ex codd. Coifl. Roe, & Cafaub.
& ljmili loco hujus Catech. n. 34. quum clfet in editis folum-
modo Perpaulum infra, loco , fcripfimus «ym iS ,
ut habetur in cod: Ottob. fccundo, & Grod. Coifl. fert jüyd, &
omittit (,0* j Roe, & Cafaub fecundam tantum vocem, prima
præccrnuflâ , cxjiibçnt. Editi ambas in unam conflatas habent,
Vide parallclum Cyrilli locum n. 1. & alios fimiles n. 18.&}3l
Rcfellit autem antiquum errorem ab Origcne tom. 1. in Johan,
pag. j8. & Didym. lib. 1. de Spiritu-fandlo notatum , quo aliqui
docebant Spiritum-fandlum non efle fubftantiam per le exfiften-
tem , fed operationem Dei.
x Patris aut Tilii, n « v j ' riS. ] Dum negat Patris aut Filii
evanidum flatum efle Spiritum-fanCtum , fupponit ab utroque vel
... ab altcrutro vere procedcrc. Particula « vel disjnnAiva eft, &
reccpta itaque x1 dubitationem fignificans ; vel conjunAiva, Sc ad fenfum particular
& j ant, quod idem eft rationc prarfentis conflruttionis, neque,
reduccnda. Grodecius vertit Patris & Filii, fed utrum xuj in fuo
exemplari habucrit meiito dubitatur. Spiritum-famftum ex Filio
procedure Cyrillo certum fuifle probavimus, ad Cat. 16. n. 14. an
vero ctiam a Patrc immediate oriri exiftimaverit, dubitabile eft.
Vix alii printer Arianos & Eunomianos hunc gradum in Trini-
tate ftatuebant, ut quemadmodum Filius a Patre folo, ita Spi-»
ritus-fandhis a folo Filio procedcret: fed illi id ftatuebant crca-
tionis more & ritu. Exftant vero nonnulla Athanafii & gratco-,
rum Patrum teftimonia , qua: originem Spiritus-fanfti immedia-
um a folo Filio repcterc videantur. Parte alia Spiritum-fandum
a Patre immediate procedere , graviflima: funt latinorum & grx-
corum hujus temporis autftoritates. Fortaflis Cyrillo nihil de
hac quatftionc facts conftituti erat 5 qui fxpc, ut Cat. 16 n. m -
ait ad falutcm fufticcrc ut crcdamus die Pattern, Filium , fic
Spiritum- fandum,
tt vtvio/c&tjov, «te 0-jg ctg^s* iw - A fertur aut efflatur, neque in aëra difFundicur j | | ^ ^
’mçtnvv j A & t e u v ctov)' , X■ jt*v e p y su~o , XF'I o ix o vfo,y‘-s^u o , fed hypoftafi prædicus e ft, loquens ipfe 6c * ■
d y t a f o v . o lS j^ ç c t'ty S i i t e t - ^ KM àv/s.cpcoi'ÿ KM
IW.CLS ÿo y ç t* oaTJi&icôSbt*; o lxjvo{Ma£ ÇHs r {X (ts 3 r
ß P coo Trocrçdç KM fö KM ctyiov n>ç, yjtfoi Xj
tZdgcpUv gipriKSO.ofyu. Mw/MvéJziv y) v/a&ç cooUVcov
cop'd A i ’p /d fio o v ß «AOfoÿiy KM wSivctj tm Ç c S s , o n
« y g 7tgy v do'odfMp km rtîrCf<P>inqç, î .'n ç jv q d v
d J c c f y tAlois km ’èw v ç o t e if’ ^AA £v è S
operans, 6c diipenfans, 6c fan&ificans: cum in-
divulfa fit videlicet, 6c concors, unicaque fa-
lutis erga nos difpenfatio, qua; ex Patre 6c Filio
6c fando-Spiritu exfiftit, uti 6c antea diximus. cat. \c. t
Memores enim vos efle volo eorum qua; nu- 14’
per diximus, 6c diferte tenere, non alium in
lege 6c prophetis , aliumque in evangeliis 6c Cat- 16-n
apoftolis efle -y fed unum 6c eumdem Spiritum-
TIveufAoo cLyov, ^ do TcaActjcç xm XMV* B fàndum, qui in veteri 6c novo Teftamento dL
vinas Scripturas elocutus eft.
V I. Hic Spiritus-fim&us eft qui in fandam Spi:
virginem Mariam venit. Cum enim Chriftus
effet, Unigenitus, qui generabatur, Virtus Al-
tiffmi obumbravit ci , d r Spiritus-fanftus adve-
niens in earn, fandificavit earn ad h o c , ut
pollet capere eum per quem omnia fa ff a funt.
Non eft mihi pluribus verbis opus, ut addilcas
generationem hanc ab omni forde 6c conta-
minatione alienam exftitifle : didicifti enim. cat.ix.n.x
abet, Johah-
c-Bapt. Zafoha.
x d m \ & > R B M I ’m ç ), M d , iy » H H I c Gabriel eft qui ad earn ait J Ego eorum quæ & 3 g 9
lunt gerenda, nuncius 6c præco him -y non ope- '
rationis focius. nam tametfi Archangelus fim, px*mo.s.k
at ordinis mei 6c officii gnarus fum. Et làl_
vere quidem [ vel gaudere ] tibi denuntio ego :
quomodo vero fis paritura, non ex mea eft
gratia : Spiritus -fantfus fuperveniet in te , dr t.uc. i. jy;
virtus Altijjimi obumbrabit tibi. Propterea dr
quod nafeetur San Fl um , vocabitur filius Dei.
VI I . Hic Spiritus-landus in Elizabet effi-
caciam fuam prodidit. non enim folum virgi-
•? >, >r I » » ~\ < „ s- ? m a nes novit, led etiam coniuees, modo legiti- C il 4 gJl/Â/UOtÇ ,gc6V x f, V0UC9 0 yctfMS- Xj g/TTAHtCW . - WÊÊÊÊÊÈÊËÈ P Ü ., » W i ■ N , Km \ n mum coniueium lit. Ft repleta ed Spin tu-,fan- r„, T .r.
oyat » w ^ m J e^ aitque deduoDo- ' '
mino præclara ancilla : Ft unde mihi hoc > ut 43*
veniat ad me mater Domini mei ? leiplam enim it- 4j-
Elizabet beatam prædicavit. Eodem Spiritu re- ih\A. f . s7i
pletus 6c Zacharias Johannis pater propheta-
vit, aiens, quantorum futurus eilet Unigeni- f .a .& 7 p .
nets fa c t s tecAvcrA/J jg c tQ t o s .
f . T o t; to o '7mS/A.cc 7° ccyov "é ç i, 7o iA % v ’@ n
T c cy o v ffy ÿ lv o v M o f t a v . im i S f i y d X & w s lw o
<” puvoyivvis, o yiv vù/id fo os, S I u jo /m s J-Xfçot; gWcntict^ei'
f» c ù n ifi KM Vvdopccc o y to v In zA jo v i v f c û r r lw f y ic t f e v
cLUnlw (ZffÇJS S SuAAy\<9itUCLf Sti^Oo^ T A « 7Ä 7tUiV7K
iyiv in . O J Si /ooi mAAcSv Asycov, fvofxd^s
o n etpyt;7r a ^ $ KM c c ^ o i i n s n yzv vnms, e y > o% s y > .
TccGeivA ï£lv o Aèyct/v ew&ï ootUu , iyo
z’i/jj. 7 ytvw<ro/cfyja>v, Xw* « ozwepyss' 01 yeep km\
y ocpyL-fitteS; ^AA 7 olStc fA.y r rot^iv. icj'è {a. ^ ctjpeiv
iy d ÛjaSyiAifp/jifi cm' ’Si nctos mty > obc 'djro v
1 W m K I B Ë s S i m S M o cy ov i 7c iA & Jcn ) ’G i l <n , H
o’ StwcCfMs üdiçoy ’Gcnnttcccri cm' Sfe kj 3 yzvm/tâpov
? ’ o y to v j XM ify cn ) tjos
2'- T « to 70 Ttnvjuo 70 óytov doHfywv do1 ry
EAiozzCit . « yd pcivov nefyivoit otSiv, %AAO yveoy.-
1 qmoivv xscAn Sbvfiis d & c v ^ io o t k s x vt/M ' K«tj 7ro-
1 %V {JLOi 7« 70 , 'ivo CAO»? CZëtÇJS y pyjTVp « KXJtPd
' {/su} i{AOH&Qjifi •y) ictonLo V) EAiooCi t . T«tv
7« ocyla r7iv0jfAsS(ss nrAvcdiiC ^ , o TV
I coclvvV Ttonypy e&Çjttyy'TtxACKjAtyoov oesuvm oyojcov
a. zjg.po'fdfier. ] Subjungitur in cod. Coifl. *«S»r irtf-ntye rr&Xtt-
Go'yns tip*iKei[$fj, uti fuperitis in antecejfum diximus nempe Cat. 16.
n. 14. vel refpicitur longum illud alfumentum quod in hoc co-
dicc poft num. 3..cxftat, a nobis ad ealeem Cat. 16. reptafen-
tatum.
• ß du IJa-jföy, Klti , &c. ] Alitcr codd. Coifl. Ottob. ! • &
Grodcc. cie n«7f.V<h, 'riS, C*. (Grcd. & Ottob. ™ nidSt&
7i; ex Patre , per Filium, in ( vel cum) fapcio Spiritu. Catho-'
licx fidei prior leftio favorabilior poftcriorc; particula & mavis
zqualitätem fignificante, quam particulx per & in. at eadem,
judice Bafilio in toco libro de Spiritu fanfto, utrinfque fenren-
tix vis eft, ambxque ab ecclefiafticis auftorynis promifeue ufur-
patx. Utra in hoc loco Cyrilli fit, quxris ? mihi videtur efle po-
ftcrior, his rationibus. Primo,idcm fe antea dixifle refert Cyrillus.
locum quxrenti mihi fc folummodo offerunt ex fenten-
tix : ifthxc Cat. 16. num. 4. Spes nofira eft in Vatrem, & Filium,
& Spiritum-fanHum. non tres Deos pndicamus; fed cum
Spiritu -fanfto , per unum Filium, unum Deum adnuntiamus. vel
ilia potius num. 14. Pater per Filium cum fancio-Spiritu omnia
largitur. Non alia Patris , alia F ilii, & alia Sprittts-fancli dona; .
una enim falus , una poteftas , una fides. vel tamdtm ifta ibid. -
•num. j. & Catechefi 17. num. z. qua dicitur Spiritus - fandtus
■ vivens & (anftificator rerum omnium per Chriftum 0 D.co fa&a -
‘rum. Quam omnes ex fententix melius cum fecunda leftione
convcnianc, nemo non videt. Secundo, agitur hic de falutis ceco-
nomia, qux ex Patre tamquam fontc proficifcitur i & quamvis
una trium perfonarum a&ioue perficiatur , plurcs tarnen aäiones
in homines derivatas compleftitut, qux diverfos perfonarum,
ipfis in proprium tributos, chara&eres gerunt. id fecunda leftio
magis notat. Tertio, quamvis ad declarandam divinarum perfonarum
cxcellentiam, & noftram de ids fidem , particulis xqua-
■ litatis t^-m , out, , id eft, cum, & , magis uti convcniat;
quod tarnen in dcclaranda trium una divinirate non ufurpavit
Cyrillus in loco fupra ex Cat. 16. num- 4. citato : quando tarnen
divinoruin in nobis bonorum communicationem fpeftamus,
qux eft hujus loci ratio & vis, aptiores ad id teftandum func
particulx d}g. & a s , per & in. régula eft Bafilii lib. dc Spiritu-
fandlo cap. 7. & 16. hanc fiquitur Cyrillus Cat. 7. num. 7.
1 dum ait, Nos a fervitute in adoptionem, Patrie g ratia, per Filium
& Spiritum-Canantn effe tranflatos. & Cat. 18. num. zp. doccns,
Patrcm per Filium in Spiritu-fanffo coeleftia omnibus dona tarn-
quam ex fonte profundere. Similem igitur in fiiriili tcaufa locu-
tionem à Cyrillo adhibitam efle probabile eft. Et hare communis
eft Patrum de- operarionibus Trinitatis loquendi ratio, ab
eis etiam principii loco ftabiliia: fic Greg. Nyft. tom. 3. Quod
non funt très dii pag zz. nSv*, inquit, Sfs'So trri
TIw KÛtn o-,ix-éutt.. . <M dtpuff&nq, Kfff ri Ï/2 «DCs«« ,
•t(St) du rS à ft? Uvdjfwn TtAtisr.-q ; Clmnis operatio que, à Deo in
creaturas derivatur... à Patre exordium habet, & per Filium pro-
greditur, & in Spiritu fancio perficitur. Eodem modo Cyrillus Ale-
xandrinus in Johan, cap. 14. il. 10. pag. 781. A"nets /Sp Xoy&- à vrartttçftStïor
, Si 7iS it riidCiwn ; Verbum omne quod à Patre prodit,
omnino eft per Filium in fantio- Spiritu. & omne opus, five mira-
bile , per Ftlitm in Spiritu. hiric trita ilia Patrum omnium ore
fententia , n«»& <5V Tig s'» Tlt<sCfwn ùfiu ; Omnia per Filium in
Spiritu-fanSo. Sed jam nimium fortafle de tenui particula. Utro-
vis modo feripferit Cyrillus , dcclaratur cjus refta & conformis
EcclefixdeTrinirate fententia.
y otfol ft*. ] Pronomen hoc addidimus ex Coifl. Roe, Cafaub.
8c Grod.
d1 icarrqf. ] Vocem hanc cod. Coifl. nobis fubminiftravit. Poft,'
loco ieunlw, legitur in cod. Coifl. <e Iftg-Kig/Xat «</-
rbh, beatam illam ( Domini matrem ) prtdicavit ( Eli^jibetha, )
nempe his verbis Luc. 1. 45. juxta Vulgatam : Seats es qua ere-
didifti. Eodem modo legit Grodecius, nifi quod iuXiyy.eir, bcnc-
dixit, pro i > in fuo codice vidctiir habuifle. ac rêver»,
benedixit his verbis, f . 4z. Benedicta tu in mulienbus, See. Cod.
Ottob. habet iftg-xde/If y*f ai>rlut. fi legerctur cùrlà pro twnlwt
eadem effet ac textus feriptma. Ll ij