82 E T Y M O L O G I A R V M
C A . P V T IX.
De Syllogismis.
1. Syllogismus graece, latine argumentatio appellatur. Argumentatie
autem dicta est, quasi argutae mentis oratio , qua inuentum
probabile exequimur . Syllogismus igitur est propositionis, et assumptions,
confirmationisque extrema conclusio : aut ex ambigen-
tis incerto , aut ex fiducia comprobantis .
2. Constat enim tribus partibus, propositione, assumptione ,
conclusione . Propositione , vt puta , Quad bonum est, turpem vsum
habere non potest. Consentit audiens ; assumit ille : Pecunia turpem
vsum habet. Concluditur, Ergo pecunia bonum non est.
3. Svllogismis autem non solum rhetores, sed maxime dialectici
vtuntur, licet Apostolus saepe proponat, assumat, confirmet,
atque concludat: quae, vt diximus, propriae artis dialecticae , at-
que rhetoricae sunt.
4. Syllogismorum apud rhetores principalia genera duo sunt,
inductio , et ratiecinatio . Inductionis membra tria sunt, prima pro-
positio : secunda illatio,quae et assumptio dicitur : tertia conclusio.
5. Inductio e s t ,quae rebus non dubiis captat assensionem eius,
cui instituta est, siue inter philosophos , siue inter rhetores, sine inter
sermocinantes. Propositio inductionis est, quae similitudines con-
cedendae rei necessario vnius inducit, aut plurium .
6. lllatio inductionis est, quae et assumptio dicitur, quae rem,
de qua contenditur, et cuius causa similitudines habitae sunt, in-
troducit. Conclusio inductionis est, quae aut concessionem illationis
Cap. ix . n .i. Confirmationis extrema
concl. Confirmationem syllogismo addi-
d it , Cicsronem secutus, exemplo tarnen
nonnisi syllogismi simplicis est vsus . GR.
3. Licet Apostolus • Perba suntHie-
ronymi ad' Paul. Vrbicam ep. 1 5 5 . Mutasse
Is id or um vocem Apostoli in Phi-
losophum credebat Chacon , rediisseque
rursus v e l ex scribentium errore, v traque
voce per compendium scripta , vel
alieuius, qui earn ex Hi crony mo accersi-
u i t , superuacua diligentia . GRIAL.
Ibid. Isidori ipsius puto esse licet
Apostolus : hoc" enim vult dicere, Apo-
stolum quoque arte dialectica , atque
rhetorica vsum aliquando fuisse , quod
Hieronymi verbis astruit. In multis mss.
est syllogismos . . . vtuntur.KRFNALYS .
5. Siue inter sermocinantes. Victo-
rinus , in quacumque contentione ver-
borum . GRIAL .
6. Ratiocinatio . Eod. modo Cassiodo-
rus . Breuius Fortunatianus : Ratiocinatio
est, qua aliquid approbamus . GRIAL .
L I B E R II.
confirmât, aut quid ex ea conficiatur, declarat. Ratiocinatio est
oiatio, qua id, de quo est quaestio , comprobatur.
7. Enthymema igitur latine in te rpre ter mentis conceptio
quern imperfectum syllogismum soient artigraphi amneupare . Nam
in duabus partibus eius argumenti forma consistit , quando eo
quod ad fidem pert,net faciendam, vtitur, syllogismorum le*e praem
m I H : W m m K S m k ««'- p n ium . Ex sola enim propositione constat esse perfcctnm : vnde
magis îhetonbus,quam dialecticis conuenire iudicatum est
. 8- R*t*ocimtionis duo sunt modi. Primus enthymema, qui est
imperfectus syllogismus, atque rhetoricus. SecundusepichereJa “
est m rhetoncis latior syllogismus. * ’ ^U1
A m em b ra s u b t quinque, primum conuincibile
quintummconeainuum! jf temUin e^mplabile"
10 Conuincibile e s t, qUOd euidenti ratione conuincit sic„r
ttaamm Csil CpCu?ta rPert°is Mpellr°nveo s'' ErleUsSt iltgulttiU pro mss0e r,t hn oSlleBtiSs. v it or es , cuius vi- 11-' m m U certa rei demonstratione constrin
g : sicut Cicero in Catilinam : Hie tamen viuit : viuit ? immo etiam
9 est, quod sententiageneValis a d l l
P e entuim , Obsequium amicos, veritas odium parit
12. Exemplaire est, quod alicuius exempli comparatione euen
turn similem comminatur: sicut Cicero in P h ilipp ic .^ miror An
W B Ê M H m m I I IS1 z p Z iZ : : : : ; Ancum
periculo capitis non dubitauit lecidere* 5 * 'nno tempore,
14- Praeterea secundum Victorinum enthymematis est altera
7- Artigraphi. Eadem voce vtuntur
Donatus, et Seruius ad artem Donati.
D-^ g u s t . ep. H I huius-
■ graecolatmas voces ilia aetate v-
surpatas esse , quamuis Quinciiliano in-
M l f fM f f l ab Augustino P ct Fortuna-
nano techmci dicuntur . GRrAL .
9 - Enthymematis membra . Fusius
liaec Isidortts, quam Fortunatianus . i ’,R .
_ _I2. Cic. Philipp. 2 . q u o r u m e x em p la
im i t e r e , e o r u m e x i t u s n o n p e r h o r r e s c e -
r e . GRIAL.
1 3 - Quae argumentata . E x Oust. Col-
teg. Goth. ; reliqui quae argumenta . GR.
1 4 . Ex s o la a s s um p t io n e . Suppleui-
mus hie quaed/tm ex Tarraconensibus li