oripyitriMi y vir tus Spiritus-fintfi. In immer abilia 1
fcilicet percurrerat fandi-Spiritus efFecta , fum-
ma ab ipfo poteftate 8c efficacia perada. Quæ
ad humani cordis converfionem pertinent, Tola
ad rem præfentem Ipeckant. nonnulla prius commémora
vimus } quædam adhuc fubjungenda,
nam omnia nimis longumeflet recitare. Cat.17.
n. 15. de Apoftolis illapfu Spiritus fancti in die
Pentecoftes fandificads ait : Ignem recepcrunt
falutarem, qui pec cat or um fpinas exterminons ant-
mam mtcntem reddit. Hic ad vos quoque modo
venturus efi, ac dum peccata veßra fpinarum in-
ßar concidet & ab fumet , pretiofum anima veßra
funduni magis nitentem effeclurus eß. Hæc de
fandificante gratia potiffimum intelligenda fa-
teor. Cum verô ipinæ peccatorum pravi fint
affectus 8c habitus , hi fine gratia quam adualem
vocant ‘ ab adulto auferri 8c exterminari non
pofIunt.Monetn.17.per donum linguarum refii-
tutas dr à Beo adunatas mentium fententias; cum in
Babelica linguarum divifione& confufio animo-
rum ac voluntatum dïvifiofuiflèt.Ait n.zo .Spiri-
tus-fanfti gratiam in Petro dr in omnibus fimtd Apo- (
ßolis ejjicaciter opérât am e(fe, yy &ç cvnpytiw , quod
fexcenties poftea repetit, 8c feptem diaconis 8c
Paulo in confèquentibus applicat. Triplici verô
efFeduhanc gratiæ Operationen! definit : uno inferiore,
quo nimirum Apoftolis firmitas 8c patien- ■
tia infpirata eft, altero exteriore , in miracu-
lorum efFedione , ac refiftentibus facræ do-
drinæ convincendis , vel exterrendis 3 tertio,
denique exteriore fimul 8c ititeriore, nimirum
in convertendis ad fidem cordibus, 8c crederi-
tium moribus fandiore difciplinacomponendis.
Très illos eflfedus promifeue recenfèt , 8c ad
eamdem fandi-Spiritus efficaciter operands vir-J
tutem 8c -adionem refert. Pauca ex his quæ ad
primum 8c tertium fpedant referam. Docet
nempe n. zi. Petrum in virtute Spiritus-fanCli
fietijfe poft Pentecoften cum undecim , & exal-
Ujji in fortitudine'Vocem , ac fpiritali fermonum
reti animas ter mille cepijfe. tantam in eis gratiam
operatam effe , ut ex ipfis qui Chriftum cruci-
ßxerant multi crederent, dr perfeverarent in do-
ttrina Apoßolorumdr orationibus. In eademvirtu-
te Petrum dr Johannem poft claudum ad portam
rempli curatum, fpiritnali do dl rin afàgena quin- ‘
que ßmul credentium millia comprehendijfe, ac
fiimmos facer dot es arguiffe dr convicijfe. Tantam
per eos in iis qui er edi der ant operatam effe fpiri-
tus gratiam, ut effet illorum cor dr anima una, ac
promifeuus bonorum ufus fyoffefforibus pradia ven-
dentibus, ac pretia religiofe offerentibus. Ad eamdem
caufäm refert num. 23. quod intrépide principes
facer dot um coarguerunt ; dr c aß verb crib us,
abirent gaudentes , nec docere ac chrifium pradi-
care eeßarent. De Paulo ait num. 26. Spiritum-
fandum in eo operatum 3 eumque cum perfequutor
olimfuiffctpraconem dr fervum bonum effeciffe : rov
Tnm Jidnruv, x,tiptn& x} J'Qäop dyaSbv dmipytcru-
•to , qui mille labores pertulit. Enumerat n. 30.
Pauli labores, concjones, patientiam quas vocat
admirandaejus ex Spiritus-fandi operatione geßa:
toç ex, TÎÎç cwpyeictç 7» dyix Tlvdî/ngtvoç Sctv/cyunoit
curnf Inter eas hanenumerat. Tanta(u.
per eo gratia Spiritus erat, ut non folum contact us
ipßus fanitatem imper tir e t, ver um etiam delata à
carne ejus fudariadr fcmicindlia morbos curarent.
quin dr H qui curiofas ar tes ex er euer ant t comp or-
tantes hbros coram omnibus exurerent. ■ hoc uti
majus priori miràculum habet. Ait ndm. 31. ex
Spiritus-fantti virtute ipfum Jerofolymam} quam-
vis ibi dura ex prophetia expedaret, properaffe,
dr Chrißi dobtrmam cum fiducia pradicaße. me-
diis etiam in judiciorum fubfclliis coram præfi-
dibus & Agrippa rege y vi CT ri c i s in (apientia
gratia tantum habuiffe, ut permotus Agrippa di-
ceret, Far um abeß quin mihi perfuadeas ut ßam
* Chrißianus. Tamdem quod in Paulo 8c in Apoftolis
, idem in omnibus qui rede credant, ope-
rari Spiritum-fandum , docet num. 32. Hæc
omnia,quam in iftis jejunis excerptis melius in
ipfo Patris textu leguntur 8c intelliguntur : idque
abunde evincunt, ex Cyrilli fententia Spiritum-
fandum eadem poteftate 8c efficacimte,qua mira
per Apoftolos efficiebat, eorun»R]uoque fi-
dei, conftantiæ , pajiientiæ &c. authorem efle j
infuper 8c converfionis 8c redarum fententia-
rum adionumque, eorum qui per Apoftolos con-
vertebantur.
54. Ut tarnen Cyrillus fua gratiæ ,'ita 8c hu-
mano arbitrio fiia jura fèrvavit : agnovitque,
quamvis potenti gratia præventum hominem,
fui tarnen adus dominum efîè, gratiæ libéré afl
fentiri , ac diflentire quandoque. Fidem Dei
donum eflè cum conftanter doceat, à nobis tarnen
pendere ait cat. 5. n. 9. 8c 11. Deum ex in-
fideli fidelem effïcere pofTe ea demum lege 8c
conditione decernit procat. n. 17. f i modo cor illi
prabuerit. Pium latronem prævenienti gratiæ
confenfum denegare potuiflè, his- quæ Ghrifti in
ore ponit yerbisindicat çat. 13. n. 31. Hodieme-
’ cum er is in p aradiß , quandoqnidem ho die audi~
v f ii vocem me am, dr non obdurafii cor tuum. Paulo
ante regis Agrippæ exemplum retulimüs ex cat.
17. num. 31. qui opérante per Paulum vidrice
Spiritus-fandi gratia eo ufque permotus eft, ut
fefe pene ad fufeipiendam chriftianam religio-
nem perfuafiim fateretur j qui tarnen in veteri
obduratione permanfit. Statuit cat. 4. n. 21. libe-
ram 8c fui juris animam eflè: Diaboluni fuggerere
quidem poflè, haud tarnen præter voluntatem
. cogere j mggeftiones ejus à nobis admitti fl ve-
' limus, fl nolimus non admitti. fl ex neceffitate
peccatum committeretur, nulla de çaufa gehen-
nam à Deo præparatam eflè : fl natura, non arbitrio
reda faceremus, Deum incafliim coronas
inefFabiles apparaflè j nullum ovi manfuetudinis
præmium eflè, quia quod manfueta fit, non id
ex animi voluntate , led ex natura habeat. Ex
quibus duo confèquuntur. primo in hoc naturæ
noftræ ftatu, peccare nos vel reda facere libe-
ro plane cum arbitrio atque oppofitum agendi
poteftate j hineque meritum noftrum vel contra
demeritum, ut vocant, proficifci. Secundö , in
eodem ftatu fi natura 8c cæco quodam bruta--
rum animantium inftar inftindu, ad malum vel
ad bonum cogeremur, nullum laudi vel fuppli-
cio futurum locum. Alia res eft, fide altero quodam
ftatu fermo eflèt, in quo non. ex cæco. naturæ
inftindu , qualis ille eft quo omnes beati
efle volumus j fed ex perfediffima cognitione
rediflimaque voluntate, qualis in Chrifto fuit,
8c in angelis atque in beatis eft , reda facerçc
honio.
clxxxvij D E D O C T R I N A S.
homo. Nam fi in illo felici ftatu locum merito.
facere vellet Deus, quid prohibéat non intelligo.
Et certe in adu amoris paterni libertate proprie
dida non fuit liber Ç h r if tu s meruit tamen.
Nec adverfus gratiam per fè efficacem opponi
poflimt deferipta fuperius Cyrilli de libertate
décréta, quæ omneshujus gratiæ defenfores ex
certa fide ampleduntur, 8c adverfus hæreticos
fervide defendunt. Gratiæ eflîcacitatem Cyril-
Gratiaceffi- lus in ejus fupra cupiditatis refiftentiam fuper-
cjus'Spw abundantia repofuiflè videtur. Namcat.io. n.i7.
cupidita- quærens qua virtute fit fadum , ut Paulus qui
tem men- perfeqliendum egrefliis erat , poft triduum
Damafci præco vifus fit, ille ante perfèquutor j
poft multa, ad finerh n. 18. refpondet his Pauli
ipfius verbis , fuperabundavit gratia Dei in me.
Quæ divinæ gratiæ fuperabundantia fi Agrippæ
régi ,“•• non magis indigno 8c minus ad-
verfum Chrifti religionem fervido colla ta fuif-
fèt , haud dubie refiftentiam ejus perfregiC
fet. Cat. 12. n. 15. cum notaflèt Diabolum car-
nis inftrumento ad nos debellandos uti folitum,
idque probaflèt his Pauli verbis : Video aliam le- ,
gem in membris militantem adverfum legem mentis
me a y 8cc. ait idcirco Chriftum carnem no-
ftram adfumfiflè, ut quibus nosDiabolusdebel-
labat 8c fuperabat armis, iifdem falvi fieremus :
cum ei carni quæ defeclum 8c infirmitatem pa.
tiebatur, majorem Dominas fuæ incarnationis
merito conferr et gratiam j & addit : übi enim abiin-
davit peccatum fuperabundavit dr gratia. Cujus
fèntentiæ viseftj cum refiftendo concupifcen-
tiæ falutem confèquimur, id fiiperabundanti gratiæ
abundantiam cupiditatis 8c peccati fupe- 7
rantideberi. Quibus pofitis facile eft intelligere, 1
quompdo cum infirmior gratia cum abundan-
tiori 8c fervidiori cupiditate confligit, fponteac
übere confenfum fuum gratiæ deneget homo,
ut verbi gratia, memoratus rex Agrippa : cum
autern gratia fuperior majorem non diflèntien-
di voluntatem infpirat , homo gratiæ libéré
8c fponte affentiatur j diflèntire cum poflit
8c poüè fe fèntiat, fed nolit, ut pius latro 8c
Paulus.
De gratia difiributione aut fubtratlioné.
55. Multa à Deo humano generi collata externa
& generalia ad falutem capeflèndam auxi-
lia recenfèt Cyrillus , quorum alia ad omnes
paflim homines, adultos intelligo , alia ad fidèles
, aliaque ad juftos fpecialius pertineant. In
primis cat. 18. poft enumeratas num. 3ôH quæ in
evangeliis continentur diverfas vitæ æternæaf
fèquendæ rationed, fie eum fèrmonem conclu-
Apercæ n. 31. Cum hominum amans fit Dominus, non
ommbos unam nec alteram tantum , fed plures invreffus in
iccoli îanuæ- . . . • • . 1 ° • vitam aternam aperuit Januas ; ut omnes, quan- ■
turn in ipfo efi, ea nullo impediente perfruantur.
Chriftum pro omnibus mortuum docet cat. 13.
n. 1. 2. 3. 4. num. 28. quod quidem eo fènfit in-
Chriftus terpretatur quod primo Çhriftus pro tôto ho-
bus °mni~ g S g genere Deo propter peccatum inimico
tuus'quan- aÇ mortis fèntentià condemnato , pretium non
tum ail fuf fiifficiens folum fèd fuperabundantiflimum fua
morte perfolvic, & iram Dei placavit. Ita hujus
dentibus catech. n. 33.'& 2. Secundo , qiiod-inorbe toto
C Y R I L L I . C ap. VII. clxxxviij
L ignorantiæ fame 8c node preflos fàtiavit 8c illu- pCr totum
minavit, peccatorum catenis conftridos fol vit,
8c peccatis mortuos vitæ reddidit, ita num. 1. bencficium
8c 2. In hoc fènfu non fufficientiam pretii, fèd appücavit.
ejufdem apphcationem fpedat 5 quam in Eccle-
fia per totum orbemfufaac credentibusin Chriftum
concludit 5 quos catechefis ejufdem n*. 40.
vocat mundum credentium in crucifixum homi-
nnm. Tertio, quoad hanc pretii mords Chrifti omnei
appliçationem per baptifmum 8c chnftianam <îu,bus
fidem,omnes ad quos Dei verbum prædicatio- liumprxdi-
1 ne miniftrorum defertur ad gratiam vocari 8c catuy »ad
. i i - n sratiam fie invitari ait. Cat. 1. n. 1. Aa rtderniionem vejtram facramcnca
paratijjimus adefi unigenitus Dei filius j venite, invitaci.
inquiens, omnes qui laboratis, 8cc. cat. 3. num. 2.
Sponfus omnes fine diferiminè vocat, quoniam liber
alis d r larga efi gratia , &• alta praconum voce
omnes colliguntur : ■ ipfe verb deinceps difeernit
eos qui in nuptias ingrediuntur. Nuptialem videlicet
8c candidam veftem poftulat , hoc eft
eas animi virtutes, quas cum conferre Dei fit,
auditoribus fuis Cyrillus toto catechefèon opéré
^ apprecatur à Deo. Juftis præterea, quamdiu J«His a A-
perfèverant in juftida , docet adeflè vigilem f or sClrt-
Spiritus-fandi euftodiam 8c tuitionem- cat. 17. tus-fandî
num. 37. quem fàcramenti Chrifmatis eflèdum Protciho*
eflè ait cat. 21. 11..7. Additque citato catechefis
17. loco 3 Daturus efi tibi omnis generis gratia-
rum dona , f i non ilium per peccatum contrifiave-
ris. Ac definite pronuntiat in teftimoniis ex cat.
16. 8c 17. fuprarecitatis num. 48. paratum eflè
Spiritum-fandum omnes fuis donis ini perdre 3
modo illi ofiia apcriant, per fidem oculorum cæ-
^ citatem deponant, ad eum fufeipiendum fè præ-
parent. Quæ non de prima Spiritus-fandi gratia
dicuntur , fed de mbfèquenribus 8c ampliô-
ribus , quæ fidei, omtionis , 8c bonorum operum
merito impetrantur. Nam .ad primarn ac præve-
nientem ejufHem gradam fides, 8c oratio , ac
meritum pertinent, uti ex Cyrillo probavimus.
• Infidelibus .propter indignitatem , quia fiios ipfi infideJibus
qculos oecluferunt, gratiam 8c evangelii lumen
auferri ait Archelaus, hune fènfum expli- traiiîrur
cat quod in feripturis dicitur , Deum excæcare gcacia-
cogitationes infidelium 5 referente & probante
; Cyrillo cat. 6. n. 28. Additque : Ubi voluntaria
‘ pravitas adefi, ibi dr gratia fubdutfio , dmyf £
yde^roç. Quod de infidelibus. oblatam fibi
veritatis lucem rejicientibus didum totus figni-
ficare videtur contextus. Duas mitiores adfert
Cyrill us interpretationes num. 29. prima eft
Deum prava infidelium cogitata excæcare
8c auferre , 8c hominibus per id falutem im-
perriri. altera , Deum imbecillis & obtufis,infidelium
cordibus evangelii fulgorem occulta-
re. Cat. 15. num. 17. exponens Pauli verba : Mit-,
tet eis Deus operationem erroris , illud mitt et pro
fieri concedet pofitum exiftimat : ac fendre vide- increduli
tur Deum non permiflumm efle , eos qui Anti- fncrSur-0
chriftum feqùentur falfis ejus miraculis in errore tatis ac re-
confirmari 3 nifi quia prius ipli increduli Chrifto
qui veritas eft, approbaverunt injufiitiam hoc efi lîoni à Deo
Antichriflum. Ex quibus ea Cyrilli fèntentia col- dcrcli&i*.
hgitur , nec fideles donis Sandi-Spiritus privari
nifi propter fidei defedum 3 nec infidèles oblatam
lucem refpuentes,in obdurationem Dei per-
miflu cadere,nifi in poenam incredulitads. Gratia
1