rapiendi & ktrocinandi mgenium, & falutem A AwstnS a ftm âm $ AtityiKßt, £ moeiçs/ ê i
confècutus eft homo. Verum ita non vis in-
telligere ? 1 Eft 6c alia interpretatio. Excæcat
fol habentes obtufam oculorum aciem 3 6c ii
qui oculorum imbecillitate laborant, vi lumi-
nis often fi excæcancur : non quod fiia (ponte arque
natura fol in ferae cæcitatem, fèd quod oculorum
fubftantia à videndo impediacur. ad eum
modum infidèles, cum ægritudinem in cor_
dibus patiancur, in divinitatis radios infpicere
non pofîîmt. Nec dixit , Excacavit cogitatiorS&
TTDÇ. A m ’ fc ^A^Ç VTZt) VOYOZZf-kçl £ <ÜMw % n -
yneiç’ T utpA oi >3 0 vAioç tdiç “ cL/jdoAvcà'Kvvv'fet. v jj K
ol o(pÿa>A/uctl\i'rtç TVtyfouvTty 3 ßng.7iU.dyjoi •\jzsv
IT <pwnç. 07I 'wcpAcoTtxsç *&lv 0 v A io ç , o ft « n
r\_!zjzça<nç *r o/ufxÀ'mvß X ßAivm. tira oi à/,7nçoi3 <*
VOOVlOOTSÇ Tttjç XSLpJioUi , y SïWCtVTCLf dfilShV TcLjÇ T
%orvtoç cLK'flcnv. K aj Qp t eivnv, E iv p A u cn tu voyi- «
, 6 r îi & d e c r e e / $ âJccyfé Aio». &/$ <e
nés. ut ne audiant Evangelium : fed a ut non fui- B •<$ V-*> hcwydaon r <pun\ajj.ov 4 7V ^Ucc>fg
■ I WÊÊÊÊÊÊÊ WÊÊÊÊÊÊÊ . H R _ illis illuminatio gloria Evangelii domini ___ P J .4 > .......P*
nofiri Jefn chiißi. nam Evangelium audire,
omnibus permictituT : Evangelii vero gloria fo-
lis Chrifti germanis fincerifque [ difeipulis ] re-
ièrvata eft. Illis quidem b qui audire non pote-
rant, Dominus in parabolis loquebatur 3 c dif
cipulis vero privatim parabolas ediftèrebat.
gloriæ enim fulgor, eorum eft qui funt illuminai
3 excæcatio, infidelium. Hæc myfteria
A tV ÿ xv&lv 4fiȧf I vaV X & t ç vS. tv f i yd duoSaocj
y AjobfyiAiy f ttojoiv e<pi€*rctf* m Sb%ct St v âj&fytAW,
toiç X&fçocf7 ynunoiç /mvoiç cLtydcjcpzi. Eaîyt.v £ u)
0 K vçj.oç , Tuis f i <xx.bcray /lu} Slouct/iß/lois ca
CoAsUÇ’ TVIf Q g7T6At;g KÿCT-’ iJ)’ctP7XÇ im -
ça&oA&ç . 0 aoycLa/uoç yd $ 'roi5 ^(p a nta ju tivoiç
y yi'wtyAcooiç tviç oL7nçoiç . T ccutu to.{Auqn&dL, ,
cl s vitu tî E kx am ic c Styiytmtj <roi n e S ôoo xjL'rr^y-
Ecdefia cate- quæ nunc tibi patefacit Ecclefia ex Catechu- ç /l^Ioiv /ußgLCcLtAo/iS/jct), One eçiv t%ç e’Si iw <hnfliâu
jfupcr
menorum forte transgrello, Gentilibus expo-
nere mos non eft. non enim gentili, qiue Pa-
trem , Filium , & Spiritum dandum fpectant
myfteria , declaramus 5 neque Catechumenis
coram de myfteriis palam loquimur : fed mul-
ta fiepe tecle dicimus, ut qui norunt fideles,
intclligant 3 qui vero nefeiunt, non lxdantur.)
X X X . H is , & aliis pluribus evertebatur
draco : talibus Archelaiis confliftationibus
Mancm proftravit. Iterum inde fugit, qui 6c
3*1 i^ ydiSvDca to fçfèï P<t7ç>o$ ^ T i i £ ciylv
Ylv&jfxe tfsç £iY\y'rs/ÈoL (MJ<p\&.cL, Gis to w u t jllv-
tp\ÇJLU>V fkl AZUXCvÇ A&À'S/Wfj' AVvct
TOMcè ttdïAclmç a£ ’Gnxay^AvjuImcûç,'tvcl oi zi$i.
ti$ 7nçvi votlaaoï, ÿ olfju} ù$brn$ fjuj.ßAg&oooi.')
a '. T 01^70/$ itj àlïAoiÇ TrAtlOOlV 0L,nTÇè7a(s0 SfXtXMV •nicu>T(L\i ov[A,7rAoxsMS 4 HstsrnntActjcn t Mai'lut 0
A p^A£t-oi.^âjyl7rvLAiv îcj ômvfayO cal £ (pvA&Mtiç
de carcere anftigerat elapfûfque' adverfario , D
ïcernm ab Archelao
quæfi-
| ü USaU
venir ad 1 viliffimum quemdam pagum 3 ad
inftar ferpentis, qui in paradifo Adamum omit-
tens ad Evam acceflit. Sed optimus paftor
Archelaiis ovibus profpiciens, audita hominis
fuga, citato curfu ad lupum requirendum fe-
ftinavit. Manes vero adverfarium confeftim
conipiciens, exfiliit inde 6c aufugit 3 aufugit
êj'nAiça.'iluu' t o<piv t do /p^L^ihrca
xcff&AiTcoV'nt. t * A S ïl/a. j qm nt E vcc fGrç^oiXjôvTa..
A m’ 0 k$l?sç 7m/aLo A f>%tAcf.oç r (Gr&ÇcLTZtiv rnrO'
Vooùv y cLK.’àcma t tyuylto y ôj'fieùï tyof/cL/oç 'GeirUv
»TV A v x jv i7ci\y&9 ^YTiunv. 3 ^ i£uv ^ a jcp v r ç C
t oLVTiSîxo?, d%t7ni$\)<Æ >6, tÇ i iy t v e Ç v y t 3 r rsAfo~
lE fi & a^li interpretatio, &c. ] Parum diffère tertia hæc inter-
prerado ab ilia fuperiore Aichelaï nnm. i8. cafque ambas in unam
conjunct fimdus Iremus lib. 4. cap. i j . n. 1. Apud Cyrillum tarnen
dilcrepant, quod fccundùm priorem Dcus indignis fubera-
Jiit gratiam in poenâm •voliincariæ obdurationis : fecundum alteram,
gratia: feu potius Iuminis praifentia debiles oculos perftrin-
git & excæcat ; quod ut avertat Deus, iis myfteria quæ ferre non
poflun.t, celât, fecum non pugnant très illæ interpretationes. Nam
ut Deus quandoque præ milcricordia excæcat in bonum fecundo
fenfu, & ne lux uoccat in,tertio, ita etiam fubduâionc auxilii fui,
vel tentationis permiffione , eos qui veritati non credunt indurari
& feduci patitur : quod Cyrillus de Antichrifti temporibus ait Cac.
a iuZhvarniriK. ] Itafcribimus ex codd. Coifl. Colb. Bodl. edit,
an. 1608.Pet. Sic. cumin editis habcatur âftÇùvotTlîirreci.
fl a feAÉsr«. ] Melius apud Siculum, o-a&gjé «Vi, Ufa eft oculi na*
titra. M ox, loco àmçix, feribimus ex codd. Coifl. Roc, Or-
tob. Cafaub. Pet. Sic. vis enim credam verbo *«»5 mt j undos dati-
■ vos duos ante & pôfc. In textu Apolloli, quem paulo poft veluti
majori quana Mancs,fide récitât Cyrillus, paulum tarnen apofto-
lica verba commutât. Legimus enim fît lifti) awyöatu la,nsiii> <pa-
nop.li ris aO«ß*//is rrs $i\i>s r i Xg/çi , ut non fislgeat tllis illuminatio
evangelii gloria chrifti. At Cvrillus legit omittit ,
una cum multis mit. & authöribus : fed verba ryt o'élrlS ponit ante
a oLcaytxix-, cvangeliumque ab evangelii gloria diftinguens , re-
fponfionis fuæ momentum omne in hoc difcriminc conftituit. cum
tarnen Apoftolus non gloriam evangelii, fed evangelium gloriæ,
feu gloria plenum, hie dicat. fed ita fortafle habebat Cyrillus in
codice fuo : ut etiam legit Cyrill. Alex. hom. 5. pafch.pag. 4 6.
v y >r,oi*is pilots. ] in editis ponitur pitots ante r,moûts, contra
ordinem naturalem , quern reftituimus ex Coifl. R oc, Cafaub. At
Petrus Siculus omittit nie, Sc pro pitots legit <JWW. nihil needle
eft verbo y«)«®- adjungere , nam eodem vocabulo fine ad-
dito, tamquam'fubftantivo utitur interdum, ut Procat. n. ij . Paulo
inferius, poft tÀty.t addidimus particulam St ex Pet. Sic, & ante Sittupiiots,
neceflariam ne gationem pit, ex codd. Coifl. Ottob. Roe ,
Cafaub. Petr. Sic. Groet. Similiter poft ‘cw^arpls, adiicimus wo.
ex Coifl. Roe, Cafaub. ,
S a tit. ] Relativum k hie primum comparet ex codd. R oe, Cafaub.
& Grod. ficut & pronomen oói poft ètr.yurcp, ex prxfat- codd.
infuperque ex Cplb. Bödl. & Petro Siculo.
t K<vn7.u,*oqot. ] Ex Coifl. Ottob. Roe, Cafaub. Grod. Editi &
x Vtlijftmum quemdam pagum.] Vocatur ab authore Difput. cum
Manete num. 49. vims Diodori: ab Epiphanio. n. 11. Diodoris in
Cafcharis regione : eodem modoPhotius Hift. Manich.pag. jrS.
ess AtoiugjS'u Ktopzkpav. Hue Manes , ab jüdicibus quamvis Ethni-
cis caufa dejedtus, populi in ipfum ruentis furori fe fubtrahens
fugit. Ibi cum quadam die congregate turbä concionaretur, tanto
confidcntius quod neminem haberet adverfarium fibi diflerendi vi
atquc. cruditione formidandum; Prcfbyter loci, cui nomen erat
Diodoro , quamvis ab Epiphanió vocerur Tryphon , Archelaiim
hujus rei per litteras certiorem fecit, qui prefbyterum primo per
Iittcras confirmavic, fuppeditatis armis quibus ille gnaviter cum
Mane prxlium redintegravit; mox ipfe co acccffit, venicque ad
locum in quo jam Manes difputationem dici prxeedentis cum Diodoro
inchoatam continuaturus adcrat, jam exorfus loqui. ha:c ex
Difp. Archelaï num. 39. Sc feqq.
C ‘A“* £ v«s. ] Melius in Siculo ponitur izajtpvr.s ante
S'tot. Cxtcrum Archelao vifo ftacim quidem clabi voluit Manes ,
fed alterum cum eo confliftum experiri coadlus eft. Archel.
num. 4<>. Loco rr,t rtxsurtpa* , codd. Roe, Cafaub. Coifl. riv Swrl-
m. { addit Coifl. rlu>) riMvredao : fecundam & poftremam fit-
gam. Atqui non haec fecunda, fed tertia erat Manetis fuga, cum
Cyrillus num. hujus initio fecundam numeret qua ex loco colla-
tionis fugit, & primam cum c carcere elapfus eft. Manes aurem
in fecundo conflidtu diligentiflime confuratus, in caftellum Ara-
bionis clam aufugit: quo in loco ab regis Perfarum fatellitibus
comprehcnfus ,eft. ex Archelao ibid. Ante rot, merit addidixnus
r i ex Coifl. & Sic.
C A T E C H E S I S VI, d e u n o D e o . 1 0 7
7ctjctp (ÿvyluj. O î y d TV ? Pèpozôv ßsL<nAiooç vmtean- ■ *
çcu TntVTstyoo Jisp&jva>/L$/uoi, i" (p v -
ycLSbS X3Î loo Cd<p\Aiv'Qn %Ap^Acf-V Ast-&ZIV "djTB-
(pcLJiv, (& jjrd w ’£kl(p£çft'j<nv cumS ol tv ßcteiAicoi
07TztavjçoLf. 2 uMet/A<octi'g7ïtf 0 bAoLVYÇy OV ratÇjmcv-
H toSou/ oi <wZ* y icj a.yiTtt] csrçjç T ßcLoiAict.
covtifinv eùneJ 0 ß c to iA tv i ^ ^ r <pvyJoü'
i^A A jc icn r SbvAiicu* \s n n L /^ ç t çôvov y
G ''w n x f i v e K) 2*1# T* t StofxocpuA&x/av (péi/oir Etc-
J d p lu jtq t MclvUo riepoixdt vo/aco (ZjÇftçtL-slu- KM
y & /ulA9Wov otâ[J& SneÀcàV v 'm p ib fy t ß o p e c 'S 3 v is
KSLx\<piç ytà^Aiç, Sbyttov <$ SÎpMO.y fyA&.XOV f i x lw
9 7tvAc§v dvYpTvfa- 0 Tvv icurnv
AtyoVyXS ’m/u irt\o \((& eiSivcy e7rwP^Mo/i4 vo$,t ISlctv
q>trjdcô %) ^9c,toA^y j» c voftyycà.
» Act. 1 T «TV /nsfyrny vççis yty>v<t(n y , xj
Ba,^é)sL6y ^ Ep/j&ç. oivcLytvaunLtTü) 3
(dcùfxêiv âj&fytAioy' V ytp 'fêlvîvoç'r C
Aco¥ y i v o f r XJLXCOV 'T&oev 5"Mcù v /09-%'mv .
L vero poftremam fugam. Nam Perfàrum régis
facellices omnibus locis perquirences , ftigiri-
■ vum comprehendunt : quamque 1 debebac eo-
ram- Archelao fubire fencentiam , hanc ipfi
inferunc regii fatellices. Capicur Manes, ille
quem fui adorant diftipuli, & ad regem addu-
citur. Exprobravit ipfi rex mendacium 6c fugam:
irrifit lèrvitutem 3 ultus eft pueri inte-
remtionem : damnavit 6c propter carceris eu-
ftodum riecem. Mani jubet 1 Perfico more
dethrahi cutem: 6c reliquum quidem corpus
ferarum paftui traditum eft j illud vero pelfi-
mæ mentis conceptaculum cutis, pro foribus
in lacci modum fiifpenfa fuit. Qui iè Paracle-
tum dicebat, 6c futurorum feientiam profite-
batur, fuam ipfius fugam comprehenfionem-
que nefeivit.
X X X I . Hujüs difeipuli très fuere}
Thomas, Baddas, 6c Hermas. Nullus quælb
légat Evangelium fecundum Thomam. non
enim eft unius è duodecim apoftolis, lèd
unius de tribus pravis Manis difeipulis. Nemo
Ab fatellitibus
régis Perpreherifus,
de-
tratfta cute in-
tcrficitur.
•Màhetrsdifcî-
puli trcs.Tha-
mas , plêudotid.
Cat. 4.n.
I quam debeiat, &c. ] Nimirum narrat Archelaiis Difp. nom,
39. Manctcm, poflquam in prima difputatione Cai’rhæ habita
confutatus, & judicum fententia damnatus fuiflet , ab infantibus
primum , deinde ab rcliqua multitudine ita impulfum & fugatum
fiiifle} ut nifi turbas comprcffiflet Archelaiis , capitis diferimen
nditurus fucrit. Epiphanius hserefi 66. n. n . ait populum volaille
illo tempore lapidibus Manem obruere, fed Marcellum fuo con-
fpeftu hanc iram repreffifle. Iterum vero poft collationem in vico
Diodori , turbo, vole Lint Manem comprehenfum trader e poteftati barbarorum
, id eft Perfarum, quorum aliqui paulo ante regis man-
dato Manem rcquirentes, in cum locum vénérant • ac licet Arche p j
lai fernionibus teneretur populus, nonnulli tarnen eum fugisntem
funt infecuti. Archel. n. js. At Epiphanius narrat num. n . populum
ardentibus animis Manem aifcerpere conatnm efle, f
f2»T» rit ixirietoi , fed ipfum manus eorum effu-
.gifle.
« fipStrr*}.] Addit Siculus às Uot^KXvnt, Quem fui difeipuli ve-
lut Paracletum adorant.
r Perfico mort. ] Nota Perfarum, in exquifitornm fuppliciorum,
ac præfertim détrahendæ vivo bomini cutis ufu, fupra cæteros homines
acbarbaros crudelitas, de qua teftatur Theodoretus in cap.
7.Daniclis if. j . pag- C i8. Manetis fupplicium referunt Archelaiis
num. 5$. Epiphan. hæref. 66. n. n . Photius hift. Manich. pag.
3J7- Photius yivo detraftam cutem refert-, quod & ipfa Perfàrum
crudelitas , & regis in Manem ira confirmât : accedit & Epiphanii
teftimonium, arundine, ut longius & dirius effet fupplicjum , feilem
avulfam mcmorancis Cutis ilia ex Archelao medicament is in- p
feel a j vento, ut refert Photius, innuitque Archelaiis , mflata ; &
utris in modum infartis paleis diftenta , præ foribus, ut videtur,
regiæ fufpenfa fuit, hanc fuo tempore ita obfervatam in Perfide
narrat Epiphanius. Manetis mors quæ collationem cum Archelao
proximo fecuta eft, non poteft ultra annum 178. differri. conti-
gifle videtur menfe Martio circa féftum Pafchatis , quo tempore
illam Manichæi majori celebritatc quam ipfum Pafcha recolcbant,
fub nomine Bemacis, ex Aug. lib. 18. cont.ïauft. c. î- ereclo videlicet
, & quinque gradibus inftrufto tribunali, & prctiôfis- linteis
adornato , ac in promtu pofito & objetfto adorantibus. Idem ebne,
epift. Man. cap. 8.11.9.
f xa-ritc&ti. &e. ] Per. Siculus , >&t **™®«‘ W Si* rSn , t&À Si*
tit, Scc. eitmque condemnavit, turn propter id, tum propter, See.
y jf*ptSiSn Çop*. ] Sic legimus in codd. Ottob. Roe, Cafaub. &
Petro Siculo ; quamquam hic paulo aliter , lois KceptSiS, Hofft.
T tris efca traditum eft. Editorum lcâio eft $r,&ay **p«Sï!y>ji*i Çogft>.
fed male convenit cum verbo membri fcquentis, *tr,pr0 ti. L*
&c. Particùlam or. delevimus jûxta codd. Coifl. Roc , Cafaub.
Grod. & Petr. Sic. articulum vero, ■ **» addidinuts ex Coifl. Roc ,
Cafaub. & m f Genovcf.
I riris pp$r,T04, &c ] Hi îiobiliffimi difcipulorum Manetis refe-
runtur ab Archelao Difp. num 53. Epiph. hæref. 66. n. ix. & aliis.
Duo autem nomina Baddas & Hermas in nonnullis Cyrilli
mff. & apud authores cum aliquo diferîmine leguntur. feribitur
in codd. Roc, & Cafaub. ni*s kç/j 'Eopft Petrus Siculus B»SSäs
n ««f 'Eppftt. ita feriptum repererat Grodecius , dum vertit
Buddas & Hermas. Photius hift. Man. pag. 357. VxSou te xaj
Tifpfts. Marius Victor inus primum Buddam appellat. Archelaiis
Difp. cum Manete num. it . & 53. feribit Addas & Hermas
‘Epiphan. hxr. 66. num.’ ƒ.'Eppdaaxaj X'SSm,. Theodorer. lib. r,
hxr. fab. cap. x 6. Aldam & Hcrmam- author hift Manich. jam
frepc laudatx, Abda & Hermas. alias omitto corum nominum
varictates, ex* quibus dive'rfas pro una cohfeftas efle perfonas non
dubito.. Hujus phrafis , rirts ppSr.rcu , Sec. loco_, longe aliud de
fuo feribit Petrus Siculus, quod Cyrilli verbis continuate interfere
, & fub ejus nomine lcftoribus proponit,in hunc modum.
eKpfttt.
ht
Eff&s. ► r®.
*zsiset>.it as itoKpcf? je/.
axtq vzsopyttppvstp y.yoxni '\t&\ * * f H&xx'uS.-,s,Kai ASo~
>ii& ( L- a(pBin®- ex Photio Sc Iibello de anathematizanda Mani-
chxorum hxrefi apud Coteler.) uatjp^«» Si *vr* x<ft it fj ,
Erat vero & ante hunc alius hujus impietatis magiftcr Zarancs 1
nomine, ejufdem cum illo fententix. Porro difeipuli Mailed anti- 1
chrifto fuerc duodeni. Sifinnius qui Mancti fuceeffit; Thomas qui '
Manichai’cum fub nomine evangelium confcripfit; Buddas & Her- <
mas ; Adantus & Adcmantus, quem in diverfas regiones eriroris <
prxconem mifit. Manetis interpretes & a commentariis fuere Hierax <
& Heraclides atquc Aphthonius. Fuerunt ipfi tres quoque alii difei- <
puli, Agapius qui Heptalogum eompofuit, Zariias & Gabriabius. <
Eadem Photius iifdem pene verbis tranferibit: hxc taptum difere-
pantia, quod quem Siculus Buddam, Photius Budam 5 quem Sic.
Adantum, Phot. Adamantum appcllat. Eadem quoque nomina in
Iibello de anathem. Man. hxrefi , anathemati fubjiciuntur, ex Siculo
forfan aiuhoribus cognita. Hoc Siculi ad Cyrillum additamen-
tum efTe multa ftiadent. i° . quod in nallis Cftechefeon codicibus
hxc reperiuntur. x°. quod Addas Sc Adimantus tamquam homines
duo diltinguantur , quos tamen unum & eumdem fuifle, qtti prx-
nomine Addas diftus eft , locuples teftis eft Auguftinus lib. x.
contra adverfarium legis & prophetarum cap. i t n. 41. 3®. quod
is qui nunc Manetis fucceffor didtus eft Sifinnius, non alius efTe
videatur a Sifinnio illp, quem Archelaiis Difp. cum Man. num j .
teftatur , magiftro relidto !c ad fidem catholicam adjunxifle.
4®. quod quamvis antiqua fit ilia de duodecim Manetis difeipulis
opinio, ab Aug. lib. de hxrefibus cap 46. p. 17. b. & Theo-
aoreto lib. 1. dc. hxret. fab. cap x6. commemorata, non tamen
apud antiquiores legatur. non id refert Archelaiis $ non Epiphanius
, qui hxref 66. n. ƒ. viginti duos ipfi difcipulos adtribuit,
quorum e numero tres illi nobiliores felccli: quod forte feripfit
propter illos viginti duos juvenes virgines eleftos, quos ad difputationem
cum Archelao fecum adduxit Manes, referente Archelao
num. i i . quamquam in Bobienfi codicc Archcla'i difputationis duodecim
tantum numerentur. 5®. quod alia difcipulorum Manetis nomina
ab antiquis recenfcantur , verbi gratia Alexander Lycopoli-
tanus in traftatu contra Manichxos Auftuarii Combtfis. tertii p.4.
Papum quemdam in Aigyptum Manetis dodtrinam adtulifle tradir.
Mar. Vidtorinus vel quifquis alius author tradtatus fub ejus nomine
contra Manichxos', in Bibl. PP. Lugd. tom'. 4- P-190. alios,
Andream, Zoradcm Sc Buddam nominat. fed Manicnxi facile nomina
comniutabant. Dc trium illorum Manis difcipulorum forte
lc?antur Archelaiis, Epiphanius-, Theodoretus.-Dc'evangelic
Tnomx loquitur Cyrillus Cat. 4. n. 36.
O i j