ftnt enim populi, quorum ne ipfa quidem no-A G if
: - - -J «-.(Vv-xi» ^(-vriif-'-c Confm.
tfi.çvvt.'dvctt, 'Qrlmiv'mv;, . “ S/y.- JUlll k llll» ' J " ' " ---- ---- J ■ 1
mina ad notitiam noftram devenere. Confpi-ce eu j ufque gentis epifcopos, prefbyteros, dia-
conös, monachos, virgines, 8e reliquos laicos :
6c vide magnum recborem aç præfidem , do-
norumque largitorem -y quomodo in omni mundo
X0V014 , /u$Vcl£oy‘(&4 y ty i A s rm t t A à jito .,
it) ß t e v n T fjlycLV a ^ ç à s d t o , (£ dW
irn çy y g v ’ onm ç ■ rm.V'nrm f n3 crjA0ûyrm y . c c y e l a y ,
illi pudicitiam, ifti perpetuam virginitatem,
»7z S ^ ( k i n P r ^ a t j ^ ctMûti 3 tA in /M u n u /U o , ecMctt 3 £
d d l » y s u tw l u ) , ccMàf 0 d 7nA&.<nv '7c,vÔj ^ " tu>v a iH -
xsi/uü/lw «lïStioi. w ucnrtf 75 /Met tjj$ ditTtvoç
w W w VtZ <£ <3 7rvg(f- t r a b u i t .ôc q u e m a a m o a u m î u x u i iu lu u i i /zz£°cÇoAij w ~ f& ~ u ' y t * f i i , „ »/, * <
huic mifericordiam [ vel eleernofynæ confe-
rendæ ftudium ] alii paupertatis ftudium, al-
teri adverfantium fpirituum effugandi np> ad-
tribuit. & quemadmodum lux uüo radii con-
• « ■ I 11../1 - s r AnAm
au-.11- JCV-jedu LU omnia UilllllCl colluftrat,t u i im w v i i ) fie 6c —- —Spiritus-J------
fanefcus ß / & Z àytov,cpanQi t w o(pfaAp&vç.
>S ______ : -, ..... 1 Ik/iKiani- illnmindlf •> Msim fi OUÏS S ' ? . —i . Y \rrjp/-. lu i/ù l'x mil <ß 'x/ri.P ITDC.
lues iUu- eos 4Lli oculos habent illuminate Nam fi quis
»at. Gjecutiens gratia minime donatur, ne Spin-
turn ille, led fuam ipfius incredulitatem ac-
cu fet.
Imnium in XXI I I . Vidifti poteftatem illius quam in
m:?iftcce& univerfo mundo exercet. Jam ne humi defixa
aiixcacor fic mens tua, fed 6c ad fupera confcende. co-
gitatione adfeende ufque in primum coelum,
6c contemplare tarn multa qua: ibi exfiftunt
innumer
>*ƒ**> ) 'f' — • --. ' I ' .1
6-1 y c l f T i s 7 ciCteMv (An K stfst'fy ï'W £ ’X f 'Ç jm , y
f j j t /u ep cp tcd n '7M V /& T 1, c cW r j i c w r *
CL7TIÇICÇ.
X.y. Ef^E$ < W t S'u/j&fMV j r dv w n nxS
v 'ou/j .cù. * / a,yi /uelvyç A sim v ’O n y v s , Gki to «fl
cu>cL&n% aià£>v)ÿi p s i 'dj' 2^ v o U è 6 i i a z& T o v
içyVOV , ßAe7T6 /Mil TDOZUnUÇ ex.«j* fMJÇJ.d,£tLt
rctg^0/4Ji7Bt4 ctip^Awi'. v7nf>(LvoJovfy i“ “ “ » -j— - a,va.çjLV//(Vnov, - ----- j 751$ Asy- io, /Aol^
ip | ..- ra b flia angelorum millia. Cogitanone S ü L m i , v i ..
etiam , fi poces, ad altiora enitere. cohfpice c ^
ßAeWe ßAeTre , ßAeTre 'S&vcv;,
ßAevre x t 'g /o T » '^ . Tttt/T^P ‘ Tnu'Tt^p Qn^aratç, « p t y «
©e«, è dyioTmoç o P a .^ ^ n 'n ^ .
T otj^y^2iajy e^ HAi«3t i , E aioto/o$, d. Hcrajoy, Ç
oÿ a ’o 'S fjp 'rm ç TOt/rV p ^ e,cw M/^æhA , d Fco-
Cet>iA,c>D ctJ>«A9i$. GïVli' ïó'rcJ’ ^ y t m w \a v tl-
/VJV' 7TC ^t> T Ctl>eAü)V ^ » 1 , JC54 «4 Çpd-TlBi m & t i
1 archangelos, confpice 1 8c fpiritus j vide virtu-
tes , vid.e principatus: vide poteftates, vide
thronos^ dominationes vide. Horum omnium
cut. i7- n. 4 Deo datus prxfedtus, 6c magifter 6c fandi-
n. 3. ficator ^ paracietus. Eo opus habent Elias, 6c
rim-fancto Elifl^us, 8c Hefaias, ex hominum ordine s eo
bent °PUS ex angelorum forte Michael 6c Gabriel. Nulla
Cat.u.n.ii. generatarum [ feu creatarum ] rerum ipfi ho-
illa creafcue- nnoorree ppaarr.. nnaamm oommnmiaa aannggeelloorruumm ggeenneerraa , 6&c . ; ^
W i exercitus omnes fitnul collea i, nulkm cum t» X. SM „ H
“ i k i Spiriru-fanao paritarem iequalkatemque fufti- D «
nfcicnda. . neanc omnia regie fic obfcurac linimie — -A .. -W;'..*. .i.’g . —. ..u. nciv C-i.- xlm/c-Aa»
id . 1.14. bona Paradeti poteftas. Uli fiquidem in mi-
lnJJiIfLiVer-iiluUmlll lmllHitWtunl«t«u“ r* -:- -h---i-e verb' feruracur etiam
, profundaDei, fieutApoftoluiait «*»
omnia firu la ta r , etiam frofunda Be i. j%uis enim
novit hominum ea qua fu n t hominis, nifi ßnritus
« ofrmlm. 1 Addit s o i Cdiil. <4» a . fM i a m è .
e ^ 8 3 Hsec in imPreffis Præterira rcfticui'
«Mue -x’ Cöifl. Roc, & Cafaub. codd; Poft, ante//eîWi, habt
Tmvàya,%ç Siuicl/m ç . v jj to /u$/> '&iv A<JTypyla
■ ^TZiçtMo/tü/JcL’ 75 Si ifâ jva 7 tt ß c 1% T V 0 «od ,
yj3 cos 0 A 7T59jA9$ <p?i01' ” To Tn'Scf/^t ttoVto «
ißßjVot.y Ypj 7U. ßetjti T V © 6V. T / ( ^ oiSlV aj)- te
& j i c w to' T V a i£ z ? 'm v > Eri fin 'à TWin/vt. T V £c
liic antem ponitur ut titulus diftiniftus
recierem vertimus. idem eft hie tirifwr,
: animarum. Hxc
uXa. quapropter
um , ac Cat. 17.
asnificentioribus
in Coifl. I stria, divin£ poteftate £
1 y dZi izrat. ] Ex Roc , Sc Cafanb oendavimus quod impreffi
In editis vtila , rV * « 1“ « > l a occut-
lunt ante"& poft »«< « *' to «»■ » ^ wj f , atquc in Lccundo tan-
■ rnm *lnrn additur «V« '/»,*. Cum a codd. Coifl. Roe , Cafaub.
Ottob. * Grod. IbEt Inc repaiti; . e.
contend fiiimus. Verba *«; ‘* i id «»» »«tooij. 1, oa .
coin. W W B B dM B
B i W i M W i collocavimiis. Tu.bau liie oft Cotfl. co-
dicis feriptura cux fie habet 1 Al»j ft&yKs «v« ^ ei*eyy
xd) irrt yqs dtj^r.üt /atn ri) U^-rclu , &c. In Ottob- plamus ^oft
p°t , &C. *
1 Ö« Sp*«/«r, See. ] Spiritus
eseteris diftinftum numcrare yidetur •, «.* — H ............r--
lib. 7. cap. u . »«igji, diftinftum quemdam angelica,
ordinem conftituunt. Marius Vißorinus lib. 4. cont. nanos
pag. 185. numerat angelos, glorias, thronos, Spiritus. Santtus
Leo ferm. ,. in anniverf. adfumt. fua: cap. i. lcnblt: Tamula-
laut nr element», minißrabant Spiritus , angelt {er viebant. Sed
correxit Qucfnellius: Famulabantur elementa , Spiritus angeltet
ferviebant. Quamvis Cyrillus, novem confuetos angclorum or-
dines in Liturgia memoratos rccenfcat Cat. 13. num. 6- indefi-
nitum tarnen eorum numerum exiftimavit. Vide Cat. 6. hum. 3.
Cat- ix- num. xi. & xi. Cat. 15. num-14.
e tzairat imraiM, &c. ] Vox ixtrtlnif, Chrifto ab Apofto-
lis tributa apud Lucam, a vulgato interprete yertitur pneeptor.
ifta legüntur in cod. Coifl.^
n*pdS>iT@‘ : komm omnium dominus, tér creator à Deo , doäor &
fanihficator a di ut or, Tarnclctus eft. Additamentum cfl'e manife-
ftum eft, quamquam doCtrin* Cyrilli confcntancum , è yeibis
ejus fere expreflum. Nam dominum omnium unà cum Patre 8c
ïilio Spiritum faiidum dicit Cat. 8. niim. j. to trvfiirculgt. Six» ,
àjÿ. Ts tie's Ï iS , civ àÿtx TJytSCftÿ-n foutues nS foexéry. Doßorem
& fanftificatorcm tum hie tum alibi paflim docet. Qiiod hic
dicitur xetfaçaTr, ! , ftipra Cyrillus dixit num. 19. eóf't&xo’ , «& •
5irlw , xsai^oUKlw, vmtu/.yaiislw. Vocem ^r,pi>tppt, non ira difci.tc
folet Spiritui fanfto tribuere. banc enim Patri res condèndas
ïilio fignificanti, & Filio nutu Patris condcnti, propriam faccre ;
ac folum Spiritui fandlo rerum à Patre per Filium condirarum
fanftificationem adjudicarc videtur Cat. i«.n. ^ & Cat. 17. n. 3.
num- 14. Hand tarnen cum cxcipit à creatlonis nnincrc, five
ordinem an^elicum à F cum unam trium oper3tioncm efle docet Cat. 16. num. 14. Pater
Sc Conftit. Apoftol. per Tilium cum Spiri'ufaniïo omnia largitur. five cum unum
’ " " tribus in res crcatas dominium competerc air, quod dominium
cx titulo ercationis repetitur Cat. 10. num. f. feutamdemeum
Spiritui-fanßo nulla interveniente creatura Chrifti corporis for-
mationem tribuit, Cat. ia. num. 31. & Cat. 17- num. 6. quod
opus divinæ manus & ipfius Chrifti eile agnofeit Catcch. ia«
£ EJitosüqtSr. ] Earn vocem omittunt Coifl. & <3rod.
t Coiflin;
poft Ifaïam addit Moyfcn : «>S ko/ Muveîjf,
n i i yhp ] Vocem nt^pef. in editis, incuria putamus ,
prætcrmiiTam hue rcvocavimus cx Coifl. cod. Sc facro Tcxtu hic
allegato, j ,
C A T E C H E S I S X V I . d e S h e i t o -s s h g t o I. 157
„ « t o » » 5' ä> ,ImtS-, b i s « 0 »S 6»V& A b tm M r qui eft in ip fi } f i e d r q u a D e l f i n t ,
» „ gypa>X£V S i /M-« “ "è TiySv/xeL 5" 0gV.
Kefr . T V75 «sfèi X e ^ 95cf (yioiflV^SV d »
TV75 dynpynaiv d v >^7595%/5' TVto ä w/deçftV
dv ß a 77?i(t/jccltI trtyçy.yiÇii to$ ^ flctTTip
pjc SiStotny T / a , ^ T/o$ /cuf&SiStttnv ecytai r i v ^ -
(ASfiil. ew'iiç g X o ’& tv 0 ïy o v ç 0 ÂîyaVy C&o ( y » ’
1 r i c t m /Mil r r f y lS i f y •\stxn TV 7TO7Ç’OÇ/AV. Yjq tzéci t v
dyi\i7iv&J/Jisc(sç A èy i’ O 'm v gAÔy c>x-gn'o$, 75 7rnunemo
novit prêter Jpiritum Dct.
X X I V . Hic de Chrifto in prophetis pra:-
dicavit : hic in apoftolis operatus eft y hic ad
hodiernam ufque diem in baptifmate animas
obfignat. Ec 1 Pacer quidem dat Filio, & Filius
communicat Spiritui - fanclor Ipfe enim Jefus
eft, non ego, qui aie : a Omnia mihi tradita fu n t
a Patre meo. deque fando Spiricu d ic it : b Cum
•venerit i l l e , Spiritus v e r ita t is , &c. ille me glo
Pater dat Film
, & Filius
Spiritui-fan-
/j& £ ciAn%fcc( , J0| 7Z8 g'^n$’ cjotivoi i fA Sb^do^, B rificabit, quoniam e x meo accipit, & adnuntia-
? ” 071 7 coo V s /asS /\gcficCdy^ , c t v c t fy A f u/MV. O
TTOtiTip J i tyocf, o z tu d y l a 7ri'^b,/6(5i7i , m Tntvm y a .-
Jl e^gTOj. 3 C&c d fiK a. 7ra>7Çoç ya.çj.<r/A$gJ, dbhe t
qotfj xs-\ d /A c t d y îÿ Trv&j/M tbç ' /m a y d >î owmçj.(L >
/MOL Y! SïuJOL/MÇy /MOL V) 7C/çt$. £i$ 0 gO$ , 0 7TO7l|ƒ>’ «/$
Kv&lOÇ> 0 /MWOyiVÀç duM LjoV g\ 75 7Ti»g0/ & 75 OL)40V,
,. o n ^ A » n 5$. K «J cW7rcf»ceç y/MV eiSïvctf ^Mm*
<pùm Si 1 n •\j7jwpt<nv / f i 'nvA.vtz&Sßf-y/j.ov^. Sri y )
bit vobis. Pater per Filium cum fando Spiritu
omnia donac. non alia funt Patris dona, 8c
alia Filii, aliaque Spiritus-fändi. una enim
falus eft, una poteftas, fides una. Unus Deus,
Pater j unus Dominus , unigena ejus Filius j
unus Spiritus - fandus, Paracletus. Atque ifta
nobis feire fufficiat: naturam verb vel fubftan-
tiam ne follicite anquirito. fi enim feriptum
eflet, diceremus -y quod feriptum non eft, non u . ftp. ».
Ephcf. IV.
l. Cor.yiu, tf,
Iw yyqcL/AjAim, g’Agy t ty j ' d v yir)g<L7?ie^ , /mu C audeamus. Satis nobis eft ad falutem nolle
'TcA/j^aoi/M/j. AOTUfixes y\/mv riSivctf rurÇjç oaTnej.cti>, quod eft Pater, 6i Filius, 6c fandus Spiri-
07/ i&i flatTWp, itj T tot-} d) dyov nireJ/tsL. tus.
xi. Tv-ncS m e v/j& y& ivA%y ’f in 75ti iCSù/u*}- X X V. Hic Spiritus in feptuaginta feniores
jc9«'to 'GificjÇu'rtçftiç 'fhà Mcoüoia»;. ( 75 /M W ' Mofis tempore defeendit. ( fed prolixicas oratioftùycov,
dycLTTV-m, fjun w / j& t s v v/mv ipcmiel'm. nis, diledifîîmi, ne vobis tædium pariat. Ipfe au-
, c ^ y ^ i 0 do75 <fèl § 0 A y i SimJcl/mv ixsl<?c*y tem de quo loquimur,vim unicuique noftrûm larjfjf/
7^1 ÀtyvTtJV yffyd Kÿj vpdfyJ’ Tuv dxovôvnov. ) giatur, 6c nobis qui dicimus, 6c vobis qui auditis.)
Spirirus-fan-
dtus in feptua-
Moiis tempo-,
re dclcendu.
«P
7» mâtpsoTu ©ta.] His verbis J
oftdjißjjoi. Kcej là fSp tCtr à».eieeiù
ipeitrier tuf [Jaifi ruy%*»oy xaq n.S V ia ; Et illi quidem ex non ex-
jlantibus faBi funt, hic ver'o ex Deo femper [feu ab tterno ] pro-
cedit. illi quoque mutationi & converftoni obnoxii fu n t, utpote
faB i j etiamfi non mutentur , aut convertantur : hic verb immuta-
bilis eft, & converfionis incapax , cum fit videlicet Tatri confub-
ftantialis & Filio. Eadem latine habebantur hoc loco in Grodc-
cii verfione: nifi quod ubi legimus *«» M ei»oiSreq t ycrtic:
iametfi jam ex gratia non mutentur; Sc pro ipeirm Tuy%*m ,
jfc'ripfit, unus exfiftens cum. Hxc perioche qux ex Achanafio
epill. i, ad Serapion. n. %6. exprefla videtur, omnino in hune
locum judicio noftro immifla eft, aut a Cyrillo pofterius adjedta.
Primo enim, quod angeli nec mutari nec convcrti dicuntur, non
fatis confentaneum videri poflit Cyrilli dodlrinx Cat. a
qua docct angelos etiam'in pcccata labi, qux divina
: tametîi ejufmodi mutâtio non fit qua à Dei voluntatc &
"fclici ftatu fuo recedant. Secuûdo , vix credibile eft Cyrilhun
confubftantialem Patri & Filio Spiritum-fanßum dixifle, qui ab
liujus vocis ufiirpatione, dum de Filio loquereiur , & dedita quidem
opéra, ut videtur, abftinuit. certe Theophanis tempore
nullibi vocabulum iftud in Cyrilli catechcfibus' obfervabatur.
Quamquam autem hxc verba Cyrillo abjudicem, haud tarnen
aliénant ipfi de Spiritu fandto doßrinam in iis contincri exifti-
mo. Nam Spiritum' fanßu'm natura immutabilem fine dubio ccn-
fcc, qui omnium naturarum fanftificatorem , & auxiliatorcm quo
roborantur , agnofeit, fup. num. 15. 10. ir. qui yim cjus om-
nis boni contincntem affirmât num. 13. « iriw<ly*b<®‘ tewautf.
Confubftantialitatem ejus cum Pâtre Sc Filio docet , cum très
Tinum Deum elfe ftatuit, fup. num. 4. Spiritumquc paternæ di-
"vinitatis cum Filio participera affirmât > Cat 6. n i 6.
ß plxe» ] Ad hsec vérba Scholium illudaonitur inmarjanBo
baptifmatet Eadem vero habentur Cat. 3. num. 3. & ‘Cat.
17. num. 35. Verba *«/ yteerfy /£/>, &c- ufque ad eine « a « xxifès,
Sec. défunt in cod. Ottob. forte quia catholica: Latinorum de
Spiritus-fandti proccflione fententiæ favebant, ab Græculo libra-
rio prætermifla.
• 1 Pater dat Filio, & Filius tradit Spiritui-fanBo. ] Luculenta
proedfionis Spiritus-fandti cx Patre Sc Filio profdfio. Eôdem
enim modo Filium Spiritui fandto dare docet, quomodo Pater
dat Filio. vide & Cat. 17. num. îy'. atqui hanc Patris donationem-
vi æterna: generationis fieri affirmât Çat. '7. num. y. & Cat. io.
num. 9. Præterea, Cat. 17. num. y. Spiritum-fandtum Patri- & Filio
feniper adeflè, & folida ptaiditum hypoftafi docens , negat
cum elle Spiritum qui ex ore & labiis Patris aut Filii loquendo
vel rcfpirando formetur ; agnofeens cx Patre aut Filio, fed fu-
_ habete ; quandoquidem probaverat num.'
quafn ^Patris Spiritüm effe. Tertio , Cat. 17-num.
* %iViù oiSe xS. non aliam'Chriiti, aliamque Spiritus-fandti gratiam effe af-
I «Mi.™, fié. firmat : fed Patrem , qui omnia dédit in manu Filii, hanc ipfi
dedifTe poteftatem, ut cuicutnque vellet fanfti-Spiritus gratiam.
daret. Ea autem poteftas Filio, fecundum dodtrinam Cyrilli, ab
aeterno data eft, ut patet ex citatis Car. 7 ’. Sc 10. locis; ca
quoque gratia Spiritus-fandti nihil eft a Spiritu-fànfto diftin-
dtum. vide Cat. 17. num. 14. Filius igitur ab æterno Spiritum-
fàndtum producit. Poftremo Cat. 17. num. Iy. Spiritum-fandtum
vel cjus gratiam, vocat vinum intelligibilis vinese nimirum
Chrifti. àChrifto igitur profedtum exiftimat Spiritum-fanßum.
Hæc adeo diferta, ut magis ex Filio folo otigincm Spiritus—,
fandti tiahere videatur , quam illam originem inficiari.
y c* tS ipeS Xafioeéra. ] Evangelium, X^iptrca, accipiet. 8c ipfc
Cyrillus ita legit Cat. 17- num. 11. Poft verba, <*W>«aS à p ii,
1. j , hxc in Coifl. fubjedta exhibentur : AotpaXioor' eneevni oris
tS ( fup. tp i ) Xtisj/lTcq, eèt ortgfii \xpÇaion&- o pvj
o» fwrû ùmjpxf». O’ narip y*( . 8cc. Prteave tibi, quomodo hic
intelligas. Ne hum an 0 more accipias illud : Omnia mihi tradita
funt, quafi ante non habuerit ; aut illud : De meo accipiet, quafi
pofterius acceperit quod in ipfo ante non fuijfet. Vater enim, 8cc.
Hæc fatis Cyrilliani, ftyli funt. lftis habentur plane fimilia
quoad primam- partem Cat. 10. num. 9.
$ Ùk x'Xx. ] Non fijendum hæc verba, ufque ad pU 1} mets
inclufive prærcrmiffa efle in cod. Coiflin.
e i ùnéexett. ] Cod. Coifl. addit QiS ,fubftantiam Dei. Gro-
dccius ejus loco videtur legiflc n idCpar^ , cum vertit, fubfi*
ftentiam Spiritus, nos autem verumus , fubftantiam. nam vel ex
üno hoc loco liquet Cyrillo unum atque idem faille <pù<ri> 8c
vvreïxcn, naturam & hypofiafim. Id etiam ex fimili loco colfigi-
tur fup. num. y. & Cat. i 7. n. 18. Quomodo enarrare pojjim quid~
ixôeaen. Alia quoque obfcrvari potuerc loca, ut de Patris efleni.
y. < i $«*■ & n
irroexriuf - k de Filio Car. 1
Ubi obferves idem quod d^Dci, & Je Chrifti natura: impofli-
bili comprehenfione dicit, de Spiritus-fanßi quoque natura af-
firmari. Alias,de creacun' loquens fa:pc iiroeowittf vocabulo uci-
tur, ut Cat. 6. num. y Cac. 7 num. j. Cat. 9. num. y. Ex quibus
colligitur Cyrillum omifla diftinßionc ept/nus five ie la s , & vira-
exnote, hypoftafis nomine intcllexiflc id quo folida res conftat j
quod refpondetur äd‘quxftioriem quid ipfa fit in fe tota : hy-
poftafiinque Patris, Filii, vel Spiritus-fancti cjus fenfu efle, id
totum cx fubftatitia divina & perfonali proprietate compofmim,
quo fingul* illae perfon« fubftant. Ante » yiyyHrnu, rclacivum
« addidimus cx codd. Coifl. Roc t Cafaub.
• ' IC k