C A P V T V.
De quatuor humoribus corporis.
1 .S a n i ta s est integritas corporis, et temperantia naturae ex cali-
do , et humido , quod est sanguis: vnde et sanitas dicta est, quasi
sanguinis status.
2. Morbi generali vocabulo omnes passiones corporis continen-
tu r , quod inde veteres morbum nominauerunt, vt ipsa appellatione
mortis vim, quae ex eo nascitur, demonstrafent. Inter sanitatem
autem , et morbum media est curatio , quae nisi morbo congruat,
non perducit ad sanitatem .
3. Morbi autem omnes ex quatuor nascuntur humoribus, id
est, ex sanguine, et felle, melancholia, et phlegmate . Sicut autem
quatuor elementa , sic et quatuor humores,et vnusquisque humor
suum elementum imitatin' : sanguis aerem, cholera ignem , melancholia
terram , phlegma aquam.Etsunt quatuor humores, sicut quatuor
elementa, quae consentant corpora nostra •
4. Sanguis ex graeca etymologia vocabulum sumpsit, quod
vegetet, et sustentet, et viu at. Choleram graeci vocauerunt , quod
vnius diei spatio terminetur : vnde et cholera , id est ,fellicula no-
minata est, hoc est, fellis effusio : graeci enim fel dicunt.
5. Melancholia dicta , eo quod ex nigri sanguinis faece admixta
sit abundantia fellis. Graeci enim fteAav nigrum vocant, fel autem
^oAib appellant.
6. Sanguis latine vocatus , quod sit suauis : vnde et homi-
Cap.v.n.i. Sanitas proprie est a sa-
nus : et sanus , vti etiam salus, a graeco
cm c , , seu coo$ . AREVALVS .
2. Alii morbum dicunt esse mortis
viam , alii deducunt a [topo$ $/» . Vide
I. C. Scaligerum in Theoph. de plant.
Ac fortasse apud Isidorum reponendum
erit mortis viam . AREVALVS .
4. Sanguis ex Graec. etymolog. aero'
r o v , siue , quod est viuere . GR.
Ibid. Hoc est efFusio fellis . Caelius
lib.3. acutar. c. 19. Choleram passionem
aiunt quidam nominatam a fluore fellis,
velut fellifluam passionem , nam cholera
fel appellant, rheam fluorem . GR.
Ib. Sanguinis etymon graecum potest
etiam • esse a cctiesv yv7et, quod seruet,
ac vegetet membra corporis. Minus re-
cte alii putant, latinum esse a sancio,
quasi sancuis . Rursus num.6. alia etymologia
sanguinis . De cholera Caelius
Aurelianus lib. 3. cap. 19. ex Asclepia-
de refert, quod sit humoris fluor celer,
ac parui temporis . Quo fortasse Isido-
ri verba alludunt, quod vnius diei spatio
terminetur. AREVALVS .
6. Sanguis latine. Haec non omnes
libri h a b e n t , s e d verisimile e s t , te n ta s s e
nes, quibus dominatur sanguis, dulces, et blandi sunt.
7. Phlegma autem dixerunt , quod sit frigidum. Graeci enim
rivorem appellant . Ex his quatuor humoribus reguntur
sani: ex his laeduntur infirmi . Dum enim amplius extra cursum
naturae creuerint, aegritudines faciunt.
8. Ex sanguine autem , et felle acutae passiones nascuntur , quas
graeci %Uc vocant. Ex phlegmate vero, et melancholia veteres causae
procedunt, quas graeci xgówas dicunt.
C A P V T V I .
De acutis morbis .
1 C 3 x e a est acutus morbus : qui aut cito transit , aut celerius
interficit, vt pleuritis, phrenesis : ó£i) enim acutum apud graecos,
et velocem significat. Xpóvia est prolixus corporis morbus, qui mul-
tis temporibus remoratur, vt podagra, phthisis: enim apud
graecos tempus dicitur . Quaedam autein passiones ex propriis cau-
sis nomina acceperunt.
2. Febris zferuore dicra est: est enim abundantia caloris.
3. Phrenesis appellata siue ab impedimento mentis, quia graeci
mentem $$«v*s vocant ,seu quod dentibus infrendant, nam frendere
est dentes concutere . Est autem perturbatio cum exagitatione,
et dementia ex cholerica vi effecta.
4. Cardiace vocabulum a corde sumpsit, dum ex aliquo timoquoque
latinam etymólogiam reddere,
quam etiam repetit lib. xi. c. 1. QRIAL.
7. Phlegma autem , quod sit frigid.
kolt dvritypcLciv . Recte enim Caelius lib^ .
tard. c. I . Multa ( inquit) medici con-
trariae interpretationis vocabula sumpse-
rUnt, yt fella, quae graeci glyce vocant,
velut dulcia , cum sint amarissima . A lio -
quin (pxéyfLOL ab Homero Kctvftst, appellari
ait Pollux , et cap. seq. Isidoro ipsi pleg-
mon inflammans> erf. GRIAL.
8. Morbi chronici causae latine di-
cuntur, vt ostendi ad Prudent, hymn.i.
Peristeph. v. 20. Supplicum causas peti-
tis quae medelis irrigant. Hispani dici-
mus achaques . AREVALVS .
Cap.vi.n.i. Pleuresis, phrenesis . Pleuritis,
phreniüsperpetuo apud Caelium. GR.
Ibid. Edidi pleuritis ; ita enim medici
scribunt ex vocabulo graeco • Gria-
lius in textu pleuritis , in not. indicat
pleuresis . Aliud est de phrenesi : nam
apud veteres reperitur phrenesis tppéim-
ct$ , et phrenitis <ppsv7rig . AREVALVS .
2. Febris a ferjiore . Ita Varro apud
Non. GRIAL .
3. Est autem perturbatio cum exag»
Rom. C. perturbatio mentis cum agita-
tione . GRIAL .
Ibid. Retinc veriloquium ex graeco
nomine . AREVALVS .
4. Cardiace . Cael. l.i.a cu t. r.34.GR*
Y 2