memoratione fuam ipfe linguam 6c aures au- A
dientium commaculare videatur , hac præmu-
niendorum ipforum necelfitate fefe défendit àc
purgat. V. cat. 6. n. 13.6c 34.. cat. 7. n. 1. cat. 16.
Quibusdc n j Duplex illi ita agendi caufa fuit. Prima,
res facrx ' quod certa opinionum monftra expofuilfe, con-
doftriox futalTe eft. propterea catechefi 6. excerpta éx
S I . Manichæorum libris horumvefaniæ capita, per
fc rciulc- fefe cordato cuivis honorém incutientia abfque
rK'5 ulla alia confutation recenfet, num. 33. 8c 34.
fatifque cenfet cum his Manichæorum probris
Ecclefiæ fan&itatem ac caftitatem comparare , j
ut quid eligendum fit perfpiciat auditor. Altera
erat, Ecclefiæ hoftium, 6c hæreticorum in pri-
mis, ac maxime Manichæorum in provincia
præ cæteris gralïàntium , in occultandis fedæ
fuæ vitiis fraus 6c dolus: cat. 4. n.2. qui ne impends
blandiloquentia fua imponerent, quales
client retègendi erant. Cum autem fidem expo-
nit, id eledis.ôc ex ufu communi fumptis verbis
facit. nullas Theologicas voces admifeet :
eas inprimis quæ hoc tempore magnis in Ec-
clefia contentionibus locum dabant , ftudiofe ç
vitat : qualia erant, elfentiæ , hypoftafis, per-
fonæ, 6c aliaejufdem generis vocabula. Religio-
fior etiam fuit, ne fidei privatas opiniones ad-
mifeeret. Quidquid in feripturis revelatum, fi-
denter proponit. quod in eisaperire noluit Deus,
adtingere veretur omnino. Ita , poftquam id
quod de divina generation credendum proponit
Ecclefia, explicavit : hujus nativitatis arcanum
à nemine indagari patitur. V. cat. u.n.io.
8c ri. Eodem modo intadam de ipla Spiritus-
fandi fubftantia quæftionem cupit. V. cat. 16.1
n. I, 5.6c 24. cat. 17. num. 1.8c 17. DumChrifti
myfteria exponit, fingula adjunda perfequitur
8c explanat. dum verb lacramentorum ceremo-
nias edilTerit, fingularum vim 6c poteftateni déclarât.
37, Quod ad probandorum fidei noftræ dog-
matum inftitutam à Cyrillo rationem adtinet,
religioni habuit quidquam adferere ,f quod'e
feripturis veteris 6c novi teftamenti non appro-
baret 3 adeo ut fibi fidem nullam haberi con-
fen tiat , nifi fingularum rerum ex feripturis per-
fpicuam adferat demdnftrationem, cat. 4. n.17. ]
In diflertationetertiaprobo, nihil ex hoc prin-
cipio concludi ab hæreticis polfe , pro integra
6c abfoluta folius feripturæ necelfitate 6c fuffi-
cientia, feclula nimirum traditionis 6c Ecclefiæ
authoritate 3 interim autem animadverto tripli-
cem ita loquendi 6c agendi Cyrillo caufam fuit-
le. Prima eft quod folis ratiociniis 6c probabi-
litatibus feripturarum authoritate deftitutis, in-
efficaciter prorlus Theologiæ ^décréta perfua-
deantur 3 cum nimirum ratiocinationibus qui-
bufvis ratiocinations oppofitæ non defint, qui-
bus contentionis funis fine fine producatur. At
difertis Dei vocibus è feriptura depromptis
omnem verborum 8c fententiarum apparatum
concedere needle eft. Ita cat. 13. n. 8. Præterea
fophifmatis deludi facilis res eft , cat. 12. num. s.
cavendumqùe in divinis rebus , ne probabilita-
Cyrillus tibus temere abducamur, cat.4. ». 17. Quod qui-
dogmaca dem Gnofticis, Manichæis , aliifque hæreticis
omnia cx contigerat, qui magno verborum 6C fubtilita-
ae prarfer- turn apparatu divinam generationem acmundi
creationem pelTumdederant. Secunda: per fua- tim vetcri
fum erat illi iymbolum quod totis decern 8c
odo catechefibus explanat, nihil aliudelfeprce- fatagic.qui-
ter felecta qua:dam ex omnibus veteris 6c novi bus ra' . i . . - uombus ? •
teftamenti lcnptuns dodtrina: capita 3 qujcproin-
de ex iifdem feripturis aflerenda effent. cat. s.
n. 12. Tertia tamdem : certum illi erat nullas
a&ionum ac myfteriorum Chrifti partes die ,
qua: nonlonge anteeftent a prophetis prarnun-
tiata:, cat. 13. n. 8. & 13. Nihil ergo mirum , fi
nihil did ac credi de Chrifto vult, quod vete-
l rum feripturarum teftimoniis non ftudeatcon-
firmare. cat. 2t. n. /. Cseterum ratiocinationibus
non adeo inimicuS fuit, ut illis ipfe non ute-
retur. Nam 8c unitatem Dei adverfum Mani-
cha:os, cat. 6. n. 12. 6c 13. 6c carnis refurre&io-
nem adverfum Gentiles cat. 18.num.34. 8cfeqq.
validilfimis rationibus c feriptura non depromptis
convincit. Veritatem incarnationis , crucis,
refurre&ionis Chrifti, domeftico monumentö-
rum Hierofolymis confpedorifm teftimonio ra-
borare non omittit. Qua: etiam ex feriptura ap-
probari non poterant, Apoftolicje 6c Ecclefia-
ftictE traditionis authoritate defendiB 5 ut feripturarum
ipfarum canonem, cat. 4. n. 33. 6c 35.
Ceremonias 8c ritus ecclefia: in catechefibus
myftagogicis contentas , cum licet ex teftimoniis
feriptura: aut allufionibus prob^f. Cum iis
argumentis deficitur, fufficere putat authorita-
tem Ecclefia 5 in qua univerlaliter 6c fine de-
fedu doceri cenfet, omnia qua: in hominum 110-
titiam venire debent dogmata, cat. 18. num. 23.
Dum autem feripturas ad.confirmationem dog-
) matum noftrorum adducit, eas ex inlpirata divi-
nitus ut putabat. cat. 4. n.34. feptuaginta fenio-
rum interpretatione allegat j nec ad vim He-
braici textus expendit : quo fadum , ut cum
plura ad rem pertinentia, optimeque quod pro-
bandam fufeeperat concludentia proferat; mul-
ta quoque , qua: vim eamdeni non habearit,
adleget. Sed hoc illi commune cum ca:teris Pa-
tribus griecis 6clatinis vitium. nec facile reperias
teftimonium a Cyrillo ad probandum aliquod
dogma allegatum,quo non fimiliter ufi fuerint vel
anteriores vel fulpfecuti rerum ecclefiafticarum
1 difeeptatores. Senfum vero lirteralem ad facien-
dam fidem divinorum dogmatuin folum fequi fe
profitetur cat. 13. n. 9. in allegoricum tarnen 6c
myfticum data occafione non invitus excurrit.
Vide inter locainnumera cat. i3.n. 18. 6c 21. cat.
14.11.8. 6c 11. cat. 17. num. 10.' Sed id majoris
declarationis, non argumenti probandi gratia.
Allegoricum 6c moralem cenfum liberius adhi-
bet in hofnilia in Paralyticum , quam ab ipfo
juniore didam puto. fe quoque in homiliis hoc
feriptura: alleganda: genere familiariter ufiim indicat
cat. 13. n. 9. quo in loco aliam tradandas
feriptura: rationem prafenti argumento conve-
nire docet., Condonabitur illi facile, id quod eo-
rum temporum conluetudo non Iblemne dun-
daxat 6c ufitatum , fed 6c laudabile efficie-
bat.
38. Venio tamdem ad Cyrillianam dogma- Cy-
turn noftrorum defendendi, ecclefia:que hoftes riiiiana
oppugnandi rationem. Ea pro diverfitate ho-
ftiura variä utebatur. Triplex vel quadrj.iplex defenfio sc
hoftium genus toto opere catechefeon fibi concxxxj
D E C A T E C H E S I B U S
eppugna- dum proponit procat. num.io. Gentiles, Saman-
tioms ra- tanos 8c Juda:os, atque ha:reticos : quorum fin-
guli diverfo armorum genere debellandi. Adverfum
Gentiles quiferipturas nec recipiunt, riec
norunt, omifiisferipturis, folis ratiocinationibus.
utendum monet, cat. 18. n. 10. fic 6c refurredio-
nem generalem illis eo loci 6c polfibilem 6c ne-
ceflariam comprobaverat. Ipfis quoque impias
8c ridiculas inept^e eorum Theologie fabulas
objici prxeipit, cat. 12. 11.27. & cat. 13. n. 37.
quibus locis, 6c pofiibilem virginis partum fa-
teri, 8c crucifixi adorationem non illegitimam,
fi fuas ipfi fabulas fequantur , concedere eos
oportere convincit. Quamobrem'ad refellen-
dum idolorum cultum cat. 6. n. 10. 6c 11. latis
habet eorum cultoribus , deorum quos adora-
bant probra 8c vitia recenfere. Quando autem
chriftiano de cruce contra infideles dilputare
contigerit, monet ut prius manu fignum crucis
efficiat, 6c eum qui contra nititur ad' filentium
redadum iri pollicetur, cat. 13. n. 22. Quod fi
argumenta imperito defuerint, ne - propterea
conturbetur , fed immotam fidem conferyet,
Ibid. num. 37. Samaritanis, qui folam Mofis legem
recipiunt, librum hunc unum objiciendum 1
monet cat. 18. n. 11. Jud*eos verb qui omne in-
ftrumentum vetus agnofeunt, ex omnibus ejus
libris oppugnat. Illis quandoque opponit ApO-
ftolorum Gentilium fuorum teftimonium,6c lon-
gam quindecim Jerofolymitanorum epifcopo-
rumex Hebra:isfiimptorumferiem.,cat. 14.11.15.
Pauliinprimis olim perfequutoris, ab ipla veri-
tate fero agnita exprelfitm teftimonium urget,
cat. 10. n. 17.18.19. 6c cat. 14. n .1X- Jacobi quoque
primi Jerofolymorum epifeopi teftimonium
prarcipue erga fideles Jerofolymitanos com- j
mendat, cat. 4.11.28. cat. 14.11. 21. Judads quö-;
que deplorabilemobjicit fiiicReip. ftatum,cat._
12. n.17. ac veteris fuitempli fecundum Chrifti.
vaticinium ruinam, cat. 10. n. 11. Tam verb Ju-
deeis quam Gentilibus chriftiana: religionis de-
monftrat veritatem, ex Chrifti cultu 6c nomine,
totum in orbem propagato, cat.io. n 16. ex gen-
tibus feriflimis ejus rengione manfuefadis , 6c
pro eo mortem oppetere non dubitantibus, cat.
10. n. 19. cat. 13^.40. ex Chriftiinvocationis, 6c
crucis ejus figni virtute in effugandis diemoni-
bus, morbis depellendis,evertendis magia: frau- ;
dibus, ibid. 6c aliis paflim in locis.Ha:reticos tarn -
dem ex omnibus utriufque teftamenti feripturis
diligentiflime confutat j aliquando ex ipfo natu-
ralis luminis dudu, 6c välidis ratiocinationibus :
interdiim fola ridiculorum 8cimpiorum dogma-
turn expofitione: quandoque. ab ipla eorum no-
vitate ,ut cat. 6. n. 20. cat. 16. n. 9. tamdem ex
hac vel una ratione fugiendos demonftratjquod
EcclefijE quamvis nomen ufurpent,catholicorum
tarnen nomine uni vera: Ecclefia: proprio de-
QiialisCy- fticuantur, cat. 18. n. 26; Cum de moribus agit p
traftandis Cyrillus , ut in procatechefi 8c catechefi pri-
moralibus ma , nullum pene certum ordinem fequi vi-
prxccptis. j ecur . fecj utilia ad falutem monita, proutani-
1110 occurrunt,,audientibus ingerit. Fugam pa-
ganarum 6c Judaicarum fuperftitionum, fpeda-
culorum 6cludorum graviflime inculcat. vitan-
da cum ha:reticis commercia praferibit. ora-
tionis ftudium, corporis caftigationcm, utifium
I librorum ac maxime lacra: feriptura ledionem,
fecellum, Chrifti lacramentorum reverentiam,
magno commendat affedu. Virginitatis 6c mo-
naftica: vita: propofitum fiummis laudibus extol-
lit. atque ha:c omnia tanto Spiritus fervoreagit,
ut calens virtutis 6c divinarum rerum amore
pedus poffis agnofeere. En qualis fuit in docen-
do Cyrillus.
■ 39. De ftylo ejus ac dicendi ratione fupereft fty-
ut dicam. Oratorio artis magiftri triplicem ora-
tionis figuram adfignant, gravem, mediocrem,
6c extenuatam,qua: nimirum demifia eft ufque ad
I ufitatilfimam puri confuetudinem fermoiiis 5 in
hoc poftremo genere Cyrilli verlatur oratio,qua
nullum ad inftituendos rudes animos accomrho-
datius.Non hie graves fententia: quales in magna-
rum rerum amplificatione adhiberi folent j non
exornationes fententiarum copiola:, ac figuris
variate j non exclamationes, apoftrophze c^ete-
raque orationis lumina: fed fimplex ac familia-
ris fermo, facilis, perfpicuus, non obvolutus j
feci uti patris ac magiftri filios ac difeipulos
erudientis : ut tarnen in arid urn 6c exlangue ora-
, tionis genus nunquam dilabatur. Nam 6cunum-
' quern que locum prorei dignitate tradat, 6c va-
rietate fermonis interdiim utitur non inconcin-
na : ut etiam, fi quando locus poftulat, grandi
6c elato genere fermonis utatur. Vide qua: in
Manicha:os detonat, cat 6. n. 33.6c 35. Brevibus
vulgo fententiis mentem fuam includit, atque
in compendiaria rerum expofitione excellic. Una
catechefi quarta de omnibus fidei noftra: dogma-
tibus ita dilleruit, ut in ilia brevi- declaratione
prjetermiferit n ihil, nihil obfeuri reliquerit. Ad-
hortatio ejus plus lenitatis quam vehementi^e
, habere folet: didio non venufta atqueielegans,
atque ad Attici fermonis nitorem expolita. facilis
ilia quidem ac perfpicua vulgo : fed fine
. multo verborum deledu, aut exquifita con-
ftrudionis cur a 3 ita ut improprias quandoque,aut
laltem improprie conftrudas voces adhibeat.
Eodem verbo fa:pe diverfo fenfii utitur in variis Orat/om's
locis. Longas non raro atque implicatas perio.- c75il,ian*
dos*habet: ncc aliis fere conftat ejus ad Con- vltla,
ftantium epiftola. Pendetaliquando conftrudio
inchoatä necabfolutä periodo, verbi gratia cat.
20. n. 6. verbis ax-eaSag tuN-mv YipcSvabfoluto ca-
fu pofitis nihil poftea relpondet. Idem fere ob-
ferves epift. ad Conftant. 11. 5. fimile quidpiam
habescat. 6. n. 6. ubi pofito t7n) owu initio nu-
meri multa difeurrit , tamdem diu liilpenlam
orationem abfolvit verbis in fine numeri adferip-
tis,iSro i&jj oitu m). Parenthefibus crebris gaudet
iifque aliquando prolixis. Digrediturnon raro5
fed legitima plerumque oblata occafione. Habel
tür in ejus ad Paralyticum hornilia digrelliopro-
lixior, in qua pene oblitus propofiti fui videatur.
Tranfiationibus 6c comparationibus utitur par-
cilfime, ut Syrum ac Pala:ftinum vix agnofeas. Kg
40. Qua: in Cyrillo fermonis vitia notavi cau- Cateciefcs
fam hancliabere polfunt, quod non ante feripto 3°ncftzPCO
digeflerit,fed ex tempore fuderit catechefes.Hu- fe? ««ra-
jus rei fidem facit non folum author adnotatio-- Porc.Pro-
nis chronologic^ catechefeon indiculo fubjeefta:, nunciat^
qui eas ab ore dicentis exceptas a ftudiofis viris
ait 3 verum etiam ipla: multo antiquiores ac majoris
authoritatis catechefeon inferiptiones, quae
1