M S P U R I A S. C Y R 1
'dem Andream convencrant honorandum, cmiflis ululati-
bus & crebris gemitibus in feretro, cundis ftupentibus 8c
veluti amentibus effedis, ranquam fi à fourni dormitio-
ne cxcitaretur, mirabiliter exfurrexit. Quumque à Romano
pontifice, remoto de ecclefia majori beati Petri apofto-
li univerfo populo , claufifque foribus interrogaretur, in-
tulic ifta verba : Dum ftarem divino examini judicandus,
Sc jam propter veftium Sc ciborum, quibus hadenus ulus
eram , nimiam foperfluitatem tartareis cruciatibus con-
demnarcr ; fubito adveniens quidam foie Iplendidior , ni-
veque candidior, ( quem faille gloriofum Hieronymum,
ad fe invioem referentibus qui adftabant, intellexi, ) pra>
lidenti judici flexis genibus animam meo corppri jungi
porredis precibus impetravit. Quibus finitis verbis , in
idu oculi inde recedens, anima ( uti cernitis ) corpori eft
conjunda. Ad hoc miratur fummüs pontifex, Sc cæteri
audiences. Fiunt hæc nota populo extra ecclefiam exfpe-
d anti, Sc confiadis ecclefiæ foribus protinus ecclefiam
intrant, omnes magnis vocibus Deum & gloriofiun Hieronymum
collaudantes.
X X I I I . Multa nos mentis afflidio commovet Sc con-
triftat, intelledo quod quàm plurimi epifcoporum Deum
Sc Dominum Jefum Chriftum ( cujus vicem gerunt) abne-
gantes, terrenorum, quorum Deus venter eft, veftigiis in-
hætentes, de ftipendiis pauperum Sc fanguine Jefu Chrifti,
delicatiffimis ferculis cum hiftrionibus Sc cæteris divitibus
luam ventris replent ingluviem, ad foeditatem luxuriæ in-
citandam, veftimentorumque de die in diem fuperfluita-
tibus abutuntur ; de pauperibus, quorum mcrcedem rap-
tam manu latrocinii dévorant, fame morientibus Sç fri-
gore non curantes. Hi certè non epifcopi, fed diaboli vo-
candi funt. Epifcopus autem aut fandiffimus, aut diabo-
licus eft. Magni certè meriti eft ftatus cpifoopalis, fod pe-
riculi infiniti. Levilllmum peccatum aliis imputandum ,
graviflimum epifcopo imputatur. Pontificis enim vititun
in fubditos difrunditur p<çr exemplum. Majora recipient^
ratio major ctefcit. Qupt enim ovium Chrifti vel negligentia
epifcopi vel exeraplo in peccata deviant, de
tot tenetur Domino redaere rationem. Heuquid,Au-
guftine chariflime, dicam î Grave nobis ineft pondus ,
gravis farcina. Sed debiles ego habens humeros , quid
porrabo ? Sunt certè anguftiæ mihi undique me torquen-
tes. At dum graves mihi promptos cafus intueor , timoré
maximo foccrefcente continué afïligor Sc contriftor.
Securius eft epifcopalem ftatum fugere , quàm apperere.
Laudo certè epifcopatum, tanquam vicariatum Domini
noftti Jefu Chrifti; fed iUos,qui in eo vitam aguntmi-
litum terrenorum, qui mundi gloriam & pompas appe-
tunt, non collaudo : immo eis confolo, ut eum fugiant
quantum poflimt. Melius certè foiflèt eis cum terrenis
vitam agere terrenorum, quàm in pontificali culmine hoc
agentes, ad infima & profundiora loca defcendere, tanto
præ cæteris cruciandi, quanto præ cæteris plura donaria
receperunt. Intelligo-enfin epifcoporum plurimos, potiùs
nomen gerere quàm eflèntiam ; potiùs lupos rapaces fore
Chrifti ovium quàm paftores ; deftrudores magis eflè
Chrifti ecclefiæ, quàm restores : qui chriftianorum elee-
mofynas deprædantes , mercedem pauperum lupinis fau-
cibus in fiiperfluitatibus ciborum Sç veftium dévorant 8c
confiimunt; quod abfurdum eft , abominabile Sc deflen-
dum. Hæc idcirco dixerim, ut talis abominatio cundis
gentibus innotefcat, quatenus fi Deum non metuant, homines
verentes à fuis aliqualiter abominatiopibus retar-
dentur. Audiant, quæfo, hi tales epifcopi quæ narrando
proponimus, Sc faltem aliorum calamitatibus terreantur.
X X IV . In fiiperioribus Ægypti parribus, in defcrto
quodam ab hominibus propter vitæ incommoda ijihabi-
.tabili, quidam degebat monachus Elias nomine antiquif-
jSmus, & magna vitæ fànditate radians, qui vi vente bea-
tiffimo Hietonymo eidem familiaris valde fuit ; quem
beatiflimus Hieronymus habuiflè prophetiæ fpiritum plu-
jries enarravit. Hic die quodam, ( ut places mihi teftifi-
carunt monachi vita venerabiles fideque digni, qui fe id
dixerunt ab ejufdem fandi viri ore multoties audivillè, )
folitis inçumbens orationibns, fomno repêntino advenien-
te aliquantulum obdormivit ; & ecce in vifione, ( quo
quidem modo multoties Deus omnipotens grandia Sc occulta
fuis fidelibus référât facramenta, ) in quodam pala-
L L I H I E R O S O L .
tio miræ pulchritudinis, ineffabilis Sc à mortalibus, nun-
quam vifæ , ut fibi videbatur, erat. Quum per horam ,
per palatium illud hue illucque gradiens, ejus admfirarctur
pulchritudinem vehementem, vidit quoddam præparari
tribunal à quibufdam, nimiæ pulchritudinis juvenibus,
ftratis tapetis Sc veftibus auro & gemmis, Sc multa arti-
ficii varictate decoratis, circumquaque pariete involuto.
In quo’ poftmodum Rex quidam maximus & decôrüs, cujus
adfpedus tantæ erat fùavitatis, ut nihil vellet aliud
qui habere magna defiderat, virorum foie lucidiorum co-
mitatus focietate, veniens fe pofuit ut judicia exerceren-
Inter hæc cujufdam anima, ( quem fuiflè Anconitanum
præfulem ab aliquibus ibidem confiftentibus poftmodum
intellexit, ) à nequam Spiritu catenis igneifque vinculis
vinda, inftar fornacis flammas erumpens fulphureas, dc-
portata Majeftati regiæ præfentatur. Quæ priùs quàm de
aliquo interrogaretur, coepit diris vocibus fe infernalibus
manfionibus digniflimam acclamare : haric inter cæteras
maximè adfignans principalem caufam , quoniam vams
pompis intenta , in conviviis & veftibus Sc hujufmodi
ftultttiis delcdata elfet. Quibus finitis, lata per Judicem
fcntentia, ùt poenis infernalibus traderetur crucianda, donee
corpori jun&a, duplices poenas in perpetuum fufti-
neret : mox illam fecum ferens omnis ilia nequam fpiri-
tuum turba, inde cum diris clamoribus recefferunt. Deinde
alterius cujufdam anima, ( quam fuiflè Theodonii fe-
natoris fratris venerabilis Damafi prædidi epifeopi Por-
tuenfis fimiliter intellexit, ) ante Majeftatem regiam cir-
cumftantibus multis nequam fpiritibus eum graviflimè
accufantibus præfentatur. Quumque à diaboUs in lon-
gum accufàtio tralieretur , Sc nullus ex adverfo aliqua
refponderet , vir quidam fepties foie fplendidior, Sc ut
jfibi videbatur, pene cæteris adftantibus eminentior , ad
Regis fedens dextram, in pedibus fe erexit. Quo quidem
{urgente, filentium Rex manu propria à cunctis fieri
imperavit. Tune qui fteterat, omnibus opponens accufantibus
hune fuurn fuiflè fideliflimum Sc devotum, &
ei continué exhibuiflè reverentiam fpecialem ; eifdem mox
loquendi audaciam abftulit, Sc taciturnitatem prænotavir.
Poftmodum verb ille fledens ante Regem genua , huiç
fuo fideliffimo veniam Sc æternam requiem folita pietate
Sc mifericordia infinita clcmentiflimè clargiri ; ira tarnen
quod pro commiffis in mundo flagitiis in purgatorio
purgarctur ; fuis precibus ( ut voluit ) eft adeptus. Tunc
omnis ifla nefandorum fpirituum multitudo gemens 8c
ululans de illo loco protinus fe removit. Intervallo autem
facto horæ unius, juvenis quidam pulcherrimus con-
cito gradu per palatium veniens ad huneque accedens,
qui tam eminens Sc præclarus in auxilium exfiirrexerat
Theodonii fenatoris, fe fore dixit à Petro patritio Romanorum
ejus devotiffimo miffiim, quatenus ejufdem preces
exaudiens, fibi impetrarc à Domino filium dignaretur. Ad
hæc Rex: Quod,inquit, à filio meo Hieronymo Petrus
poftulat, certè fiat. His omnibus fie finitis, à fomno illo
mox Elias monachus excitatur, laudes immenfàs Deo reddens,
& Hieronymo gloriofo; qui diem ilium, in quo tarn
miranda viderat, prænotàns, eodem poftea intellexit die
epifcopum Anconitanum Sc Theodonium fenatorem ex hoc
fcculo migraviflè, quo liquidé patet, hæc vana fomnia non
fuiflè.
X X V . Magnam putabas,Auguftine chariflime,aliquibus
a.dmirationem induccre, veluti fi quid növum &
inauditum eis proponercs, dum in tuis priftinis litteris
quas recepi, Jonanni-baptiftæ & cæteris apoftolis Hieronymum
fanétiflimum æqualem in landtitare Sc gloria, ra-
tionibus fine dubio efticacibus, Sc vifionibus mirificis com-
probabas. Certè non eft aliqualis ambigu iras, veriffima Sc
omni fide digniffima Sc devotione ifta fore. Nec piito
aliquibus ejus vitam fanbtiflimam, Sc ejus tanta prodigia
hominibus infiiera non ignorantibus, admirationis aliquid
evenire. Sed qiioniam tales tuæ fuerunt rationes, ad ve-
ritatem hujufmodi declarandam, quod meas leviflimas 8c
imperitas nunc illis opponere non deceret ; ideo omiffis
omnibus vifionem mirabilem, quam venerabilis vir Cyrillus
epifcopus Alexandrinus fe vidiflè, fiiis ad me diebus
plurimis jam elapfis deftinatis litteris affirmabat, breviter
introducam. Poft beati Hieronymi obitum gloriofiun anno
completo, in die.nativitatis gloriofiflimi Johannis Do-
E P I S T. AD S.
mini præciuforis, laudibus expletis matutinis, dum rae-
moratus pontifex more folito in ecclefia folus ante altare
ejufdem præcurforis Domini gloriofi, flexis genibus ipfius
gloriam 8c excellentiam multa fpiritûs dulcedine contem-
plaretur, repentino fomno aliquantulum obdormivit; 8c
eçce in ecclefiam., ( ut fibi clariflïmè videbatur, ) binatim
quorumdam fpeciofiflimojrum hominum , ultra humanam
æftimationcm cantüs alternatim fuàviflîmos concinentium,
turba vchementiffima miro ordine veniebat. Deinde binatim
omnes ad altare procedentes, & ibidem, fleótentes
genua, ad fedendum finguli fe ponebant. Quumque il-
lorum hominum jam effet ecclefia valde plena, poft omnes
duo viri eminentiores cæteris, in toto fimiles atque
pares, infinities foie lucidiorès , ftoI£ induti lucîdiffimâ,
candidiflîmâ, auro Sc gemmis undique ineffabiliter rutilante
, veniehtes, ecclefiam pariter intraverunt. Ad quorum
introitUm omnes in ecclefia refidentes, protinus flexis
genibus eifdem fiummàm reverentiam perfolverunt.
Tunc duo ill! viri ante altare ab eifdem reverentiâ exhibita,
in duabus cathedris aureis mira lapidum pretiofo-
xum varietate & pulcherrimè decoratis, fibi à quibufdam
pulcherrimis juvenibus præparatis, ambo pariter confede-
runt, Sc fic filentes aliquantulum permanferunt. Interim
inter illos filentio faóto, coepit alter eorum duorum alte-
rum impéllere ad loquendym. Quumque longa ad invi-
cem altercatio oriretur quis primo inciperet prædicare,
coeperunt finguli, ut Hieronymus Johannis ( cujus erat
die ilia folemnitas) laudes Sc magnificentias explicaret,
magnis vocibus acclamare. Tunc unus illorum fermonem
mox incipiens laudes beaaflîmi præcurforis Domini tanta
îoquelæ dulcedine, tantoque verborum ornatu, necnon &
fententiæ gravitate contexuit, quod fas non effet linguæ
hominum declarare. Finito itaque fermone ilfo, alter
( quem Johannem baptiftam cundi qui aderant nomina-
bant, ) eidem grates referens multiphces, hoc circumftan-
tibus ad ejus gloriam & honorem eft locutus. Socius
ifte meus chariffimus Hieronymus,’ æqualis mihi in gloria
, æqualis etiam in fanctitate, feriem mearum laudum
eft hadenus profequutus; idcirco dignum eft ut ejus laudibus
nunc infiftam. Hic verè lux eft ecclefiæ, tenebras
effugans errorum, & cundos illuminans homines veritatis
claritate cæeos. Hic fons eft aquæ fapientiæ fàlutaris,
ad quem fitientes dum accedunt, largiflimè fàtiantur. Hic
arbor altiflima, cujus cacumen coelum adfcendit, fub cujus
dodrinæ frondibus de fiiavi ejufdem oris friidu, aves
coeli, ( fcilicet homines muitùm intelligentes, ) Sc beftiæ
terræ, ( fcilicet homines parum intelligentes, ) uberrimè
fàtiantur. Hic mecum fuit in feculo eremita, Sc certè
non minus me, carnem abftinentiis maceravit. hic mecum
virgo nitidus atque purus. hic mecum fuit.prophetico
fpiritu illuftratus. hic mecum dodor exftitit veritatis. Ego
propter juftitiam Sc veritatem vitam corpoream dereliqui :
hic etfi fie non amiferit vitam corporalem propter juftitiæ
Sc dodrinæ fuæ perfpicaciffimæ veritatem, tempus fuum
tarnen totum geint in feculo in martyrto, afflidionibiîs
& dolore. Ego chriftianæ fidei præcucurri nuntius Sc gentium
invitator : hic poftmodum veniens ejufdem fidei exftitit
fuftentator, Sc ab hæreticis eamdem lacerantibus
defenfàtor. Ego femel in baptifinatc manibus propriis
Chriftum tetigi in Jordane : hic ipfum non folùm manibus
propriis habuit multoties in altari ; fed & ore proprio
manducavit. Hic mihi in fanditate per omnia fuit
æqualis ; nunc autem æquali ambo æternæ vitæ præmio
infimul congaudemus. Hæc Sc alia multa profequente
beato Johanne, quæ idem beatus Cyrillus non potuit totaliter
memoriæ commendare, jam hora diei prima ad-
veniente, ecclefiam euftos intrans epifeopum intuitus dor-
mientem, eumdem manibus excitavit. Exfpergefadus itaque
pontifex, ftupore Sc admiratione Sc gaudio admodum
A U G U S T I N UM. 587
plenus, quæ viderat cuftqdi cum lacrymis enarravit ; dein-
dc illo die Miflàm folemniflimè celebrans, vifionem mirabilem
omni populo declaravit.
X X V I . Sunt infinita olura quæ dici poflènt miraaila
veriflima & utilia enarranaa, quam ea quæ in brevi hoc
opufculo funt fcripta. Sed ne prolixitate opéris. aliquid
legentibus tædii oriatur, uno folo miraculo-, quod non-
dum expîeto menfe in Bethleem peradum eft, perfedus
huic' operi finis erit. Die Dominico tranfàdo poft oda-
vas Pentecoftes, omnibus meis fuffraganâis epifcopis, SC
multitudihe maxima tam virorum quàm mulierum in ecclefia,
in qua fàcratiflimum quiefcit Hieronymi cadaver,
infimul congregatis, honore debito Sc verietatione tam
débita quàm devota ; primô egomet facris indutus veftibus
, ad locum foveæ in qua corpus venerandum jacer, accedens
, terrain coepi effodere fepulturæ, quatenus fàcratif.
fimum illud corpus inde ablatum, in tumulo marmoreo
mira pulcfiritudine undique decorato, quod hac decaufà
fuerat fabricatum, poftmodum ponèretur. Quum jam fovea
foret vacua, cundis cernentibus corpus fahdiiîimum
,in medio foveæ, tanquam in aërc à nulla parte terrain
tangens permanebat integrum, nëc corruprione aliqua vio-
latum. Quod inde devantes cum odore tam vehement!
Sc fuavi, quod talem olfàdus hominum nunquam fênfit ,
collocavimus in altari, quatenus à populo reliquiæ fàndif-
fimæ viderentur. Quot' autem illo die me cimdifque qui
aderant adftantibus fint perada nriracula gloriofa, explicate
ea nullatenus compos eflèm. Cæc^ fexdecim illas
reliquias tangentesfàcie,vifùmprotinusrecepcrunr. Très
præcipuè Dæmoniaci catenis vindi, in illam ecclefiam plu-
rimorum hominum manibus deportari, font protinus li-
berati. Mulieris cujufclam viduæ paupei-culæ puerulus,
ejus unicus filius, in epclefia fuit præ gentium multirudi-
nç fiiffocatus ; quem mater mortuum in veniens, dolens Sc
lugens, mox in ulnis puerile cadaver ad foveam, in qua
fepultum fuerat corpus Hieronymi gloriofi, deferens, eum
in foveam projecit,fiæc dicens verba: Sande Hieronyme *
gloriole, hinc non recedam, donee reftituas mihi unicum ^
meum filium quem amifi. Mirabilis certè Deus in Sandis o
fois, faciens prodigia infoeta. Statim ut terrain exftindi
pueruli corpus tetigit, eidem anima eft conjunda. Quidam
vir corpus cujufdam foifilii de fepultura, in qua per
triduum iacuerat, extradum, mox ad foveam illam de-
rulit, Sc illud in foveam fic projecit : qui juvenis fuit illico
vitæ priftinæ reftitutus. Innumerabilia pene forent mira-
cula, quæ perada feint à mane ufque ad vefperas, quo
quidem tempore gloriofum Hieronymi cadaver de fovea
diflèpultum in altari exftitit collocatum. Sed tamen hu-
jufinodi miracula ulterius non procedam. Unum, quod
node fequenti accidit, non filebo.
X X V I I . In hora ergo vefpertina corpus illud fàcra-
tiffimum in monumento quod præparavimus, pofuimus :
fed mane monumentum vacuum >eft inventum, & corpus
fàndiflîmum foveæ priftinæ invenimus reftitutum. Quod
dum ego plurimùm admirarer, node fequenti milii.dor-
mienti beatus Hieronymus apparens in vifione, plurima
milii grandia patefecit. Sed inter cætera, talia mihi verba
dixit: Noveris,Cyrille,quod corpus meiun de fovea in «
qua jacet nullatenus extrahetur, quoufquê civitas Jerufa- « .
lem ab infidelibus capietur : quo quidem tempore Romain «
delatum, ibidem multo tempore requiefcet. Ad hæc ex- c»
fpergefàdus, quæ videram cundis epifcopis & aliis viris
catholicis enarravi. Quid Sc quando hæc evenient aliter
non cognofco. Si quid utile aut bonum in hac epiftola
d ixi, non meis, fed gloriofiflimi Hieronymi meritis im-
putetur. Si quid verb foperfluum, inutile Sc non bo-.
num, folùm meæ infîpientiæ 8c negligentiæ causa hoc
accidiffe ab omnibus judicerur. Mei, Auguftine chariflime
, in tuis orationibus memor efto.
À
[
ü
Ccc îj