E T Y M O L O G I A R V M
C A P V T X IV.
De Ethopoeia.
i . Ethopoeiam vero illam vocamus , in qua hominis personam
fingimus pro exprimendis affectibus aetatis, studfi, fortunae,laeti-
tiae, sexus, moeroris, audaciae . Nam quum piratae pers-ona suscipi-
tur, audax, abrupta, temeraria erit oratio : quum feminae sermo si-
mulatur, sexui conuenire debet oratio: iam vero adolescentis , et se-
n is,et militis, et imperatoris, et paraslti5et rustici, et philosophi>
diuersa ratio ducenda est.
2. Aliter enitn loquitur gaudio affectus, aliter vulneratus . In
quo genere dictionis ilia sunt maxime cogitanda: quis loquatur,
et apud quem 5 et de quo, et vb i, et quo tempore : quid egerit,
quid acturus sit,aut quid pati po$sit,si haec consulta neglexerit.
C A P V T XV.
De Generibus quaesthnum.
i . (jrenera quacstionum duo sunt: quorum vnum est finitum, alteram
infinitum . Finitum hypothesis graece, latine causa dicitur,
vbi cum certa persona controuersia est.
2. Infinitum , quod graece thesis, latine propositum nomina-
tu r . Hoc personam no-n habet certam, nec inest ei aliqua certa
circumstantia , id e st, nec locus, nec temp us . In causa vero certa
omnia sunt, vnde quasi pars causae est propositum .
C A P V T X VI.
M u d , I I
De Elocutione.
am vero in elocutionibus * ilia vti oportebit, vt res, locus, temp
u s ,
circumstantia , eod. sensu . GRIAL .
lb . Vnde quasi pats causae 9 e. p. Cic.
in Top. Itaque propositum pars causae
est * GRIAL -
Cap.xiv. n .i. Diuersa ratio ducenda.
E x Goth. Ou. Al. oratio dicenda . GR.
Cap. XV. n- 2. Neque inest ei aliqua
certa circumsL A l . Neque in thesi aliqua
L I B E R II. g9
pus, persona audientis efflagitat, ne profana religiosis, ne inuere-
cunda casus, ne leuia grauîbus, ne lasciua seriis, ne ridicula tristi-
bus misceantur. Latine autem,et perspicue lôquendum .
2. Latine autem loquitur, qui verba rerum ve ra ,e t naturalia
persequitur, nec a serm.one, atque cultu praesentis temporis dis-
crepat . Hum non sit satis videre, quid dicat, nisi id quoque aper-
M z m m m id quidem s h w id,qu°d
C A P V T X V I I ,
Dc trimodo dieendt Ptneve •
T)
9 J - J , c e n d a » q u o q u e summissa * l e u i t e r , in r ita ta g r a u i t e r , in -a l. Unite r .
fle x a m o d e r a t e . H o c e s t em m illu d tr im o d um g e n u s d i c e n d i / h u m
d e , m ed ium , g r a n d ilo q u um . Q u um en im m a gn a d ic im u s , « • * , -
diter proferenda sunt, quum parua, subtiliter , quum mediocria,
temperate. »
2. Nam in paruis causis nihil grande, nihil sublime dicendum
est, sed lem , ac pedestri more loquendum . In causis autem ma-
10 rib us, vbi de Deo , vel hominum salute referimus, plus masnificentiae,
et fulgoris est exhibendum . ■ ®
3- In temperatis vero causis, vbi nihil agitur , vt a*at, sed tan
. « d o vt delee,etu, auditor , inter vJmque’ est n i l
dom , sed et quamuis de magnis rebus quisque dicat, non tarnen
semper grander dicere d eb et,sed doJ .
temperate,quum al,quid laud»,, vel vitupérât, graudi,e,, quum
conuereionem aueraos animos pronoca,. Vtenda tamen verba in
I v l sufan,ia-in « f t g i
Cap.xvi. n. 2. Nisi id , quod dicat, et
lacete dicat. Rom. C. Nisi id , quod dicat
, et i'ecerit. Forte, nisi id , quod de-
ceat, fecerit . A l. Nisi id , quod dicat,
et facere dicat . Quam scripturam ©»«
mutata litera reecpimus. GRIAL .
Ibid. Cod. I. Vat. Arch, nisi , id quod
m eat, et facere : quod fortasse praefe-
rendum . Praemisit enim Isidorus cap ?.
tom. III.
n.x. Orator est igitur v ir bonus , dicen.
di p en t us . Vir bonus consistit natura,
monbus, ambus . Cum cod.i. Vat. Arch
consentit cod.2. Tolet. Poterit etiam lei
g i , nisi i d , quod decent, facere, vt ea-
aem sit sententia . AREVALVS .
Cap.xvn. n .j. Nihil agitur , vt apat
Sic o. I. ac tales sunt causar. pier neque
m demonstratiuo genere . GRIAL "
M