Una trium
divinisas.
eos unum cum Patre Deum efficere cenfet. Illos.
divinitate privare, Trinitatem feparare eft, quod
feveriffime cavec : alias Filium laltem ex verbis
fymboli verum Deum pronunciat. Unum ergo
cum Patre Deum ambos efficere exiftimavit.
Tertio, quod de hic vitanda trium confufione
aut feparatione monet, idem de Patre Sc Filio'
innumeris pene locis repetit : in primis cat. 4.
n. 8. cat. ii. n. 16.17. Sc 18. cat. 15. n. 9. quibus
in locis idem de Spiritu quoque landofuppo-
nendum eile probat, quod in citato catechefis
16. teftimonio eamdem illi fententiam applica-
vit. Quid verb fit, Cyrilli fententia, Trinitatem
vel perfonas feparare, perrpicueexplicatcat.11.
11. 17. nimirum perlbnam aliquam in creatura-
rum numerum relegare. Illic enim, quod de op-
pofitis erroribus dixerat explanans , ait : Ne que
Filio de ferre honorem rati , Patrem cum nunc up e-
tuus : ncquc dum Patrem honor are arbitramur , Filium
unum ex rebus conditis fufpicemur. Id alio-
qui res ipfa clamat. Sabellianos ex æquo réfutât,
qui tres in unam perfonas confundebant ;
Se Arianos, qui Filium Sc Spiritum-fandum in 1
creaturarum numerum referebant. neutra illi
placet fententia:Filium ergo Sc Spiritum-landum
eximit à creaturis. Tres ita conjungit, ut vitan-
dam tantummodo unius perfonæ intresaliquan-
do mutatæ confufionem moneat. Nihil aliud
reliquum eft, nifi ut tres .perfonas in una natura
conjundas admittat.
4. Secundo, unam tribus perfonis divinita-
tem ex æquo communem facit.,Cat^,6. num. 6.
de Filio loquens : Paterna divinatis, cum Spiritu-
Janclo particeps cfi unigenitus Filius. ©«ototôç tüç ■
7mT&y.nç Fçiauù rà> VlvsC/sjcn rç> dylauotymoç ô ijcç'
ôjwwfyvç- idque in argumentum adfert ut probet
Deum à Filio Se Spiritu-làndo perfecte com-
prehendi, quoniam ambo divinitatis ejus participes
fint. Catechefi quoque 4. n. 16. de Spiritu-
fando ait : Jpui cum Patre dr Filio divinitatis
gloria condecoratur , tm dsô-m-roç
Tertio, ut divinitate ita 8c confeflu tres femper
jungit. procat. n. 15. de babtifmi tempore loquens
: Animo vobis informate univerforum Dominum
Deum fedentem, dr unigenitum Filium à
dextris una fedentem, dr Spiritum fimul prafen-
tem ovfi7iupov. Thronos verb dr Dominationes mi-
niftr antes ; quam longo à tribus intervallo fepa-
ratos ! Cat. iy. n.24. A der it tunc in judicio Deus
omnium pater , una fedente Jefu-Chrißo, drßmul
præfente cpyurapoi'Tos, Spiritu fantto.. Cat. 17. n.y.
de Spiritu-làndo , vivens, inquit, & fiubfiftens,
femperque Patri dr Filio una præfens. 7mveto’n 7m-
vçj. ovjUTmpôv. Quarto, quos una natura,
divinitate 8c confeflu , eofdem 8c una operatione
conjungit. Cat. 16. num. 24.Paterper Filium cum
fantto- Spiritu omnia donat. non alia funt Patris
dona , dr ulia Filii, fanclique Spiritus alia, una
enim falus eft, una pot cfi as 3fides una. Cat. 7. n.7.
A fervitute in adoptionem Patris gratia , per Filium
dp Spiritum fanôlum tranßati fumus.cat. 17.
11.5. Indivulfa cfi dp c one or s , unicaque falutis er-
ga nos dijpenfatio, qua ex Patre dr Filio dr Spiritu-
fianUto exfifiit ; vel ut fèrunt mlf nonnulli: qua
ex Patre per Filium in vel cum Spiritu-fancio exfifiit.
quodidem eft. & cat. 18. num. 29. Vita cfi
Pater, qui per Filium omnibus in Spiritu-fantfo
L coeleftia dona profanait. Ferunt nonnulli codices.
Vita, Pater cfi dp Filius dr Spiritus-fanÏÏus, vel
cum Spiritu-fanSlo, dre. Vides focietatem adio-
nis particulis æqualitatis notatam.
y. Quintô, divinos charaderes creaturæ ne-
gatos , tribus indiftinde perfonis tribuit , eaf.
que æquali poteftate, naturæ incomprehenfibi-
htate, 8c cognitionis infinitate donat. Cum do-
ceat cat. 8. n. 5. ex authoritate Pfiilmiftæ omnia
Dei ferva effe , ab illo verbo omnia excipit Filium
8c Spiritum-fandum , qûibus una cum Pa-
; tre omnia 1er vire docet. Omnia , inquit, ferva
funt illi : unus porro ac folus. ejus Filiùs, dr units
fand us ejus Spiritus extra O M N I A funt poßti.
dr omnia ilia qua ferva funt, per unum Filium in
fancio - Spiritu. ferviunt Domino. Diferte per
o m n ia intelligit creaturas ; 8e aliunde cat. 10.
n. 5. & cat. i i . num. 21. Domini ac régis titulum
in creatoris authoritate conftituit ; ac confe-
quenter oppofitam fervitii rationem in creatæ
rei febjedione ac dependentia. Cum ergo
Spiritus-iandus 8c Filius à fervitio exemptifint,
) imo lifts ferviant omnia 5 uterque à creaturarum
numero exemptus. Divinam naturam à fe
fold comprehendi aflerit Cyrillus , nulli creatæ
rei comprehenfam. Vide in primis cat. ‘6.
n. 2. & ffiqq. cat. 9. n. 3. Quod autem de incom-
prejienla‘Dei ac patris.natura docet citatis locis
, idem de Filio & æterna ejus nativitate tra-
dit multis locis , at prælertim cat. rij n. 11. & 12.
idem de Spiritus-fandi fubftantia cat. 16. n. 5.
Sc 24. cat. 17. n. 17. Sc iifdem fere verbis quibus
de æterna generatione .loquutùserat. Ut autem
j incomprehenfam amborum naturam, ita divinam
utrique fumme perlpedam.Sccomprehen-
lam docet. Cat. 6. n. 6. cum probaftèt angelos,
aftos aliis excellentius Deum videre, nullos tarnen
perfede 5 addit, unus viderepoteft ficut opor-
tetyuna cum Filio Spiritus-fanSlus. il le enim omnia
fiçrutatur dr novit, etiam profunda Dei. ut eer te dr
unigenitus Filius Patrem quantum oportet novit
una cum Spiritu-fanfto. Scrationem fiibdit, quoniam
uterque paterna divinatis eft particeps. cat.
7 . num. i i . Dei faciem vident angeU , unufquiß
que lècundùm proprii ordinis & loci menfuram.
, pur us verb paterni fplendoris contuitus , proprie
'■ ac fineere , Filio una cum Spiritu-fanSlo referva-
tus eft. Gat. i i . num. n. fufè probat divinæ ge-
nerationis arcanum, terræ, coelo, hominibus an-
gelisSc univerlægeneratæ naturæ, <£ 7mou fyjvii-
T» ipvoiç, incompertum elle, at eàm notitiam
primum concedit Spiritui fando, num. 12. Ec-
quid aliud eft, quod cognofeat profunda Dei, nifi
folus Spiritus.fanSlus qui divtnas feripturas elo-
quutsis eft ? atneque Spiritus-fan Si us de Filiigeneratione
ex Patre in feripturis efl loquutus.Adva-
de Filio, num. 13. Jifui genui t , folus novit cum
' quem genuit, & qui ab ipfo ge nit us eft novit ge-
nitorem. Utrumque igitur ab generata feu creata
natura longo intervallo difeernit.
6. Sextb denique, ex una trium natura , divinitate,
operatione, confeflu, infinita à creaturarum
ftatu Sc modo feparatione, una fequi-
tur trium gloria, una reddenda adoratio. Gat. 6.
n. I . Indiviße Patris dr Filii cum.fanclo-Spiritu
glorificatio cclebretur. Non enim aliam gloriam Pater
, aliam Filius habet s fed unam dr eamdem cum
fantto
Divinitatisres
tribus
perfonis
communes.
Una trium
gloria,. •
fanCIo Spiritu. cat. 16. n. 4. Spiritus fanSlus cum.
Patre dr Filio honoratus eft > dr fitncli b apt i f ma-
tis tempore in fanlfa Trinit ate fimul comprehendi
tur. num.19. Pretiofa restverc Spiritus fanSlus.
merito baptjzamur in Patrem , dr in Filium & in
Spiritum-fanSlum. Ex hac Filii Sc Spiritus-fendi
cum Patre in baptifinatis1' formula indiftinda
conjundione, nata eft in ecclefiis glorificanda
Trinitatis formula , quam Cyrillus in omnibus
pene catechefeon claufulis, particulis æqualita-
tis dr cum exprimere folet. cat. 11. n. 17. Patris
Sc Filii adorationem dividi vetat. Quam adhi- ]
bet rationem, ne videlicet in oppofitam Sabel-
hanæ hærefim incidamus, ea de Spiritu-fando
, quoque valet * quern ejufdem hærefîs metu ne
à Trinitate feparemus , iifdem pene verbis pro-
hibet cat. 16. n. 4. Quid aliud defideret ledor
nefcio , nifi apertam fortaffis confubftantialis'
Trinitatis profeffionem. Hanc habes in extremis
epiftolæ ad Conftantium verbis, quibus orat
ut Deus Auguftum multos annos fofpitem fer-
v e t , gloHficantemfemper fianclam dr confubftan-
tialem Trinitatem, verum Deum noftrum. Fruftra <
ledionem hanc foilicitari, in Præloquio ad earn
epiftolam num. 10. admonuit. Sed totam vim
ejus vocabuli Sc fententiæ in addudis fupra catechefeon
fententiis contineri, nemo qui æqui
judicii fit, diffiteri valet.
Objec- y. Unum eft , quod adverfus expofitam de
commu- A rinitate dodrinam ex Cyrillo oppom poffit •
ncm trium nimirum ilium externas Trinitatis adiones fepa-
Oficr°atio-m ra^e , unde etiam fequatur naturæ feparatio.
ncm. Creationis adionem, verbi gratia, uni Filiotri-
buit : Patri mandatum tantum creandi, Sc fub-
miniftrationem exemplaris rerum efficiendarumB
Spiritui-lando lolam rerum-nutu Patris per
Chriftum effedarum landificationem tribuere
videtur. De Patre mandante Sc exemplar rerum
condendarum Filio fiibminiftrante, ac Filio con-
dente, exftat ejus dodrina cat. 11. n. 22. Sc 23.
quam déclarât exemplo Regis qui civitatem
ftruere volens, Filio fuo pariter feciim regi man-
datum Sc exemplar urbis condendæ tribuat •
quam deinde Filius ex mandato Patris ad exemplar
fibi fiippeditatum ædifîcet. quo exemplo -
concludatur mundi effedionem felius Filii efle. I
Qiiæ quidem Arianorum fententia erat, creaturas
adionem Patris portare-non potuilfe aien-
tium , intermediæque naturæ attemperatiori
manu opus fuifle. Hanc dodrinam fufe exponit
Eufebius Cæfar. orat. delaudibus Conftant. c. 9.
ac réfutât Athanafius orat. 2. cont. Arian.n.24.
Sc de deer. Nicæn. n. 7. 8c 8. De Spiritu autem
fando res creatas tantum fandificante cat. 16.
n- 3- Fft , inquit , Spiritus-fanttus t fanclificator
rerum omnium a Deo per Chriftum ejfeStarum. cat.
17. n. 2. Eft rcrum omnium ratione praditarum,
qua à Deo per Chriftum fa ll a funt, fanclificator.
Rcfponfio. Qpod fi hanc vere Cyrilli fententiam fuifle con-
ceflerim, quid porro inde fequatur ? IUud ad
fummum : Cyrillum unum aliquod catholicæ
dodrinæ confedarium non vidiffe 5 nimirum,
quorum una eft natura Sc divinitas, eorumdem
neceflàrio unam effe quæ extra prodeat adtio-
nem. ilium in diftindione perfonarum, indivila
quam vis natura , fatis ineflè fundamenti afbi-
tratum, ut operationes cuique feparatæ affignari
^ poflènt. Hæc, inquam , fola cpndudere liceret,
non autem diferte conftitutam ab eo de infepa-
rabili Trinitate dodrinam evertere , fi confce-
deremus externas Trinitatisoperationesfepara-
vifle. quamquam alia prorfus ratione Sc caufe
quam Ariani atque Eufebius , creationem Filio
tribuit. I lli} propter paternæ naturæ majefta-
tem, quam nec ad creandum demittere fe pofle,
nec à creaturis fuftineri potuifle dicebant: Cyrillus
verb hanc unam caulam allegat,cat. ir.
num. 22. quod Pater æquali fibi Filio creatarum
rerum poteftatem ac dominium communicare
volens, opusipfi creationis commiferit. Verum
ea defenfione uti nihil nos cogitjprobandumque
fufeipimus ex Cyrillo, tarn Patrem Sc Spiritum-
fendum cum Filio creavifle, quam eumdem Patrem
8c Filium cum Jando-Spiritu fendificatio-
nis authores efle. ,
8. Ac primo quidem, quis credat ad fimpli- ^p‘1^r
cem nutum atque mandatum creandi, revocan- nus c
da efle quæ tam magnifice Cyrillus de Deo Pa- suam
tre omnium creatore pronuntiat multis locis, 1US’
^ in primis cat.4. num. 4.18. Sc 22. cat,6. n. 9.8c
12. cat. 7. n. 6. Sc tota catechefi nona? quibus in
locis Marcioniftas, Manichæos, aliofque hære-
ticos diligentiffime refellit, qui mundum hunc
negabant Patris Chrifti opificium elfe. Ad verfem
eos probat cat. 7. n.6. eumdem elfe Patrem
Chrifti cum mundi conditore Sc authore veteris
teftamenti. Atqui illi Deum veteris teftamenti
proprie ac vere mundi conditorem æftimà-
bant. non id refellit, fed ut eumdem quoque
Chrifti patrem agnofeant, obtinere nititur. Secundo
duos in Patre titulos, 8c adiones diftin-
guit, unam Patris, alteram creatoris. cat.4.11 4 *
Unus eft Deus folus qui & animarum dr corporum
factor eft s unus eft o p i f e x coeli dr terra, ange-
lorum dr archangelorum faftor. Jpui mu It arum quidem
rerum O p i f e x e s t , unius verbfolius, D.N.
J. C. pater ante ftcula. Nota græcam vocem
quam per opifexxcddidi, elfe , quæ artifici
8c operario manibus feis opus attingenti 8c
formanti propria eft. cat. 7. n. y. Eft Deus mul-
torum quidem abufive Pater, unius verb folius Filii
J. C. natura dr veritate Pater. Quomodo autem
abufive creaturarum fitPater,nempeprop-
tercreationem, explicatn. 8. duobus veteris teftamenti
locis , altero Moyfis Deut. xxxn.,6.
Nonne ille ipfe Pater tuus poffeditte, dr fecit, dr
creavit te t 8c altero Ilàiæ : Domine, Pater no fier
tu, nos autem lutum ; opera manuum tuarum omnès.
Tertio , fuis manibus Patrem creationis opus at-
tigifle muftis locis docet. cat. 4. num. y. Operadi-
gitor um ejus funt coeli, druniverfa terrain pugno
ejus continetur. cat. 9. in qua de Patre totus fer-
mo eft n.i y. eum elfe dicit, qui nervis dr ojfibus nos.
' connexuit-, pellemque dr carnem circumduxit ; qui
indeficienti cor agitat motu, qui oculorum teneri-
tudinem palpebrarum amplexu munivit, Sec. cat.
12. n. 26. Deus eft, qui in utero ho dier num ufque
diem hominum foetus confirait. Quarto , cat. 1$.
num. 6. ejufdem qui nos fecit, ait elfe ut nos col-
laplos 8c mortuos reflufcitetjquemadmodum fta-
tuarii, ut collaplam ftatuam in eamdem rurfes
formam conflet. Id autem de Deo condirore,
ibid. 8c num. 3. nulla Chrifti hientione tota catechefi
dicit. Quintô , Patrem femper operari,
q