CATECHESIS XVII A K A T H X H 2 I 2 , ç
I L L U M I N A N D O R U M . ♦ û T I Z O M E N f l N ,
Leftionem
Kanc eertam
facit num. 4-
I. Cor. XII. 8.
Hujtfs Catc-
chcfis fcopus.
Spiritus-fan-
ftus , unus Sc
indivifus.
a Catech. 6.
b Cattch. 7.
c Catech-. 8.
4 Cuttch. y.
Cat. 10. & il.
Cat. n . jj. 14.
ïj-
Hierofolymis extemporalis dicla; quae
de Spiritu-fantäo reliqua erant ab*
folvens. Et lectio ex priori ad Co-
rinthios; H u t e q u i d e m p e r S p i r i t u m
d a f ü r f e r m o f a p i e n t i a , & C qua; fe-
■ quuntur,
I . T N pracedenci Catechefi modicam quam-
Jl_dam teftimoniorum ad Spiritum-lan&um
perementium partem , pro noftra virili parte
auribus veftra: dile&ionis propofuimus. in pra:-
fenti vero, ea qua: fuperfiint, ex novo videlicet
Teftamento, Deo volente quantum licebit ad-
tingemus. Tunc enim, ne in dicendo modum
excederemus, propenfum ftudium cohibuimus 5
inexhauftus enim de Spiritu-fandto fermo. nunc
vero eorum qua: refiant, modicam iterum partem
recitabimus: noftram enim renuitatem r e - ,
rüm ex Scripturis depromendarum mulritu-
dine obrui nunc quoque ingenue fatemur 3
Humanis ratiocinationibus & inventis non
utemur etiam hodierno die 3 minime enim ex-
pedit: fed divinarum duntaxat Scripturarum
fententias memoria: fuggeremus. hoc enim
tutiflimum, juxta beatum apoftolum Paulum ,
qui ait : Jpua & loquimur, non in fermonibus
quos humana fapienüa d o c e t, f e d quos docet
Spiritus ; flir itua libu s Jpiritualia contendentes.
Viatoribus porro ac navigantibus fimilia fa-
cimus 3 qui cum unum habeant longinquiffimi
itineris fcopum , ex deftinato quidem pro-
perant; verum ob humanam infirmitatem va-
riis urbibus ac portubus adpellere confueve-
runt.
1 1. Nam etfi dividuntur habende de Spi-
ritu-fando difputationes, ipfe tarnen indiviras
e ft, cum unus idemque fit. Sicut enim cum
de Patre dicebamus, alius a nobis fuit de fum-
mo unicoque ejus principatu fermo 3 b alius,
quomodo Pater , aut c omnipötens, dicitur ;
alius d tamdem qui fit univerforum conditör:
nec tarnen ifta Catechefeon divifio , fidei divi-
fionem ullam fignificabat: unum enim erat ,
eftque pietatis ac religionis propofitum. ficut
etiam in his qua: de unigenito Dei Filio dif-
fertavimus, modo ea qua: ad divinitatem pertinent,
modo qua: humanitatis.funt, doceba-
mus 3 ita u t , dum in plures difeeptationes ,
qua: de Domino noftro Jefu Chrifto erant di-
cenda partiremur, indivifam in. ipfum fidem
pnedicaremus." ita & nunc divifis de Spiritu.
lancto Catechefibus, indivifam in ipfum ad-
nuntiamus fidem. Unus eft enim 6c idem
Spiritus, qui dona quidem fua peculiariter
EV IäporoAtijOoic ß g f i c i c S i i o u . t <TjFp} ,
à y a s '/ r v â jfM .io ç lg . A 017m. K oj\ d va .-
y/ûootç cm £ K ocjlv& I ovç o r ç à -
'roç' f l f t y j y S dira y U n o fa e n o i ; u
S b r e q Aojpç mCp/of, 'Q . i£,riç. u
et. I ' N }x <&Ùt k , t
J— / ccyiü pJf'rvçjicJv ÔAi^sv -d
x f Sïoja-fjiv jcqç à/ue'Appiçeùyx!-
vnjç ccwctjÇ. C4> 3 'ref 'imçpv'ri, t Aeivroiicmv cm £
SfyfyixtiÇ, Kp iïfëpçpiw tplAiv icpa^/uSa,
©eS tote /U. , 2 ^ £ dxjyç av/u^.e'TÇov
T sztr&jvpuctv 'Qc l^ àv -nç ' cLxipeçoç y b c <zét°i Pi'ôb-
/ j& to ç • tly i'ts M y p ç v u u Q “ t Pw t t u v /j u ç j ï n i T m  iv a
oÀlysv içpw j'n ç Z yb y jycAt7r?eo9vq 'T
etcQÎv^Ctp T tS T yiyPcLfXfMVUV j djyVCt)~
juotruôyiç è vuu o/xoA ^ cT/mV C&l eWe$çjp7nvoiç è
on/uUçpv xewn/bd/joi t7v<piopi<t(nv(cLcn//x(po£yvyctp' )
^ A cltxcm 'f%lct)vyqcc(pcJv pyvov r\j^rv/Mfij>]{(ncov~
tie,' ( ciaxpoLAèça!(sv y b , x ÿ t fj&iüt&tov •
oç q>»£nv* A' fyA&AV/ukjyXKCv JïSbocroiç «3
avôpù)7nvt]i ozÇiccç, A$yt>iç, <dv <hJVtx.TOi$ 7rv&i- «
WstTO$* 'Trvâj/ds$ixj)i<; T ïv â j/n sfy in f avWçj.vo'irn $ ) i&j (e
t^^.mA.'rouL toj$ oi^i7ra^cTtm' n ‘7tAj\f<nv 'Qcitï.-
1 p^uuv'nç j ci tnto'rnv e ^ vtes eva. /Ueyi<pi$ oSbS,t>Ï
<uyÇ_fyjiJJ.cp oereiSbucn' 0 t/w) aè9pa7nvlw eto3e-
v\cl9 y 2 hp<pogfi$ 'KoAetnv <©^tloctM<ji' « Aiptemv
eicù^tcaiv.
A l fiA ÔuU'zdëJ 5" 0LJ4Ü 'T t V ^ J S t & A l t y ç
SlcLjçyuuTcy, a u v 3 dSicqpe'nv ’6h v , ev yt) 'è où/'n
’Uff^voy. Ctiazrep yb dv toÎ$ Pet7fo$ A9331Ç,
7TOTE (J. <téè). pxBVapyÀctç Iw v/Aiv S JiSbLtncoxd/jov,
tote 3 7m ç •nawnp 3 n TW.vvtypf'mp a tote
3 £>7TO$ ^./M'dp-pç ’6h t oAcûv 3^ £ 7 O <hcl]p£t~ y
eôaj 7x i Ka.'mygtjjç, Sict\pe<nv eiye r tci^ chç efe.
yb lù) TE , XSd tçiv, 0 Tris éJoiQilaÇ OKOTtif 1&)
ccaxnp 6 v to?$ k & l <rÇ pyvoyevÇiç qv.TV 0 e5 , im-
*TE /tt TO T* %ÔrnJTO5, 7T5TE 3 TU TOgi 'ß Of- J*
rS^TOTUTOS iAS\À<SX.O/l^f}' ÇA$ TOMetf pC dd&Aéçetç
TOtç Teeç). TV vuuçjM r\ffiî I«<jv Xe*Ç»«T A9<yiÇ
Siajjç^uuTeç y <tJlaipev>v «Te ndui Ç jç curntv 7nçtv
xf(&fyl?Aovrn Ç \}to)ç w vuu r 7nç} TV ct>*’v 7rpâJ-
, /^tTO$ KctTVj^naswj' JïcLjçfu/bfyouv y etJictipeTov jytT-
etip^MO/t^ü TIw ^riÇ OUÏT) 7TIÇ1V. *'E)/ ybJ> ’fât J6, ^
ouït) 'Kvevpxsf't ^ Sïuj(3puo fA va. ya.£j,<Tjj.ofg, iSiq.
a rat AotarSv. ] Mcndosè in editis rat loi a?«» : quos cmendavi-
rnus ex codd.. Roc, 6c Cafaub. Mallcmus rat xetnonrut , ut habetur in Coifl. ; ut & in fine Catechefcos præcedentis hujufque
num. 54. legicnr m A«a;«»gt} &c. Vox *«/ v 'y » infra pofita
deelt in Coifl. & Grcd.
ß 11 cûj>.«t. ] Qu um vox ClcioXot adfcripta fit in codd. Coifl. Roe,
Cafaub. ôc Grodecio, qui tamen omittit Ürifthit, çajra, hic adju
cere vifum eft. fed particulam *«/ inter«» & Qqrit inutiliter po-
fitam ex cifd. codd. climinavimus.
y *7« ] Coifl. aupei to StcufR&aq. Roe , & Cafaub. » *4
J'icapcicS«f. . ; fiajpirtr id rT/s n(gtuf.
d'«fe<r;» jMT^r«».] His fubiicicbatur in editis verbumihMxStffy',
docebamur, quod per fc inutile, & in codd. Roe , & Cafaub. pratter-
iniflum , neefatis yerbofeq. conveniens, expunximus.
ix fc fC t) i ^ V A e cùno S i /id/Jov dSiaqpe ro v . ■
V y b ctMo$ ’$ 1v 0 V a .g y .xA v 'n ç , t to U v e u /w
to ety to v èv %h to a ’uTO y 2 j^ (p ô p a ) ç Ttys
eaTÇ j(mi$ e }<vs o v o p& Q /d fao v Cp>v, x f i u<peç&$, xs-l
* ?&?<9u u ,K ) iv e p y 3 u u ' X3A 'k jz jd © e v X e / '
çouyevo/iiï/ja>v <ATta.vrrt*iv fo y txMV y iÿ cCfyeAwv f y c t i -
fS&TCWV , %$)v dyicAçixsv.
y . T 'top Xi' TV, [J~*l t u f f 2 ^ c fi(p o ^ iç ovo/Aa.mctfç
5 " ety lü 7tVÔJ/AS^9i , vofAiooj r iv a s cLfsafc'ictt
f (popaa e| ) <& utu. nv&jfAsfig* , fxn ev ^ ß £ c cu ri,
y 07TE0 ’Cki fAovov" tVto v rG7Cß&0TpccAify<dbJv o i ji
K et^oA/x^ EKX^vicncty TrupeSuxAV Ct> tyj t S$ Y r l& a ç
è 'rm fy eA la .ym ^ v 'i'v Eis e n Aun on n n e t ’m a ,
TO'n riAPAKAHTON, TÖ A AA H 2 A N EN
T o f s i i p o s h t Aï s * o rm ç e iSe v a j , o r l toA-
Aöl} [a ctj ear£9<mytï*i rvJ^àvüffiVj ev Si /aovov &çj
" è Ttvevjua. Z) ety to v ’reeçj. à v t tz Ç jM y stic !)v y vuu
* oMytt; C/uuv cm TOMoh
S'-'. K«tA-fr£tj /tt reveu/up y K ÿ 'à c c p r loe ç d v e y v a - (
Ô3 c jA lv o r C l fA y b v" rii'^//c<jt'^$ SiSbTzy A9yfi$
o v Ç ia i. xscA^TtL{ 3' r e v e i/ftp ctA»%ictç> x sô c o ço 2 ty—
« t Vf <p>unv’ Cf'rttv 3 êAÔ>? exAivoç, cS rtveu/j,& ■ £ etAu-
»> % !o4. xj n c L & ïM n g , x s ô& ç e i'pwuv ’EctV
*> y b e ’ yat p ut d m A Ï f a y 0 ïlcL^MA*nr>Ç 'S p u t tAQtifGX^ßS
v p u tç . ô ' r t 3 ev K) t» e turi ’é ç l Sfepqtoçpiç 7a f f ra rÇ J-
ovyseJtcyç o vop&Qfidfjov, SiltCyu^ ozx><pc£ç c m tqut& v.
r a ç ) . p i o coût? , r e v e u p s c 'è <Üytov x^ t Flct-
-ï> aùtQ^rttv y eîou-Tïn* O ' 3 ^ r rv e v p s t <§
d l i i T . ç A > \ T#. HMm < \ <V> I
n a y to v . v n t l j V ■ o ao v > e i j xj t /Q^tKA»iTBV £ 6
« rtv eupst* 'ß c tAn%ia4, è lp n ia \' Kcq ctMoi» ^^tx^nTOi/
»> JyteTp, Yvcb/uô’ g/$ t a ja v a ., <S
35 ^ dAvffoco;. 3^ W Air Cf'rztv 3 gA0»j 0 IxA^S °V
» g*3<à T re /t»^ S "7 n *7 fo ^ ^ r c v e v p s i ß etAnjj
%ié^. KctA^xeq y ^ v e v e u p g © e S y X s û d ç y î y ^ a .7tictj'
» Keq eïfbv <3 n rv eu pa . v 0 e v ty è&CajVov. XSH W aip*
»> Otrai ^ 7 r J 'é li/ae<7/ ©gV d y p v r a i , VtoI ijoi v”0 gV g/err.
Ke»A<f7rq £ r a e u p s i Tto.rçoç, J(5t^a? qmm» ô 2 « 7np'
» O J -vb g’qg 01 A&Asu u tz ç y àwvct 5 rev evpsß 5 "
» 7^ 75*0$ to A â 6^ ^ ci» tl/xev* * x j tnx>Aiv 0 P a u A s i’
i No» ejj Parade tus a Spiritu-fanfto. ] Contra Valcnti-
nianos qui Paraclccum à Spiritu-fanfto diftinguentes , Parade-
tum inter 30 primos Æônas decimo nono loco, primum in
Duodecade ex Homine & Ecclefia genitâ, cum conjuge fua Pifti
five Fide collocabant. Spiritum vero fanftum cum Cnrifto poft
30- Æônas ad firmandum Plerôma à Nû five Monogene produ-
ftos fomniabanr. vide Iren. lib. 1. cap. 1. n. 1. &. 5. Monta-
niftæ quoque , faltem nonnulli, Spiritum-fanftum à Paracleto di-
ftinguebant ; ilium in Apollolos, hune in Montanum defeendifle
doccntes : apud Tertull. appendicis lib. De prefeript. cap. 5z.
« rät ùtto ©es , dià KflcvS ] Ex voces prætcrmiffa:
funt in codd. Roe, & Cafaub. Pro <!jt« ©tS, eft in editis ix «ùntt
manifcftâ librariorum , propter foni vicinitatem , aberratione.
quare ùxi QiS fctipfimus ex Ottob. cod. Grodecio, St fimili loco
Cat. itf. n. 13. Coifl. habet, räiruw0 $*■
ß ri cuti. 3 Coifl. addit Tlttûfig., eumdem Spiritum.
y TrZfutrtpceXiÇofSfîi) n. ] Ita nos , fecuti codd. Coifl. Roc, Cafaub.
Grod. loco horum verborum , xpjs ftp. Poftea,
pro éwe.pofuimus e* ex codd. memoratis, tituloCatechefcos X V l.
innumeris aliis locis Cycilli, Symbolis fanfti Alexandri Alexandrin!,
Eufebii Cxfarienfis, Stc. quibus unum adiungitur articulo
de Spiritu-fanfto, St ipfa Syntaxeos rationè. Loco t» na^wAijray,
fcripfimus tj!» n«jjs*A)jTo», juxtacodd. Coifl. Roe, 8t Cafaub. vide
notam « in titulo Cat. 16 pag. 143.
d'ixlytu. ] Coifl. ôxiy* , pauca. ■ non male. Paulo poft , idem
codex 8t Grpd. poft nnZpg. additum habent «• Vocatur Spiritus
fapientia. lllud e«q(*s additum videtur ex loco Pauli ia
fl Hnicuique pro ut vult>dividit ; ipfë auteni indivifus mi*
manet.1 Non enim alius efl Paracletus, præter IT ‘ r .
c - - r r, r- , , ’ r , Unus cft Spi4
opintum-fandum, fed unus & idem eft, diver- «tus, quam-
fis appellationibus fignifîcatus : vivens 6c fùbfi- l j| |f nu0b^ ’
ftens, 6c loquens, 6c operans ; eflque rerum n*bus*
omnium racione prædicarum, quæ d Deo per
Chriflum fadæ funt, angelorum atque homi-
num, fàndificator. '
I I I . Ne autem ob diverfas fandi-Spiritus
appellationés, nonnulli ex ignorantia diverfos
3 hos fpiritus, 6c non unum ac eumdem, qui quidem
folus e fl, arbitrarentur : idcirco Ecclefia
catholica fècuritatis tuæ provida , tradidic in c«r in Fidef
fidei confeflione ut crederemus , I n u n u m ' cuurb/»°«»«"
s a n c t u m S p i r i t u m , P a r a c l e . spiritum, stc«
TUM, Q^UI LOCUTU S EST IN PROPHETI
E : ut animadvertere poffis multas
quidem nuncupationes elfe, unum vero folum
Spiritum-fàndum. De quibus appellationibus
nunc vobis paucas è multis recitabimus.
^ IV . Vocatur quidem Spiritus juxta id quod Varia nomina
' modo ledum fuit : Nam huic quidem per f i- Sphhus-fan-
rttum datur fermo fapientia. Dicitur autem T co r .xu . 8.
Spiritus veritatis , ficut ait Salvator : Jpuum au- joh an .xn . ij.
tem venerit ille y fpiritus veritatis. Appellatur
quoque Paracletus , ut idem dixit : Si enim ego ibid. iï. 7:
non abler0, Paracletus non veniet ad vos. Quod.
autem una 6c eadem res fit diverfis nominibus
appellata, palam ex his quæ modo dicam de-
claratur. Nam quod idem fit Spiritus-fàndus
6c Paracletus , didum fuit : Paracletus autem Johan.xvr.ziï,
ille , qui efl Spiritus-fanclus. Quod vero idem
} fit Paracletus cum Spiritu veritatis, didum habetur
: Et alium Paracletum dabo vobis, ut vo- f . itf: ,
bifeum maneat in aternum, fpiritum veritatis.
iterumque : Jihium autem venerit ille Parade- Jthan x ltf.
tus y quem ego mittam vobis à Patre , fpiritus
vètitatis. Vocatur autem Spiritus Dei , ficut Ma». 1. Jîâl
feriptum efl: Et vidi fpiritum Dei defeenden- M*n’ ltuia*
tem. ac rurfus : Jfluicumque enim fpiritu Dei Rom. yi 11.14*
aguntur y ifli fllit Dei funt. Nominatur 6c Spi-
' ritus .Patr is -, uti Servator ait : Non enim vos Matt. x. *o<
' eflis qui loquimini, f e d fp ir itu s Patris ye-
f l r i y qui loquitur in vobis. 6c iterum Paulus ;
probationcm à Cyrillo addufto. nam Cyrillus hic de fola Spiritus
appellatione agcrc videtur. nec Pauli locus probat Spiritumfanftum
dici Spiritum fapientia. quod inf.n.j.probabitur ex loco Ifaïæ diferto,’
c to ùuri. ] Ita feribimus pro du-nt, ex codd. Coifl, Roe, Cafaub.
Sc Grod. Particulam vero fequentem *«f ex Coifl. adjicimus.'
In fubjeûo Chrifti teftimoniô, loco taira , dabo , feriptum ia
Coifl. ta rn , dabit, ut habetur in facro Textu, Sc inferius n. n„
Sc 13. récitât eumdem locum Cyrillus.
Ç Uriifiÿ. ©eS , Spiritus Dei. ] Loco n « » ^ S ©£«V, ita fcripfimus,
fuffragantibus mff. Coiflin. Roe, Cafaub.Sc verfione Grodcçiï.
Ita legendum probant fequentia Evangelii & Pauli loca in probationcm
hujus appellationis addufta. Ex Cyrillo hujus Cat. n. 34.
’ locus Johan, iv. 14. nnZpÿ. à ©««'», non de Spiritu fanfto, fed dc
Patre ihtclligendus. Poft * * 3iC«/»«>’, Coifl. adjungit eV ««m. 111c
porro evangelicus locus , cujus verba citât Cyrillus , eft ex Mat-
thxo defumtus. fed apud Evangeliftam eft a h , vidit. quomodo
ipfe Cyrillus hunc locum cirat n. *> idqne refertur vel ad
Chriftum, ut intellexit vulgatus nofter interpres qui videtur le-
gifle «>’ I««71», vel t(p' dufii, vertens fuper ft : vel. ad Johan-
nem-Baptiftam ex Cyrillo ; qui hic duo loca confudic Matt; n r.
16. & Johan. I. 31. in quo Johannes ait itâîafutf -n nttvtyi, fed
omittit « ©**•
9 »-M ztcltar. ] Vocem wdxit addidi ex codd. Coifl. Roe , Cafaub.
Sc Grod. Item iftas <»« ty if*n ex Coifl. folo , ut fenfus effet integrier.
quo etiam in teftimonio cum legeretur in editis ria-
Tfo», repofui n»st»jt(sw©' ex quatuor prarfacis libris, Ottob. fecundoj
Sc facro Textu.
n